احساس فشار مقعدی یا راست روده نه تنها نگران کننده است؛ بلکه میتواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد. رکتوم آخرین قسمت روده بزرگ است، جایی که مدفوع قبل از خروج از بدن از طریق مقعد در طی اجابت مزاج ذخیره میشود.
بر همین اساس ما سعی کرده‌ایم که در این مقاله از پزشکت، شایع‌ترین علل احساس فشار در مقعد را بررسی کنیم؛ همچنین آزمایش‌هایی را برای تشخیص علت و درمانهای احتمالی آن را بررسی کنیم.
پس اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که از این وضعیت رنج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برید، بهتر است ادامه مقاله را تا انتها بخوانید؛ علاوه بر این ما در پزشکت بهترین مشاوران و متخصصان را در حوزه مشکلات گوارشی داریم که در صورت تماس، با ارائه علائم اولیه و انجام آزمایشات لازم میتوانید بهترین راهکارها را برای درمان مشکل خود دریافت کنید.
فشار مقعدی چیست؟
فشار مقعدی حالتی است که فرد در ناحیه مقعد یا اطراف آن، احساس سنگینی، پر بودن یا وجود یک جسم خارجی میکند. احساس فشار مقعدی میتواند موقتی یا دائمی باشد و شدت آن از خفیف تا آزاردهنده متغیر است. گاهی فشار مقعدی تنها یک ناراحتی ساده ناشی از یبوست یا نشستن طولانی‌مدت است؛ اما در برخی شرایط ممکن است نشانه‌ای از مشکلاتی مانند: هموروئید، شقاق مقعد، عفونت یا حتی بیماری‌های جدی‌تر در ناحیه گوارشی باشد.
این مشکل معمولاً با علائم دیگری مانند درد، خونریزی، خارش یا تغییر در اجابت مزاج همراه میشود. شدت و تداوم علائم میتواند سرنخی مهم برای پزشک در تشخیص علت اصلی باشد. به همین دلیل بی‌توجهی به فشار مقعدی و خوددرمانی بدون بررسی پزشکی توصیه نمیشود؛ زیرا درمان به موقع و متناسب با علت اصلی، بهترین راه برای پیشگیری از تشدید علائم و بازگشت سریع به زندگی عادی است.
علائم احساس فشار مقعدی
فشار مقعدی ممکن است که مانند نیاز به رفتن به دستشویی برای اجابت مزاج باشد؛ اما این احساس همیشه پس از دفع مدفوع متوقف نمیشود. احساس فشار مقعدی را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلفی توصیف کرد، از جمله:
- میل به اجابت مزاج زیاد
- احساس وجود چیزی در رکتوم
- فشار ثابتی که پس از اجابت مزاج دفع، کم نمیشود.
رکتوم در انتهای روده بزرگ و بین آخرین بخش کولون و اسفنکتر مقعدی قرار دارد. رکتوم حدود 12 سانتی متر طول دارد. بعد از اینکه غذا هضم شد و از روده بزرگ عبور کرد، به سمت راست روده حرکت میکند.
مدفوع در طول اجابت مزاج از رکتوم تخلیه میشود. در شرایطی که اندام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اطراف راست روده، تحت تأثیر بیماری زمینه‌ای دیگری قرار گیرند، موجب احساس فشار رکتوم می شود. اندام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مجاور شامل مثانه، رحم و واژن در زنان و مثانه و پروستات در مردان میشوند.
علت احساس فشار در مقعد
علت فشار مقعدی چیست؟ دلایل زیادی برای احساس فشار مقعدی وجود دارد. آنها از شایع و قابل درمان تا جدی‌تر متغیر هستند. شایع‌ترین علت فشار به مقعد عبارتند از:
- اسهال: مدفوع شل یا مایع
- یبوست: مدفوع سفت و سخت
- شقاق مقعد: پارگی یا ترک در کانال مقعد
- هموروئید: وریدهای متورم در رکتوم یا مقعد
علل کمتر رایج آن عبارتند از:
پیشگیری و درمان معده درد با اپ پزشکت.همین الان مشاوره آنلاین بگیر!!!
- پروستاتیت: التهاب پروستات
- افتادگی رکتوم: برآمدگی بافت رکتوم از مقعد
- فیستول: یک تونل یا کانال غیر طبیعی بین دو اندام
- بیماری التهابی روده: التهاب در دستگاه گوارش
سایر علل نادر برای احساس فشار مقعدی در ادامه بیان شده است.
1. سرطان مقعد
سرطان مقعد در حالی که نادر است؛ اما در صورت بروز میتواند جدی و حتی کشنده باشد. معمولاً در جاهای دیگر بدن متاستاز نمی‌دهد؛ اما درصد کمی از آن به ریه‌ها یا کبد سرایت میکند. سرطان مقعد با خونریزی از راست روده و توده در کانال مقعد مشخص میشود؛ همچنین ممکن است در این ناحیه درد و خارش داشته باشید.
سرطان مقعد معمولاً با پرتودرمانی و شیمیدرمانی درمان میشود؛ اما همه اینها به تشخیص پزشک بستگی دارد. جراحی ممکن است که در موارد خاص نیز یک گزینه ضروری باشد. اگر فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید ممکن است سرطان مقعد داشته باشید، با پزشک خود تماس بگیرید.
2. درد دنبالچه
درد دنبالچه ناشی از التهاب یا کبودی دنبالچه بوده و یکی از دلایل احتمالی احساس فشار مقعدی است. این وضعیت معمولاً به دلیل آسیب به دنبالچه شما ایجاد می شود. درد دنبالچه موضعی بوده و ممکن است از طریق ناحیه رکتوم احساس شود.
3. دیورتیکولیت
دیورتیکولیت زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه‌های کوچک در روده بزرگ دچار عفونت و التهاب شوند. یبوست، مصرف کم فیبر و دیواره‌های ضعیف روده از علل احتمالی دیورتیکولیت هستند.
در حالی که معمولاً این وضعیت زیاد جدی نیست؛ اما موارد شدید دیورتیکولیت ممکن است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. درمان دیورتیکولیت حاد بدون عارضه معمولاً شامل آنتی بیوتیک، هیدراتاسیون و احتمالاً رژیم غذایی مایع است.
صحبت در مورد علائم در دستگاه گوارش با یک ارائه دهنده مراقبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بهداشتی تا حدودی میتواند دشوار باشد؛ اما نکته اصلی که وجود دارد این است که باید در صورت فشار مقعد مداوم حتما با پزشک مشورت کنید. بسیاری از علل رایج احساس فشار مقعدی جدی نیستند و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند با درمان بهتر شوند.
چه زمانی از احساس فشار در مقعد باید به پزشک مراجعه کرد؟
علائم و نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در صورت بروز حتما باید به پزشک مراجعه کنید، عبارتند از:
- لرز
- تب
- علائم عفونت
- خونریزی از رکتوم
- ترشح غیرمعمول از رکتوم
- توده یا برآمدگی در ناحیه مقعد
معاینات فیزیکی و تست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تشخیصی علت فشار در مقعد
پزشک پس از گرفتن شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که صحبت از مشکلات در مقعد و راست روده میشود، ممکن است معاینه شامل یک معاینه دیجیتال رکتوم باشد.
در این آزمایش تشخیصی پزشک برای مدت کوتاهی یک انگشت دستکش‌دار و روغن کاری شده را وارد مقعد میکند و هرگونه ناهنجاری را بررسی خواهد کرد. این وضعیت میتواند برای برخی افراد هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی ناراحت‌کننده باشد.
معاینه دیجیتال رکتوم خیلی ساده است؛ اما راه خوبی برای یافتن آسان برخی از مشکلات در مقعد، مانند هموروئید محسوب میشود. علاوه بر این روش، تشخیص علل احساس فشار مقعدی ممکن است نیاز به آزمایش‌های تهاجمی‌تر داشته باشد.
این موارد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- اشعه ایکس: برای بررسی ناهنجاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها ممکن است تصاویری از شکم گرفته شود.
- آندوسکوپی: ابزاری به نام آندوسکوپ که یک لوله کوتاه با نور در انتهای آن است، وارد مقعد میشود.
- مانومتری آنورکتال: در این روش یک پروب کوچک در رکتوم قرار داده میشود تا حرکات عضلانی را ثبت کند.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): این آزمایش از چندین اشعه ایکس برای ایجاد یک تصویر سه بعدی از شکم استفاده میکند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این آزمایش از آهنرباها برای ارائه تصویر سه بعدی از اندام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و ساختارهای بدن استفاده میکند.
- سیگموئیدوسکوپی: یک لوله نازک با یک نور و یک دوربین در انتهای آن به داخل مقعد وارد میشود تا به داخل اسفنکتر مقعد، راست روده و کولون سیگموئید نگاه کند.
درمان فشار مقعدی
تشخیص درست و به موقع در درمان ناراحتی و احساس فشار مقعدی و رکتوم مهم خواهد بود. با این حال، مواردی نیز وجود دارد که میتوانید برای کاهش فشار مقعدی انجام دهید.
1. مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) برای درمان فشار مقعد
در برخی موارد، مصرف تیلنول (استامینوفن) و یا ادویل (ایبوپروفن) ممکن است به کاهش درد یا ناراحتی کمک کند. با این حال، مهم است که با یک ارائه دهنده مراقبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بهداشتی در مورد داروهای ضد درد و مسکن مشورت کنید؛ زیرا ممکن است برخی از این داروها برای شما مفید نباشند.
2. مراقبت از خود برای درمان فشار مقعد
درمان این وضعیت و راهکارهای خودمراقبتی برای آن، در افراد مختلف متفاوت است. اگر علت وضعیت شما یبوست باشد، نوشیدن آب بیشتر، فعال بودن یا تغییر رژیم غذایی برای داشتن فیبر بیشتر ممکن است موثر باشد. برای بواسیر، فیستول یا شقاق، نشستن در یک حوضچه کم عمق از آب گرم برای مدت کوتاهی ممکن است احساس فشار را کاهش دهد.
برای اسهال مصرف داروهای ضد اسهال و خوردن رژیم غذایی BRAT (موز، برنج، سس سیب، چای و نان تست) میتواند موثر باشد. اسهال همیشه نیاز به درمان ندارد و در واقع در برخی موارد ممکن است مصرف داروهای ضد اسهال توصیه نشود. برای اسهالی که بیش از چند روز ادامه دارد یا در صورت مشاهده خون در مدفوع، قبل از استفاده از این داروها با پزشک مشورت کنید.
3. درمان بیماری التهابی روده (IBD)
فشار مرتبط با IBD ممکن است ناشی از اسهال یا یبوست باشد؛ همچنین میتواند از عوارضی مانند فیستول یا بیماری پری مقعدی باشد. کنترل التهاب ناشی از IBD بخش بزرگی از درمان احساس فشار مقعدی است.
درمانهای IBD میتواند شامل: داروهای خوراکی، داروهای بیولوژیک، تنقیه، شیاف و اصلاح شیوه زندگی باشند. مشورت با کمک یک متخصص گوارش و سایر ارائه دهندگان مراقبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بهداشتی مانند یک متخصص تغذیه، پرستار IBD یا حتی روانشناس توصیه میشود.
4. درمان سرطان مقعد و روده
در مورد فشار آوردن تومور به راست روده، درمان به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن بستگی دارد. جراحی، پرتو درمانی و شیمیدرمانی همگی درمان‌هایی هستند که برای سرطان مقعد استفاده میشوند. با این حال، یادآوری این نکته مهم است که سرطان دلیل شایع فشار در رکتوم نخواهد بود.
درمان علت مشکل فشار مقعدی با مشاوره فوری پزشکی در پزشکت
اگر احساس فشار مقعدی زندگی روزمره شما را مختل کرده است، وقت را از دست ندهید! همین حالا با پزشکان ما مشاوره فوری دریافت کنید تا علت دقیق مشکل را شناسایی شده و بهترین روش درمان برای شما آغاز شود. قدم اول به سوی آرامش و سلامت، تنها با یک مشاوره پزشکی مطمئن فاصله دارد.
سخن آخر
فشار در رکتوم میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد؛ اما بیشتر آنها موقتی و قابل درمان هستند. احساس فشار مقعدی میتواند به این معنی باشد که مدفوع آماده برای حرکت از طریق اجابت مزاج وجود دارد؛ اما وقتی بعد از رفتن به دستشویی رفتن این احساس همچنان ادامه پیدا کرد، بهتر است با پزشک مراجعه کنید.
شاید صحبت در این مورد برای شما کمی شرم‌آور باشد؛ اما در نظر داشته باشید که این وضعیت یک مشکل رایج است و چیز جدیدی برای ارائه دهندگان شما نخواهد بود. مهم است که علائم دیگری مانند: خون، مخاط یا درد را بررسی کنید و در صورت وجود آنها را به پزشک معالج خود بگویید.
