آزمایش روماتیسم

آزمایش های روماتیسم جهت تشخیص آرتریت روماتوئید (RA) یا همان روماتیسم مفصلی است. اختلال آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که باعث بروز التهاب در مفاصل می‌شود. پزشک پس از در نظر گرفتن علائم فرد و نتایج معاینه فیزیکی، و نیز پس از بررسی نتایج آزمایش خون و روش‌های تصویربرداری، ابتلا به این بیماری را تشخیص خواهد داد.

این مقاله از پزشکت، انواع آزمایش‌های خونی را مورد بحث قرار می‌دهد که می‌توانند به تشخیص اینکه آیا فرد مبتلا به روماتیسم است یا خیر، کمک کنند.

آزمایش خون برای روماتیسم

برخی از آزمایش‌های خونی که پزشک ممکن است در صورتی که فکر کند فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید (RA) است، آنها‌ را تجویز کند، در ادامه ذکر شده است. برای انجام این تست‌ها، معمولاً چندین نمونه خون از یک ورید برای انجام آزمایش‌های مختلف تهیه می‌شود.

پزشک ممکن است همه آزمایش‌های زیر را تجویز نکند. تست‌هایی که پزشک آنها را تجویز می‌کند، به علائم فرد و نتیجه معاینه فیزیکی بستگی دارد. پس از نتیجه‌گیری اولیه درباره وضعیت بیمار، پزشک تست‌های مورد نیاز را تجویز خواهد کرد.

تست پپتید سیترولین دار ضد حلقوی

هدف از این آزمایش یافتن آنتی‌بادی خاص به نام (ضد CCP) است. حدود 75 درصد از افراد مبتلا به روماتیسم، این آنتی بادی را در بدن خود دارند. این تست می‌تواند به تشخیص مشکل احتمالی افراد کمک کند. برای تفسیر نتایج به دست آمده از تست‌ها، پزشک آنها را در کنار آزمایش فاکتور روماتوئید (RF) به شرح زیر بررسی می کند:

• آنتی‌ بادی‌های CCP مثبت و RF مثبت: فرد مبتلا به RA است.
• آنتی‌ بادی‌های CCP منفی و RF منفی: فرد شانس کمتری برای ابتلا به RA دارد.
• آنتی‌بادی‌های CCP مثبت و RF منفی: فرد در مراحل اولیه ابتلا به RA است.

تست فاکتور روماتوئید

هدف از انجام این آزمایش، اندازه‌گیری سطح RF است که به عنوان یک آنتی‌بادی علیه گاما گلوبولین‌ها عمل می‌کند. محدوده طبیعی RF حدود  0-20 واحد در میلی لیتر است. سطح بالای این فاکتور در بدن نشانه ابتلا فرد به RA باشد، اما این پارامتر به تنهایی ابتلا به این بیماری را تایید نمی‌کند.

چندین بیماری دیگر نیز می‌توانند سطح RF را در بدن افزایش دهند. به همین علت، پزشکان برای تأیید تشخیص به نتایج آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش ضد CCP نیاز دارند.

در صورتی که درباره تست RF و نتایج آن سوالات بیشتری دارید، با پزشک تماس بگیرید و با او مشورت کنید.

تست آنتی‌بادی ضد هسته‌ای

هدف از انجام این آزمایش، یافتن سطوح بالای آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای (ANAs) است. این آنتی‌بادی‌ها، پروتئین‌های خونی هستند که می‌توانند به هسته سلول حمله کنند و سلول را از بین ببرند.

اگر فردی به RA، اسکلرودرمی، شوگرن و بیماری بافت همبند مختلط مبتلا است، احتمال دارد مقادیری از این پروتئین‌ها را در خون خود داشته باشد. به همین علت، نتیجه مثبت در آزمایش ANA به تنهایی نمی‌تواند ابتلا به RA را تأیید کند.

تست پروتئین واکنشی C

کبد در پاسخ به بروز التهاب در بدن، پروتئین واکنشی (CRP) تولید می‌کند. این پروتئین به تنظیم واکنش‌های ایمنی کمک می‌کند.

وجود CRP می‌تواند نشان دهنده وجود التهاب در هر نقطه از بدن باشد و نتیجه مثبت این آزمایش نشان دهنده ابتلا فرد به RA یا بیماری دیگری مانند دیابت، چاقی، سندرم متابولیک، بیماری قلبی، افسردگی یا بیماری ریوی است. اکثر آزمایشگاه‌ها، محدوده طبیعی CRP را زیر 1 میلی‌گرم در لیتر در نظر می‌گیرند.

پس از به دست آمدن نتایج این تست، براساس ارتباط بین RA و CRP، پزشک تشخیص لازم را انجام خواهد داد.

تست سرعت رسوب گلبول قرمز

در این آزمایش سرعت رسوب گلبول‌های قرمز خون بررسی می‌شود. این تست، می‌تواند نشان دهد که آیا التهاب در بدن وجود دارد یا خیر.

عواملی به غیر از RA، مانند ابتلا به عفونت و افزایش سن نیز می‌توانند منجر به افزایش سطح بالای رسوب گلبول قرمز (ESR) شوند.

در مورد مردان، میزان طبیعی ESR از 0 تا 20 میلی‌متر در ساعت متغیر است. در مورد زنان، محدوده طبیعی این تست بسته به سن آنها 0 تا 30 میلی متر در ساعت است. این محدوده‌ها در افراد بالای 50 سال بیشتر است. نتایج تست ESR به پزشک برای تشخیص مشکل بیمار کمک خواهد کرد.

تست  بافت آنتی ژن لکوسیت انسانی

هدف از انجام این آزمایش، شناسایی یک نشانگر ژنتیکی به نام آنتی‌ژن لکوسیت انسانی (HLA) است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که حدود 60 درصد از موارد ابتلا به بیماری RA ممکن است ارثی باشند. اگر فردی آنتی‌ژن‌های خاصی داشته باشد، احتمال ابتلا آنها به RA بیشتر است.

با این حال، عوامل دیگری مانند استعمال دخانیات نیز می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. نشانگرهای HLA در خون، احتمال ابتلا به RA را نشان می دهند. حتی وجود این نشانگرها ممکن است نشانه ابتلا به بیماری دیگری مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان یا آرتریت واکنشی باشند.

تست سرولوژی لایم

پزشکان از آزمایش‌های خاصی برای رد یا تایید احتمال ابتلا به سایر بیماری‌هایی که علائمی مشابه با علائم RA دارند، استفاده می‌کنند. این آزمایشات جهت تشخیص آنتی‌بادی‌هایی می باشد که نشانه ابتلا فرد به بیماری لایم هستند. اگر فردی دارای فاکتورهای ایمنی سرولوژی لایم باشد، ممکن است به جای RA، به بیماری لایم مبتلا شده باشد.

تست اسید اوریک

اسید اوریک یک محصول زائد است که در هنگام ابتلا به نقرس که شکل دیگری از آرتریت التهابی است، به مقدار زیادی در بدن یافت می‌شود. زمانی که سطح خونی این ماده به بالاتر از 800 میلی‌گرم در روز در مردان و 750 میلی‌گرم در روز در زنان می‌رسد، می‌توان گفت که احتمال ابتلا به نقرس در فرد بیشتر از RA خواهد بود.

تست شمارش کامل خون

آزمایش شمارش کامل خون (CBC)، گلبول‌های سفید خون را که مسئول مبارزه با عفونت‌ها و لخته شدن خون هستند و گلبول‌های قرمز خون که با استفاده از پروتئین هموگلوبین، اکسیژن را به تمام اندام‌های بدن می‌رسانند، بررسی می‌کند. انجام آزمایش CBC می تواند برای افراد مبتلا به RA مفید باشد. زیرا این افراد با استعداد کم‌خونی مواجه هستند.

اگر سطح هموگلوبین فرد کمتر از 12 گرم در دسی‌لیتر در زنان یا کمتر از 13 گرم در دسی‌لیتر در مردان باشد، پزشکان آنها را به عنوان افراد مبتلا به کم‌خونی طبقه بندی می کنند. RA ممکن است یک علت بالقوه بروز چنین وضعیتی در این افراد باشد.

پانل متابولیک کامل

هدف از انجام این آزمایش بررسی نحوه عملکرد کبد و کلیه‌ها است. در واقع در این تست سطح خونی سدیم، پتاسیم، کلرید، گلوکز، کراتینین (که به طور خاص وضعیت و نحوه عملکرد کلیه را نشان می‌دهد) و آسپارتات ترانس آمیناز و آلانین ترانس آمیناز (که به طور خاص وضعیت عملکرد کبد را نشان می‌دهند) بررسی می‌شود.

داروهای خاصی که برای درمان RA استفاده می‌شوند، می‌توانند بر کبد و کلیه‌ها تأثیر بگذارند. پزشک بر اساس نتایج آزمایش، داروهای مصرفی فرد را مورد بازنگری قرار می دهد.

روش های دیگر تشخیص روماتیسم

علاوه بر آزمایش خون، عوامل زیر نیز می‌توانند به پزشکان در تشخیص RA کمک کنند:

• وجودعلائم RA، مانند تورم و درد دست، مچ دست و زانو.
• نمونه‌ مایع مفصلی جهت یافتن کریستال‌های اسید اوریک.
• روش‌های تصویربرداری جهت تشخیص آسیب‌های احتمالی به مفاصل یا نواحی پر از مایع اطراف آن.

مانند سایر بیماری‌ها، تشخیص سریع این اختلال مسئله‌ای ضروری است. علاوه براین، درمان زودهنگام می‌تواند از پیشرفت این بیماری پیشگیری کند.

سخن آخر

نتایج به دست آمده از آزمایش‌ روماتیسم به پزشکان جهت تشخیص بیماری روماتیسم کمک می کند. علاوه براین پزشکان از روش‌های تصویربرداری و معاینات فیزیکی برای کمک به تعیین علت بروز علائم در این افراد استفاده خواهند کرد.