رفلاکس اسید، احساس سوزش ناشی از اسید معده است که قسمت تحتانی مری را تحت تاثیر قرار میدهد. اسفنکتر تحتانی مری (LES) وظیفه سفت کردن مری پس از انتقال غذا به معده را بر عهده دارد. هنگامی که LES ضعیف است، اسید معده به قسمت پایینی مری میرود و باعث احساس سوزش و رفلاکس اسید میشود. بروز رفلاکس اسید یکی از مشکلات رایجی است که برخی افراد ممکن است از این وضعیت رنج ببرند.
اما نگرانی اصلی که در مورد رفلاکس وجود دارد این است که آیا رفلاکس اسید معده منجر به سرطان دستگاه گوارش و مری میشود؟ اگر شما هم به رفلاکس اسید مبتلا هستید و از این بابت نگرانی دارید بهتر است ادامه این مقاله از پزشکت را تا انتها بخوانید.
ارتباط بین رفلاکس اسید و سرطان دستگاه گوارش
رفلاکس اسید، به خصوص زمانی که فقط یک وضعیت دوره ای باشد و به طور موقت رخ دهد، خطر ابتلا به سرطان مری یا معده را افزایش نمیدهد. با این حال، زمانی که ریفلاکس اسید مزمن میشود، مری به طور مرتب در معرض اسید معده قرار میگیرد. این وضعیت میتواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد. رفلاکس اسید مزمن، بیماری رفلاکس معده به مری می نامند که معمولاً به GERD معروف است.
از طرفی هم بسیار از مبتلایان به رفلاکس معده نگران این هستند که آیا استفاده طولانی مدت از داروهای رفلاکس خطر سرطان را افزایش میدهد یا خیر؟ به طور کلی، مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs) معمولاً برای درمان رفلاکس اسید از جمله GERD استفاده میشود. آنها تولید اسید را سرکوب میکنند، تحریک مری و علائم معمول GERD از جمله سوزش سر دل و نارسایی را کاهش میدهند.
این داروها بیش از دو دهه است که استفاده میشود. در سال های اخیر، برخی از محققان سوالاتی در مورد عوارض جانبی طولانی مدت PPI ها مطرح کرده اند. بررسی های تحقیقاتی خاصی که در چند سال اخیر انجام شده، افزایش خطر ابتلا به سرطان معده را با استفاده طولانی مدت از PPI ها نشان داده است.
سلول های معده آنزیمی به نام گاسترین ترشح میکنند. گاسترین، وظیفه پمپاژ اسید معده را بر عهده دارد. PPI ها با خاموش کردن پمپ های پروتون، تولید اسید را مسدود میکنند. در نتیجه بدن نیاز به اسید بیشتری دارد و در این شرایط گاسترین بیشتری تشکیل میشود. ترشح بیش از حد گاسترین، ممکن است منجر به تشکیل تومورهای گوارشی شود.
آیا GERD خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهد؟
GERD به عنوان رفلاکس اسید معده به مری شناخته میشود و زمانی که رفلاکس اسید مزمن باشد و بعد از مدتی از بین نرود، بروز پیدا میکند.
معده از اسید هیدروکلریک برای کمک به هضم غذا و مبارزه با عوامل بیماری زا استفاده میکند. پوشش سخت معده میتواند اسید قوی را تحمل کند. با این حال، مری این پوشش قوی را ندارد. از طرفی هم قرار گرفتن مکرر در معرض اسید، به دلیل GERD، به بافت مری آسیب میرساند و منجر به تحریک مداوم آن میشود. این وضعیت میتواند خطر ابتلا به سرطان مری را تا حدودی افزایش دهد.
GERD در صورت عدم درمان ممکن است به یک وضعیت شدیدتری به نام مری بارت تبدیل شود. در این شرایط بافتهای آسیبدیده مری ضخیم و قرمز میشوند و مانند بافت روده کوچک به نظر میرسند و شبیه به آن عمل میکنند. به این بیماری مری بارت می گویند. حدود 10 درصد از بیماران GERD دچار مری بارت میشوند. خطر بروز این وضعیت در افرادی که بیش از پنج سال رفلاکس اسید معده و اختلال در بلع را داشته اند، بیشتر است.
آیا مری بارت باعث سرطان مری میشود؟
برای برخی افراد، GERD به وضعیتی به نام مری بارت تبدیل می شود. این تغییر در سلولهای مری رخ می دهد که بیشتر شبیه بافت پوششی روده هستند. به عبارت دیگر سلول های سنگفرشی مری با سلول های غده ای جایگزین می شوند. اگر چه به نظر میرسد که ابتلا به مری بارت، بیماران را در معرض خطر ابتلا به آدنوکارسینوم، شایع ترین شکل سرطان مری قرار میدهد. اما سال ها طول میکشد تا مری بارت به سرطان تبدیل شود. متخصصان توصیه میکنند که بیماران مبتلا به GERD یا مری بارت معاینات معمولی را برای تعیین وجود سلول های پیش سرطانی به نام دیسپلازی انجام دهند.
با گذشت زمان، با تغییر بافت به بافت غده ای، رشد غیر طبیعی سلول ها شروع میشود که به آن دیسپلازی میگویند. در این مرحله، سلولها سرطانی نیستند، اما در طول زمان بیشتر از سایر سلولها به سرطان تبدیل میشوند.
دیسپلازی میتواند درجه بالا یا پایین باشد، بر اساس اینکه سلول ها در زیر میکروسکوپ منظم ظاهر میشوند. دیسپلازی درجه بالا با بالاترین خطر سرطان مری مرتبط است.
اگر مری بارت در شما تشخیص داده شده باشد، متخصص گوارش شما ممکن است غربالگری های معمول سرطان و تصویربرداری را برای تشخیص سرطان، در صورت ایجاد، در اسرع وقت توصیه کند. اما باید به این نکته هم توجه داشته باشید که همه افراد مبتلا به GERD یا مری بارت به سرطان مبتلا نمیشوند. از طرفی هم سلول های پیش سرطانی در صورت تشخیص زودهنگام و اغلب قبل از ایجاد سرطان قابل درمان هستند.
آیا GERD خطرناک است؟ چگونه به سرطان پیشرفت میکند؟
GERD اغلب زمانی اتفاق میافتد که افراد پرخوری میکنند یا خیلی زود بعد از غذا دراز میکشند. همچنین ممکن است ناشی از نقص در دریچه ای باشد که مری را به معده متصل میکند یا به دلیل شرایطی به نام فتق هیاتال، که زمانی است که قسمت بالایی معده از طریق دیافراگم به سمت بالا و به قفسه سینه فشار میآورد.
این بیماری بیشتر در مردان میانسال و مسن سفید پوست، به ویژه آنهایی که اضافه وزن دارند، دیده میشود. در حالی که GERD یک عامل خطر برای سرطان مری و علامت یک زیرگروه بسیار نادر از سرطان لوزالمعده است، اما با سایر انواع سرطان مانند سرطان روده بزرگ، سرطان معده یا سرطان ریه ارتباطی ندارد.
مصرف برخی آنتی اسیدها میتوانند به تسکین علائم کمک کنند اما نمیتوانند از بروز GERD جلوگیری کنند. این داروها در سال های اخیر دستخوش تغییراتی شده اند. در سال 2020، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) رانیتیدین (Zantac) را به دلیل نگرانی از وجود یک ماده احتمالی سرطان زا فراخوان کرد. امروزه، یک نسخه فرموله شده، فاموتیدین (Zantac 360º ®) در دسترس است.
پس از اینکه فردی برای سالها به GERD مبتلا شد، ممکن است به وضعیتی به نام مری بارت تبدیل شود. بارت یک مکانیسم دفاعی مری شماست. وقتی مری مدام در اسید غوطه ور میشود، میخواهد از خود محافظت کند و بنابراین سلول های پوشش شروع به تغییر میکنند. این تغییرات ممکن است به سرطان تبدیل شود.
اگر بیماران مبتلا به مری بارت شوند، علائم GERD اغلب ناپدید میشوند. همه مبتلایان به GERD علائم معمولی ناشی از آن مانند سوزش سر دل و برگشت سریع پس از غذا خوردن را ندارند. تا 20 درصد ممکن است علائم مختلفی مانند سرفه یا درد قفسه سینه، گلودرد یا صدای خشن یا حتی عفونت های مکرر سینوسی داشته باشند. مهم است که در صورت بروز هر یک از این علائم با پزشک خود مشورت کنید.
آیا همه مبتلایان به GERD باید غربالگری سرطان مری شوند؟
کارشناسان میگویند نه. حتی در افراد مبتلا به GERD، سرطان مری هنوز به ندرت رخ میدهد. با این حال، برخی از افراد باید با پزشک خود در مورد احتمال ابتلا به مری بارت مشورت کنند. این شامل افرادی است که بیش از 10 سال به GERD مبتلا بوده اند (مخصوصاً کسانی که بیماری رفلاکس آنها در جوانی شروع شده است)، مردان سفید پوست بالای 50 سال و کسانی که فتق هیاتال دارند یا اضافه وزن دارند. در این شرایط آندوسکوپی با بی حسی موضعی انجام میشود.
فقط تعداد کمی از افراد مبتلا به مری بارت در نهایت به سرطان مبتلا میشوند. اما برای افرادی که مبتلا به بارت بدون دیسپلازی (سلول های پیش سرطانی) هستند، متخصصان آندوسکوپی را هر سه تا پنج سال یکبار توصیه میکنند.
تشخیص بیماری مری بارت
مری بارت معمولاً از طریق آندوسکوپی فوقانی تشخیص داده میشود. در این شرایط قطعه کوچکی از بافت مری برداشته می شود و برای تایید تشخیص، بیوپسی انجام میشود. گزارش پاتولوژی همچنین وجود یا عدم وجود دیسپلازی یا در موارد نادر سلول های سرطانی در مری را نشان میدهد.
درمان GERD قبل از تبدیل شدن به مری بارت چیست؟
چندین کار وجود دارد که میتوانید برای کمک به کاهش علائم خود ناشی از GERD انجام دهید:
- وزن مناسب خود را حفظ کنید. برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مری و سرطان معده، حفظ وزن مناسب بسیار مهم است. حفظ وزن مناسب همچنین می تواند خطر ابتلا به سرطان های روده، سینه (پس از یائسگی)، کیسه صفرا، کلیه، کبد، تخمدان، پروستات (پیشرفته)، رحم و لوزالمعده را کاهش دهد.
- آهسته غذا بخورید و حتما غذا را کاملا بجوید. اگر حدس میزنید که مصرف برخی از غذاها باعث بروز علائم شما میشوند، از مصرف آنها اجتناب کنید.
- خیلی زود بعد از غذا دراز نکشید. اگر نیاز دارید که دراز بکشید، سر خود را بالا نگه دارید و لباس های گشادتر بپوشید.
سخن آخر
بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) یک بیماری بالقوه جدی است که در صورت درمان نشدن ممکن است منجر به سرطان مری شود. اگر فکر میکنید که وضعیت و علائم شما ممکن است جدی تر از یک سوزش سر دل طبیعی باشد، بهتر است برای بررسی بیشتر به یک متخصص گوارش مراجعه کنید. خبر خوب این است که خطر ابتلا به سرطان مری کم است. به طور کلی، مطالعات نشان میدهد که 0.1 تا 0.4 درصد از مبتلایان به مری بارت هر ساله به سرطان مبتلا میشوند. از طرفی هم GERD را میتوان با یک جراحی نسبتاً ساده برای ترمیم اسفنکتر تحتانی مری درمان کرد.
آخرین دیدگاهها