ترک سیگار و قلیان بسیار دشوار است. علائم ترک نیکوتین می تواند ظرف 30 دقیقه از آخرین استفاده دخانیات آغاز شود و به میزان اعتیاد شخص بستگی دارد. عواملی مانند مدت زمان مصرف توتون و مقدار دخانیات به صورت روزانه بر شدت علائم تأثیر می گذارد.
مصرف نیکوتین معمولاً با دخانیات در ارتباط بوده و مانند سایر داروها، از جمله الکل، کوکائین و مورفین می تواند اعتیاد آور باشد. مصرف آن می تواند اثرات زیادی را بر روی مغز داشته باشد، مانند:
- کاهش اشتها
- کاهش افسردگی
- کاهش تحریک پذیری
- ایجاد احساس خوب بودن
- افزایش تمرکز و حافظه کوتاه مدت
تصور می شود که نیکوتین و توتون حاوی 70 ماده سرطان زا هستند. این مواد شیمیایی می توانند باعث بروز بیماری های مربوط با استعمال دخانیات مانند سرطان ریه، بیماری های قلبی و سکته مغزی شوند. برای جلوگیری از این بیماری ها، سالانه میلیون ها سیگاری سعی در ترک سیگار دارند. طبق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در سال ۲۰۱۵ گفته شده که 68 درصد از افراد سیگاری می خواهند به طور کامل آن را ترک کنند.
علائم ترک سیگار و قلیان
علائم ترک نیکوتین می تواند ظرف 30 دقیقه از آخرین استفاده دخانیات آغاز شود و به میزان اعتیاد شخص بستگی دارد. عواملی مانند مدت زمان مصرف توتون و مقدار دخانیات به صورت روزانه بر شدت علائم تأثیر می گذارد.
علائم نیکوتین برای افراد سیگاری، عبارتند از:
- تعریق
- سردرد
- گلو درد
- بیخوابی
- اضطراب
- افسردگی
- سرفه کردن
- افزایش وزن
- یبوست و گاز
- مشکل در تمرکز
- هوس شدید برای نیکوتین
- حالت تهوع و گرفتگی شکم
- سوزن سوزن شدن در دست و پا
علائم ترک در افرادی هم که از دخانیات جویدنی استفاده می کنند کاملاً مشابه است. آن علائم عبارتند از:
- مشکل خواب
- حالت افسردگی
- تحریک پذیری
- مشکل در تمرکز
- ضربان قلب کندتر
- احساس بی قراری و پرش
- افزایش گرسنگی یا افزایش وزن
علائم ترک نیکوتین معمولاً طی دو تا سه روز به بیشترین اندازه خود می رسد. هوس مصرف نیکوتین، ناشی از گیرنده های نیکوتین در مغز است. این گیرنده ها در پاسخ به استفاده قبلی از نیکوتین افزایش می یابند. گیرنده ها باعث می شوند شما به سیگار کشیدن خود ادامه دهید. سرکوب آن گیرنده ها، منجر به علائم ترک می شود.
علائم ترک اغلب طی دو تا چهار هفته از بین می روند. برخی از افراد احتمال دارد بتوانند تا طی چندین ماه علائم ترک نیکوتین را تجربه کنند.
ترک نیکوتین چگونه اتفاق میفتد؟
اگر تصمیم دارید سیگار را ترک کنید، با پزشک خود تماس بگیرید تا در مورد راه های کنترل علائم خود با او مشورت کنید. آنها احتمال دارد بتوانند اطلاعات مفیدی در مورد دسترسی به داروهای تجویز شده یا گروه های پشتیبانی در جامعه در اختیار شما قرار دهند. چندین راه درمانی مختلف برای ترک نیکوتین در دسترس است. آنها عبارتند از:
- داروهای جایگزین نیکوتین بدون نسخه (OTC)
- داروهای جایگزین نیکوتین با نسخه. به عنوان مثال می توان به استنشاقی ها و اسپری های بینی اشاره کرد.
این موارد می توانند با کم کردن تدریجی میزان نیکوتین در بدن، به کاهش علائم کمک کنند. درمان همچنین احتمال دارد شامل استفاده از داروهای تجویز شده باشد.
محصولات جایگزین نیکوتین، گزینه درمانی (NRT) مفیدی هستند، اما این گزینه های درمانی برای همه افراد قابل استفاده نیستند. بیشتر افراد بعد از استفاده از این گزینه های درمانی هم هنوز برخی علائم ترک را تجربه می کنند. اگر ارتباط عاطفی با سیگار کشیدن داشته باشید،NRT به تنهایی نمی تواند آن را از بین ببرد.
عوارض و مزایای استفاده از محصولات جایگزین نیکوتین
برخی از عوارض جانبی رایج محصولات محبوب NRT، عبارتند از:
- سردرد
- سرگیجه
- حالت تهوع
- مشکل خواب
با این حال، بیشتر بررسی ها نشان داده اند که عوارض جانبی این داروها بیشتر از مزایای استفاده از NRT است. بسیاری از برنامه های بیمه، هزینه استفاده از آن را پوشش می دهد. محصولات NRT با افزایش فشار خون همراه بوده است، اما یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که NRT احتمالاً فشار خون را افزایش نمی دهد.
در حالی که برخی افراد همزمان با استفاده از پچ نیکوتین و سیگار کشیدن، حملات قلبی را تجربه کرده اند. اگر متوجه افزایش فشار خون شده اید، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید دوز مناسب مصرف می کنید.
ترک نیکوتین بدون جایگزین های نیکوتین
NRT برای افرادی که بیش از 10 نخ سیگار در روز می کشند کاربرد دارد. اگر روزانه 10 سیگار یا کمتر استفاده می کنید، احتمال دارد بخواهید مصرف خود را بدون استفاده از جایگزین های نیکوتین ترک کنید. در این رشو علائم ترک قوی تر خواهد بود، اما یک برنامه منظم می تواند کمک کند تا این علائم را تسکین دهید. نکات زیر شاید به ترک موفقیت آمیز کمک کند:
- به یک گروه پشتیبانی بپیوندید.
- برای ترک سیگار تاریخ مشخصی را انتخاب کنید.
- لیستی از دلایل شخصی خود برای ترک سیگار تهیه کنید.
- به خود یادآوری کنید که علائم ترک فقط موقتی است.
- برای حمایت، از دوستان و خانواده خود کمک بگیرید.
اگر می خواهید سیگار را ترک کنید، می توانید از کمک دیگران که سعی در ترک آن دارند نیز بهره مند شوید. پیوستن به یک برنامه ترک سیگار یا یک گروه پشتیبانی احتمال دارد شانس موفقیت را افزایش دهد.
ترک نیکوتین چه عوارضی دارد؟
ترک نیکوتین یک بیماری خطرناکی نیست. با این حال، با ترک سیگار احتمال دارد متوجه برخی تغییرات جسمی یا خلقی شوید. برخی از شایع ترین عوارض ترک نیکوتین، عبارتند از:
افزایش اشتها و افزایش وزن
با ترک سیگار، جوانه های چشایی و حس بویایی به حالت طبیعی برمی گردند. گرچه این یک عارضه جانبی مثبت است، اما احتمال دارد متوجه شوید که اشتهایتان نسبت به قبل ازشروع سیگار کشیدن بیشتر شده است. بعلاوه، برخی از افراد هوس غذاهای سرشار از چربی و قند می کنند، حتی اگر قبل از سیگار کشیدن این چیزها را میل نکرده باشند. نکات زیر می تواند در کنترل اشتها و به حداقل رساندن افزایش وزن کمک کند:
هوس های غذایی
- دست و دهان خود را با خلال دندان یا نی مشغول کنید.
- آهسته تر غذا بخورید. از طعم دهنده های غذای خود لذت ببرید.
- میان وعده غذایی سالم مانند هویج، آجیل خام یا ماست کم چربی انتخاب کنید.
- حتی پیاده روی در اطراف منزل نیز می تواند در کنترل وزن کمک کند.
- هنگام غذا خوردن از حواس پرتی های دیگر مانند تماشای تلویزیون خودداری کنید. حواس تان باشد چه وقت گرسنه هستید و چه وقت فقط حوصله تان سر رفته است.
- چهار D” را تمرین کنید: اشتیاق خود را برای چند دقیقه به تأخیر بیندازید، یک لیوان آب بنوشید، حواس خود را به چیز دیگری پرت کنید یا تنفس عمیق را تمرین کنید.
- اگر نگرانی در مورد وزن خود دارید با ارائه دهنده مراقبت های اولیه خود مشورت کنید. آنها احتمال دارد بتوانند در شناسایی راهکارهای مفید به شما کمک کنند.
تغییرات بهداشت روانی
برخی از افراد احتمال دارد با ترک نیکوتین بیماری روان را نیز تجربه کنند. افرادی که در گذشته دوره های افسردگی داشته اند این مشکل می تواند دوباره برگردد و عود کنید. این شاید در افرادی که به اختلال دو قطبی یا سایر اختلالات استفاده از مواد مبتلا شده اند نیز رخ دهد.
افسردگی همراه با ترک نیکوتین اغلب موقتی است و با گذشت زمان شرایط فرد بهتر می شود. افسردگی یک بیماری قابل درمان است، اما در صورت عدم درمان می تواند خطرناک باشد. اگر سابقه افسردگی دارید، با پزشک خود در مورد راه های کنترل علائم در هنگام ترک سیگار مشورت کنید.
آیا می توان از علائم ترک نیکوتین پیشگیری کرد؟
راهی برای جلوگیری از این روند وجود ندارد، اما می توانید آن را پشت سر بگذارید. در اینجا چند روش برای مقابله با علائم شایع ترک نیکوتین وجود دارد:
خشکی دهان و گلو درد
مقدار زیادی آب بنوشید، آدامس های بدون قند بجوید یا از آب نبات های بدون قند استفاده کنید.
سردرد
تمرینات تنفس عمیق را انجام دهید. همچنین می توانید از داروهای ضد درد OTC مانند ایبوپروفن (Advil) یا استامینوفن (Tylenol) استفاده کنید.
مشکل خوابیدن
دستگاه های الکترونیکی را یک تا دو ساعت قبل از خواب خاموش یا کنار بگذارید. یک تفریح قبل از خواب، مانند کتاب خواندن، دوش گرفتن یا حمام گرم یا گوش دادن به موسیقی آرامش بخش را انجام دهید. یک لیوان چای گیاهی یا شیر گرم بنوشید و از مصرف کافئین یا وعده های غذایی سنگین قبل از خواب خودداری کنید.
مشکل در تمرکز
استراحت مکرر داشته باشید. ولی سعی کنید در این کار زیاده روی نکنید. لیست کارهایی که می خواهید انجام دهید را تهیه کنید و برای انجام کارها وقت کافی به خود اختصاص دهید.
پیش آگهی بلند مدت ترک نیکوتین چیست؟
غلبه بر ترک نیکوتین اغلب دشوارترین قسمت در ترک سیگار است. بسیاری از افراد برای ترک سیگار باید بیش از یک بار تلاش کنند. هرچه بیشتر سعی کنید آن را ترک کنید، احتمال موفقیت بیشتر خواهد بود. در زندگی روزمره موقعیت های زیادی وجود دارد که احتمال دارد میل به سیگار کشیدن را تحریک کند و باعث شود علائم ترک نیکوتین تشدید پیدا کنند. این موقعیت هاعبارتند از:
- نوشیدن الکل
- بی حوصلگی
- صحبت تلفنی
- احساس استرس
- نوشیدن قهوه یا چای
- بودن در کنار سایر افراد سیگاری
عوامل محرک خود را شناسایی کنید و اگر می توانید، از آنها دوری کنید. به طور کلی، علائم ترک نیکوتین به سرعت از بین می رود. بیشتر علائم طی یک هفته طول می کشد. با متوقف شدن علائم ترک، هنوز احتمال دارد اشتیاق طولانی مدت به دخانیات را داشته باشید. مهار این شوق مصرف، برای موفقیت طولانی مدت مهم خواهد بود.
بسیاری از افراد می توانند با پرهیز از عوامل تحریک کننده، انجام فعالیت بدنی متوسط و تمرینات تنفس عمیق، اشتیاق به مصرف را کنترل کنند. یافتن راه هایی برای استراحت می تواند هوس ها را نیز مهار کند، مانند:
- قدم بزنید.
- به موسیقی گوش دهید.
- در یک سرگرمی شرکت کنید.
- با دوستان و خانواده صحبت کنید.
نکته مفید دیگر جایگزینی هویج، آدامس یا آب نبات سخت به جای سیگار است. این موارد می توانند نیاز روانی به مصرف سیگار را مهار کنند.
آخرین دیدگاه‌ها