HIV چگونه منتقل می شود؟

راه های انتقال HIV بسیار زیاد هستند. در واقع، اچ‌آی‌وی ویروسی است که ممکن است از طریق مایعات بدن مانند مایع منی، خون، ترشحات واژن و شیر مادر از فرد مبتلا به HIV به فرد سالم منتقل شود. اچ‌آی‌وی بیشتر در طول رابطه جنسی محافظت نشده، عمدتا مقعدی و واژینال انتقال پیدا می کند. اما به طور موثر از طریق سوزن‌های مشترک نیز منتقل می‌شود. HIV همچنین می تواند از طریق جفت در دوران بارداری یا در حین زایمان، به دلیل قرار گیری در معرض خون یا مایع واژن یا در دوران شیردهی از مادر به کودک منتقل شود.

چه عواملی خطر انتقال HIV را افزایش می دهند؟

انتقال HIV در برخی از روش ها ممکن است سریع تر صورت بگیرد. برای انتقال اچ‌آی‌وی، ویروس باید با غشاهای مخاطی متخلخل (مانند غشاهای موجود در رکتوم و واژن) در تماس باشد. ویروس از شکستگی‌ها و پارگی‌ها در بافت‌ها عبور کند (مثلاً در حین مقاربت) یا وارد غشاهای مخاطی و یا جریان خون به طور مستقیم (مانند از طریق سوزن های مشترک) شود.

علاوه بر این، باید مقادیر زیادی از ویروس وجود داشته باشد تا بتواند سیستم ایمنی بدن فرد را مختل کند. برای همین HIV نمی تواند از طریق بزاق، یا زمانی که ویروس به طور کامل سرکوب شده است (غیرقابل شناسایی) در یک فرد HIV مثبت تحت درمان ضد رترو ویروسی منتقل شود.

HIV چیست؟

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) نوعی ویروس است که ترجیحاً گلبول های سفید خون به نام سلول های CD4 T را مورد هدف قرار می دهد. زمانیکه این سلول ها از بین می روند، سیستم ایمنی بدن ضعیف می شود و در نهایت به خطر می افتد. در صورت عدم درمان عفونت HIV پیشرفت می کند و احتمال آسیب مداوم به سلول های دفاعی ایمنی وجود دارد.

چهار شرط برای بروز عفونت HIV وجود دارد:

• باید مایعات بدن وجود داشته باشد که ویروس بتواند در آن رشد کند . HIV نمی تواند در هوای آزاد یا در قسمت هایی از بدن با محتوای اسید بالا مانند معده یا مثانه رشد کند.
• باید مسیری برای انتقال ویروس وجود داشته باشد که از طریق آن ویروس وارد بدن شود. راه های اصلی انتقال شامل رابطه جنسی، سوزن های مشترک و عفونت های مادر به کودک است.
• در نزدیکی محل ورود باید سلول های ایمنی وجود داشته باشد. این به ویروس اجازه می دهد تا پس از ورود به بدن، نفوذ کند.
• باید مقادیر کافی از ویروس در مایعات بدن وجود داشته باشد. این مقادیر با بار ویروسی اندازه‌گیری می‌شوند. همچنین می‌توانند در مایعات بدن مانند خون و مایع منی زیاد و در اشک و بزاق کم تا وجود نداشته باشند.

رابطه جنسی مقعدی و انتقال HIV

رابطه جنسی مقعدی راه اصلی انتقال HIV در ایالات متحده است که 18 برابر بیشتر از رابطه جنسی واژینال اتفاق می افتد. دلایل متعددی برای این امر وجود دارد، بافت‌های رکتوم نسبت به بافت‌های واژن شکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر از پارگی هستند.

ریز اشک‌های کوچکی که معمولاً در حین مقاربت مقعدی ایجاد می‌شوند به سادگی اجازه می‌دهند ویروس‌های بیشتری وارد بدن شوند. آنها همچنین خون بالقوه آلوده شریک گیرنده را در معرض شریک وارد کننده قرار می دهند و در نتیجه باعث انتقال بیشتر ویروس می شوند. علاوه بر این، بسیاری از افرادی که رابطه جنسی مقعدی دارند، اغلب قبل از مقاربت دوش می گیرند و لایه مخاطی را که ممکن است مانع انتقال HIV شود، از بین می برند. از طرفی هم، بین 16 تا 33 درصد از زوج‌های دگرجنس‌گرا، اغلب بدون کاندوم، رابطه جنسی مقعدی نیز دارند.

بررسی ها نشان می دهد که خطر ابتلا به HIV در یک شریک مقعدی پذیرنده تقریباً دو برابر شریک واردکننده است (به ترتیب 40.4 درصد در مقابل 21.7 درصد).

رابطه جنسی واژینال و خطر انتقال HIV

رابطه جنسی واژینال دومین راه رایج انتقال HIV در ایالات متحده است. در بسیاری از نقاط جهان در حال توسعه، رابطه جنسی واژینال راه اصلی انتقال است و زنان به طور نامتناسبی در مقایسه با مردان مبتلا می شوند.

زنان به چند دلیل در برابر ابتلا به HIV آسیب پذیرتر هستند:

• سطح قرار گیری در معرض ویروس در داخل واژن بیشتر از آلت تناسلی است.
• واژن و دهانه رحم در برابر عفونت‌های رایج مانند واژینوز باکتریایی و کاندیدیازیس (عفونت مخمری) آسیب‌پذیر هستند، که هر دو بافت‌های ظریف را در معرض خطر قرار می‌دهند.
• در طول رابطه جنسی محافظت نشده، انزال اغلب می تواند برای مدت طولانی در داخل واژن باقی بماند.
• دوش واژن قبل از رابطه جنسی می تواند مخاط محافظ را از بین ببرد.

بر اساس یک بررسی در سال 2018 در گزارش‌های کنونی HIV/AIDS، احتمال ابتلای زنان به اچ‌آی‌وی از شریک مرد در حین مقاربت واژینال دو برابر بیشتر است.

این بدان معنا نیست که شریک مرد در معرض خطر قرار ندارد، به خصوص در مردان ختنه نشده. محیط غنی از باکتری در زیر پوست ختنه گاه با افزایش تعداد گلبول های سفید خون به نام سلول های لانگرهانس که در خود پوست قرار دارند، عفونت را تسهیل می کند. این سلول‌ها می‌توانند ناخواسته HIV را «جذب» کرده و به داخل بدن بکشند.

بیماری‌های مقاربتی (STDs) مانند کلامیدیا، سوزاک و سیفلیس می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را در مردان و زنان افزایش دهند، چه از طریق افزایش ریزش ویروس در افراد مبتلا به HIV یا به خطر انداختن بافت‌های تناسلی در افراد بدون.

رابطه جنسی دهانی و شیوع HIV

رابطه جنسی دهانی یک راه ناکارآمد برای انتقال HIV است. چه رابطه جنسی دهانی با آلت تناسلی (“منجار”)، رابطه جنسی دهانی – واژینال (cunnilingus)، یا رابطه جنسی دهانی – مقعدی (“ریمینگ”). کارشناسان معتقدند انتقال HIV در بین افرادی که به طور انحصاری رابطه جنسی دهانی دارند، بعید است.

مطالعه ای در سال 2014 در مجله AIDS نشان می دهد که خطر ابتلا به عفونت ناشی از رابطه دهانی بین یک شریک پذیرنده HIV منفی و یک شریک مثبت HIV بین 0٪ تا 0.4٪ است.

بریدگی ها، خراشیدگی ها و زخم های روی اندام تناسلی یا دهان می توانند به طور بالقوه خطر عفونت را افزایش دهند. همانطور که بیماری های مقاربتی یا قاعدگی که هر دو باعث ریزش HIV می شوند ممکن است خطر عفونت را افزایش دهند.

سایر بیماری های مقاربتی غیر از HIV نیز می توانند از طریق رابطه جنسی دهانی منتقل شوند، از جمله کلامیدیا، سوزاک، تبخال، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و سیفلیس. ابتلا به STD به طور مستقل خطر ابتلا به HIV را افزایش می دهد.

مصرف تزریقی مواد مخدر و شیوع HIV

تزریق از طریق سوزن مشترک یک راه بسیار مؤثر برای انتقال HIV است که مستقیماً ویروس را از خون یک فرد به خون فرد دیگر تلقیح می کند.

امروزه مصرف تزریقی مواد مخدر سومین روش رایج انتقال در ایالات متحده است و راه اصلی انتقال در روسیه و آسیای مرکزی است. جایی که مصرف مواد مخدر غیرقانونی تا حد زیادی بلامانع است.

انتقال خون و پیوند و شیوع HIV

در اوایل اپیدمی HIV در دهه 1980 تا اوایل دهه 1990، افراد زیادی به دلیل انتقال خون آلوده به HIV آلوده شده بودند. قبل از سال 1992، هیچ ابزار غربالگری برای اطمینان از اینکه خون ایالات متحده، از جمله فاکتورهای انعقادی و پلاسما، عاری از ویروس است، وجود نداشت.

این خطر در دهه های اخیر به دلیل پیشرفت در فناوری های تشخیص و غربالگری جهانی اهدای خون و بافت در ایالات متحده و سایر کشورها به طور چشمگیری کاهش یافته است. این نه تنها شامل غربالگری HIV بلکه سایر عفونت های خونی مانند هپاتیت B و هپاتیت C می شود.

امروزه خطر ابتلا به HIV ناشی از انتقال خون در ایالات متحده تقریباً یک در 1.5 میلیون است. از سال 2002 تا 2008، تنها یک مورد انتقال HIV از طریق انتقال خون توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) گزارش شد.

بارداری و شیوع HIV

همانند انتقال خون، خطر ابتلا به HIV از مادر به کودک در سال‌های اولیه همه‌گیری جهانی بالا بود. امروزه، به دلیل غربالگری معمول HIV در افراد باردار و استفاده از داروهای ضد رتروویروسی برای جلوگیری از انتقال عمودی (از مادر به کودک)، این خطر حتی در مناطق سخت آسیب دیده آفریقا به طرز چشمگیری کاهش یافته است.

انتقال اچ آی وی معمولاً در هنگام زایمان با پارگی غشاها اتفاق می افتد. این زمان نوزاد در معرض خون آلوده به HIV و مایعات واژن قرار دارد. قبل از این، HIV به طور کلی از جفت از مادر به کودک عبور نمی کند. مگر اینکه جدا شدن جفت، پارگی زودرس غشاها یا مشکل مشابهی وجود داشته باشد.

با این حال، استفاده از داروهای ضد رتروویروسی در فرد باردار می‌تواند خطر انتقال مستقیم را تا 95 درصد با سرکوب کردن ویروس تا سطوح غیرقابل تشخیص کاهش دهد.

اچ‌آی‌وی می‌تواند از طریق شیر مادر نیز منتقل شود. و در ایالات متحده، به افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی به طور معمول توصیه می‌شود که از شیردهی صرف نظر از درمان HIV یا داشتن بار ویروسی غیرقابل تشخیص خودداری کنند.

اگر HIV درمان نشود، خطر انتقال مادر به کودک در حین زایمان و زایمان بین 15 تا 30 درصد و در دوران شیردهی بین 15 تا 20 درصد است.

سالانه تنها حدود 150 مورد انتقال عمودی در ایالات متحده وجود دارد که اغلب زمانی ایجاد می شود که فرد در اواخر بارداری به بیمارستان مراجعه می کند یا از درمان HIV پیروی نمی کند.

سایر راه های احتمالی شیوع HIV

علل کمتر شایع دیگری برای انتقال HIV وجود دارد که خطر ابتلا به HIV برای آنها بعید است اما باز هم احتمال آنها وجود دارد. این موارد شامل قرار گرفتن در معرض شغلی، روش های دندانپزشکی، سوراخ کردن بدن و خالکوبی، و استفاده از اسباب بازی های جنسی مشترک است.

مواجهات شغلی

انتقال HIV از صدمات ناشی از سوزن یا سایر تماس های شغلی می تواند کارکنان مراقبت های بهداشتی را در معرض خطر قرار دهد. با این اوصاف، خطر ابتلا به HIV در اثر آسیب سوزن کمتر از یک در 1000 است. در حالی که تماس با مایعات بدن آلوده به HIV روی پوست دست نخورده حتی کمتر است.

تا به امروز تنها 58 مورد انتقال شغلی HIV تایید شده است. اعتقاد بر این است که برخی دیگر با یک دوره 28 روزه ضد رتروویروسی به نام پیشگیری از مواجهه پس از مواجهه با HIV (PEP) از آنها جلوگیری شده است.

روش های دندانپزشکی

در روزهای ابتدایی بحران ایدز، زمانی که زنی از پنسیلوانیا به نام کیمبرلی برگالیس ادعا کرد که از طریق یک عمل دندانپزشکی به اچ آی وی مبتلا است، تیتر اخبار شد. با توجه به اینکه Bergalis در گزارش قبلی عفونت های مقاربتی ناکام ماند، این ادعاها مشکوک تلقی شدند.

از آن زمان تاکنون، ادعاهای متعددی وجود داشته است اما هیچ مورد مستندی مبنی بر انتقال HIV در بین بیماران دندانپزشکی وجود ندارد. از هشت مورد که در بین دندانپزشکان گزارش می شود، هیچکدام به عنوان انتقال در طی یک عمل دندانپزشکی تایید نمی شوند.

پیرسینگ و خالکوبی بدن

در حالی که از نظر تئوری امکان پذیر است، خطر ابتلا به HIV ناشی از سوراخ کردن بدن و خالکوبی به دلیل مجوز و مقررات سختگیرانه پزشکان در صنعت کم است. CDC به نوبه خود اصرار دارد که خطر انتقال HIV کم تا ناچیز است.

در میان پزشکان غیرمجاز که به شیوه‌های استریل‌سازی و بهداشتی در صنعت پایبند نیستند، خطر به طور بالقوه بالاتر است. اگرچه مشخص نیست تا چه حد امکان خطر انتقال وجود دارد.

استفاده از اسباب بازی های جنسی مشترک

اسباب بازی های جنسی به طور کلی به عنوان نوعی از رابطه جنسی ایمن مدنظر هستند. با این اوصاف، برخی اسباب‌بازی‌های داخلی مشترک به دلیل قرار گیری در معرض خون و سایر مایعات بدن به طور بالقوه ناامن هستند.

تا به امروز، خطر ابتلا به HIV از اسباب‌بازی‌های مشترک نامشخص است، زیرا اسباب‌بازی‌ها به ندرت تنها شکل رابطه جنسی یک زوج هستند. همین امر در مورد مشت زدن و سایر اعمال جنسی که باعث اختلال یا آسیب به بافت‌های رکتوم یا واژن می‌شوند، صدق می‌کند. این فعالیت‌ها از نظر تئوری می‌توانند عفونت را تقویت کنند، اما مطالعات هنوز این را تایید نکرده‌اند.

راه های انتقال HIV

شما نمی توانید از در آغوش گرفتن، بوسیدن، دست دادن، ظروف مشترک، نوشیدن آب از فواره، نیش پشه، صندلی توالت، یا تماس جنسی بدون مایعات بدن به HIV مبتلا شوید.