التهاب عروقی تاکایاسو

التهاب عروقی تاکایاسو (Takayasus arteritis) یک نوع نادر از واسکولیت است. واسکولیت شامل گروهی از اختلالات می شود که باعث التهاب عروق خونی و بروز مشکلاتی در فرد می شود. در بیماری عروقی تاکایاسو این التهاب به آئورت یا همان بزرگترین شریان خون که خون را از قلب به قسمت های دیگر بدن می رساند آسیب زده و خون رسانی در بدن فرد را با مشکل روبرو می کند. این بیماری منجر به باریک یا بسته شدن کامل شریان ها شده یا دیواره رگ ها ضعیف نموده و ممکن است باعث برآمدگی یا پارگی (aneurysm) عروقی شود.

بیماری التهاب عروقی تاکایاسو می تواند منجر به درد در ناحیه دست ها یا قفسه سینه، فشار خون بالا و نهایتاً ایست قلبی و سکته شود. اگر هیچ کدام از علائم مربوط به بیماری تاکایاسو را ندارید پس به احتمال زیاد نیازی به درمان هم نخواهید داشت. اما افراد مبتلا به این بیماری برای کنترل التهابات عروقی و جلوگیری از عوارض این بیماری نیاز به مصرف منظم دارو دارند. گاهی اوقات حتی با وجود پیگیری روند درمانی توسط فرد مبتلا به التهاب عروقی تاکایاسو باز هم ممکن است علائم به صورت موقتی عود کرده و سپس خود به خود بهبود یابد.

علائم التهاب عروقی تاکایاسو

علائم و نشانه های بیماری التهاب عروقی تاکایاسو عببارتند از:.

علائم سطح یک

در صورت داشتن علائم سطح 1 ممکن است شاهد بروز علائم زیر باشید:

• احساس بدن درد و خستگی
• کاهش وزن ناگهانی
• درد در عضلات و مفاصل
• تب خفیفی که همراه با تعریق شبانه باشد

هر شخصی پس از ابتلا به این بیماری بلافاصله دچار این علائم نشده و آسیب دیدگی و التهاب شریانی ممکن است بعد از چندین سال باعث بروز علائم شود. در نتیجه بعضی از افراد بعد از گذشت چندین سال متوجه می شوند که مشکلی در بدنشان وجود دارد.

علائم سطح دو

در سطح 2، التهاب باعث تنگ و باریک شدن عروق شده و در نتیجه خون، اکسیژن و مواد مغذی کمتری به بافت ها و اعضای بدن فرد خواهد رسید.

علائم و نشانه های سطح 2 شامل موارد زیر می شود:

• ضعف یا درد در حین تکان دادن و کار کردن با اندام ها
• سرگیجه یا غش کردن
• سردرد یا تغییرات در قدرت بینایی
• مشکلات حافظه یا عدم تمرکز
• درد در قفسه سینه یا نفس کم آوردن
• فشار خون بالا
• حالت تهوع یا مشاهده خون در مدفوع
• کم شدن گلبول های قرمز خون (کم خونی)

 علت التهاب عروقی تاکایاسو

با ابتلا به بیماری عروقی تاکایاسو رگ آئورت و شریان های بزرگ دیگر بدنتان مثل رگ هایی که به سر  وکلیه ها متصل می شوند دچار التهاب خواهد شد. به مرور زمان این التهاب مشکل ساز شده و باعث بروز تغییراتی مثل ضخیم شدن و نازک شدن یا پاره شدن رگ ها خواهد شد. متأسفانه هنوز هیچ اطلاعاتی در مورد علت اصلی بروز التهابات عروق تاکایاسو وجود ندارد. اما احتمال زیاد این بیماری نوعی اختلال ایمنی بوده و سیستم ایمنی بدن فرد به اشتباه به رگ ها و عروق خونی فرد مبتلا حمله خواهد کرد.

ممکن است ابتلا به عفونت یا ویروس باعث تحریک و بروز این بیماری شود.

عوامل خطر التهاب عروقی تاکایاسو

احتمال بروز بیماری التهاب عروقی تاکایاسو در دختران و زنان جوان زیر 40 سال بسیار بیشتر از مردان است. این اختلال ممکن است در هر جای کره زمین و برای هر فردی اتفاق بیفتد ولی بیشترین مبتلایان جزء آسیایی ها هستند. گاهی اوقات ممکن است این بیماری چندین نفر از اعضای یک خانواده را مبتلا کند. اگر دچار علائمی مثل تنگی نفس، درد در دست ها یا قفسه سینه یا هرگونه علائم نشان دهنده حمله قلبی را داشتید بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

علائم حمله قلبی شامل افتادن عضلات صورت، ضعف در بدن و اختلالات گفتاری شوید.

در صورت مشاهده هر گونه علامتی که باعث نگرانی تان شد بهتر است سریع تر با پزشک تماس گرفته و با او در مورد علائم تان صحبت کنید. زیرا تشخیص سریع و به هنگام بیماری التهاب عروق تاکایاسو اهمیت بسیار زیادی داشته و در این صورت احتمال درمان فرد بسیار بیشتر خواهد بود. همچنین اگر مبتلا به بیماری تاکایاسو هستید و پزشک این عارضه را تشخیص داده، به خاطر داشته باشید که حتی با وجود درمان این بیماری ممکن است علائم آن در زمان های به خصوصی عود کرده و سپس خود به خود بهبود بیاید.

حواستان به علائم بوده و در صورت مشاهده هر گونه علائم جدیدی سریعاً آن را با پزشک خود مطرح کنید.

عوارض التهاب عروقی تاکایاسو

بیماری عروقی تاکایاسو در سطوح و دوره های مختلف تکرار شده و با وجود درمان ممکن است باعث بروز علائم زیر در فرد شود:

سخت شدن یا باریک شدن رگ های خونی، این اتفاق باعث کاهش جریان خون و خون رسانی به بافت ها و اندام های فرد شود.

فشار خون بالا، معمولاً در نتیجه کاهش جریان خون و خون رسانی به کلیه ها فرد ممکن است دچار فشار خون بالا شود.

التهابات قلبی، این التهابات بر روی عضلات قلب و درچه های آن تأثیر گذاشته و ممکن است عملکرد قلب را با اختلال مواجه کند.

ایست قلبی، در نتیجه فشار خون بالا، التهاب قلبی یا آئورت مممکن است باعث برگشت خون به سمت قلب شده و ترکیبی از همه علائم به ایست قلبی منجر شود.

سکته مغزی، این عارضه نیز در نتیجه کاهش یا مسدود شدن جریان خون در عروق اتفاق افتاده و منجر به کاهش خون رسانی به مغز می شود.

حمله ایسکمی گذرا (TIA)، که شبیه یک سکته مغزی بوده و علائمی مشابه آن در فرد به وجود می آورد ولی آسیب های آن دائمی نبوده و با گذشت زمان بهبود می یابد.

آنوریسم آئورت، این مورد نیز زمانی اتفاق می افتد که دیواره رگ های خونی ضعیف و کشیده شده باشد و با بروز برآمدگی در عروق احتمال پارگی آن نیز تا حد قابل توجهی افزایش یابد.

حمله قلبی، نیز ممکن است در نتیجه کاهش جریان خون و خون رسانی به قلب اتفاق بیفتد.

بارداری و التهاب عروقی تاکایاسو

افراد مبتلا به بیماری التهاب عروقی تاکایاسو مشکلی در بارداری نداشته و می توانند بارداری و وضع حمل سالمی داشته باشند. اما در بعضی از موارد بیماری و داروهای مورد استفاده قرار گرفته ممکن است بر روی قدرت باروری زنان اثرات منفی گذاشته و آن را کاهش دهد. اگر مبتلا به بیماری التهاب عروقی تاکایاسو بوده و قصد بارداری دارید، بهتر است قبل از این کار با پزشک خود مشورت کرده و برای کاهش عوارض بارداری در این بیماری از قبل برنامه ریزی کنید.

در طول دوره بارداری نیز باید به طور مرتب تحت نظر پزشک بوده و چک آپ شوید.

تشخیص التهاب عروقی تاکایاسو

پزشک برای تشخیص این بیماری ابتدا در مورد علائم و نشانه های فرد سؤالاتی پرسیده و سپس با انجام معاینه و سابقه بیماری فرد نتیجه گیری خواهد کرد. البته شاید پزشک برای تشخیص دقیق این بیماری بخواهد از آزمایشات زیر استفاده کند.

بعضی از این آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر می شود:

آزمایش خون

این آزمایش برای بررسی علائم التهاب انجام می شود. البته پزشک ممکن است برای تشخیص کم خونی نیز از نتایج آزمایش خون استفاده کند.

آنژیوگرافی

در حین آنژیوگرافی یک سوند انعطاف پذیر راخل رگ یا عروق بزرگ قرار می گیرد. سپس رنگ خاصی در داخل سوند تزریق شده و بعد از رنگی شدن عروق و رگ ها عکس برداری انجام خواهد شد. تصاویر گرفته شده با اشعه ایکس به پزشک این امکان را می دهد تا از جریان طبیعی خون یا کند شدن و مختل شدن آن در داخل رگ ها مطمئن شود. فردی که به بیماری التهاب عروقی تاکایاسو مبتلا باشد به احتمال زیاد چندین قسمت از رگ های اش دچار تنگی مجرا شده است.

آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی (MRI)

این شیوه غیر تهاجمی آنژیوگرافی تصاویر بسیار دقیقی از رگ های خونی در اختیار پزشک قرار داده و دیگر نیازی به قرار دادن سوند در داخل رگ ها و شریان اصلی نیست. ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی در یک ناحیه مغناطیسی قوی انجام شده که کامپیوتر نهایتاً این امواج را تبدیل به تصویری با تمام جزئیات می کند. در حین انجام این آزمایش برای دید بهتر و نظر دقیق تر پزشک رنگ به داخل رگ و عروق اصلی فرد تزریق خواهد شد.

توموگرافی کامپیوتری (CT) آنژیوگرافی

این تصویر برداری نوعی دیگر از عکس برداری غیر تهاجمی است که ترکیبی از آنژیوگرافی و تحلیل کامپیوتری عکس های اشعه ایکس است. پس از این تصاویر پزشک می تواند در مورد ساختار آئورت و رگ های اطراف نظر داده و وضعیت جریان خون بیمار را مورد بررسی دقیق قرار دهد.

اولترا سونوگرافی

این آزمایش نسخه پیچیده تری از سونوگرافی است که توانایی تولید تصاویر با کیفیت بسیار بالا از دیواره رگ ها در نواحی ای مثل گردن و شانه ها را دارد.

برش نگاری با گسیل پوزیترون یا PET

این تصویر برداری معمولاً با استفاده از توموگرافی کامپیوتری یا تصویر برداری تشدید مغناطیسی انجام می شود. با استفاده از تصاویر به دست آمده از این شیوه می توان میزان و شدت التهابات رگ های خونی را اندازه گیری کرد. قبل از انجام این اسکن، داروی رادیو اکتیوی به داخل رگ ها و عروق تزریق می شود تا پزشک نواحی ای که جریان خون کاهش پیدا کرده را راحت تر تشخیص دهد.

درمان التهاب عروقی تاکایاسو

درمان این بیماری بر روی کنترل التهابات با استفاده از دارو و جلوگیری از بروز آسیب در رگ های خونی و دیواره های آن تمرکز دارد. گاهی اوقات درمان بیماری التهاب عروقی تاکایاسو کار سختی بوده و با وجود بهبود علائم و نشانه های بیماری بازهم بیماری به قوت خود باقی بوده و باعث التهاب رگ های خونی خواهد شد.

در بعضی از بیماران نیز به قدری این بیماری دیر تشخیص داده شده است که آسیب به بدن شخص رسیده و درمان آن غیر ممکن خواهد بود.

درمان دارویی

در مورد داروها یا ترکیبات دارویی پیشنهادی با پزشک خود صحبت کرده و در مورد عوارض جانبی هر کدام از داروها اطلاعات جامعی کسب کنید. پزشک ممکن است داروهای زیر را برایتان تجویز کند:

کورتیکو استروئید برای کنترل التهاب. معمولاً اولین مرحله درمان با داروهای کورتیکو استروئید انجام می شود. به محض بهبودی علائم نیز نباید مصرف آن را کنار گذاشت زیرا ممکن است نیاز به مصرف طولانی مدت این داروها داشته باشید. بعد از گذشت چند ماه احتمالاً پزشک میزان داروی مصرفی تان را کمتر کرده و آن را به میزان مورد نیاز برای کنترل التهاب تان کاهش خواهد داد. در مرحله پایانی نیز احتمالاً پزشک مصرف دارو را کاملاً قطع خواهد کرد.

عوارض جانبی احتمالی مصرف کورتیکو استروئید ها شامل:

• افزایش وزن
• افزایش احتمال بروز عفونت ها
• نازک شدن استخوان ها (پوکی استخوان)
• اختلالات قاعدگی

برای جلوگیری از تحلیل استخوانی احتمالاً پزشک مصرف ویتامین D و مکمل های کلسیمی را پیشنهاد خواهد داد.

• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی. اگر بدن و علائم بیماری نسبت به مصرف کورتیکو استروئیدها پاسخ مناسبی نداده یا با کاهش میزان مصرف آن دچار مشکلاتی شده باشد، احتمال پزشک از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی برای فرد استفاده خواهد کرد.
• داروهایی برای تنظیم سیستم ایمنی. اگر بدن فرد نسبت به داروهای استاندارد و متداول التهاب عروقی تاکایاسو پاسخگو نباشد احتمالاً پزشک داروهایی برای اصلاح ناهنجاری های سیستم ایمنی بدن (بیولوژیکی) تجویز خواهد نمود.

عمل جراحی

اگر عروق و رگ های خونی به شدت باریک یا مسدود شده باشد، احتمالاً بیمار به عمل جراحی برای باز کردن جریان خون نیاز پیدا خواهد کرد. اغلب اینگونه عمل های جراحی به کاهش علائم مثل درد در قفسه سینه و فشار خون بالا کمک کرده و حال بیمار بهبود خواهد یافت. گاهی اوقات ممکن است بعد از عمل جراحی مجدداً رگ ها تنگ یا مسدود شده باشد. اگر فرد دچار آنوریسم شده باشد، برای جلوگیری از پارگی رگها ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد.

• جراحی بای پس. در این عمل جراحی یک قسمت از رگ یا عروق سالم از قسمتی از بدن جدا شده و جایگزین رگ مسدود شده خواهد شد. عمل جراحی بای پس زمانی انجام می شود که باریک یا مسدود شدن رگ خونی غیر قابل درمان بوده و جریان خون فرد را با مشکل روبرو کرده باشد.
• گشاد کردن عروق خونی (آنژیوپلاستی جلدی). در صورتی که عروق به شدت دچار گرفتگی شده باشد از این عمل جراحی استفاده خواهد شد. در طول آنژیوپلاستی جلدی یک بالن کوچک از طریق رگ های خونی وارد عروق آسیب دیده خواهد شد. به محض قرار گیری بالن، شروع به گشاد کردن آن ناحیه کرده و بعد از خالی کردن باد آن را از داخل رگ خارج خواهند کرد.
• عمل جراحی دریچه آئورت. در صورتی که دریچه دچار نشت بیش از حد شده باشد ممکن است عمل جراحی جایگزینی یا ترمیم دریچه آئورت توسط پزشک توصیه شود.

زندگی با التهاب عروقی تاکایاسو

یکی از بزرگترین چالش ها برای افراد مبتلا به بیماری التهاب عروقی تاکایاسو کنار آمدن با عوارض جانبی داروها است.

به همین خاطر بهتر است نکات زیر را در نظر داشته باشید:

درک شرایط بیمار التهاب عروقی تاکایاسو

در مورد بیماری التهاب عروقی تاکایاسو و شیوه های درمان آن اطلاعات کاملی به دست آورید. بهتر است در مورد عوارض جانبی داروهایی که مصرف می کنید نیز کاملاً تحقیق کرده و هر گونه تغییر در وضعیت سلامتی خود را به اطلاع پزشک برسانید. بهتر است از پزشک در مورد فایده مصرف منظم مقدار کمی قرص آسپرین صحبت کنید.

داشتن رژیم غذایی سالم

خوب غذا خوردن می تواند از بروز مشکلات احتمالی ای مثل افزایش فشار خون بالا، نازک شدن استخوان ها و دیابت جلوگیری کند. بهتر است در طول روز از میوه و سبزیجات تازه، غلات کامل، گوشت بدون چربی و ماهی استفاده کرده و مصرف نمک و شکر را به حداقل ممکن برسانید. اگر از قرص کورتیکو استروئید استفاده می کنید با پزشک در مورد مصرف ویتامین D و مکمل های کلسیمی صحبت کرده و ببینید آیا مصرف این داروها برایتان مفید است یا خیر.

ورزش منظم

سعی کنید به طور منظم ورش های هوازی مثل پیاده روی انجام دهید زیرا انجام این سبک ورزش از بروز فشار خون بالا، دیابت و پوکی استخوان جلوگیری خواهد کرد. علاوه بر این موارد می توان به فواید ورزش هوازی برای سلامتی قلب و شش ها اشاره کرد.

از مصرف تنباکو بپرهیزید.

کنار گذاشتن تنباکو به هر شکلی اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. زیرا مصرف تنباکو احتمال بروز آسیب دیدگی برای رگ های خونی و بافت ها را افزایش خواهد داد.

 آمادگی برای مراجعه به پزشک

در صورتی که پزشک عمومی تشخیص داد که شما مبتلا به بیماری التهاب عروقی تاکایاسو هستید، احتمال زیاد شما را به پزشک متخصص ارجاع خواهد داد تا تشخیص دقیق تر و درمان قطعی تری برایتان تجویز شود. بیماری التهاب عروقی تاکایاسو یک اختلال نادر است که تشخیص و درمان آن کار سختی بوده و نیاز به مراجعه به پزشک متخصص است. از آن جایی که زمان ملاقات محدود بوده و قطعاً صحبت های زیادی با پزشک خود خواهید داشت بهتر است قبل از ویزیت سؤالات خود را آماده کنید.

برای آمادگی بیشتر می توانید از اطلاعات زیر استفاده کنید.

• پیش از قرار ملاقات از محدودیت های موجود آگاه شوید. شاید بهتر باشد قبل از ویزیت ماده غذایی خاصی را محدود یا مصرف نکنید.
• تمام علائمی که دارید را لیست کنید.
  
• اطلاعات شخصی کلیدی خود را یادداشت کنید. بهتر است تغییرات اخیری یا استرس هایی که داشتید را یادداشت کنید.
• تمامی داروها را بنویسد. بهتر است تمامی ویتامین ها، مکمل هایی که مصرف می کنید را یادداشت کنید.
• از دوستان یا اعضای خانواده بخواهید تا همراه شما بیایند. 
• سؤالاتی که می خواهید بپرسید را یادداشت کنید. 

سوالات بیمار از پزشک

برای مبتلایان به بیماری التهاب عروقی تاکایاسو بهترین سؤالات شامل موارد زیر می شود:

• علت اصلی بروز علائم ام چیست؟
• چه موارد دیگری ممکن است باعث بروز علائم ام شود؟
• آیا نیاز است آزمایش خاصی بدهم؟
• آیا آزمایش های تشخیصی به آمادگی خاصی نیاز دارد؟
• آیا شرایط این بیماری موقتی بوده یا طولانی مدت باقی خواهد ماند؟
• چه گزینه های درمانی برای این بیماری وجود دارد؟
• از نظر شما بهترین راه درمان ام کدام است؟
• به بیماری دیگری مبتلا هستم، چگونه می توانم این دو بیماری را در کنار هم کنترل کنم؟
• آیا نیاز است تغییری در رژیم غذایی ام بدهم یا فعالیت های به خصوصی را کنار بگذارم؟
• آیا داروی جایگزین دیگری هم برای این درمانی که تجویز کرده اید وجود دارد؟
• اگر نتوانم یا نخواهم استروئید مصرف کنم چطور؟
• آیا بروشور یا برگه ای در مورد این بیماری دارید تا بتوانم از طریق آن اطلاعات کافی به دست آورم؟
• آیا سایت خاصی را برای مطالعه در مورد بیماری التهاب عروقی تاکایاسو پیشنهاد می کنید؟

سوالات پزشک از بیمار

احتمال زیاد پزشک سؤالات متعددی مثل موارد زیر از شما خواهد پرسید:

• از چه زمانی علائم تان بروز پیدا کرد؟
• آیا همیشه شاهد این علائم هستید یا به صورت موقتی عود کرده و سپس بهبود می یابد؟
• تا چه میزان علائم تان شدید است؟
• چه مواردی علائم تان را بهبود می بخشد؟
• چه مواردی باعث بدتر شدن علائم تان می شود؟

منبع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/takayasus-arteritis/symptoms-causes/syc-20351335

[advisers limit=5 skill=”5″]