انواع تیک ها

تیک‌ ها، حرکات نامنظم، غیرقابل کنترل، ناخواسته و تکراری گروهی عضلات هستند که می‌توانند در هر قسمتی از بدن رخ دهند. علل مختلفی می‌توانند باعث بروز تیک ها شوند. حرکات اندام‌ها و سایر اعضای بدن به عنوان تیک حرکتی شناخته می‌شوند. صداها و رفتارهای تکراری غیرارادی مانند غرغر کردن یا صاف کردن گلو را تیک‌های صوتی می‌نامند.

اختلالات تیک معمولا در دوران کودکی و حدود 5 سالگی ظاهر می‌شوند. در مقایسه با زنان، تیک‌ها در مردان بیشتر شایع هستند. در بسیاری از موارد تیک ها موقتی هستند و در عرض یک سال برطرف می‌شوند. با این حال، برخی از افرادی که تیک را تجربه می‌کنند، دچار یک اختلال مزمن می‌شوند. تیک های مزمن حدود 1 نفر از هر 100 نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

انواع اختلالات تیک

تیک ها در این نوع از اختلال معمولا به عنوان سندرم حرکتی، صوتی یا تورت که ترکیبی از هر دو است، طبقه‌بندی می شوند. علاوه براین، تیک‌های حرکتی و صوتی می‌توانند کوتاه مدت (گذرا) یا مزمن باشند. تورت به عنوان یک اختلال تیک مزمن در نظر گرفته می‌شود.

اختلال تیک گذرا

این اختلال برای کمتر از 1 سال رخ می‌دهد و در بیشتر اوقات شامل تیک‌های حرکتی است.

کودکان مبتلا به اختلال تیک گذرا حداقل به مدت 1 ماه، اما برای کمتر از 12 ماه متوالی، با یک یا چند تیک رو‌به‌رو خواهند شد. شروع آن قبل از 18 سالگی فرد می باشد. تیک‌های حرکتی در موارد اختلال تیک گذرا بیشتر از تیک‌های صوتی دیده می‌شوند.

تحقیقات نشان می‌دهد که تیک‌ ها در بین کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری شایع‌تر است و بیشتر در کلاس‌های آموزشی ویژه دیده می‌شود. کودکانی که در طیف اوتیسم قرار دارند نیز بیشتر به تیک مبتلا می‌شوند.

اختلال تیک حرکتی یا صوتی مزمن

تیک‌ها در این اختلال که قبل از 18 سالگی ظاهر می‌شوند و 1 سال یا بیشتر طول می‌کشند، به صورت مزمن هستند. این تیک‌ها می‌توانند حرکتی یا صوتی باشند، اما نمی‌توانند به طور همزمان جزو هر دو باشند. اختلال تیک مزمن کمتر از اختلال تیک گذرا شایع است و کمتر از 1 درصد از کودکان را مبتلا می‌کند.

اگر کودک در شروع اختلال تیک مزمن حرکتی یا صوتی سن کمتری داشته باشد، شانس بیشتری برای بهبودی خواهد داشت و تیک‌ها معمولاً در عرض 6 سال ناپدید خواهند شد. افرادی که پس از 18 سالگی همچنان علائم را تجربه می‌کنند، کمتر احتمال دارد که علائم آنها برطرف شود.

سندرم تورت

سندرم تورت (TS) یک اختلال عصبی پیچیده است که با تیک‌های متعدد مشخص می‌شود. این تیک‌ها هم حرکتی و هم صوتی هستند. این وضعیت شدیدترین و نادرترین اختلال مرتبط با تیک است.

تحقیقات نشان می‌دهد که نیمی از کودکان مبتلا به این تیک ها تشخیص داده نمی‌شوند.

علائم TS در طول زمان از نظر شدت متفاوت است. برای بسیاری از افراد، علائم آنها با افزایش سن بهبود می‌یابد. سندرم تورت، اغلب با شرایط دیگری مانند اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) همراه است.

علائم اختلالات تیک

علامت مشخص اختلالات تیک وجود یک یا چند تیک در فرد است. این تیک‌ها را می‌توان به صورت زیر طبقه‌بندی کرد:

تیک‌های حرکتی. شامل حرکات سر و شانه، پلک زدن، تکان دادن، ضربه زدن، کلیک کردن انگشتان، یا لمس اشیا یا افراد دیگر است. تیک‌های حرکتی به طور معمول قبل از تیک‌های صوتی ظاهر می‌شوند، اگرچه همیشه اینطور نیست.

تیک‌های صوتی. این صداها شامل سرفه، صاف کردن گلو یا غرغر کردن، یا تکرار کلمات یا عبارات هستند.

علاوه براین، انواع تیک‌ها را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

تیک‌های ساده

ناگهانی و زودگذر هستند و عضلات کمتری در آنها استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به انقباض بینی، دارتینگ چشم یا صاف کردن گلو اشاره کرد.

تیک‌های پیچیده

این تیک‌ها شامل حرکات هماهنگ با استفاده از چندین گروه عضلانی است. مثال‌های از این نوع تیک‌ها، عبارت‌اند از:

• اشاره کردن
• تکرار کلمات و عبارات
• پریدن یا قدم زدن به روشی خاص

تیک ها معمولاً با یک میل ناخوشایند مانند خارش یا سوزن سوزن شدن همراه هستند. در حالی که می‌توان از انجام آن خودداری کرد، اما این کار به تلاش زیادی نیاز دارد و اغلب باعث بروز تنش و استرس در این افراد می‌شود. رهایی از این احساسات با انجام تیک تجربه می‌شود.

اضطراب، عصبانیت و خستگی ممکن است علائم را بدتر کنند. علائم اختلالات تیک ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• بهبود در طول زمان
• تغییر در طول زمان
• تشدید علائم با افزایش دما
• متفاوت از نظر نوع و شدت
• بروز علائم در هنگام خواب
• تشدید در طول دوره‌های بیماری
• تجربه احساساتی مانند اضطراب، هیجان، خشم و خستگی

در صورتی که درباره این موارد سوالی دارید، با یک پزشک تماس بگیرید و با او مشورت کنید.

علل و عوامل خطر تیک

علت دقیق بروز اختلالات تیک ناشناخته است. در تحقیقاتی که بر روی تورت انجام شده‌ است، محققان موفق شده‌اند برخی جهش‌های ژنی خاص را شناسایی کنند که ممکن است در بروز این نوع از انواع تیک نقش داشته باشند. به نظر می‌رسد که سطح مولکول‌های شیمیایی مغز نیز مهم باشد. به ویژه مواد شیمیایی شامل گلوتامات، سروتونین و دوپامین مهم هستند.

تیک‌هایی که علت مستقیم دارند در دسته بندی متفاوتی از تشخیص قرار می‌گیرند. این موارد عبارت‌اند از:

• سکته
• سموم
• جراحت سر
• عمل جراحي
• آسیب‌های دیگر
• ابتلا به عفونت‌ها

علاوه بر این، تیک‌ها می‌توانند با اختلالات پزشکی جدی تری مانند بیماری هانتینگتون یا بیماری کروتسفلد-جاکوب مرتبط باشند. عوامل مستعد کننده بروز اختلالات مرتبط با تیک، عبارت‌اند از:

ژنتیک. انواع موارد ابتلا به تیک‌ها معمولاً در میان اعضای یک خانواده ایجاد می‌شوند. بنابراین ممکن است که یک پایه ژنتیکی برای بروز این نوع از اختلالات وجود داشته باشد.

جنسیت. به طور کلی، مردان بیشتر از زنان به اختلالات مرتبط با تیک مبتلا می‌شوند.

عوارض اختلالات تیک

شرایط مرتبط با اختلالات تیک، به ویژه در کودکان مبتلا به TS، عبارت‌اند از:

• OCD
• افسردگی
• اضطراب
• بیش فعالی
• مشکلات خواب
• مشکلات یادگیری
• اختلالات طیف اوتیسم
• مشکلات گفتاری و زبانیم

سایر عوارض مرتبط با اختلالات تیک، مربوط به تأثیر تیک‌ها بر عزت نفس و خود انگاره افراد است. محققان دریافته‌اند که کودکان مبتلا به TS یا هر اختلال تیک مزمن کیفیت زندگی و عزت نفس پایین تری نسبت به کودکانی که به این اختلالات و شرایط مبتلا نیستند، دارند.

تشخیص اختلالات تیک

اختلالات تیک بر اساس علائم و نشانه‌هایی که دارند، تشخیص داده می‌شوند. برای تشخیص کودک باید در هنگام شروع علائم زیر 18 سال داشته باشد. علاوه براین، علائم نباید ناشی از سایر شرایط و بیماری‌های پزشکی یا مصرف داروهای مختلف باشد. معیارهای مورد استفاده برای تشخیص اختلال تیک گذرا شامل وجود یک یا چند تیک است که کمتر از 12 ماه متوالی بروز پیدا می‌کند.

اختلالات تیک حرکتی یا صوتی مزمن در صورتی تشخیص داده می‌شود که علائم تقریباً روزانه به مدت 12 ماه یا بیشتر رخ داده باشد. افراد مبتلا به اختلال تیک مزمن، تیک حرکتی یا تیک صوتی را تجربه خواهند کرد، اما این دو نوع تیک به صورت همزمان رخ نخواهد داد.

TS بر اساس وجود تیک‌های حرکتی و صوتی است که تقریباً روزانه به مدت 12 ماه یا بیشتر رخ می‌دهد. اکثر کودکان در هنگام تشخیص ابتلا به این اختلال، زیر 11 سال سن دارند. سایر نگرانی‌های رفتاری نیز در اغلب موارد وجود دارد. برای رد سایر علل تیک، پزشک ممکن است پیشنهاد دهد که روش‌های زیر را نیز انجام دهید:

• آزمایش خون
• اسکن ام آر آی یا تصویربرداری‌ های دیگر

اگر درباره این موارد سوالی دارید، با یک پزشک تماس بگیرید و با او مشورت کنید. درمان مناسب بستگی به نوع اختلال و شدت آن دارد. در بسیاری از موارد، تیک‌ها خود به خود و بدون درمان برطرف می‌شوند. تیک‌های شدیدی که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کنند، ممکن است با روش‌های درمانی، مصرف برخی از داروها یا تحریک عمیق مغز درمان شوند.

روش‌های درمان اختلالات تیک

برخی از روش‌های درمانی برای کمک به افراد در کنترل تیک و کاهش وقوع آن‌ها در دسترس هستند، از جمله این موارد، عبارت‌اند از:

پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP)

نوعی درمان شناختی-رفتاری است که به افراد کمک می‌کند تا احساس نیاز به انجام تیک را در خود سرکوب کنید.

درمان معکوس عادت

این روش درمانی، به افراد مبتلا به اختلالات تیک کمک می‌کند تا از حرکات دیگر برای رقابت با تیک‌ها استفاده کنند، بنابراین تیک نمی‌تواند دوباره اتفاق بیفتد.

دارو درمانی

استفاده از دارو را می‌توان در کنار سایر روش‌های درمانی و یا به تنهایی استفاده کرد. مصرف دارو معمولاً فرکانس تیک را کاهش می‌دهد، اما به طور کامل علائم بروز پیدا کرده را از بین نمی‌برد. سایر داروهای موجود عبارت‌اند از:

• تزریق بوتاکس
• داروهای ضد تشنج
• شل‌کننده‌های عضلانی
• داروهایی که با دوپامین تداخل دارند.

مصرف داروها ممکن است به رفع علائم کمک کنند. به عنوان مثال، داروهای ضد افسردگی را می‌توان برای کاهش علائم اضطراب و OCD تجویز کرد.

تحریک عمیق مغز

تحریک عمیق مغز (DBS) یک گزینه درمانی برای افراد مبتلا به TS است که تیک آنها به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد و بر کیفیت زندگی آنها تأثیر می گذارد.

نکات مربوط به مقابله و خودیاری

برخی از تغییرات مربوط به سبک زندگی می‌تواند به کاهش تیک ها کمک کند. از جمله این موارد، عبارت‌اند از:

• خواب کافی
• اجتناب از استرس و اضطراب

علاوه براین، موارد زیر نیز می‌توانند مفید باشند:

• برای کمک و حمایت با دوستان و دیگران تماس بگیرید.
• به یاد داشته باشید که تیک ها با افزایش سن بهبود می‌یابند یا ناپدید می‌شوند.
• به یک گروه حمایتی برای درمان افراد مبتلا به TS و سایر اختلالات تیک بپیوندید.

موارد زیر ممکن است که برای والدین کودکان مبتلا به تیک مفید باشد:

• به معلمان، مراقبان و سایر کسانی که کودک شما را می‌شناسند، در مورد این بیماری اطلاع دهید.
• با تشویق کودکان خود به انجام علایق و توجه به روابط دوستانه به تقویت عزت نفس کودک خود کمک کنید.