روماتیسم قلبی از علائم تا پیشگیری آن

روماتیسم قلبی، وضعیتی است که در آن دریچه های قلب توسط تب روماتیسمی آسیب دیده اند. آسیب دریچه قلب می تواند مدت کوتاهی پس از عفونت استرپتوکوک درمان نشده مانند گلو درد استرپتوکوکی یا مخملک شروع شود. یک پاسخ ایمنی باعث ایجاد وضعیت التهابی در بدن شده که منجر به آسیب مداوم دریچه های قلبی می شود.

بیماری روماتیسمی قلبی ناشی از تب روماتیسمی، یک بیماری التهابی است که می تواند بسیاری از بافت های همبند، به ویژه در قلب، مفاصل، پوست یا مغز را تحت تاثیر قرار دهد. دریچه های قلب احتمال دارد ملتهب شده و به مرور زمان زخمی شوند که منجر به باریک شدن یا نشتی دریچه قلب شده و عملکرد طبیعی قلب را سخت تر می کند. این وضعیت شاید سال ها طول بکشد تا ایجاد شود و می تواند منجر به نارسایی قلبی شود.

تب روماتیسمی در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما معمولا در کودکان 5 تا 15 ساله بیشتر است.

عفونت های استرپتوکوکی درمان نشده می تواند خطر ابتلا به بیماری روماتیسمی قلبی را افزایش دهد. کودکانی که به طور مکرر دچار عفونت گلودرد استرپتوکوکی می شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به تب روماتیسمی و بیماری روماتیسمی قلبی هستند.

علائم بیماری روماتیسمی قلب چیست؟

سابقه عفونت استرپتوکوکی یا تب روماتیسمی، کلید تشخیص بیماری روماتیسمی قلبی است. علائم تب روماتیسمی متفاوت هستند. آنها معمولاً 1 تا 6 هفته پس از حمله گلودرد استرپتوکوکی شروع می شود. در برخی موارد، عفونت شاید خیلی خفیف باشد و تشخیص داده نشود. یا ممکن است تا زمانی که فرد به پزشک مراجعه می کند از بین رفته باشد.

شایع ترین علائم تب روماتیسمی، عبارتند از:

• تب
• ضعف
• ندول ها (توده های زیر پوست)
• تنگی نفس و ناراحتی قفسه سینه
• حرکات کنترل نشده بازوها، پاها یا عضلات صورت
• مفاصل متورم، حساس، قرمز و بسیار دردناک  به ویژه زانوها و مچ پا
• بثورات قرمز، برجسته، مشبک مانند، معمولا در قفسه سینه، پشت و شکم

علائم بیماری روماتیسمی قلبی به میزان آسیب دریچه بستگی دارد و می تواند شامل موارد زیر باشد:

• التهاب
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس (مخصوصاً هنگام فعالیت یا دراز کشیدن)

روماتیسم قلبی چگونه تشخیص داده می شود؟

افراد مبتلا به بیماری روماتیسمی قلبی، عفونت استرپتوکوکی داشته اند. برای بررسی استرپتوکوک ممکن است از کشت گلو یا آزمایش خون استفاده شود.

آنها احتمال دارد سوفل یا مالشی داشته باشند که در طول یک معاینه فیزیکی معمول شنیده می شود. سوفل ناشی از نشت خون از اطراف دریچه و مالش زمانی ایجاد می شود که بافت های ملتهب قلب حرکت یا روی یکدیگر ساییده شوند.

همراه با یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، آزمایش‌هایی که برای تشخیص بیماری روماتیسمی قلب استفاده می‌شوند احتمال دارد، شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس قفسه سینه. اشعه ایکس ممکن است برای بررسی ریه ها و بزرگ شدن قلب انجام شود.
• ام آر آی قلب. ام آر آی برای مشاهده دقیق تر دریچه ها و عضله قلب استفاده می شود.
• آزمایشات خون. ممکن است برای بررسی عفونت و التهاب از آزمایش خون خاصی استفاده شود.
• اکوکاردیوگرام (اکو). این آزمایش از امواج صوتی برای بررسی حفره ها و دریچه های قلب استفاده می کند. امواج صوتی پژواک تصویری را بر روی صفحه نمایش ایجاد می کنند، زیرا مبدل اولتراسوند از روی پوست به قلب عبور می کند. اکو می تواند آسیب به فلپ های دریچه، جریان برگشت خون از طریق دریچه نشتی، مایع اطراف قلب و بزرگ شدن قلب را نشان دهد. این مفیدترین آزمایش برای تشخیص مشکلات دریچه قلب است.
• الکتروکاردیوگرام (ECG). این تست قدرت و زمان فعالیت الکتریکی قلب را ثبت و ریتم های غیر طبیعی (آریتمی یا دیس ریتمی) را نشان می دهد و گاهی اوقات می تواند آسیب عضله قلب را تشخیص دهد. حسگرهای کوچکی به پوست چسبانده  تا فعالیت الکتریکی را دریافت کنند.

بیماری روماتیسمی قلب چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به میزان آسیب وارده به دریچه های قلب دارد که می تواند شامل جراحی برای تعویض یا ترمیم یک دریچه به شدت آسیب دیده باشد. از آنجایی که تب روماتیسمی عامل بیماری روماتیسمی قلبی است، بهترین درمان پیشگیری از تب روماتیسمی با استفاده از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های استرپتوکوکی است.

بیماران مبتلا به بیماری روماتیسمی شدید قلب اغلب به جراحی برای تعویض یا ترمیم دریچه های آسیب دیده نیاز دارند. بسته به شدت بیماری، ممکن است برای درمان علائم نارسایی قلبی یا اختلالات ریتم قلب نیاز به دارو باشد. داروهایی که خون را برای کاهش خطر لخته شدن رقیق می کنند نیز می تواند مورد نیاز باشد. در مورد بیماری های جدی احتمال دارد نیاز به جراحی برای ترمیم یا تعویض دریچه های قلب باشد.

بهترین درمان ،پیشگیری از تب روماتیسمی است. آنتی بیوتیک ها معمولا می توانند عفونت های استرپتوکوکی را درمان کرده و از بروز تب روماتیسمی پیشگیری کنند. داروهای ضد التهابی می تواند برای کاهش التهاب و خطر آسیب قلبی استفاده شود. احتمال دارد برای مدیریت نارسایی قلبی به داروهای دیگری نیاز باشد.

عوارض بیماری روماتیسمی قلب چیست؟

هر قسمت از قلب که شامل کیسه خارجی (پریکارد)، پوشش داخلی (اندوکارد) و دریچه ها است، می تواند در اثر التهاب ناشی از تب روماتیسمی آسیب ببیند. برخی از مشکلات قلبی مرتبط با تب روماتیسمی، عبارتند از:

• بلوک قلبی
• پریکاردیت
• اندوکاردیت
• بیماری دریچه ای قلب

شایع ترین نوع بیماری روماتیسمی قلب بر دریچه های قلب تاثیر می گذارد. شاید چندین سال بعد از یک دوره تب روماتیسمی طول بکشد تا آسیب دریچه ایجاد یا علائم ظاهر شوند.

اگرچه تب روماتیسمی می تواند هر دریچه قلب را درگیر کند، اما بیشتر دریچه میترال را که بین دو حفره سمت چپ قلب قرار دارد، تحت تاثیر قرار می دهد. آسیب می تواند باعث تنگی و نارسایی دریچه یا آسیب به عضله قلب شود. به مرور زمان، اختلالات دریچه، منجر به فیبریلاسیون دهلیزی یا  نارسایی قلبی می شود.

برخی از عوارض بیماری روماتیسمی قلبی عبارتند از:

• نارسایی قلبی. این می تواند در اثر تنگ شدن شدید یا نشتی دریچه قلب رخ دهد.
• اندوکاردیت باکتریایی این عفونت پوشش داخلی قلب است و احتمال دارد زمانی رخ دهد که تب روماتیسمی به دریچه های قلب آسیب رسانده باشد.
• عوارض بارداری و زایمان به دلیل آسیب قلبی. زنان مبتلا به بیماری روماتیسمی قلب باید قبل از بارداری وضعیت خود را با پزشک در میان بگذارند.
• پارگی دریچه قلب این یک اورژانس پزشکی است که با جراحی برای تعویض یا ترمیم دریچه قلب درمان می شود.

آیا بیماری روماتیسم قابل پیشگیری است؟

به افرادی که تب روماتیسمی دارند، معمولاً برای پیشگیری از عفونت‌های مکرر و کاهش خطر آسیب‌های قلبی بیشتر، درمان‌های روزانه یا ماهانه آنتی‌بیوتیک، احتمالاً به صورت مادام‌العمر، تجویز می‌شود. برای کاهش التهاب، آسپرین، استروئیدها یا داروهای غیر استروئیدی تجویز می شود.

کودکان یا بزرگسالان جوان مبتلا به آسیب قلبی ناشی از تب روماتیسمی ممکن است تا سن 25 تا 30 سالگی نیاز به مصرف روزانه آنتی بیوتیک داشته باشند. این به پیشگیری از یک دوره دیگر تب روماتیسمی و ایجاد اندوکاردیت عفونی یا عفونت دریچه های قلب یا پوشش داخلی قلب کمک می کند.

درمان دیگر به نوع آسیب وارده به قلب بستگی دارد. بهتر است با پزشکتان در مورد گزینه های درمانی مشورت کنید.

با دانستن و کنترل فشار خون، دیابت و کلسترول خون خود می توانید خطر ابتلا به سایر بیماری های قلبی و سکته را کاهش دهید. همچنین داشتن یک سبک زندگی سالم مهم است که شامل:

• ترک سیگار
• فعالیت بیشتر
• وزن متناسب
• کنترل فشارخون
• رژیم غذایی متعادل که خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد.

با پزشک خود در مورد تغییرات سبک زندگی که بیشترین سود را برای شما دارد، مشورت کنید. از این بیماری می توان با مراقبت از عفونت های استرپتوکوکی یا درمان به موقع آن ها با آنتی بیوتیک ها، پیشگیری کرد. مهم است که آنتی بیوتیک ها را طبق دستور مصرف کنید، حتی اگر بعد از چند روز احساس بهبودی کردید.

توصیه به مبتلایان به این بیماری

برای بررسی وضعیت قلب خود باید به طور مداوم با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ملاقات کنید. با توجه به میزان آسیب قلبی، ممکن است محدودیت‌هایی برای فعالیت داشته باشید. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی احتمال دارد  توصیه کند که برای مدت طولانی آنتی بیوتیک مصرف کنید تا از عفونت دیگر تب روماتیسمی پیشگیری شود.

اگر علائم بدتر شد یا علائم جدیدی دارید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید.

سابقه اخیر عفونت استرپتوکوکی یا تب روماتیسمی کلید تشخیص بیماری است. علائم تب روماتیسمی متفاوت و معمولاً 1 تا 6 هفته پس از حمله گلودرد استرپتوکوکی شروع می شود. افراد مبتلا به بیماری روماتیسمی قلب احتمال دارد سوفل یا مالشی داشته باشند که در طول معاینه فیزیکی معمول شنیده می شود.

از آنجایی که بیماری روماتیسمی قلبی ناشی از تب روماتیسمی است، یک استراتژی مهم، پیشگیری از بروز تب روماتیسمی است. درمان گلودرد استرپتوکوکی با آنتی بیوتیک های مناسب از تب روماتیسمی پیشگیری می کند.

هنگامی که بیمار مبتلا به تب روماتیسمی تایید می شود، مهم است که از عفونت‌های استرپتوکوکی دیگر پیشگیری شود. زیرا این امر می‌تواند باعث یک دوره بیشتر تب روماتیسمی و آسیب به دریچه‌های قلب شود. استراتژی برای پیشگیری از عفونت استرپتوکوک دیگر، درمان بیمار با آنتی بیوتیک در یک دوره زمانی طولانی است.  آنتی بیوتیکی که در پیشگیری از عفونت بیشتر موثر است بنزاتین پنی سیلین G  که هر 3 تا 4 هفته یکبار طی سالیان متمادی تزریق عضلانی می شود.

برای کشورهایی که بیماری روماتیسمی قلبی بومی است، راهبردهای اصلی برای پیشگیری، کنترل و حذف عبارتند از:

• بهبود استانداردهای زندگی
• دسترسی به مراقبت مناسب
• عرضه مداوم آنتی بیوتیک های تضمین شده و با کیفیت برای پیشگیری اولیه و ثانویه
• برنامه ریزی، توسعه و اجرای برنامه های عملی برای پیشگیری و کنترل بیماری های روماتیسمی قلبی

سخن آخر

بیماری روماتیسمی قلب قابل پیشگیری است. بیماری روماتیسمی قلب وضعیتی است که در آن دریچه های قلب به طور دائمی توسط تب روماتیسمی آسیب دیده اند. تب روماتیسمی یک بیماری التهابی است که می تواند بسیاری از بافت های همبند، به ویژه در قلب را تحت تاثیر قرار دهد.

عفونت های استرپتوکوکی درمان نشده، فرد را در معرض خطر قرار می دهد. کودکانی که به طور مکرر دچار عفونت گلودرد استرپتوکوکی می شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به تب روماتیسمی و بیماری روماتیسمی قلبی هستند.