سندرم آنتی فسفولیپید
سندرم آنتی فسفولیپید (Antiphospholipid) هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه آنتی بادی تولید می کند که باعث لخته شدن خون در بدن فرد مبتلا خواهد شد. این سندرم باعث لخته شدن خون در پاها، کلیه ها، ریه ها و مغز فرد شده و زندگی فرد را به خطر خواهد انداخت. در زنان باردار نیز ابتلا به سندرم آنتی فسفولیپید می تواند منجر به سقط جنین و زایمان زودرس شود. در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم آنتی فسفولیپید وجود ندارد اما داروها می توانند تا حد زیادی خطر لخته شدن خون را کاهش دهند.
علت سندرم فسفولیپید
سندرم آنتی فسفولیپید هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه آنتی بادی تولید می کند که باعث لخته شدن خون در رگ ها می شود. البته آنتی بادی ها به طور طبیعی به بدن در دفاع در برابر مهاجمانی مانند ویروس ها و باکتری ها کمک می کنند اما این سندرم می تواند آنتی بادی های مضری را تولید کند که بدن آسیب می رسانند. سندرم آنتی فسفولیپید می تواند به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند اختلال خود ایمنی، عفونت یا مصرف داروهای خاص به وجود بیاید. البته در مواردی ممکن است این سندرم بدون هیچ علت خاصی بروز پیدا کند.
عوامل خطر سندرم آنتی فسفولیپید
عوامل خطر در این سندرم شامل موارد زیر می شوند:
- جنسیت. این بیماری در زنان شایع تر از مردان است.
- اختلالات سیستم ایمنی بدن. ابتلا به بیماری های خود ایمنی مثل لوپوس یا سندرم شوگرن خطر ابتلا به سندرم آنتی فسفولیپید را افزایش می دهند.
- عفونت ها. این بیماری در افرادی که مبتلا به عفونت های خاص مانند سفلیس، HIV / AIDS ، هپاتیت C یا بیماری لایم هستند بیشتر دیده می شود.
- سابقه خانوادگی. این بیماری گاهی اوقات در خانواده ها شایع بوده و می تواند بیشتر اعضای یک خانواده را درگیر کند.
علاوه بر آن مصرف برخی از داروهای خاص با سندرم آنتی فسفولیپید مرتبط هستند. این داروها عبارتند از:
- هیدرالازین برای فشار خون بالا
- داروی تنظیم کننده ضربان قلب کینیدین
- داروی ضد تشنج فنیتوئین (دیلانتین)
- آنتی بیوتیک آموکسی سیلین
همچنین ممکن است بدون داشتن هیچ علامت و نشانه ای دارای آنتی بادی های مرتبط با سندرم آنتی فسفولیپید باشید.
با این حال داشتن این آنتی بادی ها خطر لخته شدن خون را به ویژه در موارد زیر افزایش خواهند داد:
- باردار بودن
- برای مدت طولانی بی حرکت بودن مانند استراحت در رختخواب یا نشتن در طول پروازهای طولانی
- عمل جراحی
- سیگار کشیدن
- استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی
- استروژن درمانی در دوران یائسگی
- بالا بودن سطح کلسترول و تری گلیسرید
علائم سندرم آنتی فسفولیپید
علائم و نشانه های ابتلا به سندرم آنتی فسفولیپید می تواند شامل موارد زیر باشد:
- لخته های خون در پاها (DVT). علائم DVT شامل درد، تورم و قرمزی خواهد بود. این لخته ها می توانند به ریه ها منتقل شده و باعث آمبولی ریوی شوند.
- سقط جنین های مکرر یا مرده زایی. دیگر عوارض جانبی بارداری شامل فشار خون بالا و زایمان زودرس است.
- سکته مغزی. این بیماری در جوانان مبتلایی کههیچ عامل خطر شناخته شده ای برای بروز بیماری های قلبی عروقی ندارند می تواند باعث سکته مغزی شود.
- حمله ایسکمیک گذرا (TIA). این حمله شبیه سکته مغزی است. این حمله ایسکمیک گذرا معمولاً تنها چند دقیقه طول کشیده و آسیب دائمی به دنبال نخواهد داشت.
- ضایعات پوستی. بعضی از افراد مبتلا به بیماری سندرم آنتی فسفولیپید ممکن است دچار ضایعات پوستی بدون هیچ الگوی خاصی شوند.
عوامل و نشانه های سندرم آتی فسفولیپید که احتمال بروز آن ها کمتر است:
علائم عصبی، سردردهای مزمن از جمله میگرن؛ دمانس و تشنج هنگامی امکان پذیر است که یک لخته جریان خون به قسمت هایی از مغز را مسدود کند.
بیماری قلب و عروقی، سندرم آنتی فسفولیپید می تواند به دریچه های قلب فرد مبتلا آسیب برساند.
خون ریزی، برخی از افراد مبتلا به این بیماری سلول های خونی مورد نیاز برای لخته شدن خون در آن ها به طور قابل توجهی کاهش می یابد. در نتیجه این افراد به طور مرتب دچار خونریزی بینی و لثه ها می شوند. همچنین پوست شما ممکن است به صورت لکه ای دچار خونریزی شود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که دچار خونریزی بدون علت از بینی یا لثه ها شدید، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. همچنین یک دوره قاعدگی غیر منتظره با خونریزی بیش از حد، استفراغ خونی یا مدفوع به رنگ قرمز روشن یا درد غیر قابل توضیح شکم از جمله موارد نگران کننده ای است که بهتر است برای پیگیری آن به پزشک مراجعه کنید.
در صورت مشاهده علائم و نشانه های زیر بهتر است به اورژانس مراجعه کنید:
سکته مغزی
بروز لخته در مغز می تواند باعث بی حسی ناگهانی، ضعف یا فلج صورت، بازو یا پا شود. ممکن است در صحبت کردن یا درک گفتار، بینایی و سردرد شدید دچار مشکل شوید.
آمبولی ریوی
اگر لخته ای در داخل ریه ها به وجود بیاید ممکن است باعث تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه و سرفه های مخاطی شود.
ترومبوز ورید عمقی (DVT)
علائم و نشانه های ترومبوز ورید عمقی شامل تورم، قرمزی یا درد در پاها یا بازوها می شود.
عوارض سندرم آنتی فسفولیپید
با توجه به اینکه کدام اعضای بدن فرد تحت تأثیر لخته شدن خون قرار گرفته و انسداد جریان خون تا چه حد شدید باشد، این بیماری می تواند باعث آسیب دائمی به اعضای بدن یا حتی مرگ فرد شود.
به طور کلی عوارض جانبی سندرم آنتی فسفولیپید شامل موارد زیر می شود:
- نارسایی کلیه. این عارضه می تواند ناشی از کاهش جریان خون به کلیه های شما باشد.
- سکته مغزی. کاهش جریان خون به بخشی از مغز می تواند باعث سکته مغزی و در نتیجه آسیب دائمی عصبی مانند فلج جزئی و از دست دادن قدرت گفتار شود.
- مشکلات قلبی عروقی. لخته خون در پای شما می تواند به دریچه های موجود در رگ ها آسیب رسانده و باعث شود تا خون به قلب بازگردد. این عارضه می تواند باعث تورم مزمن و تغییر رنگ در پاها منجر شود. یکی دیگر از عوارض احتمالی نیز آسیب به قلب است.
- مشکلات ریه. این ها می توانند شامل فشار خون بالا در ریه ها و آمبولی ریوی شود.
- عوارض جانبی بارداری. این موارد می تواند شامل سقط جنین، زایمان زودرس، رشد آهسته جنین و فشار خون بالا در دوران بارداری (پره اکلامپسی) شود.
در موارد نادر فرد ممکن است در مدت زمان کوتاهی چندین بار دچار لخته شدن خون در اندام های متعدد شده و در نتیجه عوارض جانبی قابل توجهی داشته یا حتی موجب مرگ فرد شود.
تشخیص سندرم آنتی فسفولیپید
در صورتی که فرد چندین بار دچار لخته های خون یا سقط جنین شده باشد و هیچ دلیل شناخته شده برای بروز این مشکلات وجود نداشته باشد. پزشک احتمالاً به سراغ بررسی علت لخته شدن غیر طبیعی خون و احتمال وجود آنتی بادی های فسفولیپیدها خواهد رفت. برای تأیید تشخیص سندرم آنتی فسفولیپید، آزمایش بررسی آنتی بادی ها باید با فاصله 12 هفته و حداقل 2 بار تکرار شود. دقت کنید که ممکن است آنتی بادی های ضد فسفولیپید در بدن شما وجود داشته باشد و هیچگاه دچار علائم و نشانه های این سندرم نشوید. تشخیص سندرم آنتی فسفولیپید تنها در مواردی انجام می شود که این آنتی بادی ها باعث بروز مشکلات و عوارض جانبی برای فرد شده باشند.
درمان سندرم آنتی فسفولیپید
در صورت لخته شدن خون، درمان اولیه استاندارد این سندرم شامل ترکیبی از داروهای رقیق کننده خون خواهد بود. رایج ترین این درمان ها شامل هپارین و وارافین می شود که البته هپارین به بدن تزریق شده و سرعت عملکرد بالاتری نسبت به وارافین خواهد داشت. وارافین نیز به صورت قرص مصرف شده و اثر گذاری آن ممکن است چندین روز به طول بیانجامد. علاوه بر موارد گفته شده آسپرین نیز جزء داروهای رقیق کننده خون مؤثر در درمان بیماری آنتی فسفولیپید است. نکته بسیار مهم پس از درمان با رقیق کننده های خون این است که خطر خونریزی خطرناک در فرد افزایش خواهد یافت. پزشک با آزمایش خون میزان دوز مورد نیاز برای مصرف و جلوگیری از لخته شدن خون شما را تجویز خواهد کرد.
سبک زندگی و درمان های خانگی سندرم آنتی فسفولیپید
با توجه به برنامه درمانی برای سندرم آنتی فسفولیپید، اقداماتی وجود دارد که می توانید از آن برای محافظت از سلامتی خود استفاده کنید. اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنید باید مراقب باشید تا صدمه ندیده و دچار خونریزی نشوید.
- از انجام ورزش های تماسی یا فعالیت های دیگری که ممکن است منجر به کبودی یا آسیب دیدگی و خونریزی در شما شود جلوگیری کنید.
- از مسواک های نرم و نخ دندان با کیفیت استفاده کنید.
- صورت خود را با دستگاه ریش تراش انجام دهید.
- در هنگام استفاده از چاقو، قیچی و سایر وسایل تیز مراقب باشید.
مکمل های تغذیه ای و غذاها
برخی از غذاها و داروها ممکن است بر چگونگی عملکرد رقیق کننده خون تأثیر گذار باشند. بهتر است از پزشک خود در مورد این غذاها و داروها مشورت بگیرید:
رژیم های غذایی بی خطر
ویتامین K تنها می تواند اثر وارفارین را کاهش دهد، اما بر روی عملکرد سایر رقیق کننده های خون اثرگذار نخواهد بود. ممکن است لازم باشد که از خوردن مقادیر زیادی ویتامین های غذایی سرشار از ویتامین K مانند خودداری کنید، از جمله:
- آووکادو
- کلم بروکلی
- جوانه بروکسل
- کلم
- سبزیجات برگ
- لوبیا گاربانوآب
زغال اخته و الکل نیز می توانند اثر رقیق کننده خون وارفارین را افزایش دهند. از پزشک خود بپرسید بهتر است در مورد مشکل ساز بودن میل کردن این نوشیدنی ها سؤال کنید.
داروهای ایمن و مکمل های غذایی
برخی داروهای خاص، ویتامین ها و محصولات گیاهی می توانند به طور خطرناکی بر روی وارفارین تأثیر گذار باشند. این موارد گفته شده شامل برخی از داروهای بدون نسخه برای کاهش درد، داروهای سرماخوردگی، داروهای ضد اسید معده یا مولتی ویتامین ها، سیر ، جینکو و محصولات چای سبز می شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در بیشتر موارد عوارض جانبی ناشی از سندرم آنتی فسفولیپید مثل کرومبوز ورید عمقی پا (DVT)، سکته مغزی یا مشکلات زایمان مثل مرده زایی می تواند باعث مراجعه فرد به پزشک شود. با توجه به عوارض جانبی و تشخیص، پزشک شما را به متخصص بیماری های عروقی یا زنان و زایمان ارجاع خواهد داد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.
بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات بیمار از پزشک
بهتر است در مورد سندرم آنتی فسفولیپید سؤالات زیر را مطرح کنید:
- علت اصلی بروز علائم این بیماری چیست؟
- آیا علت دیگری نیز ممکن است باعث بروز این بیماری شده باشد؟
- برای تشخیص نیاز به انجام چه آزمایشاتی خواهم داشت؟
- چه شیوه های درمانی برای این بیماری توصیه می کنید؟
- از کجا متوجه می شوید که آیا درمان مؤثر واقع شده یا خیر؟
- آیا این بیماری احتمال ابتلا به بیماری های دیگر را افزایش خواهد داد؟
- آیا این بیماری بر روی سلامتی یا بارداری ها در آینده تأثیر گذار خواهد بود؟
- چه درمان هایی برای کاهش خطر ناشی از این مشکلات وجود دارد؟
- آیا بروشور یا برگه پرینت شده در مورد این بیماری دارید که با خود به منزل ببرم؟
- برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه سایتی را توصیه می کنید؟
سوالات پزشک
پزشک ممکن است در فرآیند تشخیص و درمان بیماری سؤالات زیر را مطرح کند. در نتیجه بهتر است آمادگی پاسخگویی به این سؤالات را داشته باشید تا بتوانید از زمان کوتاهی که در اختیار شما قرار گرفته بهترین استفاده را ببرید.
برخی از این سوالات، عبارتند از:
- آیا سابقه سکته مغزی یا لخته شدن خون داشته اید؟
- آیا سابقه بروز مشکلات بارداری مثل فشار خون بالا، مرده زایی یا سقط جنین داشته اید؟
- آیا مبتلا به اختلالات سیستم ایمنی مثل لوپوس هستید؟
- آیا تاکنون برای بررسی احتمال ابتلا به عفونت های انتقالی جنسی یا بیماری های ویروسی مزمن مثل هپاتیت آزمایش داده اید؟
- آیا دائماً دچار سردرد می شوید؟
- آیا شاهد بروز ضایعات پوستی قرمز رنگ بر روی مچ دست یا زانوهای خود بوده اید؟
- آیا سیگار می کشید؟
خلاصه
سندرم آنتی فسفولیپید هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه آنتی بادی تولید می کند که باعث لخته شدن خون در بدن فرد مبتلا خواهد شد. این سندرم باعث لخته شدن خون در پاها، کلیه ها، ریه ها و مغز فرد شده و زندگی فرد را به خطر خواهد انداخت. در زنان باردار نیز ابتلا به سندرم آنتی فسفولیپید می تواند منجر به سقط جنین و زایمان زودرس شود. در صورت لخته شدن خون، درمان اولیه استاندارد این سندرم شامل ترکیبی از داروهای رقیق کننده خون خواهد بود. رایج ترین این درمان ها شامل هپارین و وارافین می شود.
منبع:
[advisers limit=3 online =true skill=”15 34″]
آخرین دیدگاه‌ها