خستگی

خستگی (از نظر جسمی، روانی یا هر دو) علامتی است که توصیف آن برای بیمار دشوار است. بیمار ممکن است از کلماتی مانند بی حالی، خسته و ضعیف بودن برای توصیف آن استفاده کند.

این حالت را می توان کمبود انرژی و انگیزه از نظر جسمی و روانی توصیف کرد. اما خستگی با خواب آلودگی، تنگی نفس و ضعف عضلانی اشتباه گرفته می شوند. در حالی که همه علائم می توانند همزمان رخ دهند. خستگی می تواند یک پاسخ طبیعی به فعالیت های جسمی و روانی باشد.

این حالت یک شکایت بسیار رایج و علامت یک بیماری است اما به تنهایی بیماری محسوب نمی شود. بسیاری از بیماری ها می توانند منجر به خستگی جسمی، روانی یا ترکیبی از این دو شوند. غالباً، علائم این حالت به تدریج شروع می شوند و ممکن است فرد در طول زمان متوجه کاهش انرژی خودش نشود و علائم خود را نادیده بگیرند و به دنبال علت اصلی و درمان نباشند.

در صورت بروز خستگی شدید، فرد از سه شرایط خود شاکی می شود:

1. خستگی زودهنگام در شروع یک فعالیت
2. کمبود انگیزه یا توانایی برای شروع یک فعالیت جدید
3. خستگی ذهنی یا مشکل در تمرکز و حافظه بعد از شروع فعالیت جسمی

این حالت می تواند در مدت طولانی ادامه پیدا کند.

تشخیص سندرم خستگی مزمن از خسنگی مزمن

خستگی مزمن با سندرم خستگی مزمن فرق دارد، سندرم خستگی مزمن دو مشخصه اصلی دارد که عبارتند از:

1. خستگی مزمن شدید به مدت حداقل شش ماه یا بیشتر همراه با بیماری
2. خستگی همراه با بروز علائم زیر:

• گلو درد
• سردرد
• درد عضلانی
• ضعف بعد از جراحی
• اختلال در حافظه یا غلظت
• غدد لنفاوی گردن رحم یا زیر بغل
• درد چند مفصلی بدون قرمزی یا تورم

علت خستگی

این حالت علت های زیادی دارد و از مواردی که باعث ضعف خون در بافت های بدن می شوند تا بیماری هایی که بر متابولیسم بدن تأثیر می گذارند، مانند عفونت ها و بیماری های التهابی گرفته تا اختلالات خواب، ناشی می شود. خستگی یک عارضه جانبی رایج در مصرف بسیاری از داروها است و حتی در برخی علت آن هرگز تشخیص داده نمی شود.

برخی از علت های اصلی خستگی عبارتند از:

	علل مشترک خستگی
متابولیک / غدد درون ریز	دیابت دیابت می تواند باعث خستگی با قند خون زیاد یا کم شود. وقتی قندهای شما زیاد است، به جای استفاده از انرژی، در جریان خون باقی می مانند و این باعث می شود احساس خستگی کنید. قند خون پایین (گلوکز) به این معنی است که شما ممکن است به اندازه کافی انرژی برای مصرف انرژی نداشته باشید، همچنین باعث خستگی می شود.   علائم شایع عفونت ادراری (UTI) شامل درد یا سوزش هنگام ادرار، یا احساس یا نیاز به ادرار فوری یا مکرر است. اما UTI ها همچنین می توانند باعث خستگی و ضعف شوند.     کم خونی فقر آهن عامل شایع خستگی در زنان است. گلبول های قرمز (تصویر) اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند و آهن یکی از اجزای اصلی این سلول ها است. بدون آهن کافی، بدن شما ممکن است اکسیژن مورد نیاز انرژی را دریافت نکند. زنانی که دوره قاعدگی سنگین را تجربه می کنند یا باردار هستند ممکن است در معرض خطر کم خونی فقر آهن قرار بگیرند.	کم خونی، کم کاری تیروئید، دیابت، ناهنجاری های الکترولیت، بیماری کلیه، بیماری کبد، بیماری کوشینگ
داروها	افسردگی باعث ناراحتی و اضطراب می شود، اما همچنین می تواند علائم جسمی از جمله خستگی، بی خوابی، درد و درد ایجاد کند.	داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، داروهای آرام بخش، دارو و ترک دارو، آنتی هیستامین ها، استروئیدها، برخی از داروهای فشار خون، برخی از داروهای ضد افسردگی
مشکلات خواب	کمبود خواب باعث خستگی می شود و می تواند بر سلامتی و رفاه شما تأثیر منفی بگذارد. آپنه خواب آپنه خواب نوعی اختلال خواب جدی است که افراد مبتلا به طور خلاصه تنفس را برای مدت کوتاهی در طول خواب متوقف می کنند. اکثر مردم نمی دانند که این اتفاق می افتد، اما می تواند باعث خروپف بلند و خستگی روز شود. اختلال در خواب شیفت کار می تواند در ساعت داخلی 24 ساعته بدن یا ریتم شبانه روزی شما اختلال ایجاد کند و باعث خستگی شود.   عدم خوردن به اندازه کافی، یا خوردن غذاهایی که مغذی نیستند می تواند باعث خستگی شود. اگر غذاهایی را ایجاد می کنید که باعث ایجاد خوشه در قند خون شما می شود، به محض افتادن آن قندها، احساس خستگی می کنید.	آپنه خواب، ریفلاکس مری، بی خوابی، مواد مخدر، تغییر کار یا تغییر شیفت کار. بارداری، ساعات اضافی شب در “کار”
قلبی (قلب) و ریوی (ریه ها)	اگر از فعالیت های روزمره مانند خرید، تمیز کردن یا بالا رفتن از پله ها خسته می شوید ممکن است خستگی شما به علت بیماری های قلبی و ریوی باشد.	نارسایی احتقانی قلب، بیماری عروق کرونر. بیماری قلبی دریچه ای، COPD، آسم، آریتمی، ذات الریه
عفونی		مونونوکلئوز عفونی، هپاتیت، سل، سیتومگالوویروس، عفونت HIV، آنفلوانزا ( آنفولانزا )، مالاریا و بسیاری از بیماریهای عفونی دیگر
روان پزشکی (بهداشت روان)	بیشتر افراد برای کمک به ابتلا به آنها کافئین مصرف می کنند. در اعتدال، کافئین باعث افزایش هوشیاری و انرژی می شود. با این حال، کافئین بیش از حد می تواند باعث افزایش ضربان یا تپش قلب، فشار خون بالا، اضطراب و بی خوابی و احساس خستگی شود.	افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد مخدر، سوء مصرف الکل، اختلالات خوردن غذا (به عنوان مثال، بولیمیا، بی اشتهایی ). غم و اندوه و سوگواری
کمبود ویتامین		کمبود ویتامین B12، کمبود ویتامین D، کمبود اسید فولیک، کمبود آهن
کم آبی بدن	همه ما می دانیم که عطش آب را خاموش می کند، اما کم آبی بدن باعث بروز خستگی بیش از حد هم می شود.
آلرژی غذایی	آلرژی غذایی می تواند باعث خستگی شود. برخی از غذاها ممکن است در خستگی مزمن نقش داشته باشند. اگر بعد از خوردن غذاهای خاص خواب آلودگی داشته باشید، ممکن است نسبت به آن غذا آلرژی داشته باشید.
دیگر علل ها	سندرم خستگی مزمن (CFS) و فیبرومیالژیا شرایطی هستند که می توانند باعث خستگی مداوم و غیر قابل توضیح شود که بیش از شش ماه در فعالیت های روزانه فرد تداخل ایجاد می کنند. اضافه وزن، استعمال سیگار و نوشیدن الکل همه می تواند علائم آپنه خواب را بدتر کند.	سرطان، بیماری های روماتولوژی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک. فیبرومیالژیا، سندرم خستگی مزمن، فشار عضلانی طبیعی، چاقی، شیمی درمانی و پرتودرمانی

علائم خستگی

این حالت، علامت یک بیماری زمینه ای است و از احساس ضعف تا خسته شدن مداوم یا کمبود انرژی متغیر می باشد و بسته به علت اصلی آن ممکن است با علائم دیگر بروز می کند.

• افراد مبتلا به بیماری های قلبی، ریه یا مبتلایان به کم خونی ممکن است دچار کمبود نفس شده و یا با کمترین فعالیت به راحتی خسته شوند.
• افراد مبتلا به دیابت ممکن است از پلی یوریا (ادرار بیش از حد)، پولیپسی (تشنگی بیش از حد) یا تغییر بینایی شکایت کنند.
• افرادی که کم کاری تیروئید دارند علائمی شبیه سرماخوردگی، خشکی پوست و موهای شکننده را تجربه می کنند.

تشخیص خستگی

نکته اصلی برای یافتن علت این حالت در بیمار، بررسی دقیق تاریخچه پزشکی فرد است. سؤال کردن در مورد سایر مشکلات احتمالی مانند تنگی نفس، الگوی خواب، ریزش مو، رنگ مدفوع یا هر علائم دیگر برای تشخیص بیماری مهم است.

معمولاً سابقه پزشکی بیمار توسط پزشک بررسی و در مورد کیفیت و کمیت خستگی او سؤالاتی پرسیده می شود.

نمونه هایی از سؤالاتی که پزشک می تواند از بیمار بپرسد عبارتند از:

• آیا این حالت در طول روز بیشتر می شود؟
• آیا این حالت به تدریج بروز می کند و یا ناگهانی به وجود می آید؟
• آیا هنگام بیدار شدن از خواب به خصوص در صبح احساس خستگی می کنید؟
• چه عواملی باعث بیشتر و یا کمتر شدن این حالت شما می شود؟
• آیا این حالت بیش از حد عملکرد روزانه شما را تحت تاثیر قرار می هد؟
• آیا خستگی شما بیشتر ذهنی است و یا از نظر جسمی خسته می شوید؟
• آیا دائما چرت می زنید یا مجبور هستید مقدار زیادی محرک مانند کافئین را برای انجام فعالیت های روزانه خود مصرف کنید؟

روش های تشخیص خستگی

همچنین پزشک می تواند در مورد وضعیت اجتماعی بیمار سوالاتی را بپرسد و وضعیت روانی بیمار را مورد بررسی قرار دهد و غربالگری الکل و مصرف مواد مخدر انجام می شود. ظاهر عمومی بیمار و معاینه کامل جسمی برای جستجوی علائم بیماری زمینه ای مهم است. بررسی و ارزیابی سیست مهای مختلف بدن (قلب، ریه ها، شکم، سیستم عصبی و غیره) برای پیدا کردن هر گونه سرنخ در تشخیص علت اصلی می تواند مفید باشد.

بررسی عملکرد غده تیروئید، گره های لنفاوی متورم، گوش دادن به صداهای غیر طبیعی قلب از جمله سوفل و بررسی وضعیت عضلات و رفلکس های ماهیچه ها برای تشخیص علت خستگی انجام می شود.

بسته به اطلاعات به دست آمده در تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است آزمایش خون و سایر مطالعات تصویربرداری را تجویز کند.

آزمایش خون غربالگری اولیه برای تشخیص خستگی شامل موارد زیر می باشد:

• CBC
• گلوکز و بررسی میزان قند خون
• BUN کراتینین برای اندازه گیری عملکرد کلیه
• برای شمارش کامل خون که شامل گلبول قرمز، گلبولهای سفید و تعداد پلاکت ها
• الکترولیت ها برای بررسی میزان پتاسیم سدیم، کلرید، دی اکسید کربن و بعضاً کلسیم و منیزیم
• میزان رسوب ESR یا گلبول های قرمز برای تشخیص التهاب در بدن

تصمیم به تجویز اشعه ایکس، سی تی اسکن، الکتروکاردیوگرام  و سایر تصویربرداری یا آزمایش ها به شرایط بیمار و تشخیص پزشک بستگی دارد.

درمان خستگی

برای درمان موفقیت آمیز خستگی، ابتدا لازم است علت اصلی مشخص شود. برخی از علت های شایع خستگی، عبارتند از:

• عفونت
• چاقی
• کم خونی
• آپنه خواب
• افسردگی
• ضربان قلب غیر طبیعی
• قند خون کنترل نشده
• کم کاری تیروئید و یا پرکاری تیروئید

درمان این بیماری ها می تواند در رفع خستگی کمک کنند.

سبگ زندگی و درمان خانگی خستگی

برخی راهکار های که برای غلبه بر این حالت می توانید در نظر بگیرید، عبارتند از:

خواب کافی و مناسب. خواب با کیفیت و رعایت بهداشت خواب بخش مهمی از مدیریت خستگی است.

رژیم غذایی مناسب. رژیم غذایی می تواند بر میزان خستگی یا انرژی فرد تأثیر بگذارد. برای این منظور سعی کنید:

• در طول روز وعده های غذایی بیشتر ولی کوچک تر بخورید.
• میان وعده هایی کم کربوهیدارت تری را انتخاب کنید.
• از خوردن غذاهای آماده و فست فودی تا حد امکان خودداری کرده و مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید.
• بعد از ظهر و عصر از مصرف کافئین خودداری کنید.

یک رژیم غذایی معتدل و متعادل می تواند به سلامتی و خواب بهتر منجر شود.

فعالیت بدنی. فعالیت بدنی منظم با بهداشت خواب می توانند به کاهش خستگی کمک کنند.

اگر به دلیل کمبود آهن دچار کم خونی هستید، بهتر است غذاهای سرشار از آهن مصرف کنید این غذاها عبارتند از:

• لوبیا
• آجیل
• گوشت
• کلم بروکلی
• برنج قهوه ای
• سیب زمینی
• غلات غنی شده از آهن

درمان علت های زمینه ای

در صورتی که فکر می کنید خستگی شما ناشی از افسردگی است، به دنبال درمان پزشکی باشید. افسردگی بدون درمان برطرف نمی شود، و بسیاری از درمان ها به برطرف کردن علائم افسردگی کمک می کند.

اگر عادت دارید مقدار زیادی قهوه، چای یا نوشیدنی های حاوی کافئین بنوشید، یا از محرک های کافئین استفاده می کنید، باید به تدریج مصرف آن ها را کنار بگذارید. ترک ناگهانی کافئین باعث بروز علائم خاصی خواهد شد.

اگر به عفونت ادراری مشکوک هستید برای درمان به پزشک خود مراجعه کنید. درمان عفونت ادراری معمولا با آنتی بیوتیک و طی یک یا دو هفته صورت می گیرد و خستگی و علائم دیگر را کاهش می دهد.

اگر  به دیابت مبتلا هستید، بهتر است که بیماری خود را مدیریت کنید. پزشک غالباً تغییرات شیوه زندگی از جمله رژیم غذایی مناسب و ورزش را توصیه می کند. همچنین ممکن است برای کنترل سطح قند خون، انسولین یا داروهای دیابت تجویز شود.