آنافیلاکسی چیست؟ علل و علائم آن کدامند؟

آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید است و می تواند منجر به وضعیت بالقوه کشنده شود که به آن شوک آنافیلاکتیک می گویند.

براساس بنیاد آسم و آلرژی آمریکا (AAFA)، هر ساله 200000 ویزیت بیمارستانی به دلیل آنافیلاکسی ناشی از آلرژی غذایی در ایالات متحده وجود دارد. همچنین افراد معمولاً به داروها و نیش حشرات واکنش آلرژیک دارند.

AAFA نشان می دهد که بیش از 50 میلیون نفر در ایالات متحده هر ساله دچار واکنش آلرژیک می شوند و آلرژی ششمین علت اصلی بیماری های مزمن در این کشور است. بر همین اساس، ما سعی کرده ایم در این مقاله علائم واکنش آلرژیک شدید (بیماری به نام آنافیلاکسی) را بررسی کنیم و به شما بگوییم در این شرایط چه کارهایی را باید و حتی نباید انجام دهید. ما همچنین به بررسی علل و آنچه در بدن در طی این واکنش رخ می دهد، می پردازیم.

علل و عوامل محرک آنافیلاکسی

آنافیلاکسی هنگامی که بدن به ماده خارجی واکنش نشان دهد، اتفاق میفتد. این وضعیت بسیار خطرناک و جدی است. بیشترین عوامل محرک آن داروها، غذاها و نیش حشرات هستند. برخی از غذاهای آلرژیک، عبارتند از:

• شیر
• ماهی
• گندم
• سویا
• تخم مرغ
• بادام زمینی
• آجیل درختی
• خرچنگ صدف دار

هر ماده ای که باعث واکنش آلرژیک شود آلرژن نامیده می شود. برای برخی از افراد، حتی قرار گرفتن در معرض اثرات ماده حساسیت زا نیز می تواند واکنش شدیدی ایجاد کند.

در طی آنافیلاکسی چه رخ می دهد؟

در واکنش به یک ماده حساسیت زا، بدن مقادیر زیادی هیستامین تولید می کند. هیستامین، یک مولکول سیگنالینگ است که می تواند پاسخ التهابی ایجاد کند. این پاسخ می تواند منجر به علائم زیر شود:

شوکه شدن.

افت ناگهانی فشار خون.

گشاد شدن رگهای خونی.

از دست دادن هوشیاری.

در شخصی که آنافیلاکسی را تجربه می کند، مجاری تنفسی اغلب تنگ شده و تنفس را دشوار می کنند. علاوه بر این، احتمال دارد رگ های خونی نشت کرده و باعث التهاب شوند. واکنش می تواند بلافاصله پس از تماس با ماده حساسیت زا یا چند ساعت پس از تماس رخ دهد. خیلی نادر است این واکنش روزهای بعد از تماس با آلرژن رخ دهد.

علائم آنافیلاکسی

علائم آنافیلاکسی نیاز فوری به مراکز درمانی را نشان می دهد. علائم خاص هر فرد به نوع آلرژی و عامل محرک آن بستگی دارد، اما آنها می توانند شامل موارد زیر باشند :

• سرفه
• اسهال
• شوکه شدن
• اختلال در تنفس
• گرفتگی صدا
• گرفتگی بینی
• درد قفسه سینه
• تهوع و استفراغ
• خس خس سینه
• تنگی نفس و گلو
• خارش دهان یا گلو
• درد و گرفتگی معده
• از دست دادن هوشیاری
• نبض پایین، سرگیجه یا ضعف
• التهاب و خارش پوست
• یک احساس سنگینی روی زبان
• اضطراب و احساس عذاب دردناک
• التهاب پا و دست، لب ها، چشم ها و گاهی اوقات دستگاه تناسلی

همچنین احتمال دارد فرد دچار خارش، قرمزی، آبریزش چشم، سردرد شود یا شاید طعم فلزی در دهان خود را احساس کند.

مشکلات تنفسی شدید، افت قابل توجه فشار خون یا هر دو می توانند منجر به شوک شوند که ممکن است کشنده باشد.

به کسی که دچار آنافیلاکسی شده چگونه کمک کنیم؟

هر کسی که یک واکنش آلرژیک شدید را تجربه کند، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. کمک های اولیه برای آنافیلاکسی شامل مراحل زیر است:

1. در صورت امکان آلرژن یا ماده محرک را از بین ببرید و برای کمک اضطراری با مراکز های درمانی تماس بگیرید.
2. فرد را خنک نگه دارید و هرگونه لباس تنگ را از بدن بیمار جدا کنید.
3. اگر بیمار احساس ضعف دارد، او را وادار کنید که بنشینند یا به حالت خوابیده یا صاف دراز بکشد.
4. بپرسید آیا فرد سابقه واکنش های آلرژیک داشته است یا خیر.
5. به آنها کمک کنید هر داروی آلرژی که دارند را استفاده کنند.
6. تا رسیدن کمک های اضطراری در کنار بیمار باشید.

اگر فرد سابقه واکنش های شدید داشته باشد، احتمال دارد یک کیت تزریق آدرنالین یا اپی نفرین داشته باشد که شامل یک انژکتور خودکار، مانند EpiPen است.

انژکتور دوز اپی نفرین و نوعی آدرنالین را برای بیماری فراهم می کند. کارشناسان توصیه می کنند برخی از افراد مبتلا به آلرژی همیشه دو انژکتور داشته باشند.

نحوه استفاده از انژکتور

اگر کودکی به دارو نیاز دارد، ابتدا او را آرام کنید و از بی حرکت بودن او مطمئن شوید. این کار باعث می شود هر دو دست برای کار با دستگاه آزاد باشند. هنگام استفاده از انژکتور EpiPen لازم است:

• قلم را از کیف حمل بردارید.
• انژکتور را در یک مشت نگه دارید، در حالی که انتهای نارنجی به سمت پایین است.
• دستی را که دستگاه را به سمت بیرون می چرخانید و انتهای نارنجی را ،کاملاً محکم به سمت ران بیرونی و در زاویه سمت راست پا فشار دهید.
• با آمدن دوز، سوزن از انتهای نارنجی دستگاه وارد می شود و با یک کلیک گوش دهید.
• سوزن را حداقل به مدت 3 ثانیه در جای خود نگه دارید.
• پس از مصرف دوز، انتهای نارنجی ،سوزن را می پوشاند و پنجره دستگاه مسدود می شود. اگر نوک سوزن هنوز قابل مشاهده است، از سوزن استفاده مجدد نکنید.
• هرگز با استفاده از انگشت شست جلوی ایمنی آبی را نگه ندارید. همیشه برای تهیه انژکتور از دو دست استفاده کنید.

انژکتور انواع مختلفی دارد. در حالی که آنها به طور کلی به یک روش مشابه به هم کار می کنند، دستورالعمل ها برای هر نوع می تواند کمی متفاوت باشد.

کمک به نفس کشیدن

• در حالی که منتظر کمک هستید، مطمئن شوید که فرد می تواند نفس بکشد. برای سهولت تنفس، فرد باید نشسته و کمی به جلو خم شود.
• با این حال، اگر احساس ضعف می کنند، بیمار باید دراز بکشد و پاهای خودش را کمی بالا ببرد.
• اگر فرد بیهوش شد، مطمئن شوید که سر وی به سمت عقب متمایل شده و می تواند نفس بکشد.

با شخص همراه باشید و وضعیت وی را تا رسیدن یک متخصص مراقبت های بهداشتی کنترل کنید. در صورت امکان برای کادر درمان موارد زیر را توضیح دهید:

چه چیزی باعث واکنش فرد شده است؟

آیا فرد دارویی دریافت کرده است؟

اطمینان حاصل کنید که ماده حساسیت زای محرک تا حد ممکن از فرد دور باشد. اگر تنفس فرد مختل شده است، باید احیای قلبی ریوی (CPR) بر روی بیمار تا رسیدن کمک پزشکی صورت بگیرد.

آنافیلاکسی چگونه درمان می شود؟

درمان اضطراری برای فردی که واکنش آلرژیک شدید دارد، تزریق اپی نفرین یا آدرنالین است.

اپی نفرین به روش های زیر می تواند به تسکین علائم بیمار کمک کند:

عضلات اطراف ریه ها را شل می کند.

با پیشگیری از انتشار مواد شیمیایی اضافی توسط بدن، واکنش بدن را تا حدودی کاهش می دهد.

باعث انقباض رگ های خونی می شود، التهاب را کاهش می دهد و به افزایش فشار خون کمک می کند.

اکثر مردم به خوبی به این روش درمانی پاسخ می دهند و علائم معمولاً بلافاصله فروکش می کنند. در صورت عدم بهبود فوری، فرد پس از 10 دقیقه به دوز دیگری نیاز دارد.

بعضی اوقات، علائم واکنش پس از فروکش کردن برمی گردد. شاید لازم باشد که فرد 24 ساعت در بیمارستان تحت نظر باشد. اگر واکنش آلرژیک شدت کمتری داشته باشد، پزشک احتمال دارد تزریق کورتون یا آنتی هیستامین انجام دهد.

چگونه از آنافیلاکسی پیشگیری کنیم؟

آنافیلاکسی یک وضعیت اضطراری خطرناک است. احتمال دارد فردی این واکنش را نسبت به چیزی تجربه کند که قبلاً هرگز بر او تأثیر نگذاشته است.

واکنش های آلرژیک غیرقابل پیش بینی هستند، و اجتناب از هرگونه آلرژن شناخته شده بسیار مهم است. حتی اگر هرگز باعث واکنش های شدید نشده باشند.

با این حال، همیشه نمی توان از تمام مواد حساسیت زا پیشگیری کرد. شاید لازم باشد فرد دارویی به همراه داشته باشد و از دستبندی استفاده کند که نشان دهنده  وضعیت بیمار باشد.

اگر شخصی سابقه واکنش های آلرژیک دارد، توصیف عوامل محرک برای دوستان، اعضای خانواده و کارفرمایان یا کارمندان مدرسه مهم است تا در صورت بروز هر گونه علائم، اطرافیان بیمار بتوانند بهترین اقدامات را برای او انجام دهند.

نتیجه گیری

آنافیلاکسی یک وضعیت اضطراری خطرناک وجدی است. هر کسی که این واکنش آلرژیک شدید را تجربه کند، نیاز فوری به درمان های پزشکی و کمک دارد. دانستن اینکه در این شرایط چه باید کرد، می تواند به نجات جان فرد کمک کند. آگاهی از علائم و نحوه پاسخگویی بسیار مهم است. در صورت بروز علائم آن در هر یک از اطرافیان تان بهتر است هر چه سریع تر اقدام کنید.

آنافیلاکسی باعث آزادسازی مواد شیمیایی از سیستم ایمنی بدن می شود که این فرایند می تواند شما را دچار شوک کند. حتی منجر با افت ناگهانی فشار خون و تنگی مجاری تنفسی و مانع تنفس شود. علائم و نشانه ها شامل نبض سریع و ضعیف، بثورات پوستی، حالت تهوع و استفراغ است. محرک های رایج شامل برخی غذاها، برخی داروها، سم حشرات و لاتکس هستند.

آنافیلاکسی نیاز به تزریق اپی نفرین و مراجعه به اورژانس دارد. اگر اپی نفرین ندارید، باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید. اگر آنافیلاکسی فوراً درمان نشود، می تواند کشنده باشد.