اسهال سوزشی چیست؟

اسهال به عنوان مدفوع آبکی و شل تعریف می شود که معمولاً سه بار یا بیشتر در روز رخ می دهد. اسهال سوزان معمولاً به دلیل تحریک پوست، مصرف غذاهای تند یا ابتلا به بیماری زمینه ای ایجاد می شود. ممکن است اسهال سوزشی با علائم ناخوشایند دیگری مانند درد شکم و خارش رکتوم همراه باشد. برای درمان اسهال سوزشی، مهم است که ابتدا علت آن را تشخیص دهید. پس از مشخص شدن علت، می توانید درمان مناسب را برای کمک به تسکین علائم خود پیدا کنید. برهمین اساس ما سعی کرده ایم در این مقاله از پزشکت علائم، علل، راه های تشخیص و گزینه های درمانی اسهال سوزش را مورد بحث قرار می دهیم. همچنین عوارض مربوط به اسهال سوزشی و زمان تماس با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی را مورد بررسی قرار می دهیم. پس در صورت بروز هر گونه علائم مربوط به اسهالی که با سوزش همراه است بهتر است برای تشخیص علل احتمالی آن، اطلاعات بیشتری را در این زمینه کسب کنید.

علائم اسهال سوزشی کدامند؟

علائم اسهال سوزشی بر اساس علت آن می تواند تا حدودی متفاوت باشد. حتی احتمال دارد همراه با با احساس سوزش در حین اجابت مزاج، برخی از افراد علائم دیگری را تجربه کنید، از جمله:

• خارش در اطراف مقعد
• خونریزی از رکتوم
• فوریت اجابت مزاج
• گرفتگی یا درد معده
• درد قبل، حین یا بعد از اجابت مزاج

هنگامی که اسهال به دلیل عفونت، اعم از باکتریایی یا ویروسی ایجاد می شود، ممکن است با تب، لرز، حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.

شایع ترین علل اسهال سوزشی چیست؟

اسهال سوزشی می تواند علل مختلفی داشته باشد. از طرفی هم ممکن است به صورت حاد یعنی فقط برای مدت کوتاهی بروز کند و یا مزمن باشد و چهار هفته یا بیشتر طول بکشد. اما به طور کلی، شایع ترین علل اسهال سوزشی، عبارتند از:

مصرف غذاهای تند

خوردن غذاهای تند، مانند فلفل یا سس تند، می تواند باعث اسهال سوزش شود. فلفل حاوی ماده ای به نام کپسایسین است و می تواند پوست و سایر قسمت های بدن مانند دستگاه گوارش را تحریک کند. روده با انتقال سریعتر غذا و دفع آن، و در نتیجه اسهال به آن پاسخ می دهد. در طول اجابت مزاج، کپسایسین و آنزیم های گوارشی می توانند باعث احساس سوزش شوند.

شقاق مقعدی

شقاق مقعدی، ترک یا پارگی در مقعد است. زمانی که مقعد بیش از ظرفیت طبیعی خود کشیده می شود، اغلب با یبوست و زمانی که در حین اجابت مزاج زور می زند، ممکن است رخ دهد. اگر فردی دچار شقاق مقعدی و اسهال گردد، احتمالا احساس سوزش را تجربه خواهد کرد.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر وضعیتی است که باعث تغییراتی در اجابت مزاج مانند اسهال و یبوست می شود. دوره های مکرر اسهال یا یبوست می تواند پوست اطراف مقعد را تحریک کرده و باعث سوزش شود.

تحریک پوست

مقعد و پوست اطراف آن ممکن است به دلایل مختلفی از جمله شستن با صابون های معطر یا پاک کردن بیش از حد شدید تحریک شوند. هنگامی که پوست قرمز و تحریک شده است، اسهال می تواند باعث درد و سوزش در هنگام حرکت روی پوست شود.

هموروئید

هموروئید یک بیماری شایع است که می تواند منجر به ناراحتی هنگام اجابت مزاج در برخی افراد شود. بواسیر زمانی رخ می دهد که وریدهای راست روده ویا مقعد متورم و دردناک می شوند. در این شرایط وریدها می توانند خونریزی کنند و به خصوص هنگام اسهال یا تمیز کردن باعث درد شوند.

اسیدهای معده، آنزیم های گوارشی و صفرا

هنگامی که غذا وارد معده می شود، اسیدها و آنزیم های گوارشی خود را به آن می چسبانند و شروع به تجزیه آن می کنند. دستگاه گوارش زمانی که غذا از روده کوچک می گذرد، صفرا را به آن اضافه می کند. در زمان عبور غذا، این اسیدها و آنزیم ها دیگر نباید اسیدی باشند.

اسهال روند هضم را تسریع می کند، بنابراین غذاها اغلب به طور کامل تجزیه نمی شوند. این بدان معنی است که اسیدهای معده، آنزیم های گوارشی و صفرا ممکن است همچنان در اسهال وجود داشته باشند. اینها می توانند به بافت ها آسیب برسانند و باعث ایجاد احساس سوزش در راست روده در حین یا بعد از اجابت مزاج شوند.

چه داروهایی می توانند باعث اسهال سوزشی شوند؟

داروها معمولاً علت مستقیم اسهال نیستند، اما برخی از داروها ممکن است باعث ایجاد یک سری از شرایط و در نهایت اسهال شود. یکی از انواع دارویی که می تواند منجر به اسهال سوزان شود، آنتی بیوتیک ها هستند.

آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده می شوند. در حالی که این داروها در کشتن باکتری هایی که باعث بیماری می شوند موثر هستند، می تواند باکتری های محافظ “خوب” را نیز از بین ببرد. از بین رفتن باکتری های مفید در دستگاه گوارش می تواند به باکتری های ناسالم اجازه رشد و تکثیر زیاد را بدهد.

یکی از باکتری‌های «بد» که در این شرایط می‌تواند تکثیر پیدا کند، کلستریدیوئید  دیفیسیل (C. difficile یا C. diff) نامیده می‌شود . این باکتری می تواند منجر به اسهال و علائم دیگری مانند درد معده و تب شود. اسهال می تواند بسیار مکرر باشد، که پس از آن منجر به تحریک پوست در اطراف مقعد و به طور بالقوه باعث سوزش و درد می شود.

اسهال سوزشی چگونه درمان می شود؟

درمان اسهال سوزش بیشتر با هدف مدیریت علت زمینه ای انجام می شود. در بسیاری از موارد، درمان کامل اسهال نیز می تواند احساس سوزش مرتبط با آن را برطرف کند. به طور کلی می تواند اسهال حاد را با داروهای ضد اسهال بدون نسخه (OTC) مانند ایمودیوم ( لوپرامید) و پپتو بیسمول (بیسموت ساب سالیسیلات) برطرف کرد. اینها به روش های مختلفی برای کاهش یا توقف اسهال عمل می کنند. پپتو بیسمول همچنین می تواند به درمان سایر علائمی که ممکن است تجربه کنید، مانند ناراحتی معده یا حالت تهوع، کمک کند.

اگر اسهال سوزشی شما ناشی از مصرف غذاهای تند است، در آینده از مصرف این غذاها اجتناب کنید. کپسایسین موجود در فلفل می تواند باعث تحریک و درد شود، بنابراین بهتر است از خوردن غذاهای حاوی آن خودداری کنید.

احساس سوزش در هنگام اسهال که به دلیل شقاق مقعد یا تحریک پوست در اطراف مقعد ایجاد می شود را می توان با التیام پوست درمان کرد. برای شقاق مقعدی می توان از داروهای موضعی مانند نیترات ها یا مسدود کننده های کلسیم استفاده کرد. برای تحریک پوست، می توان از کرم مانع پوست (مانند اکسید روی) استفاده کرد. از پاک کردن یا مالش شدید پوست خودداری کنید، زیرا ممکن است پوست را بیشتر تحریک کند.

در صورت عدم بهبود علائم با یک متخصص پزشکی تماس بگیرید. پزشک می تواند بیماری های التهابی روده را بر اساس علائم و سابقه پزشکی بیمار تشخیص دهد. درمان این وضعیت به سایر علائم بیمار بستگی دارد.

بدون توجه به علت اسهال، جایگزینی مایعات از دست رفته برای جلوگیری از کم آبی بدن بسیار مهم است. مقدار زیادی آب یا نوشیدنی های ورزشی بنوشید.

اسهال درمان نشده چه عوارض و خطراتی دارد؟

اسهال درمان نشده چه سوزش داشته باشد چه نباشد می تواند منجر به کم آبی بدن شود . در طول حملات اسهال، بدن مایعات بیشتری از حد معمول از دست می دهد. در صورتی که این مایعات در مراحل اولیه درمان جایگزین نشوند، خطر کم آبی بدن وجود دارد. کم آبی شدید می تواند باعث آسیب اندام یا حتی شوک شود.

آیا آزمایش هایی برای تشخیص علت اسهال سوزشی وجود دارد؟

اگر اسهال شما با داروهای OTC یا داروهای سبک زندگی برطرف نشد، بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید. یک پزشک می تواند علت اصلی اسهال سوزشی و گزینه های درمانی آن را برای شما بررسی کنید. حتی ممکن است برای تشخیص صحیح علت اصلی بیماری به آزمایشات تشخیصی بیشتری نیاز داشته باشید، از جمله:

• تست ناشتا: این آزمایش می تواند به تشخیص عدم تحمل غذایی یا آلرژی کمک کند.
• آزمایش خون: نمونه خون برای بررسی کم خونی، سطوح غیر طبیعی ویتامین یا بیماری سلیاک گرفته می شود.
• کولونوسکوپی: در این روش لوله ای در روده بزرگ قرار داده می شود تا به دنبال رشد غیر طبیعی و نمونه برداری از بافت برای بیوپسی باشد.
• کشت و آزمایش مدفوع: در این رشو نمونه مدفوع به آزمایشگاه برده می شود و مورد بررسی قرار می گیرد. این آزمایش برای تعیین اینکه باکتری های غیر طبیعی در دستگاه گوارش شما وجود دارد یا خیر، انجام می شود.

در اسهال سوزشی چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد؟

اسهال سوزش معمولاً یک بیماری جدی نیست، اما اگر شما یا کسی که می شناسید علائم زیر را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید:

• کم آبی بدن
• تب 102 درجه یا بیشتر
• درد قابل توجه شکم یا رکتوم
• مدفوع حاوی خون یا سیاه و قیر مانند
• برای بزرگسالان: اسهالی که دو روز طول می کشد.
• برای کودکان: اسهالی که بیش از 24 ساعت طول بکشد.

سخن آخر

اسهال سوزش علامتی است که می تواند ناشی از مصرف غذای تند، سوزش پوست، شقاق مقعدی یا سایر بیماری های زمینه ای باشد. بعد از تشخیص علت، درمان بر مدیریت بیماری زمینه ای و کاهش علائم متمرکز می شود. در صورت عدم تشخیص علت اصلی و یا تشدید علائم، عاقلانه است که برای تشخیص دقیق با یک متخصص پزشکی تماس بگیرید. آن‌ها می‌توانند گزینه‌های درمانی را برای کمک به شما برای تسکین اسهال سوزشی ارائه دهند. درمان آن در اسرع وقت برای جلوگیری از عوارض بیشتر مهم است.

اسهال سوزش ممکن است نشانه یک بیماری زمینه ای مانند سندرم روده تحریک پذیر باشد که نیاز به شناسایی و درمان دارد. حتی اگر بیماری زمینه ای نداشته باشید، زمانی که اسهال برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، می تواند باعث کم آبی بدن شود.