متخصص نفرولوژیست کیست؟ نفرولوژی شاخه ای از تخصص پزشکی است که روی، بررسی و تشخیص، درمان و هم چنین پیشگیری انواع بیماری های کلیوی تمرکز دارد. متخصصان نفرولوژی برای کمک به مدیریت اختلال عملکرد کلیه و تاثیر آن در سایر اندام های بدن آموزش می بینند. اگر پزشک معتقد باشد که علائمی از مشکلات کلیوی دارید، ممکن است شما را به متخصص نفرولوژی ارجاع دهد.
نفرولوژیست، متخصص کلیه است. آنها می توانند بیماری های مربوط به کلیه ها را درمان کنند.
نفرولوژی، فوق تخصص پزشکی داخلی است. برای تبدیل شدن به متخصص نفرولوژیست، فرد باید:
- دوره پزشکی عمومی را به پایان برساند.
- دوره 4 ساله تخصصی پزشکی داخلی را به پایان برساند.
- یک دوره تحصیلی 2 یا 3 ساله فوق تخصصی نفرولوژی را بگذراند.
نفرولوژیست ها اغلب مشغول مراقبت از افرادی هستند که از پزشکان خانواده یا متخصصان ارجاع داده می شوند یا در بیمارستان ها ویزیت شده اند. آنها معمولاً در یک کلینیک یا بیمارستان بر بخش های دیالیز هم نظارت می کنند. برخی از متخصصان نفرولوژی بر روی تحقیقات بالینی تمرکز دارند.
نفرولوژیست ها کدام بیماری ها را درمان می کنند؟
نفرولوژیست ها به طور مستقیم و غیرمستقیم بیماری هایی را که کلیه ها را درگیر کرده یا بر آنها تأثیر می گذارند را درمان می کنند.
برخی از بیماری هایی که متخصص نفرولوژیست آنها را درمان می کند، شامل موارد زیر است:
- عفونت کلیه
- سرطان کلیه
- نقص مجاری ادراری
- بیماری پیشرفته یا مزمن کلیه
- بیماری های کلیوی بینابینی و توبولی
- بیماری خود ایمنی کلیه ها مانند واسکولیت
- بیماری عروقی کلیه، مانند تنگی شریان کلیوی
- اختلالات یا عدم تعادل الکترولیت، مایعات و اسید – باز
- برخی از اختلالات متابولیکی، مانند دیابت و فشار خون بالا
- بیماری گلومرولی، مانند گلومرولونفریت و سندرم نفروتیک
- ناهنجاری های ساختاری یا عملکردی کلیه، مثانه یا سیستم جمع آوری ادرار، مانند نفرولیتیاز
نفرولوژیست ها چگونه بیماری های کلیوی را تشخیص می دهند؟
رایج ترین آزمایشاتی که آنها برای تشخیص بیماری های کلیه تجویز می کنند، آزمایش خون و ادرار است. کلیه ها مایعات و ضایعات اضافی خون را فیلتر کرده و آن را از راه ادرار دفع می کنند. برهمین اساس آزمایش ادرار و خون نشان دهنده عملکرد کلیه ها هستند. آزمایش ادرار همچنین می تواند سطح غیر طبیعی پروتئین های مرتبط با آسیب کلیه را بررسی کند.
آزمایش خون
آزمایش خون معمولی شامل موارد زیر است:
کراتینین سرم. بدن کراتینین را به عنوان محصول جانبی فعالیت عضلات تولید می کند. با این حال افزایش کراتینین در خون، معمولاً نشانه بیماری پیشرونده کلیه است. سطح کراتینین سرم به عواملی از جمله سن، اندازه بدن و نژاد بستگی دارد. مقداربالاتر از 1.2 برای زنان و بالاتر از 1.4 برای مردان ممکن است نشان دهنده بیماری های کلیوی باشد.
میزان فیلتراسیون گلومرولی. میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) مشخص می کند که کلیه ها به خوبی توانایی فیلتر کردن مایعات و ضایعات اضافی خون را دارند یا ندارد. متخصصان نفرولوژی می توانند این مقدار را با محاسبه سطح کراتینین سرم و فاکتورهای مختلف از نظر سن، جنس و نژاد تعیین کنند. مقدار GFR به طور معمول با افزایش سن کاهش می یابد و می تواند براساس شرایط نشان دهنده موارد زیر باشد:
- 90 یا بالاتر (طبیعی)
- 60 یا پایین تر (اختلال عملکرد کلیه)
- 15 یا کمتر (نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه)
نیتروژن اوره خون. نیتروژن اوره یک ماده زائد از بدن است که حاصل هضم پروتئین موجود در غذاها و نوشیدنی ها می باشد. به طور معمول، سطح نیتروژن اوره خون (BUN) با کاهش عملکرد کلیه افزایش می یابد. به طور معمول، سطح BUN از 7 تا 20 متغیر است.
آزمایشات ادرار. رایج ترین آزمایشات ادرار شامل موارد زیر است:
آنالیز ادرار
برای انجام آنالیز ادرار، متخصص نفرولوژیست معمولاً نمونه ادرار را در زیر میکروسکوپ برای یافتن ناهنجاری ها بررسی کند. تجزیه و تحلیل ادرار همچنین می تواند یک تست dipstick داشته باشد، در طی آن یک متخصص نفرولوژی یک نوار کوچک حاوی مواد شیمیایی را در نمونه ادرار فرو می برد. اگر این نوار با سطح غیر طبیعی پروتئین، خون، باکتری، قند یا چرک واکنش نشان دهد، رنگ آن تغییر پیدا می کند.
آزمایش ادرار 24 ساعته
در یک آزمایش ادرار 24 ساعته، فرد 24 ساعت ادرار خود را جمع می کند تا نشان دهد کلیه ها چه مقدار ادرار تولید می کنند و روزانه چقدر پروتئین و الکترولیت از خون به ادرار وارد می شود.
میکروآلبومینوریا. آزمایش میکروآلبومینوریا زیرمجموعه ای دقیق تر از تست dipstick است که می تواند وجود مقدار کمی پروتئین آلبومین را در ادرار نشان دهد. افرادی که در معرض ابتلا به بیماری های کلیوی قرار دارند، از جمله مبتلایان به فشار خون بالا یا بیماری های متابولیکی مانند دیابت، در صورت منفی بودن تست dipstick استاندارد، برای بررسی دقیق تر وجود پروتئین اضافی در خون (پروتئینوریا)، ممکن است این آزمایش را انجام دهند.
سایر روش های تشخیصی. متخصصان نفرولوژی از چندین روش برای کمک به تشخیص و درمان بیماری های کلیه استفاده می کنند. این روش ها شامل موارد زیر است:
سونوگرافی
سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از کلیه ها استفاده می کند. این آزمایش می تواند تغییرات در اندازه یا موقعیت کلیه ها و همچنین وجود انسداد را تشخیص دهد. انسداد می تواند در اثر وجود تومور،کیست یا سنگ کلیه باشد.
سی تی اسکن
در سی تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصویری از کلیه ها استفاده می شود، گاهی اوقات با کمک یک ماده حاجب داخل وریدی تصویر دقیق تری از کلیه ها تهیه می شود. این آزمایش می تواند انسداد یا ناهنجاری های موجود در ساختار را تشخیص دهد. با این حال، ماده حاجب ممکن است برای افرادی که دارای بیماری کلیوی هستند، مشکل ساز باشد.
نمونه برداری
در بیوپسی (نمونه برداری) با یک سوزن نازک برش های ریز از بافت کلیه جهت بررسی پاتولوژی تهیه می شود. یک متخصص نفرولوژی ممکن است نمونه برداری را برای موارد زیر انجام دهد:
- ارزیابی میزان آسیب کلیه
- کمک به بررسی عوارض پیوند
- جهت درک روند بیماری و پیش بینی پاسخ به درمان
نفرولوژیست ها چگونه بیماری های کلیوی را درمان می کنند؟
همودیالیز
همودیالیز به معنی جریان خون از رگ بیمار به یک دستگاه کلیه مصنوعی به نام همودیالیزر برای حذف مواد زائد، مایعات و مواد شیمیایی اضافی و سپس بازگشت به بدن است. خون از طریق یک کاتتر در بازو، پا یا گاهی گردن به بدن برمی گردد. همودیالیز به طور معمول نارسایی کلیه در مرحله نهایی را درمان می کند و زمانی صورت می گیرد که کلیه ها حدود 85-90٪ عملکرد طبیعی خود را از دست داده و میزان GFR زیر 15 باشد. افراد اغلب به جلسات 4 ساعته و سه بار در هفته نیاز دارند. متخصص نفرولوژیست معمولاً بر این جلسات نظارت می کند.
پیوند کلیه
پیوند شامل برداشتن کلیه آسیب دیده و جایگزینی آن با کلیه فرد اهدا کننده است. جراحان مراحل پیوند را انجام می دهند و متخصصان نفرولوژی معمولاً با یک تیم مراقبت افراد را در این روند راهنمایی می کنند.
چه موقع به متخصص نفرولوژی مراجعه کنیم؟
پزشک خانواده یا پزشک اورژانس ممکن است هر کسی را که دارای علائم یا نشانه هایی از اختلال عملکرد مزمن، متوسط یا شدید کلیه است، به نفرولوژیست معرفی کند. برخی از علائم و نشانه های رایج مشکلات شدید کلیوی عبارتند از:
- سردرد
- خارش
- حالت تهوع
- کاهش وزن بدون علت
- خون در ادرار (هماچوری)
- درد، تورم یا سفتی مفاصل
- کاهش حس چشایی و اشتها
- تورم اندام ها اغلب در پاها و مچ پا
- خستگی در روز و مشکلات خواب شبانه
- گرفتگی عضله، بی حسی یا ضعف اندام ها
- کاهش میزان ادرار که به کمبود آب بدن مرتبط نیست.
- مشکلات فشار خون غیرقابل توجیه، مشکلات حافظه یا تمرکز
در صورت داشتن بیماری یک پزشک ممکن است کسی را به متخصص نفرولوژی معرفی کند که خطر ابتلا به بیماری های کلیوی را افزایش دهد. عوامل خطرزا رایج پزشکی برای بیماری های کلیه عبارتند از:
- شرایط قلبی
- فشار خون بالا
- شرایط متابولیکی مانند دیابت
تفاوت نفرولوژیست با اورولوژیست چیست؟
اگر فرد مبتلا به بیماری های مربوط به دستگاه ادراری باشد، ممکن است به متخصص اورولوژی مراجعه کند.
اورولوژی نوعی تخصص پزشکی است که در مشکلات مربوط به دستگاه ادراری و اندام های تولید مثل مردانه تخصص دارد. دستگاه ادراری شامل کلیه ها و حالب، مثانه و مجاری ادرار است.
بسیاری اورولوژی را یک تخصص جراحی می دانند و بیشتر متخصصان اورولوژی بر روی یک یا چند فوق تخصص اصلی تمرکز می کنند، از جمله:
- پیوند کلیه
- اورولوژی زنان
- ناباروری مردان
- اختلال در نعوظ
- سنگ های مجاری ادراری
- انکولوژی (سرطان های دستگاه ادراری)
- اورولوژی کودکان (بیماری های دستگاه ادراری کودکان)
- نورولوژی (کنترل سیستم عصبی یا دستگاه ادراری و دستگاه تناسلی)
متخصصان اورولوژی و نفرولوژیست ها با توجه به همپوشانی اندام های تخصصی، گاهی اوقات با هم همکاری می کنند و متخصصان اورولوژی در جراحی های پیوند کلیه نقش دارند. متخصصان نفرولوژیست و متخصصان ارولوژی همچنین در مواردی که شامل عواملی مانند سنگ های مکرر کلیه یا مجاری ادراری یا عفونت است، با هم همکاری می کنند.
سخن آخر
نفرولوژیست ها پزشكانی هستند كه بر روی شرایطی كه کلیه ها را تحت تأثیر قرار می دهند تمرکز می كنند. آنها معمولاً به تشخیص، ارزیابی و درمان بیماری های کلیوی متوسط تا شدید یا به افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری های کلیوی هستند، کمک می کند تا خطر آسیب کلیه ها کنترل شود.
پزشک متخصص اطفال، پزشک خانواده یا پزشک اورژانس معمولاً افرادی را که فکر می کنند دارای مشکلات کلیوی هستند را به نفرولوژیست ارجاع می دهد. مدت زمانی که فرد تحت مراقبت نفرولوژیست است به عوامل مختلفی از جمله شدت اختلال عملکرد کلیه یا آسیب آن بستگی دارد.
آخرین دیدگاه‌ها