طحال بزرگ شده به عنوان اسپلنومگالی (spleh-no-MEG-uh-lee) شناخته می شود. بزرگ شدن طحال معمولا علائمی ایجاد نمی کند و اغلب با یک معاینه فیزیکی معمولی مشخص می شود. همچنين تصویربرداری و آزمایش خون می تواند به شناسایی علت بزرگ شدن طحال کمک کند. درمان بزرگ شدن طحال بستگی به علت ایجاد آن دارد. گاهی اوقات جراحی برای برداشتن طحال بزرگ شده توصیه می شود. با پیشگیری از بیماری زمینه ای تا حد امکان می توان از بزرگ شدن طحال جلوگیری کرد. طحال بزرگ شده زمانی در خطر آسیب قرار می گیرد که بیش از حد محافظتی که توسط دنده های پایینی به آن داده می شود رشد کند. ممکن است لازم باشد فعالیت محدود شود تا از هر گونه ضربه یا آسیب به طحال در صورت بزرگ شدن و آسیب پذیر بودن جلوگیری شود.
طحال عضوی است که زیر قفسه سینه چپ قرار دارد. بسیاری از بيماري ها – از جمله عفونت ها، بیماری های کبدی و برخی سرطان ها – می توانند باعث بزرگ شدن طحال شوند.
طحال بزرگ شده چه علائمی دارد؟
بزرگ شدن طحال معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند، اما گاهی اوقات باعث بروز علائم زیر می شود:
- كم خوني
- عفونت های مکرر
- احساس سیری بدون غذا خوردن به دلیل فشار طحال به معده
- درد در سمت چپ و بالای شکم که می تواند به شانه چپ نیز سرایت نماید.
اگر در قسمت بالا و چپ شكم خود احساس درد دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر درد شدید باشد یا درد با نفس عمیق بدتر شود.
بزرگ شدن طحال چه نوع دردی ایجاد می کند؟
به دلیل محل قرارگیری آن، در صورت بزرگ شدن، طحال می تواند دیافراگم را تحریک کند و باعث سکسکه و شاید درد در ربع فوقانی چپ شکم شود. از آنجا که طحال در مجاورت دیافراگم قرار دارد، درد طحال ممکن است به پشت گسترش يابد و در تیغه شانه احساس شود. اگر طحال بزرگ شده معده را فشرده کند، ممکن است فرد بعد از خوردن مقدار کمی غذا احساس سیری کند و بنابراین قادر به خوردن وعده های غذایی بزرگ نیست.
چه عواملی منجر به اسپلنومگالی می شود؟
عوامل مؤثر در بزرگ شدن طحال عبارتند از:
- عفونت های انگلی مانند مالاریا
- عفونت های ویروسی مانند مونونوکلئوز
- شرایط خود ایمنی، مانند لوپوس یا سارکوئیدوز
- سیروز و سایر بیماری هایی که بر کبد تأثیر می گذارند.
- اختلالات متابولیک، مانند بیماری گوچر و بیماری نیمن پیک
- فشار روی وریدهای طحال یا کبد یا لخته شدن خون در این سیاهرگ ها
- عفونت های باکتریایی، مانند سیفلیس یا عفونت پوشش داخلی قلب (اندوکاردیت)
- سرطان های خون مانند لوسمی و نئوپلاسم های میلوپرولیفراتیو و لنفوم ها مانند بیماری هوچکین
- انواع مختلف کم خونی همولیتیک – وضعیتی که با تخریب زودهنگام گلبول های قرمز مشخص می شود.
اختلالات خونی
طحال زمانی بزرگ می شود که وظایف خود را برای تصفیه خون یا تولید سلول های خونی انجام دهد. بنابراین، هر بیماری یا شرایطی که به گلبول‌های قرمز آسیب می‌زند و نیاز به فیلتر شدن و حذف آنها از جریان خون داشته باشد، باعث بزرگتر شدن طحال می‌شود. شرایطی مانند کم خونی همولیتیک، که در آن گلبول های قرمز آسیب دیده و تجزیه می شوند (همولیز می شوند) می توانند باعث بزرگ شدن طحال شوند. گلبول های قرمز بد شکل، مانند گلبول های داسی شکل، تالاسمی و اسفروسیتوز، ممکن است زمانی که بخواهند از طریق عروق خونی مویرگی کوچک فشرده شوند، آسیب ببینند. این گلبول های قرمز آسیب دیده باید از جریان خون خارج شده و توسط طحال فیلتر شوند.
کاهش جریان خون
در صورت کاهش جریان خون در ورید طحال، طحال بزرگ می شود. کاهش جریان خون ممکن است باعث احتقان و بزرگ شدن طحال شود. این وضعیت ممکن است با بیماری کبد و فشار خون پورتال همراه باشد. آسیب به سلول های کبد جریان طبیعی خون را با مشکل مواجه می کند و از آنجایی که خون در سیستم ورید باب برگشت می کند، ممکن است باعث فشار در ورید طحال شود. کاهش توانایی تخلیه خون از طحال باعث احتقان و بزرگتر شدن آن می شود. افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب ممکن است به دلیل جریان خون ضعیف به قلب و از قلب، کبد و طحال بزرگی داشته باشند.
سرطان
لوسمی و لنفوم ممکن است با گلبول های سفید غیرطبیعی همراه باشد که می توانند به طحال حمله کرده و اندازه آن را افزایش دهند. سایر سرطان ها می توانند به طحال انتشار یا متاستاز و باعث بزرگی آن شوند.
پیشگیری و درمان معده درد با اپ پزشکت.همین الان مشاوره آنلاین بگیر!!!
بیماری های متابولیک
برخی از بیماری های متابولیک ممکن است باعث بزرگ شدن طحال شوند، از جمله سندرم هورلر، بیماری گوچر و بیماری نیمن پیک .در سارکوئیدوز و آمیلوئیدوز طحال می تواند درگیر شود و با رسوب غیر طبیعی پروتئین بزرگ شود.
عفونت
برخی از عفونت ها ممکن است باعث طحال شوند از جمله:
- مالاریا
- آناپلاسموز
- بیماری سل
- HIV/AIDS
- هپاتیت ویروسی
- سیتومگالوویروس
- مونونوکلئوز عفونیناشی از ویروس اپشتین بار
- ضربه: به عنوان مثال، تروما ناشی از تصادف رانندگی، می تواند به طحال آسیب برساند.
طحال شما در زیر قفسه سینه در سمت چپ شکم شما قرار دارد. اندازه آن به طور کلی به قد، وزن و جنسیت شما مربوط می شود. این اندام نرم و اسفنجی چندین کار مهم را انجام می دهد، مانند:
- فیلتر کردن و از بین بردن سلول های قدیمی و آسیب دیده خون
- ذخیره گلبول های قرمز و پلاکت ها که به لخته شدن خون شما کمک می کنند.
- جلوگیری از عفونت با تولید گلبول های سفید (لنفوسیت ها) و عمل به عنوان اولین خط دفاعی در برابر ارگانیسم های بیماری زا
چه عواملی خطر بزرگ شدن طحال را افزایش می دهد؟
هر فردی در هر سنی ممکن است به اسپلنومگالی مبتلا شود، اما گروه‌های خاصی در معرض خطر بيشتري قرار دارند، از جمله:
- کودکان و بزرگسالان جوان مبتلا به عفونت هایی مانند مونونوکلئوز
- افرادی که در مناطقی که مالاریا شایع است زندگی می کنند یا به آن سفر می کنند.
- افرادی که به بیماری گوچر، بیماری نیمن پیک و چندین اختلال متابولیک ارثی دیگر مبتلا هستند که بر کبد و طحال تأثیر می گذارد.
اسپلنومگالی منجر به چه عوارضی می شود؟
عوارض بالقوه بزرگ شدن طحال عبارتند از:
عفونت. بزرگ شدن طحال می تواند تعداد گلبول های قرمز سالم، پلاکت ها و گلبول های سفید را در جریان خون کاهش دهد و منجر به عفونت های مکرر، خون ريزي و كم خوني شود.
پارگی طحال. حتی طحال های سالم نیز مخصوصاً در تصادفات اتومبیل به راحتی آسیب می بینند. احتمال پارگی زمانی که طحال شما بزرگ شده است بسیار بیشتر است. پارگی طحال می تواند باعث خونریزی شديد در شکم شما شود.
اسپلنومگالی چگونه تشخیص داده می شود؟
طحال بزرگ شده معمولاً در طول معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود. پزشک اغلب با معاینه سمت چپ و بالای شکم شما می تواند طحال را احساس کند. در برخی از افراد – به ویژه آنهایی که لاغر اندام هستند – گاهی اوقات طحال سالم و با اندازه طبیعی در طول معاینه احساس می شود. پزشک ممکن است این آزمایش‌ها را برای تأیید تشخیص بزرگ شدن طحال تجویز کند:
- MRI برای ردیابی جریان خون در طحال
- سونوگرافی یا سی تی اسکن برای کمک به تعیین اندازه طحال و فشار بر سایر اندام ها
- آزمایش‌های خون، مانند شمارش کامل خون برای بررسی تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها در سیستم و عملکرد کبد
گاهی اوقات آزمایشات بیشتری از جمله آزمایش بیوپسی مغز استخوان برای یافتن علت بزرگ شدن طحال مورد نیاز است. نمونه ای از مغز استخوان جامد ممکن است در روشی به نام بیوپسی مغز استخوان برداشته شود. ممکن است آسپیراسیون مغز استخوان داشته باشید که بخش مایع مغز شما را از بین می برد. نمونه های مایع و جامد مغز استخوان معمولاً از لگن گرفته می شود. یک سوزن از طریق یک برش وارد استخوان می شود. برای کاهش درد قبل از آزمایش، یک بی حسی عمومی یا موضعی تزريق خواهد شد. بیوپسی سوزنی از طحال به دلیل خطر خونریزی نادر است. در صورتی که هیچ دلیل قابل شناسایی برای بزرگ شدن وجود نداشته باشد، پزشک شما ممکن است جراحی برای برداشتن طحال (طحال برداری) را برای اهداف تشخیصی توصیه کند. پس از جراحی و برداشتن طحال، طحال زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا لنفوم احتمالی بررسی شود.
طحال بزرگ شده چگونه درمان می شود؟
درمان بزرگ شدن طحال بر عامل ایجاد کننده آن متمرکز است. به عنوان مثال، اگر عفونت باکتریایی دارید، درمان شامل آنتی بیوتیک خواهد بود.
اگر طحال بزرگ شده باشد اما علائمی ندارید و علت آن را نمی‌توان پیدا کرد، ممکن است پزشک انتظار مراقبه را پیشنهاد کند. در صورت بروز علائم، طی 6 تا 12 ماه یا زودتر برای ارزیابی مجدد به پزشک مراجعه می کنید.
جراحی برداشتن طحال
اگر بزرگ شدن طحال باعث عوارض جدی شود یا علت آن قابل شناسایی یا درمان نباشد، جراحی برای برداشتن طحال (طحال برداری) ممکن است یک گزینه درمان باشد. در موارد مزمن یا بحرانی، جراحی ممکن است بهترین راهكار برای بهبودی باشد. برداشتن طحال نیاز به بررسی دقیق دارد. شما می توانید بدون طحال زندگی فعالی داشته باشید، اما احتمال ابتلا به عفونت های جدی و خطرناك پس از برداشتن طحال بیشتر است.
کاهش خطر عفونت بعد از جراحی
پس از برداشتن طحال، اقدامات خاصی می تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت کمک کند، از جمله:
- با اولین نشانه تب که می تواند نشان دهنده عفونت باشد، به پزشک خود مراجعه كنيد.
- اجتناب از سفر به نقاطی از جهان که در آن بیماری‌های خاصی مانند مالاریا شایع است.
- مصرف پنی سیلین یا سایر آنتی بیوتیک ها بعد از جراحی و هر زمان که شما یا پزشکتان به احتمال عفونت مشکوک هستید.
- واکسیناسیون قبل و بعد از اسپلنکتومی. این واکسن‌ها شامل واکسن‌های پنوموکوک (Pneumovax 23)، مننگوکوک و هموفیلوس آنفلوآنزا نوع b (Hib) است که از پنومونی، مننژیت و عفونت‌های خون، استخوان‌ها و مفاصل محافظت می‌کند. همچنین هر پنج سال بعد از جراحی به واکسن پنوموکوک نیاز خواهید داشت.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
از ورزش های تماسی – مانند فوتبال و هاکی – خودداری کنید و فعالیت های دیگر را که ممكن است خطر پارگی طحال را افزايش دهد، محدود کنید. بستن کمربند ایمنی نیز مهم است. در تصادف رانندگی کمربند ایمنی می تواند به محافظت از طحال شما کمک کند. در نهایت، حتما واکسن های خود را به موقع بزنيد زیرا خطر ابتلا به عفونت در شما كاهش می یابد. این بدان معناست که حداقل یک واکسن آنفولانزای سالیانه و هر 10 سال یک بار تقویت کننده کزاز، دیفتری و سیاه سرفه انجام شود. از پزشک خود بپرسید که آیا به واکسن های دیگری نیاز دارید یا خیر.
پیش آگهی بزرگ شدن طحال چیست؟ آیا می توانید بدون آن زندگی کنید؟
اغلب، پیش آگهی بزرگ شدن طحال کاملاً به بیماری زمینه ای بستگی دارد. به عنوان مثال، در بیماران مبتلا به مونونوکلئوز عفونی، پس از رفع عفونت، طحال به اندازه طبیعی خود باز می گردد. در برخی موارد، ممکن است خطر عفونت افزایش یابد و نیاز به برداشتن طحال باشد. در موارد دیگر، طحال باقی می ماند و بیمار را در معرض خطر خونریزی، پارگی طحال و عفونت قرار می دهد.
آیا می توان از بزرگ شدن طحال جلوگیری کرد؟
بزرگ شدن طحال نتیجه یک بیماری زمینه ای است که بسیاری از آنها قابل پیش بینی یا پیشگیری نیستند. می توان از بیماری های کبدی ناشی از سوء مصرف الکل که باعث سیروز و پرفشاری خون پورتال می شود پیشگیری کرد. نوشیدن بیش از حد الکل عواقب بسیار خطرناکی در کوتاه مدت و بلند مدت دارد. برخی از علل هپاتیت ویروسی به عنوان مثال، هپاتیت B و هپاتیت C ، که می تواند منجر به سیروز کبدی شود نیز می توان با اجتناب از تماس با مایعات بدن افراد آلوده پیشگیری كرد. از طریق واکسیناسیون نیز می توان از هپاتیت B پیشگیری کرد. در نهایت، اگر اقدامات مناسب برای به حداقل رساندن خطرات ابتلا به بیماری انجام شود، می توان از برخی بیماری های عفونی مانند HIV، مالاریا، سل و آناپلاسموز در امان ماند.
آخرین دیدگاه‌ها