تاثیر درمان های سرطان بر رژیم غذایی بیماران

تاثیر درمان های سرطان بر رژیم غذایی بیماران منجر به تغییراتی در طعم و یا بوی غذا یا احساس غذا در دهان آنها می شود. به نحوی که تا 80٪ از افرادی که تحت درمان سرطان قرار می گیرند، تغییر در طعم غذا را تجربه می کنند. اینها می توانند در نحوه لذت بردن از غذا تأثیر بگذارند و منجر به داشتن یک رژیم غذایی کم مغذی می شوند.

تغییر در اشتها و لذت بردن از غذا، اگرچه طعم و بوی واقعی غذا را تغییر نمی دهد، اما می تواند باعث شود که دیگر طعم آن به عنوان یک غذای دلپذیر تجربه نشود.

حس چشایی

وقتی غذا یا نوشیدنی، که با بزاق مخلوط می شود، به ذائقه واقع در سراسر زبان و داخل دهان برسد، طعم و مزه تجربه می شود. زبان پنج طعم اساسی شیرین، شور، ترش، تلخ و خوش طعم (امامی) را تشخیص می دهند. این طعم ها عناصر سازنده عطر و طعم هستند و با حس بویایی و لامسه ترکیب شده و باعث ایجاد بسیاری از طعم ها می شوند.

حس بویایی

بو زمانی تجربه می شود که ذرات بو در هوا شناسایی  یا از طریق سوراخ های بینی یا دهان وارد بینی می شود. جویدن و بلعیدن غذا می تواند عطرهایی را که از پشت دهان عبور و به مجرای بینی منتقل می کنند، آزاد شوند.

حس لامسه (احساس غذا)

احساس غذا در دهان یا زبان، در لذت بردن از غذا خوردن مهم است. در طول درمان سرطان، غذا می تواند احساس “خشن”  کند و گاهی اوقات به عنوان “مزه مانند مقوا” توصیف می شود.

تاثیر درمان های سرطان بر رژیم غذایی بیماران چگونه است؟

وقتی سیگنال هایی از سلول های حسی دهان یا بینی به مغز ارسال می شوند، حس فیزیکی چشایی، بویایی و لامسه تجربه می شوند. بسیاری از انواع درمان سرطان می تواند عملکرد این سلولهای حسی را مختل کند. برخی از درمان ها همچنین می توانند به اعصاب مسئول ارسال سیگنال به مغز آسیب برسانند.

جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی می توانند در جریان طبیعی بزاق اختلال ایجاد کنند. بزاق به ذائقه چشایی کمک می کند تا طعم را تشخیص دهد. خشکی دهان برای مدت زمان طولانی همچنین می تواند منجر به عفونت دهان یا پوسیدگی دندان شود. حتی ممکن است باعث مشکلات بعدی چشایی، بو یا احساس شود.

شیمی درمانی

هدف از شیمی درمانی از بین بردن یا آسیب رساندن به سلولهای سرطانی است. اما ممکن است به برخی سلولهای سالم از جمله لکه های چشایی نیز آسیب برساند. پس از شیمی درمانی، ذائقه مزه به سرعت شروع به رشد می کند. این می تواند مرکز پردازش طعم را در مغز اشتباه گرفته و باعث تغییر در تجربه چشایی شود. برخی از انواع شیمی درمانی همچنین می توانند انتهای عصب را تحت تأثیر قرار دهند. حتی می تواند حساسیت به گرما و سرما را تغییر دهد.

پرتودرمانی

تابش به ناحیه سر یا گردن می تواند باعث آسیب مستقیم به سطح زبان، دهان، بینی یا گلو  و در نتیجه تغییراتی در چشایی، بو یا احساس ایجاد شود.

عمل جراحی

برخی از عملیات شامل حذف فیزیکی ساختارهای مورد نیاز برای تجربه بو و طعم است. به عنوان مثال، ممکن است بخشی از زبان (از جمله لکه های چشایی)، غدد بزاقی یا قسمت هایی از بینی یا مجاری بینی برداشته شود یا تحت تأثیر جراحی قرار گیرد.

اهمیت رعایت رژیم غذایی مناسب در مبتلایان سرطان

رعایت رژیم غذایی مناسب برای هر کسی که به سرطان مبتلا شده مهم است. تغذیه مناسب به بدن کمک می کند تا از عهده درمان و روند بهبودی برآید و سطح انرژی و سیستم ایمنی بدن را افزایش می دهد.

تغییر در لذت شما از غذا ممکن است شما را به انتخاب گزینه های کم مصرف غذا و نوشیدنی سوق دهد. ممکن است رعایت رژیم منظم یا برنامه غذایی پیشنهاد شده توسط تیم درمانی برای شما دشوار باشد.

در این شرایط، تیم درمانی خود را در جریان بگذارید. از یک متخصص تغذیه، که می تواند در مورد راهکارهای دنبال کردن برنامه غذایی به شما کمک کند، مشورت بگیرید.

تغییرات احتمالی درمان های سرطان در احساس طعم و بوی غذا

مشکلات زیر معمولاً در طول درمان سرطان تجربه می شود:

حس چشایی

شما ممکن است در تشخیص برخی از طعم ها در طول درمان مشکل داشته باشید و برای برخی از افراد ممکن است این مسئله برای مدتی پس از درمان افزایش یابد.

حتی احتمال دارد غذا را به این صورت توصیف کنید که “مانند گذشته مزه ندارد”. به عنوان مثال، اگر در چشیدن غذاهای  شور یا ترش مشکل دارید، ممکن است طعم های شیرین و تلخ غالب شود.

دربرخی از بیماران  طعم و مزه غذاهای تلخ (به عنوان مثال چای، قهوه، آبجو، شراب) یا غذاهای شیرین (به عنوان مثال شکلات، غلات صبحانه شیرین) را که در طول درمان جذاب نیستند، را تشخیص می دهند.

حس بویایی

ممکن است بوییدن و بو کردن برای برخی از بیماران مبتلا به سرطان کاملاً دشوار باشد و این به نوبه خود احساس طعم  را سخت می کند. حتی احتمال دارد حس بویایی بیماران قویتر یا متفاوت به نظر برسد یا احساس تهوع زیادی داشته باشند و بسیار حساس شوند. بعضی از افراد ممکن است بوی عطر را حس نکنند.

حس لامسه

اگر حس لامسه شما بسیار حساس شود، ممکن است فلفل قرمز یا نعنا فلفلی برای شما بیش از حد  تند احساس شود. نوشیدنی های گازدار، از جمله آب معدنی گازدار، ممکن است خیلی بی مزه باشند. یا ممکن است نتوانید احساس یا طعم چیزهای خیلی سرد، مانند نوشیدنی های سرد یا بستنی را تحمل کنید. اگر حساسیت شما کاهش یابد، ممکن است خودتان مقدار زیادی  ادویه به غذا اضافه کنید.

تغییر در اشتها یا ترجیحات غذایی

انگیزه شما برای خوردن یا نوشیدن ممکن است در طول درمان سرطان تغییر کند. حتی نتوانید غذایی را که قبلا دوست داشتید را تحمل کنید، یا ممکن است غذاهایی را که قبلاً دوست نداشتید، علاقه پیدا کنید . از آنجا که درمان سرطان می تواند استرس زا باشد یا با احساسات ناخوشایند مانند تهوع همراه باشد، برخی از غذاها یا نوشیدنی ها می توانند با احساسات منفی همراه شوند. به عنوان مثال، اگر بوی سوپ کدو تنبل را در بیمارستان با احساس حالت تهوع با هم باشد، لذت بردن دوباره از سوپ کدو تنبل برای شما دشوار است.

شما ممکن است به طور کلی علاقه به غذا را از دست دهید. از طرف دیگر، شاید متوجه شوید که به انواع خاصی از غذا اشتیاق دارید یا بیش از حد گرسنه می شوید.

رعایت یک رژیم غذایی مناسب برای مبتلایان به سرطان مبتلا شده مهم است. تغذیه مناسب به بدن کمک می کند تا از عهده درمان و روند بهبودی برآید و سطح انرژی و سیستم ایمنی بدن را افزایش می دهد.

چه مدت تاثیر درمان های سرطان بر رژیم غذایی بیماران ادامه دارد؟

تغییرات به ندرت دائمی هستند، بنابراین بیشتر آنها با گذشت زمان برطرف می شوند.

ممکن است متوجه شوید که علائم در طی یک دوره شیمی درمانی تنها تغییر می کند. به عنوان مثال، مشکلات عطر و طعم معمولاً در هفته اول پس از شیمی درمانی بدتر است و سپس به تدریج تا چرخه شیمی درمانی بعدی بهبود می یابد.

بررسی ها نشان داده است که وقتی افراد شیمی درمانی را به عنوان تنها نوع درمان سرطان دریافت می کنند، طعم و مزه غذایی معمولاً دو ماه پس از پایان درمان به حالت طبیعی برمی گردد. افرادی که تحت رادیوتراپی از ناحیه سر یا گردن قرار می گیرند، می توانند مشکلات طولانی مدت تری را تجربه کنند.

مقابله با تغییرات طعم و مزه بعد از درمان سرطان

راهکار های زیادی برای کمک به تسکین تغییرات ناخواسته در حس چشایی، بو و لمس ناشی از درمان های سرطان وجود دارد. یک متخصص تغذیه می تواند برای شناسایی علل و تدوین برنامه ای برای مدیریت تغییرات به شما کمک کند.

یادداشت برداری

دفترچه یادداشت خود را بردارید و علائمی را که تجربه می کنید و زمان بروز آنها، به ویژه زمان روز، مرحله چرخه درمان و غذا و نوشیدنی را یادداشت کنید. این به تیم درمانی شما کمک می کند تا علل را شناسایی کرده و برای مدیریت شما راهکارهایی را پیدا کند.

تنوع غذایی

غذاها و نوشیدنی های مختلفی را آزمایش کنید. ممکن است دیگر از غذاهای مورد علاقه خود لذت نبرید، اما متوجه شوید که می توانید غذاهایی را که قبلاً دوست نداشتید را بخورید یا از آنها لذت ببرید. به عنوان مثال، اولویت برای غذاهای شیرین یا شور اغلب در طول درمان برعکس می شود.

استفاده از گزینه های جایگزین

اگر ترجیحات غذایی شما بر کیفیت رژیم شما تأثیر می گذارد. به دنبال گزینه های دیگری باشید. به عنوان مثال، شاید  در طول درمان سرطان از خوردن گوشت لذت نبرید.

با این حال، گوشت منبع خوبی از پروتئین و یک ماده مغذی مهم است که بدن شما را قادر می سازد تا با عوارض سرطان و درمان کنار بیاید. اگر به نظر شما گوشت چندان جذاب نیست. سایر منابع پروتئینی خوب مانند پنیر، تخم مرغ، آجیل، غذاهای لبنی، لوبیای پخته، لوبیای قرمز، عدس یا نخود را امتحان کنید.

گاهی ممکن است غذا بی مزه به نظر برسد. از ادویه هایی مانند گیاهان تازه، لیمو، لیموترش، زنجبیل، سیر، سس سویا، عسل، چیلی، فلفل، سس ، ترشی یا سس های سبک آسیایی استفاده کنید.

از آنجا که ممکن است بیش از حد به مواد معطر و طعم دهنده حساس باشید. ممکن است به غذاهای پرادویه یا گرم ممکن است زیاد حساس شوید. استفاده از چیلی و ادویه را به حداقل برسانید. همچنین ممکن است لازم باشد از نوشیدنی های گازدار، نعناع ها یا آدامس ها خودداری کنید. به جای آن گزینه های با طعم مناسب تر را انتخاب کنید.

بعضی از افراد مزه غذا را خیلی شور توصیف می کنند. از افزودن نمک به غذاهای خودداری کنید و غذاهای معمول خود را با نمک کمتری درست کنید.

احساس طعم خیلی تلخ یا فلزی

طعم تلخ یا فلزی دهان یک مشکل شایع است. برخی از غذاها ممکن است طعم تلخ یا فلزی داشته باشند. بنابراین مدتی از مصرف این غذاها خودداری کردن و به جای آن غذای تازه یا مایعات را امتحان کنید. نوک زدن روی میوه های مرطوب مانند توت یا خربزه یا مکیدن شیرینی جوشیده ممکن است به غلبه بر سلیقه های نامطبوع دهان کمک کند. آب نبات های با طعم زنجبیل ممکن است مفید باشد.

طعم مانند “مقوا”، “نی” یا “شن”

برخی از افراد در حین درمان های سرطان خشکی دهان را تجربه می کنند. این وضعیت باعث می شود غذا طعم “مقوا”، “نی” یا “شن” را داشته باشد. در صورت بروز این امر، غذاهای نرم و مرطوب را انتخاب کرده و به غذاها چاشنی  مرطوب اضافه کنید. حتما مایعات کافی بنوشید. دهان خود را مرطوب و روان نگه دارید. تیم درمانی شما می تواند محصولاتی را برای تحریک یا جایگزینی بزاق توصیه کند.

راهکارهای برای مقابله با تغییرات بویایی در مبتلایان به سرطان

بوی غذا می تواند برخی افراد را در حین درمان آزار دهد. برای مدیریت این تغییر سعی کنید:

• خود را از مناطق آماده سازی غذا دور کرده و غذاهای ساده، سرد یا دمای اتاق انتخاب کنید. درب قابلمه ها را با درپوش بپوشانید یا در فضای باز آشپزی کنید.
• از دوستان و خانواده بخواهید تا برای شما غذا تهیه کنند تا نیازی به قرار گرفتن در معرض بوی پخت و پز نداشته باشید.
• از غذاهای با بوی شدید یا غذاهای مورد علاقه خود دقیقاً قبل یا حین درمان شیمی درمانی پرهیز کنید. ایجاد انزجار نسبت به غذاهای خورده شده در این زمان طبیعی است.
• مطمئن شوید که حالت تهوع به خوبی کنترل شده است. تیم درمانی شما می تواند گزینه هایی را برای تسکین حالت تهوع پیشنهاد کند.

رعایت بهداشت دهان و دندان در طول درمان و بعد از آن بسیار مهم است. دندان های خود را بعد از هر وعده با مسواک نرم تمیز کنید. مرتبا دهان خود را با آب نمک یا دهان شویه پیشنهاد شده توسط تیم درمانی بشویید.

منبع:

https://www.cancervic.org.au/living-with-cancer/common-side-effects/taste-and-smell-changes

[advisers limit=3 online =true skill=”15 34″]