دارو های خواب آور

نام “قرص خواب” یک اصطلاح کلی برای دارو های مختلف خواب است که باعث خواب و آرامش افراد می شوند و سطح اضطراب را کاهش می دهند. داروهای خواب آور اغلب به عنوان روشی سریع برای درمان علائم بی خوابی، استفاده می شود. مصرف کنندگان قرص های خواب آور، حتی افرادی که به طور صحیح از آن ها استفاده می کنند، می توانند به راحتی به این داروها وابسته شوند. علاوه بر آن، اعتیاد به قرص های خواب آور می تواند منجر به برخی عوارض از جمله بیماری های جسمی و روانی شود.

تحقیقات نشان می دهد که موثرترین روش برای درمان بی خوابی مزمن، درمان اختلال اصلی و بیماری های زمینه ای می باشد. درمان شناختی رفتاری، که در آن افراد یاد می گیرند که چگونه رفتارهای خود را تغییر دهند تا الگوهای خواب بهتری را داشته باشند، موثرترین درمان برای بی خوابی مزمن محسوب می شود.

شما فقط در موارد ضروری تحت نظر پرشک باید از قرص های خواب استفاده کنید. علاوه بر آن، دوز و نحوه مصرف قرص های خواب آور، برای اطمینان از اثر بخشی آن ها بسیار مهم است و باید توسط پزشک متخصص در زمینه درمان اختلالات خواب تعیین شود.

انواع دارو های خواب آور

پزشکان انواع مختلفی از داروهای خواب را تجویز می کنند که هرکدام ممکن است مجموعه عوارض جانبی و هدف درمانی خاص خودشان را دارند.

قرص های بدون نسخه (OTC)

دارو های بدون نسخه استاندارد، وجود دارند که برای تقویت خواب آلودگی به آنتی هیستامین ها وابسته هستند.

داروهای خواب آور بدون نسخه، عبارتند از:

• دیفن هیدرامین
• Doxylamine

برخی پزشکان دارو های بدون نسخه خواب آور را با داروی ضد درد استامینوفن ترکیب می کنند. مشکلی که در مورد آنتی هیستامین ها وجود دارد این است که خاصیت آرام بخش آن ها معمولاً تا روز بعد از مصرف به طول می انجامد و منجر به خماری در طول روز می شود. در صورت استفاده طولانی مدت، آن ها می توانند باعث فراموشی و سردرد شوند. به دلیل این، متخصصان خواب توصیه می کنند که این دارو های در صورت استفاده باید به طور منظم مصرف شوند.

عوارض جانبی قرص های خواب آور آنتی هیستامینی، عبارتند از:

• تاری دید
• حالت تهوع
• دست و پا چلفتی
• خشکی دهان و گلو
• یبوست و احتباس ادرار
• سرگیجه و فراموشی
• خواب آلودگی متوسط تا شدید در روز بعد از مصرف

داروهای خواب آور نسخه ای

انواع مختلف قرص های خواب آور وجود دارند که احتیاج به تجویز پزشک دارند.

به طور کلی، این داروها با تاثیر روی گیرنده های مغز عملکرد سیستم عصبی را کاهش می دهند. انواع این داروها عبارتند از:

بنزودیازپین ها

به طور طبیعی، پزشکان اختلالات خواب را با بنزودیازپین ها، داروهای ضد افسردگی سیستم عصبی مرکزی درمان می کردند که می توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند. از انواع داروهای بنزودیازپین ها معمولاً برای درمان بی خوابی استفاده می شود و در مقایسه با سایر آرامبخش ها بی خطر هستند. طول عمر آن ها نسبتاً طولانی است و باعث می شود فرد در طول روز نیز احساس خماری کند. وابستگی به آن ها یکی از عوارض اصلی استفاده از بنزودیازپین ها می باشد که تنها پس از 3 هفته بعد از استفاده، بدن به آن ها وابسته می شود. مصرف بیش از حد بنزودیازپین به ندرت باعث مرگ می شود.

غیر بنزودیازپین ها

برخی از داروهای جدید دارای ساختار شیمیایی یکسان با بنزودیازپین نیستند، اما در همان ناحیه در مغز عمل می کنند. تصور می شود که این داروها عوارض جانبی و خطر وابستگی کمتری دارند اما بی خطر هم نیستند. این موارد شامل زالپون (سوناتا)، زولپیدم (Ambien) و اززوپلون (لونستا) می باشند که برای استفاده طولانی مدت تا شش ماه آزمایش شده اند.

عوارض قرص های خواب آور غیر بنزودیازپین

به طور کلی، غیر بنزودیازپین ها نسبت به بنزودیازپین ها عوارض کمتری دارند، اما آن ها برای همه افراد مناسب نیستند.

برخی از عوارض جانبی غیر بنزودیازپین ها، عبارتند از:

• سردرد
• سرگیجه
• حالت تهوع
• تحمل دارویی
• بازگشت بی خوابی
• اقدامات یا افکار خودکشی
• مشکل در بلع یا نفس کشیدن
• افسردگی یا بدتر شدن افسردگی
• بروز برخی رفتار های خطرناک مرتبط با خواب مانند شبگردی

قرص خواب آور آگونیست گیرنده ملاتونین

• راملتون (روزمر) جدیدترین نوع داروی خواب است و مشابه ملاتونین عمل می کند.
• راملتون خطر وابستگی جسمی کمی دارد اما بدون عوارض هم نیست.
• این دارو برای درمان مشکلات مربوط به شروع خواب استفاده می شود.
• شایع ترین عارضه جانبی راملتون سرگیجه است. همچنین ممکن است علائم افسردگی را بدتر کند و نباید توسط کسانی که آسیب شدید کبدی دارند استفاده شود.

داروهای ضد افسردگی به عنوان قرص خواب آور

سازمان غذا و دارو تاکنون داروهای ضد افسردگی را برای درمان بی خوابی تأیید نکرده است. با این حال، برخی از داروهای ضد افسردگی به دلیل اثرات آرام بخش کاربرد دارند. مانند تمام داروهای افسردگی، این دارو ها ممکن است باعث بروز افکار خودکشی یا بدتر شدن افسردگی، به ویژه در کودکان و نوجوانان شوند.

عوارض قرص های خواب آور

عوارض قرص های خواب آور، بیشتر مربوط به بنزودیازپین ها است که قسمت های مختلف بدن از جمله مغز و ماهیچه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. برخی داروهای خواب آور باعث عوارض جانبی خاص می شوند.

عوارض جانبی کلی قرص های خواب آور شامل موارد زیر است:

• سردرد
• سرگیجه
• حساسیت
• اختلالات حافظه
• خواب آلودگی طولانی مدت
• مشکلات دستگاه گوارش (اسهال، حالت تهوع)

عوارض مصرف بیش از حد قرص خواب

داروهای آرامبخش خواب آور مانند Ambien یا Edluar برای درمان بی خوابی و سایر اختلالات خواب استفاده می شوند.

مصرف بیش از حد این دارو ها می تواند باعث بروز برخی عوارض از جمله موارد زیر شود:

• خواب آلودگی
• تنفس کم عمق
• کاهش ضربان قلب
• کما

رفتارهای پر خطر ناشی از قرص خواب آور

ترکیب برخی رفتارها یا فعالیت ها با استفاده از قرص خواب می تواند منجر به افزایش خطرات و آسیب برای مصرف کنندگان شوند. این رفتارها شامل موارد زیر است:

خطر تصادف

قرص های خواب آور می توانند باعث ایجاد خواب آلودگی در افراد شوند. به همین علت افراد هرگز نباید بعد از مصرف این دارو ها رانندگی کنند. مصرف بنزودیازپین ها خطر ایجاد تصادف رانندگی را بیش از 40٪ افزایش می دهد. به عنوان مثال در فرانسه، تصادفات ناشی از خواب آلودگی دلیل شماره 1 مرگ و میر در بزرگراه است.

تحمل دارو

ممکن است در طی یک دوره زمانی بعد از مصرف این داروها، بدن نسبت به آن ها مقاوم شود و فرد مجبور شود دوز بیشتری از دارو را مصرف کند. افزایش دوز دارو به نوبه خود می تواند منجر به عوارض جانبی بیشتر شود.

تداخلات دارویی

قرص های خواب آور می توانند با سایر داروها تداخل ایجاد کرده و عوارض جانبی را بدتر کنند. تداخل دارویی بیشتر بین داروهای ضد درد و سایر داروهای آرام بخش به وجود می آید.

بازگشت بی خوابی

در برخی موارد، حتی با مصرف داروهای خواب آور ممکن است بی خوابی بدتر شود.

شناخته نشدن علت اصلی

احتمال دارد علت بی خوابی فرد یک بیماری جسمی و یا روانی باشد که و باعث اختلالات خواب شده است و مصرف قرص های خواب آور اجازه ندهد که علت شناخته و درمان شود.

پاراسومنیا

مصرف برخی از دارو های خواب آورمی توانند باعث بروز برخی رفتارهای غیرطبیعی در خواب شوند که فرد بعد از بیداری آن ها را به خاطر نمی آورد. این رفتارهای غیر طبیعی شامل خوردن، راه رفتن و رانندگی کردن در خواب است که پاراسومنیا نامیده می شوند. پاراسومنیا، یک عارضه جانبی مشترک برای داروهای خواب آور است که در صورت بروز افراد نمی توانند عملکرد خودشان را کنترل کنند و ممکن است به خود و دیگران آسیب برسانند.

آسیب دیدگی

برخی از داروهای خواب آور، مانند زولپیدم، با افزایش خطرات سقوط و افتادن همراه است که می تواند منجر به جراحات و حتی مرگ شود.

خطر مرگ

اثرات جانبی رفتاری و طولانی مدت قرص های خواب آور می تواند تأثیر جدی بر زندگی و سلامتی افراد داشته باشند. مطالعات نشان داده است که افرادی که از داروهای خواب آور استفاده می کنند سه برابر بیشتر در معرض حوادث قرار می گیرند. تحقیقات بیشتر نشان می دهد که قرص های خواب باعث افزایش خطر مرگ ناشی از سرطان نیز می شوند. این دارو ها می تواند افسردگی را بدتر و احتمال خودکشی را افزایش دهند.

خطر ابتلا به سرطان

تحقیقات نشان داده است افرادی که زیاد از بنزودیازپین ها استفاده می کنند، 35٪ بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند.

از دست دادن حافظه و خطر ابتلا به آلزایمر

قرص های خواب آور می توانند علائم آلزایمر را تشدید کرده و باعث پیشرفت آن شوند.

استفاده از بنزودیازپین به مدت 3 ماه یا بیشتر تا 51٪ خطر بروز آلزایمر را افزایش می دهند. علاوه بر این، افراد هرچه قرص های خواب آور بیشتری مصرف کنند، میزان این خطر بیشتر خواهد بود.

اعتیاد به قرص خواب

ممکن است بسیاری از افراد به سرعت به داروهای خواب آور معتاد شوند. علاوه بر آن، ترک بسیاری از داروهای خواب آور باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود. بسیاری از افراد هنگام تلاش برای ترک این دارو ها، علائم ترک مانند تهوع، تعریق و لرزش را تجربه می کنند که این علائم می توانند ناراحت کننده و ناخوشایند باشند.

دکتر سیلوی رویانت پارولو در کتاب خود می گوید: “قرص های خواب آور به گیرنده های سلول های عصبی وصل می شوند و می تواند وابستگی ایجاد کند. از این رو قطعاً ترک ناگهانی آن ها کار بسیار سخت و دشواری است که می تواند باعث بازگشت به بی خوابی شود. “

 در بهترین حالت، قرص های خواب یک داروی موقت هستند. در بدترین حالت، آن ها اعتیاد آور هستند و در طولانی مدت بی خوابی را بدتر می کنند. این بدان معنا نیست که شما هرگز نباید از قرص های خواب آور استفاده کنید بلکه مهم است که مزایای آن ها را در برابر خطرات شان در نظر بگیرید. اگر تصمیم دارید قرص های خواب آور را در طولانی مدت مصرف کنید، بهتر است از آن ها فقط “در صورت لزوم” استفاده کنید تا به آن ها وابسته نشوید.

داروهای خواب آور که می توانند باعث وابستگی فرد شوند، عبارتند از:

• استازولام
• اززوپلون (لونستا)
• تریازولام (Halcion)
• سوناتا (Zaleplon)
• Temazepam (Restoril)
• زولپیدم Ambien، Edluar، Intermezzo، Zolpimist

مکمل های خواب آور گیاهی و رژیم غذایی

سازمان غذا و دارو مکمل های غذایی را از نظر اطمینان، کیفیت و اثربخشی تایید نمی کند، بنابراین باید با احتیاط مصرف شوند.

اما بیشتر تحقیقات در مورد مکمل های گیاهی موثر در بی خوابی در مورد مکمل های زیر صورت گرفته است:

والرین Valerian

والرین گیاهی آرام بخش است که از قرن دوم میلادی برای درمان بی خوابی و اضطراب استفاده می شود. بهتر است والرین روزانه به مدت دو یا چند هفته مصرف شود.

بابونه

بسیاری از افراد به دلیل خاصیت آرام بخش، چای بابونه را می نوشند، اگرچه ممکن است در افرادی که آلرژی های گیاهی یا به گرده ها حساسیت دارند باعث واکنش های آلرژیک شود. برای به دست آوردن مزایای کامل آن، آب را به جوش بیاورید، سپس 2-3 کیسه چای و معادل آن برگ بابونه اضافه کرده، درب آن را بپوشانید و 10 دقیقه دم کنید.

گاویش

گاویش باعث بهبود بی خوابی ناشی از استرس می شود. با این حال، گاویش می تواند باعث نارسایی کبدی شود، بنابراین مصرف آن توصیه نمی شود مگر اینکه تحت نظارت دقیق پزشکی فرد قرار گیرد.

در حالی که برخی از داروهای گیاهی، مانند لیموترش یا چای بابونه به طور کلی بی ضرر هستند، برخی دیگر می توانند عوارض جانبی جدی تری داشته باشند و با داروهای تجویز شده تداخل دارند و اثرات آن را کاهش می دهند. به عنوان مثال، والرین می تواند با آنتی هیستامین ها و استاتین تداخل ایجاد کند. قبل از استفاده از داروی جدید گیاهی با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

دستورالعمل استفاده از قرص های خواب آور

اگر تصمیم دارید که از قرص های خواب آور استفاده کنید، دستورالعمل های زیر را در نظر بگیرید:

• قرص خواب را فقط در زمانی که کمتر از 7 تا 8 ساعت می خوابید، استفاده کنید. در غیر این صورت ممکن است روز بعد احساس خواب آلودگی کنید.
• داروهای خواب آور را با کمترین مقدار توصیه شده شروع کنید. ببینید که داروی چه تاثیری روی شما می گذارد. در اواسط شب دوز دوم دارو را مصرف نکنید.
• از استفاده مکرر قرص های خواب آور خودداری کنید. برای جلوگیری از وابستگی و به حداقل رساندن عوارض جانبی، به جای استفاده شبانه، سعی کنید قرص های خواب آور را در مواقع اضطراری مصرف کنید.
• دستورالعمل مربوط به دارو را حتما با دقت بخوانید. به عوارض جانبی احتمالی و تداخلات دارویی نوشته شده توجه کنید. از مصرف بسیاری از قرص های خواب آور، همراه با غذاهای خاصی مانند گریپ فروت و آب گریپ فروت باید خودداری شود.
• هرگز قرص های خواب را با الکل یا سایر داروهای آرام بخش مخلوط نکنید. الکل نه تنها کیفیت خواب را مختل می کند بلکه اثرات آرام بخش قرص های خواب را افزایش می دهد. این ترکیب بسیار خطرناک و حتی کشنده است.

علاوه بر آن بهتر است با پزشک یا داروساز خود در مورد زیر مشورت کنید:

• سایر داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید. بسیاری از داروهای رایج، از جمله داروهای ضد افسردگی و آنتی بیوتیک ها، می توانند باعث تداخلات خطرناک با داروهای خواب شوند.
• سایر بیماری های جسمی و روانی احتمالی که دارید. برخی از داروهای خواب می توانند در افراد دارای مشکلات پزشکی از جمله فشار خون بالا، مشکلات کبدی، گلوکوم، افسردگی و مشکلات تنفسی عوارض جانبی جدی ایجاد کنند.