لکه های کبدی

لکه های کبدی نواحی کوچک تیره و صاف بر روی پوست هستند که از نظر اندازه متفاوت بوده و در نواحی در معرض تابش نور خورشید مثل دست ها، صورت، شانه ها و بازوها بروز پیدا می کند. به لکه های کبدی، لکه های خورشیدی نیز گفته می شود. بروز لکه های کبدی معمولاً بعد از سنین 50 سال شایع است با این حال این عارضه پوستی ممکن است افراد جوان تر و کسانی که مدت طولانی زیر تابش نور خورشید قرار دارند نیز بروز پیدا کنند.

لکه های کبدی ممکن است در بعضی موارد شبیه بافت های سرطانی نیز به نظر برسند. اما این لکه ها به هیچ وجه سرطانی نبوده و معمولاً نیازی به درمان نخواهند داشت. این لکه ها در حقیقت علامتی از این است که پوست شما بیش از حد در معرض آفتاب قرار گرفته و در تلاش برای محافظت از پوست شما این لکه های پوستی به وجود آمده است. خوشبختانه با استفاده از لوازم آرایشی می توان این لکه ها را روشن تر کرده یا به کلی از بین برد. می توانید با استفاده منظم از ضد آفتاب و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آفتاب از لکه های کبدی جلوگیری کنید.

علت لکه های کبدی

در حقیقت لکه های کبدی توسط سلول های رنگدانه فعال پوستی به وجود می آیند.

نور ماوراء بنفش (UV) ترشح ملانین پوستی را تسریع کرده و در نتیجه باعث بروز لکه های پوستی خواهد شد. به همین علت پوستی که سال ها در معرض تابش آفتاب بوده، این ترشحات ملانینی در زیر پوست جمع شده و باعث به وجود آمدن لکه های کبدی بر روی پوست خواهد شد. استفاده از تخت های برنزه و اتاق های سولاریوم نیز از جمله مواردی است که می تواند احتمال بروز لکه های کبدی بر روی پوست را افزایش دهد.

عوامل خطر لکه های کبدی

احتمال بروز این لکه های پوستی در موارد زیر ممکن است افزایش یابد:

• آفتاب سوختگی
• داشتن پوست روشن
• قرار گرفتن بیش از حد در زیر نور خورشید

علائم لکه های کبدی

بروز لکه های کبدی محدود به سن خاصی نبوده و می تواند افراد با هر نوع پوست و سن و سالی را درگیر کند. اما به طور کلی بروز این عارضه پوستی در بزرگسالان با پوست روشن شایع تر از دیگر افراد است. بر خلاف لکه های کک و مک که در کودکان شایع تر بوده و با قرار نگرفتن در معرض نور خورشید محو می شوند. لکه های سنی یا همان لکه های کبدی دائمی بوده و به مرور زمان محو نخواهد شد.

ویژگی لکه های کبدی

• لکه های به صورت مسطح و بیضی شکل هستند.
• دارای رنگ قهوه ای یا برنزی هستند.
• بر روی قسمت هایی از پوست که بیشترین تماس را با نور خورشید دارند بروز پیدا می کنند. به عنوان مثال بروز لکه های کبدی بر روی قسمت های پشتی دست، روی پا، صورت، شانه و کمر شایع تر از دیگر قسمت های بدن است.
• اندازه آن حدود 14 میلی متر است.
• ممکن است این لکه ها به صورت گروهی در کنار هم بروز پیدا کرده و توجه شما را به خود جلب کند.

زمان مراجعه به پزشک

• لکه های کبدی نیازی به مراقبت پزشکی یا درمان نخواهند داشت.
• اما اگر این لکه ها تغییر رنگ داده و سیاه شدند، احتمال ملانوما وجود داشته و فرد باید سریعاً برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کند.

در صورت بروز موارد زیر در لکه های پوستی سریعاً به متخصص پوست مراجعه کنید:

• لکه به رنگ سیاه درآمده است.
• بزرگ شدن لکه
• داشتن لبه های غیر طبیعی
• ترکیبی غیر طبیعی از رنگ ها
• خون ریزی در محل لکه

پیشگیری از بروز لکه های کبدی

برای کاهش احتمال بروز لکه های کبدی یا بازگشت لکه ها پس از درمان بهتر است برای کاهش قرار گرفتن در معرض آفتاب موارد زیر را رعایت کنید:

• از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری کنید. به همین خاطر بهتر است در این ساعت ها از منزل خارج نشده و برای ساعت های دیگر روز برنامه ریزی کنید.
• از ضد آفتاب استفاده کنید. حتماً 15 تا 30 دقیقه قبل از خروج منزل از ضد آفتاب با SPF حداقل 30 استفاده کرده و مقدار کافی از آن را بر روی پوست صورت و دست ها بمالید. البته هر دو ساعت یک بار باید مصرف ضد آفتاب را تجدید کنید تا اثر آن باقی بماند.
• پوشش کافی. بهتر است در زمان خروج از منزل لباس آستین بلند و شلوار پوشیده و از کلاه لبه دار و عینک دودی در زیر نور خورشید استفاده کنید.

تشخیص لکه های کبدی

تشخیص این عارضه پوستی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بررسی چشمی. پزشک معمولاً با نگاه کردن به پوست می تواند لکه های کبدی را تشخیص دهد. اما اینکه نوع لکه ها به درستی تشخیص داده شود از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا شیوه درمان هر کدام از لکه های پوستی متفاوت بوده و در صورت تشخیص اشتباه ممکن است روند درمان طولانی تر شود.
• نمونه برداری پوستی. پزشک ممکن است آزمایشات دیگر مثل نمونه برداری پوستی را برای تشخیص دقیق تر لکه های پوستی توصیه کند. این نمونه برداری می تواند به تشخیص بیماری های دیگر پوستی مثل lentigo maligna یک نوع سرطان پوستی کمک کند.

درمان لکه های کبدی

اگر بخواهید لکه های کبدی به وجود آمده کم رنگ تر شده و کمتر به چشم بیایند، درمان هایی وجود دارد که می توانید از آن ها برای روشن کردن یا برطرف کردن این لکه ها استفاده کنید. از آنجا که رنگدانه ها در پایه اپیدرم پوست، بالاترین لایه پوست قرار گرفته اند، هر نوع درمانی که به منظور روشن شدن لکه های کبدی مورد استفاده قرار گیرد باید قدرت نفوذ به این لایه پوستی را داشته باشد.

درمان لکه های کبدی شامل موارد زیر می شود:

داروها

استفاده از کرم های سفید کننده (هیدروکوئینون) ها به تنهایی یا همراه با رتینوئیدها و استروئید خفیف می تواند به محو شدن تدریجی لکه ها بعد از گذشت چند ماه از درمان کمک کند. این درمان ها ممکن است باعث خارش، قرمزی، سوزش یا خشکی موقت پوست فرد شود.

لیزر

برخی از روش های درمانی لیزر می تواند بدون آسیب زدن به سطح پوست، سلول های تولید کننده ملانین (ملانوسیت ها) را از بین ببرد. این شیوه های درمانی برای اثرگذار بودن معمولاً باید چندین جلسه ادامه داشته باشند.

انجماد (کرایوتراپی)

در این روش نیتروژن مایع را به مدت 5 ثانیه یا کمتر بر روی لکه های به وجود آمده روی پوست قرار خواهند داد. این نیتروژن رنگدانه های اضافه پوست را از بین برده و با بهبود یافتن محل انجماد، پوست ظاهر روشن تری پیدا خواهد کرد. در صورتی که این لکه ها به صورت گروهی بر روی پوست به وجود آمده باشند ممکن است از اسپری انجماد برای درمان همزمان لکه ها استفاده کرد. البته این درمان ممکن است با عوارض جانبی مثل مشکلات پوستی، احتمال بروز اسکار یا تغییر رنگ همراه باشد.

درم ابریشن

در این شیوه با استفاده از یک برس چرخاننده لایه سطح پوست ساییده خواهد شد. با جایگزین شدن پوست جدید ممکن است این لکه های کبدی از بین رفته یا کمرنگ شده باشد. البته در صورت برطرف نشدن لکه، ممکن است نیاز به تکرار شیوه درمانی باشد. عوارض جانبی احتمالی این شیوه درمانی شامل قرمزی موقت، تورم و بروز زخم های پوستی است. همچنین درمان کامل و محو شدن لکه ممکن است ماه ها به طول بیانجامد.

میکرودرمابراسیون

میکرودرم ابریشن نسبت به روش درم ابریژن، نیمه تهاجمی به حساب می آید.

برای به دست آوردن نتایج متوسط و موقت، شما طی چند ماه به تکرار مراحل درمانی نیاز خواهید داشت. ممکن است بعد از درمان در مناطق تحت درمان شاهد بروز قرمزی یا مور مور شدن شوید. البته دقت داشته باشید که اگر مبتلا به روزاسه بوده یا بر روی صورت شما رگ های قرمز ریزی وجود دارد این روش درمانی می تواند شرایط را بدتر کند.

لایه بردارهای شیمیایی

در این روش از محلول شیمیایی برای از بین بردن لایه های رویی پوست استفاده خواهد شد. بعد از لایه برداری، لایه های جدید پوستی نرم و روشن تر جایگزین لایه های لک دار قبلی خواهد شد. عوارض جانبی این شیوه درمانی شامل جای زخم، عفونت یا تیره شدن رنگ پوست می شود. حتی در مواردی قرمزی ناشی از این شیوه درمانی ممکن است تا چند هفته روی پوست باقی بماند. همچنین برای دیدن میزان اثر بخشی این عارضه ممکن است به ماه ها درمان با این شیوه نیاز داشته باشید.

درمان لکه کبدی معمولاً در داخل مطب پزشک انجام شده و نیاز به بستری شدن فرد نخواهد داشت. مدت زمان مورد نیاز برای اثربخش بودن هر کدام از این شیوه ها بستگی به شدت و نوع پوست بیمار داشته و ممکن است بین چند هفته تا چند ماه به طول بینجامد. بعد از انجام این شیوه های درمانی پزشک استفاده از کرم های ضد آفتاب با SPF حداقل 30 را برای محافظت از پوست پس از لایه برداری توصیه خواهد کرد. همچنین از آنجایی که درمان لکه های کبدی یکی از موارد مربوط به زیبایی پوست محسوب می شود در نتیجه هزینه درمانی آن تحت پوشش بیمه نخواهد بود. از طرف دیگر این شیوه های درمانی ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد، در نتیجه بهتر است پیش از انتخاب آن با پزشک متخصص مشورت کرده و از انتخاب پزشک آموزش دیده و با تجربه اطمینان حاصل کنید.

سبک زندگی و درمان های خانگی لکه های کبدی

داروها و کرم های متنوعی برای درمان لکه های پوستی و کبدی وجود دارد که ممکن است با توجه به میزان تیرگی لک ها، هر کدام از این موارد به محو شدن لکه ها کمک کند. برای اثر بخشی این محصولات باید چندین ماه به صورت منظم از کرم ها یا داروها تحت نظر پزشک استفاده کنید تا شاهد نتایج آن باشید. اگر قصد خرید کرم های محو کننده بدون نیاز به نسخه موجود در داروخانه ها را دارید، بهتر است کرم هایی را خریداری کنید که حاوی هیدروکوئینون، گلیکولیک اسید یا کوجیک اسید باشند. البته دقت داشته باشی دکه مصرف کرم های حاوی هیدروکوئینون یا دیگر موارد می تواند باعث بروز التهابات پوستی شود.

همچنین برای پوشاندن لک ها می توانید از محصولات آرایشی پوشاننده استفاده کنید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.

بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:

• لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
• اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
• لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
• دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
• سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.

سوالات بیمار از پزشک

در مورد لکه های کبدی بهتر است سؤالات زیر را مطرح کنید:

• کدام تغییرات پوستی اهمیت زیادی داشته و باید سریعاً به پزشک مراجعه کنم؟
• اگر این لکه های به وجود آمده لکه های کبدی یا سنی باشد برای بهبود ظاهر پوست خود باید چه کاری انجام دهم؟
• آیا درمان این لکه ها باعث می شود تا کاملاً لکه ها محو شوند یا فقط باعث کم رنگ تر شدن آن خواهد شد؟
• آیا ممکن است این لکه ها به مرور زمان تبدیل به سرطان پوست شود؟

توقع و انتظارات از پزشک

پزشک معالج احتمال در حین معاینه برای تشخیص دقیق تر عارضه و انتخاب بهترین شیوه درمان سؤالات زیادیررا مطرح خواهد کرد که بهتر است آمادگی پاسخگویی به آن ها را داشته باشید.

برخی از این سوالات عبارتند از:

• چه زمانی متوجه بروز لکه های پوستی شدید؟
• در گذشته دچار آفتاب سوختگی های مکرر شده اید؟
• روزانه چند ساعت در معرض تابش نور خورشید یا اشعه ماوراء بنفش قرار می گیرید؟
• آیا از پوست خود در برابر اشعه های خورشید یا ماوراء بنفش محافظت می کنید؟
• آیا سابقه ابتلا به لکه های کبدی یا سرطان پوست در خانواده خود دارید؟
• از چه داروهایی استفاده می کنید؟

 نتیجه گیری

لکه های کبدی نواحی کوچک تیره و صاف بر روی پوست هستند که دارای اندازه های متفاوتی بوده و در نواحی در معرض تابش نور خورشید مثل دست ها، صورت، شانه ها و بازوها بروز پیدا می کند. به لکه های کبدی، لکه های خورشیدی نیز گفته می شود. این عارضه پوستی بیشتر در سنین بالای 50 سال شایع است اما ممکن است افراد در سنین دیگر را نیز درگیر کند. به طور کلی این لک های پوستی نیاز به درمان نخواهد داشت. اما برخلاف کک و مک به مرور زمان رفع نشده و همیشگی خواهد بود.

[advisers limit=3 online =true skill=”15 34″]

منبع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/age-spots/symptoms-causes/syc-20355859