کودکان ما باید بدانند که عصبانی بودن اشکالی ندارد. اما درست نیست که در حین عصبانیت، خشن و یا پرخاشگر شوند. بر همین اساس والدین بهتر است برای جلوگیری از تبدیل شدن فرزند خود به یک فرد عصبانی در مورد مدیریت خشم در کودکان و نقش آن در جلوگیری از بروز رفتارهای پرخاشگرانه اطلاعات لازم را داشته باشند. طبیعی است که کودکان مانند سایر افراد عصبانی شوند. اما برخی از آن ها نمی توانند با خشم خودشان کنار بیایند.
برخی علائمی که نشان می دهند فرزند شما در بروز عصبانیت خود مشکل دارد، عبارتند از:
- مقصر دانستن دیگران
- ناتوانی در بیان احساسات
- اهمیت ندادن به نظر دیگران
- بی پروا و انجام رفتارهای خطرناک
- عصبانی شدن حتی در کوچکترین موارد
- برای کنترل خشم نیاز به توبیخ و یادآوری دارد.
- گفتار تهدیدآمیز، و یا نوشتن و یا نقاشی در مورد خشونت یا پرخاشگری
در مدیریت خشم در کودکان، باید بدانیم که بچه ها در زمان عصبانیت بدون فکر کردن به موضوعی، عمل می کنند و حتی ممکن است در نهایت به خودشان و یا دیگران آسیب برسانند. در صورتی که فرزند شما علائم عصبانیت را بروز می دهد وقت آن رسیده که به او آموزش دهید تا عصبانیت خود را مدیریت کند.
مدیریت خشم
مدیریت خشم در کودکان، یک فرایند یادگیری است که به بچه ها می آموزد که چگونه عصبانیت خود را به گونه ای سالم بروز دهند. این کار به بچه ها می آموزد علائم عصبانیت را شناسایی و راه هایی را برای آرام شدن خودشان پیدا کنند. لطفا توجه داشته باشید که مدیریت عصبانیت، احساس کودک را انکار نمی کند و منظور از آن نگه داشتن احساسات و یا سرکوب خشم نیست. خشم طبیعی است و باید ابراز شود. عصبانیت سرکوب شده می تواند باعث پرخاشگری و خشونت در فرد شود. مدیریت خشم از وقوع رفتارهای که می تواند به کودک و سایر اطرافیان او آسیب برساند پیشگیری می کند. مهارت های مدیریت خشم به اندازه مهارت های دیگر زندگی برای رشد و پیشرفت کودک لازم و ضروری هستند.
مدیریت خشم در کودکان
مدیریت خشم آسان نیست و دقیقاً به همین دلیل فرزند شما باید آن را بیاموزد.
برای یاد دادن مدیریت خشم در کودکان، راهکارهای زیر را در نظر بگیرید:
صبور بودن
وقتی فرزند شما عصبانی است هیچ واکنشی نشان ندهید و او را توبیخ نکنید. واکنش شما و توبیخ کردن، فقط باعث عصبانیت بیشتر او خواهد شد، به او فرصت بدهید. عصبانیت می تواند برای بعضی از کودکان کاملا ترسناک باشد. بنابراین آن ها را حتی برای مدت زمان کوتاه تنها نگذارید زیرا این کار می تواند عصبانیت آن ها را تشدید کند. اگر دیدید که فرزند شما هنگام عصبانیت می ترسد در کنار آن ها بمانید.
اما اگر فرزند شما پرخاشگر و خشن است، فورا از او بخواهید که برای یک یا دو دقیقه ساکت بنشیند، تا آرام شود.
- شمارش اعداد از یک تا ده همراه با تنفس عمیق، می تواند به آرام شدن کودک کمک کند.
- آموزش تمرینات تنفسی و یوگا می تواند به آن ها کمک کند قبل از برطرف شدن خشمشان آرام شوند.
- پیاده روی در محیط خارج از خانه و تنهایی می تواند به آن ها کمک کند تا احساسات و افکار خود را جمع کنند.
واژگان احساسی
در مدیریت خشم در کودکان باید بدانیم که بچه ها در هنگام عصبانیت خود تمایل به فریاد زدن، مشت زدن، لگد زدن و پرتاب کردن اشیاء دارند چون نمی دانند چگونه عصبانیت خود را به صورت کلامی ابراز کنند. واژگان احساس، لیستی از کلمات احساساتی است که کودک می تواند برای نشان دادن احساسات خود از آن ها استفاده کند. به کودکان خود عبارات احساسی مختلفی را آموزش دهید تا بتوانند از آن ها استفاده کنند و به شما بگویند چه احساسی دارند.
- برخی از کلماتی که می توانید به آن ها یاد دهید، عصبانی، خوشحال، ترسناک، عصبی، مضطرب و اذیت شده می باشند.
- پس از انجام این کار، کودک را تشویق کنید که از آن ها در جمله هایی مانند “من الان عصبانی هستم!” یا “من خوشحال هستم” یا “او مرا آزار می دهد” استفاده کنند.
- صحبت کردن همیشه راه بهتری برای بیان کردن احساسات در مقابل لگد زدن، مشت زدن، پرتاب کردن و شکستن اشیاء است.
- خواندن کتاب در مورد احساسات می تواند به کودکان کمک کند تا احساسات خود را بهتر درک کنند.
بروز عصبانیت
عصبانیت توسط آمیگدال (بخشی از مغز که مبارزه یا غریزه پرواز را کنترل می کند) شروع می شود. پس از ایجاد احساسات، آدرنالین توسط غدد آدرنال ترشح می شود و سطح تستوسترون در بدن، ضربان قلب و تنش شریانی افزایش می یابد. در این شرایط فرد، احساس انرژی و قدرت بیشتری می کند و همچنین دوست دارد بلندتر صحبت کند. این تغییرات در بدن، خطر پرخاشگری و خشونت را افزایش می دهد. برای جلوگیری از این تغییرات، باید آدرنالین را به گونه ای دیگر مصرف کنیم. مشت زدن به کیسه بوکس، فریاد زدن به بالش یا صرفا تحمل یک فعالیت بدنی مانند دویدن، شنا، یا بازی برخی از مؤثرترین فعالیت برای مدیریت عصبانیت در کودکان است.
همدلی
همدلی، می تواند در مدیریت بچه های عصبانی تاثیرات زیادی داشته باشد. در شرایط عصبانی بودن کودک خود او را ترغیب کنید تا در مورد عصبانیت خودش صحبت کنند، اما حرف های او را قطع نکنید. به فرزند خود نشان دهید که به او اهمیت می دهید. اغلب کودکان هنگام احساس بی توجهی یا غفلت عصبانی می شوند. آن ها ممکن است احساس کنند که عصبانیت تنها روشی است که می توانند با آن توجه والدین را به خود جلب کنند. سعی کنید علت عصبانیت کودک خود را تشخیص دهید.
پس از طغیان عصبانیت، با فرزند خود بنشینید و با صمیمت، علت عصبانیت را از او سؤال کنید که چه چیزی او را آزار می دهد و شما چگونه می توانید به او کمک کنید. از او بپرسید آیا دوست دارد در بیرون از خانه قدم بزند و یا بستنی بخورد. بیرون رفتن از خانه به آن ها کمک می کند تا آرام شوند. جلو اشتباهات آن ها را نگیرید اجازه دهید اشتباه کنند. اشتباه کردن یک راه برای رشد کودکان است.
ستایش رفتار خوب
رفتار یک کودک به واکنش و عکس العمل شما بستگی دارد. کودکان نیاز به توجه دارند و می خواهند کاری کنند تا والدین به آن ها توجه کرده و از تلاش های شان تشکر و قدردانی کنند. اما به یاد داشته باشید ستایش بیش از حد هم می تواند نتیجه بالعکس داشته باشد. در حالی که ستایش و تشویق رفتار خوب کودکان می تواند بسیار موثر باشد، اما اشاره به رفتارهای نادرست آن ها به روش مناسب می تواند از اهمیت بالایی برخوردار است.
الگو بودن
سعی کنید برای فرزندان خود در مورد چگونگی مدیریت یا کنترل عصبانیت الگو باشید. والدین باید بتوانند عصبانیت خودشان را کنترل کنند و بتوانند به درستی با کودک خود ارتباط موثری داشته باشند. در صورت بروز اشتباه، سعی کنید اشتباه خودتان را بپذیرید. پذیرش اشتباهات توسط والدین منجر به احترام گذاشتن فرزندان و اعضاء خانواده به والدین می شود و فرزندان فروتنی را یاد می گیرند و از شما تقلید کرده و سعی می کنند بدون پرخاشگری یا خشونت با عصبانیت خود کنار بیایند.
قوانین خشم
قوانین برای نظم و انضباط در کودک مهم است. پس سعی کنید قوانینی برای عصبانیت کودکان در نظر بگیرید. به فرزندتان اطلاع دهید که عصبانی شدن هیچ، اشکالی ندارد. عصبانیت چیز بدی نیست. اما پرخاشگری یا خشونت درست نیست.
بر همین اساس قوانین ساده ای را برای عصبانیت کودک در نظر بگیرید، مانند:
- بحث نکنند.
- عصبانیت بدون فریاد زدن را آموزش دهید.
- وقتی همه آرام هستند، موضوع را حل کنند.
- یاد بگیرید که بعد از طغیان، با بقیه دست بدهد همدیگر را بغل و آشتی کنند.
- عصبانیت بدون ضربات، لگد زدن، ناخن جویدن یا استفاده از هرگونه خشونت جسمی
- وقتی در خانه کسی عصبانی است و فریاد می زند بقیه باید ساکت باشند تا عصبانیت فرد فروکش کند.
علاوه بر آن می توانید قوانین دیگری که فکر می کنید با توجه به رفتار فرزندتان لازم است اضافه کنید. مهمترین مسئله این است که به قوانین پایبند باشید و در صورت زیر پاگذاشتن قوانین با عواقب آن مقابله کنید.
جایگزین خشم
گزینه های دیگری برای بروز عصبانیت در کودکان خود پیدا کنید:
- به یک مکان آرام و به دور از تنش برود.
- آنچه که باعث عصبانیت او شده را بر روی یک کاغذ بنویسد و سپس کاغذ را تکه تکه کند.
- نفس عمیقی بکشد، به کودک خود یاد بدهید در هنگام عصبانیت از طریق بینی نفس بکشد و عصبانیت خود را از دهان خارج کند.
- برای آزاد کردن عصبانیت از یک کیسه بکس استفاده کنید، ضربه زدن به کیسه یا بالش یک راهکار مناسب برای بروز عصبانیت است.
- به فرزندان خود بیاموزید که قبل از آن که در مورد عصبانیت خود صحبت کنند. احساسات خودش را نقاشی کند، استفاده از رنگ ها می تواند راهی عالی برای آرامش ذهن و تبدیل خشم به خلاقیت می باشد.
بازی ها و فعالیت های مدیریت خشم برای کودکان
بازی ها و فعالیت برای کودکان سرگرم کننده هسند و می توانند به بچه ها کمک کنند تا چیزی را یاد بگیرند.
برخی از بازی ها و فعالیت ها می توانند در مدیریت خشم کودکان موثر باشند، از جمله:
عصبانی نشوید.
این بازی با آموزش مهارت های هوش هیجانی به کودکان یاد می دهد تا نحوه پاسخ و واکنش خودشان را به عوامل محرک و تنش زا کنترل کنند.
وسایل مورد نیاز برای بازی:
- کاغذ
- یک ساک دستی
- لیست موقعیت های احتمالی که کودک را عصبانی می کند.
نحوه بازی:
این بازی، به بهترین شکل با گروه 5 تا 8 نفری انجام می شود. قبل از شروع بازی، علت های مختلفی که باعث عصبانیت کودک شما می شوند را بنویسید، مثلا:
- من مریض هستم اما مادرم اصرار دارد به مدرسه بروم. چه کاری باید انجام دهم؟
- مادرم برای شام ماهی درست کرده، اما من از ماهی متنفرم چه کاری باید انجام دهم؟
- دوستم به طور تصادفی روی لباس مورد علاقه من آب ریخته است. چه کاری باید انجام دهم؟
- من می خواهم دوچرخه سوار کنم، اما تایر دوچرخه من خراب شده است.چه کاری باید انجام دهم؟
برای انجام بازی:
- بچه ها را جمع کنید و آن ها را روی یک دایره بنشینید.
- از آن ها بخواهید به نوبت از درون ساک دستی یک کاغذ که سوالات زیر روی آن ها نوشته شده است را بردارند؟
- آن ها باید وضعیت را مطالعه کنند و به سؤالات خود پاسخ دهند.
- اجازه بدهید کودک به سوال جواب دهد و سپس بحثی را شروع کند و از بقیه کودکان بپرسید چه فکر می کنند؟
اگر علت عصبانیت کودک را متوجه نشدید می توانید سوالات را تغییر دهید.
بازی خشم
بازی خشم، یک بازی ساده چند نفره است که می توانید با یک تاس آن را اجرا کنید.
وسایل مورد نیاز برای بازی خشم، عبارتند از:
- تاس
- یک موضوع برای هر شماره روی تاس
قبل از شروع بازی، برای هر شماره از روی تاس یک موضوع انتخاب کنید، مثلا:
- شماره یک، چیزی بگویید که شما را عصبانی می کند.
- شماره دو، چیزی بگویید که در هنگام عصبانیت باعث آرامش شما می شود؟
- شماره سه، یک راهی که شما می توانید با آن خلق و خوی خودتان را در مدرسه کنترل کنید، را بگویید.
- شماره چهار، کاری که در وقت عصبانی بودن آن را انجام داده اید و بعد پشیمان شده اید، چیست؟
- شماره پنج، چه زمانی کنترل عصبانیت برای شما سخت و دشوار است؟
- شماره شش، شما در وقت عصبانیت چه تصمیم مهمی گرفته اید؟
- شما همچنین می توانید ایده ها و موضوعات را بر اساس شرایط کودک تغییر دهید.
نحوه بازی خشم
- به بچه ها اجازه دهید تا در یک دایره بنشینند و تاس ها را پرتاب کنند.
- بچه ها برای هر دور تاس پرتاب کردن باید یک عددی را ذکر کنند و به سوال مربوطه پاسخ دهند.
باید توجه داشته باشید که هیچ کسی حق ندارد در مورد پاسخ و سوال دیگری اظهارنظر کند.
این بازی را می توان در کلاس یا در خانه با اعضاء خانواده اجرا کنید.
فعالیت های بدنی
علاوه بر بازی، کودک شما می تواند با انجام برخی فعالیت های بدنی عصبانیت خود را بروز کند.
برخی از فعالیت ها برای بروز و مدیریت خشم در کودکان، عبارتند از:
- گوش دادن به موسیقی آرامش بخش می تواند به آرامش ذهن کودک کمک کند.
- طناب زدن، یکی دیگر از فعالیت های بدنی است که می تواند کودک را آرام کند.
- بازی در فضای باز مانند بسکتبال نیز می تواند به سوزاندن انرژی و آدرنالین در کودک کمک کند.
- دوچرخه سواری یا اسکیت، این فعالیت ها سرگرم کننده هستند و کودک را از فرد یا موقعیتی که باعث عصبانیت او شده دور می کند.
- بعضی اوقات، در هنگام عصبانیت افراد فقط به این نیاز دارند که افکار عصبانی را از سر خودشان بیرون کنند. کودک را به یک مکان آرامی بفرستید تا بتواند افکار را از ذهن خودش دور کند.
- رقصیدن، شکل بهتری از ورزش است که بچه های هنگام عصبانیت می توانند از آن استفاده بیایند. در این شرایط فقط کافیست آهنگی را پخش کنید یا یک ویدیوی رقص سرگرم کننده را پیدا کنید که کودک بتواند آن را ببیند و از آن تقلید کند.
- اگر کودک شما عاشق طبیعت باشد، انجام فعالیت های باغبانی می تواند باعث آرامش کودک شما شود. هنگامی که کودک عصبانی است، از کودک بخواهید که گیاهان را آب بدهد، علف های هرز گلدان ها را بیرون بکشد یا نهال بکارد و یا حتی به کنار باغچه برود و نفس عمیق بکشد
فعالیت های خلاقانه
- رنگ آمیزی تصاویر چاپی همچنین می تواند یک راه عالی برای آرام کردن کودکان هنگام عصبانیت باشد.
- تحریک کودک به فعالیت های خلاقانه مانند نقاشی، داستان نویسی یا مجسمه سازی نیز می تواند در مدیریت خشم کودک مؤثر باشد. هنگامی که کودک عصبانی می شود، از او بخواهید که داستان و یا شعری بنویسد.
- نقاشی و طراحی به عنوان فعالیت های خلاقانه می توانند برای مدیریت عصبانیت موثر باشند. به کودک خود اجازه دهید با انتخاب رنگ، عصبانیت خود را بروز دهند. تصاویری که کودکان هنگام نا رضایتی، ناامیدی و عصبانیت آن ها را نقاشی می کنند نیز می توانند نشان دهنده خلق و خوی آن ها باشند.
آخرین دیدگاه‌ها