ایجاد انگیزه در کودکان و راهکارهای عملی آن

ایجاد انگیزه در کودکان چیزی است که فرد را به انجام یا تکرار یک رفتار خاص سوق می دهد. انگیزه می تواند ذاتی بوده و یا ناشی از محرک های بیرونی باشد. انگیزه ذاتی عبارت است از تمایل درونی فرد برای دستیابی به هدف نهایی، که می تواند موفقیت در یک حرفه، برقراری یک رابطه شاد و یا تجربه احساساتی مانند شادی و آرامش باشد. افرادی که انگیزه ذاتی دارند، به طور مداوم به دنبال راههای جدیدی برای پیشرفت خود هستند. یک کودک خودجوش با انگیزه های درونی نیازی ندارد که به او بگویید چه کار کرده یا چگونه رفتار کند، تا به هدف نهایی خود برسد.

اما کودکی که برای انجام هر کار باید مدام به او یادآوری کنید، به انگیزه های خارجی نیاز دارد. انگیزه خارجی برای کودکان می تواند خوردن بستنی، اسباب بازی جدید یا رفتن به گردش باشد.

برای انگیزه دادن به کودکان خود قبل از هر چیز باید روحیات آنها را شناخته و بدانید که چه چیزهایی را دوست داشته و یا دوست ندارند. این کار باعث می شود که برای ایجاد انگیزه در فرزندان خود قدم های بزرگتری بردارید.

از انگیزه بیرونی می توان برای شرطی کردن رفتارهای مطلوب در کودکان استفاده کرد. اما این انگیزه ذاتی است که به کودکان در موفقیت، ایجاد روابط سالم و تبدیل شدن به افراد بهتر کمک می کند.

محرک های بیرونی کودک را وابسته می کنند. بنابراین وقتی پاداش یا انگیزه بیرونی از بین می رود، رفتار وابسته به آن نیز فراموش می شود. بنابراین باید یاد بگیرید که چگونه یک کودک را بدون پاداش به انجام کار مثبت تشویق کنید.

راه های ساده برای ایجاد انگیزه در کودکان

قبل از هر چیز سعی کنید، کودک خود را شناخته و بفهمید که او به عنوان یک فرد کیست. ایجاد انگیزه در کودکان بسیار متفاوت از برانگیختن انگیزه در بزرگسالان است. به فرزند خود به عنوان فردی با علاقه، با سلیقه و ترجیحات خاص نگاه کنید. شما به عنوان والدین باید بدانید که کودک شما به چه موضوعات یا زمینه هایی علاقه دارد.

وقتی چیزی را دوست داشته و آن را می خواهید، به احتمال زیاد برای به دست آوردن آن تلاش می کنید. همین امر در مورد فرزند شما نیز صادق است. اگر کودک خود را شناخته و بدانید که به دنبال چیست بهتر می توانید در ایجاد انگیزه به او کمک کنید.

به یاد داشته باشید که دادن پاداش نباید تبدیل به رشوه شود. به عنوان مثال می توانید برای فرزند خود بستنی یا شکلات خریده و بعد تهدید کنید که در صورت انجام ندادن رفتار مورد نظر امتیازات را خواهید گرفت. اما در اینجا چند سوال است که باید از خود بپرسید:

• آیا این روشها جواب خواهند داد؟
• تا کی می توانید با استفاده از پاداش به فرزند خود انگیزه بدهید؟
• وقتی انگیزه دادن به کودک را متوقف کنید، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

انگیزه بیرونی به عوامل خارج از ما بستگی دارد و در نهایت از بین می رود. در واقع آنچه شما باید انجام دهید تمرکز بر ایجاد انگیزه ذاتی در کودک است. استفاده از راهکارهای زیر به شما یاد می دهد که چگونه در فرزند خود انگیزه ذاتی ایجاد کنید. این روش ها عبارتند از:

راهکار 1 ایجاد انگیزه در کودکان: هدف را تعیین کنید.

ساده ترین راه برای ایجاد انگیزه در کودکان این است که برای آنها هدف تعیین کنید. اهداف باید تا حد امکان ساده باشند .هدف به رفتار کودک جهت داده و تکمیل یک کار را برای او آسان می کند. اهداف برای یک کودک می توانند مسائل ساده ای مانند خوابیدن به موقع، بیدار شدن زودهنگام و یا تکمیل تکالیف خانه برای رفتن به بازی باشد. اگر فرزن شما نوجوان است می توانید برای او اهداف بلند مدت در مورد شغل یا روابط  تعیین کنید.

به یاد داشته باشید که هیچ هدفی به خودی خود هدف نیست. بلکه هر هدف فقط گامی است که در رسیدن به یک زندگی بهتر به فرزند شما کمک می کند.

راهکار 2 ایجاد انگیزه در کودکان: برنامه ریزی کنید.

وقتی می دانید کجا بروید، چه کاری را انجام دهید و چه زمانی را برای انجام کار بگذارید، به این معنی است که شما یک برنامه دارید.  وقتی برای خود برنامه ای داشته باشید، رسیدن به هدف آسان است. برنامه ریزی می تواند فرزند شما را برای حرکت به سمت هدف تشویق کند، زیرا کودک در هر قدم از شما جهت و راهنمایی می خواهد. به فرزند خود کمک کنید تا برای کارهای کوچکی که می خواهد انجام دهد برنامه ریزی کند.

کودکان اغلب کارها را با عجله انجام می دهند. آنها برای رسیدن به هدف، مراحل را مانند بزرگسالان طی نمی کنند. بنابراین برای آموزش برنامه ریزی، تفکر منطقی را در کودک توسعه دهید. با فرزند خود نشسته و برای انجام کارهای کوچکی مانند رفتن به گردش برنامه ریزی کنید. به عنوان مثال از او بپرسید که برای غذا چه چیزهایی را با خود بردارید  و یا به وسایلی نیاز ندارید.

راهکار 3 ایجاد انگیزه در کودکان: پاداش بدهید.

شاید پاداش دادن رایج ترین روش ایجاد انگیزه در کودکان باشد. برای یک کودک، چیزهای ساده ای مانند تماشای تلویزیون، خوردن بستنی، یا یک اسباب بازی جید می تواند پاداش باشد. کودکان از پاداش های ساده خوشحال می شوند. اما مشکل اینجا است که این پاداش ها شبیه رشوه هستند.

بنابراین با ندادن پاداش، رفتار مورد نظر نیز متوقف می شود. با این حال، در برخی موارد پاداش می تواند به ایجاد عاداتی مانند مسواک زدن در بلندمدت کمک کند. در طول یک دوره زمانی، این کار به یک عادت تبدیل شده و خود کودک به مزایای آن پی می برد. در نتیجه کودک دیگر برای مسواک زدن نیازی به پاداش نخواهد داشت.

راهکار 4: دلیل انجام کار را توضیح دهید.

با کودک خود در مورد اینکه چرا انجام برخی کارها مهم است، صحبت کنید. کودکان بسیار کنجکاو بوده و مشتاق هستند که به سوالات آنها پاسخ بدهید. وقت خود را صرف توضیح علت کنید. به کودک خود در مورد انجام یک کار امر و نهی نکنید، بلکه علت آن را دوستانه به او توضیح دهید.

به عنوان مثال، اگر کودک از شما پرسید که چرا باید اتاق خود را تمیز کند، به او بگویید برای  اینکه فرد منظم و تمیزی به نظر برسد.

اگر کودک شکایت کرد که از نظافت اتاق خسته شده است، می توانید بگویید که بعد از خواب و استراحت این کار را انجام بدهد. این توضیحات اهمیت تمیز کردن اتاق را به کودک نشان می دهد.

راهکار 5: برای کودک خود الگو باشید.

کودکان به رفتار والدین خود بسیار دقت کرده و از آنها الگوبرداری می کنند.  بنابراین برای کودک خود الهام بخش باشید تا فرزند خود را برای انجام کارها ترغیب کنید. روش انجام کار بسیار ساده است. اگر می خواهید کودک مودب باشد، در مدرسه خوب رفتار کرده و مسئولیت پذیر باشد، شما باید به عنوان والدین مثبت اندیش باشید و به دیگران احترام بگذارید. در واقع والدین با کارهای خود مانند یک الگو نحوه رفتار را به فرزندان خود نشان می دهند.

اگر می خواهید فرزند شما مودب باشد، موقع صحبت از کلمه لطفا و در مواقع لزوم از عبارات تشکرآمیز استفاده کنید. حتی زمانی که فرزندان در کنار شما نیستند باید به همین روش رفتار کنید. کودکان بسیار مراقب هستند و دقیقاً متوجه رفتار والدین می شوند. درخواست شما از فرزندان برای صداقت و سپس دروغ گفتن در مقابل آنها یک تناقض بزرگ است.

راهکار 6 ایجاد انگیزه: کودک را تشویق کنید.

فرزند شما ممکن است همیشه در کاری که انجام می دهد موفق نباشد. تشویق به کودک کمک می کند که با وجود شکست به تلاش خود ادامه دهد. تشویق نوعی تقویت مثبت است که تلاش ها و پیشرفت کودک را به رسمیت می شناسد. از کلماتی مانند عالی، بی نظیر و خوب  برای تشویق فرزند خود استفاده کنید.

همچنین کودک را تشویق کرده و به او انگیزه دهید تا کاری را انجام دهد که قبلاً در آن شکست خورده است. با این کار به کودک خود نشان می دهید که  به تلاش او ایمان دارید و این انگیزه کافی برای تلاش مجدد آنها است.

راهکار 7 : از کودک خود قدردانی کنید.

از تلاش فرزندتان برای انجام یک کار قدردانی کنید. اگر کودک قبل از بیرون رفتن برای بازی سعی می کند تکالیفش را تمام کند، با قدردانی به او نشان دهید که متوجه تلاش های او هستید. قدردانی هر قدر هم که کوچک باشد، برای ایجاد انگیزه در کودک بسیار مهم است.

راهکار8 : فضای رقابتی ایجاد کنید.

وقتی در حال تلاش برای رقابت هستید، غریزه طبیعی شما پیروزی است. رقابت می تواند به تنهایی انگیزه کافی را به فرد بدهد تا بهترین کار را انجام دهد. یکی از راه های تشویق کودک به انجام کار این است که آن را به مسابقه تبدیل کنید. به عنوان مثال، می توانید به فرزندان خود بگویید هر کس زودتر غذای خود را تمام کرد می تواند در بازی شرکت کند. ایجا فضای رقابتی می تواند کودک را به انجام بهتر و سریع تر کار تشویق کنید.

راهکار9: به کودک خود حق انتخاب بدهید.

یکی از راههای ایجاد انگیزه در کودک این است که به او اجازه دهید کنترل کارهایی که انجام می دهد را به دست بگیرد. به عنوان مثال، از کودک بپرسید آیا می خواهد لباس A یا لباس B را در مدرسه بپوشد. مسلما کودک در مورد رفتن یا نرفتن به مدرسه حق انتخاب ندارد ولی می تواند لباس خود را انتخاب کند.  این بدان معناست که داشتن گزینه های مختلف برای انتخاب می تواند برای کودکان انگیزه بخش باشد.

راهکار 10: کودک خود را مجبور نکنید.

تشویق کودک به انجام کارها خوب است. اما آزار دادن یا تحت فشار قرار دادن کودک به انجام کارها شما را خسته کرده و یا در نظر کودک فردی زورگو نشان می دهد. غر زدن والدین کودک را بی انگیزه می کند. تحت فشار قرار دادن کودک نیز بد است زیرا کودک را سرکش کرده و باعث می شود که کارها را برعکس آنچه شما می خواهید انجام دهد.

11. به کودک مهارت های جدید بیاموزید.

کودکان به دلیل کنجکاو بودن به یادگیری مهارت های جدید مشتاق هستند. به فرزندان خود برای کسب مهارتهای مناسب کمک کنید. برای یادگیری مهارت های جدید، ابزارهای مناسب را در اختیار کودک قرار دهید. این کار در کودک انگیزه ایجاد می کند که چه در خانه یا مدرسه عملکرد بهتری داشته باشد.

12. یاد بدهید که عیوبش را بپذیرد.

هیچ انسانی بی عیب نیست. اما نقص های شما نمی توانند تعیین کنند که در زندگی موفق خواهید شد یا نه. به فرزندان خود بیاموزید که عیب های خود را بپذیرند. به ایرادات آنها اشاره نکنید، زیرا این کار باعث می شود کودک احساس حقارت کند. به عنوان مثال، ممکن است فرزند شما قد کوتاهی داشته و واجد عضویت در تیم بسکتبال نباشد. در اینصورت کودک را تشویق کرده و به او بگویید که می تواند ورزش های دیگری مانند بیس بال، کریکت یا شنا را امتحان کند.

راهکار 13 ایجاد انگیزه در کودک: قضاوت نکنید.

قضاوت کردن انگیزه را در کودک از بین می برد. شما نباید کارهایی که فرزندتان انجام می دهد را قضاوت کرده و آنها را با عنوان هایی از قبیل خوب، بد یا متوسط برچسب گذاری کنید. زیرا در نتیجه کودک شما در امتحان کردن چیزهای جدید محتاط خواهد شد. هنگامی که قضاوت و برچسب زدن را متوقف کردید، فرزند شما از چیزی نترسیده و شجاعت امتحان کردن کارهای جدید را در خود پیدا می کند.

14. برای کودک تصویر سازی کنید.

کودکان اغلب چیزهایی را می گویند که در لحظه حال احساس می کنند. در واقع آنها هیچ تصویری از آینده ندارند. به عنوان مثال شاید ریاضی در نظر کودک چندان مفید به نظر نرسد و به همین علت از یادگیری این درس متنفر باشد. بنابراین به کودک خود توضیح دهید که ریاضیات پایه و اساس بسیاری از مشاغلی است که او می خواهد در آینده دنبال کند. با این کار تصویری بزرگ  از آینده به کودک خود نشان می دهید. در نتیجه وقتی کودک مزایای یاد گرفتن ریاضی را درک کند، علاقه بیشتری به یادگرفتن آن پیدا می کند.

منبع:

https://www.momjunction.com/articles/quick-easy-ways-motivate-child_0036907