خانه » روانشناسی و روانپزشکی » اختلالات سازگاری

بدون نظر

اختلالات سازگاری

تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:

نفخ و دل درد

اختلالات سازگاری(Adjustment disorders)شرایطی است که به وضعیت استرسی مرتبط است. فردی که دچار این عارضه است بیش از دیگران در پاسخ به بعضی از موقعیت های غیر منتظره و پر استرس واکنش استرسی داشته و همین استرس بیش از حد باعث می شود تا روابط خوبی در مدرسه یا محیط کار نداشته باشد. مشکلات کار، دور شدن از منزل و رفتن به مدرسه، از دست دادن و فوت یکی از اعضای خانواده یا چالش های دیگر از جمله مواردی است که باعث بروز استرس در فرد خواهد شد. در بیشتر موارد، مردم بعد از گذشت چندین ماه با این مشکلات کنار آمده و سازگار می شوند. اما فردی که دچار اختلالات سازگاری باشد، واکنش های احساسی و رفتاری او نشان دهنده اضطراب و استرس بیش از حد او بوده و با گذشت چندین ماه یا چندین سال بهبودی حاصل نخواهد شد.

در صورتی که فردی دچار اختلالات سازگاری باشد، نیازی نیست تا به تنهایی با این مشکل کنار بیاید. این مشکل رفتاری درمان داشته و می توان با کمک دیگران مجدداً بر احساسات خود غلبه کرد و به زندگی عادی بازگشت.

علت اختلالات سازگار

اختلالات سازگاری معمولاً در نتیجه تغییرات قابل توجه یا عوامل استرس زا در زندگی به وجود می آیند. ژنتیک، تجربیات زندگی و خلق و خوی فرد نیز از جمله مواردی است که احتمال بروز اختلالات سازگاری را افزایش می دهد.

عوامل خطر اختلالات سازگاری

برخی از موارد ممکن است احتمال بروز اختلالات سازگاری در فرد را افزایش دهد.

اتفاقات پر استرس

رویدادهای پر استرس مثبت و منفی ممکن است احتمال بروز اختلالات سازگاری در فرد را تا حد زیادی افزایش دهد. به عنوان مثال :

طلاق یا مشکلات زناشویی
مشکلات در مدرسه یا کار
مشکلات رابطه ای یا درون فردی
تجربیات تهدید کننده زندگی مثل حمله به فرد یا بلایای طبیعی
تغییر در شرایط مثل بازنشستگی، بچه دار شدن یا رفتن به مدرسه
مشکلات استرس زا مثل ابتلا به بیماری ها یا زندگی در یک محله جرم خیز
موقعیت های منفی مثل از دست دادن کار، از دست دادن عشق یا مشکلات مالی

تجربیات زندگی

تجربیات زندگی می تواند بر نحوه مقابله با استرس تأثیر زیادی بگذارد. به عنوان مثال اگر شما موارد زیر را تجربه کرده باشید، احتمال بروز اختلالات سازگاری در شما افزایش خواهد یافت:

داشتن مشکلات ذهنی
تجربه استرس شدید در دوران کودکی
بروز مشکلات همزمان و خارج از کنترل در زندگی

علائم اختلالات سازگاری

علائم ناشی از اختلالات سازگاری بستگی به فرد مبتلا به آن داشته و در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال هر فرد ممکن است نسبت به رویدادهای پر استرس زندگی میزان استرس متفاوتی داشته و در نتیجه مشکلات متفاوتی در طول زندگی خود داشته باشد.

اختلالات سازگاری می تواند بر روی احساسات و تفکرات فرد در مورد خود و جهان اطراف او نیز تأثیر گذاشته و فرد رفتارها و اعمال متفاوتی از خود بروز دهد.

مثال بعضی از این اعمال شامل موارد زیر می شود:

گریه های مکرر
مشکل خواب
بی اشتهایی
مشکل تمرکز
احساس کم آوردن
مشکلات در انجام فعالیت های روزانه
فکر به خودکشی یا رفتارهای آسیب زننده
عقب نشینی از حمایت های اجتماعی دیگران
نگرانی یا احساس اضطراب، عصبی شدن، لرز و ترس
اجتناب از انجام کارهای مهم مثل رفتن به محل کار یا پرداخت قبض ها
احساس غم، ناامیدی یا لذت نبردن از چیزهایی که قبلاً با آن ها احساس لذت می کردید

علائم مربوط به اختلالات سازگاری معمولاً در طی سه ماه بعد از شروع یک رویداد استرس زا آغاز شده و در شرایط عادی نهایتاً تا 6 ماه بعد از گذشت آن رویداد باقی خواهد ماند. با این حال اختلالات سازگاری مزمن یا مداوم ممکن است بیش از 6 ماه همراه فرد باشد. خصوصاً اگر آن رویداد استرس زا ادامه دار باشد، به عنوان مثال فرد را به هر دلیلی از کار اخراج کرده و او برای مدتی طولانی بیکار بماند.

زمان مراجعه به پزشک

معمولاً عوامل استرس زا موقتی هستند و یاد می گیریم تا چگونه با گذشت زمان با آن ها کنار بیاییم. بعد از گذشت از موقعیت استرس زا، علائم اختلال سازگاری نیز بهبود خواهد یافت زیرا دیگر موقعیت نگران کننده وجود ندارد. اما گاهی اوقات، رویداد استرس زا به عنوان بخشی از زندگی باقی مانده یا فرد با موقعیت های استرس زا جدیدی روبرو خواهد شد و همین باعث می شود تا فرد دائماً با علائم اختلالات سازگاری دست و پنجه نرم کند. در صورت ادامه دار بودن علائم و اگر احساس کردید هر روز با مشکل جدیدی مواجه هستید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. درمان کمک می کند تا در طول زندگی احساس بهتری داشته و راحت تر با حوادث استرس زا مواجه شوید. اگر در مورد رفتارهای کودک خود نگران هستید، بهتر است با پزشک اطفال در این مورد صحبت کنید.

فکر خودکشی یا رفتارهای آسیب زننده

اگر افکاری مربوط به خودکشی و پایان دادن به زندگی به ذهن شما خطور می کند، بهتر است سریعاً با اورژانس تماس بگیرید تا به وضعیت شما رسیدگی شود. همچنین می توانید علاوه بر مراجعه به اورژانس با دوستان یا بستگان خود در این مورد صحبت کنید.

عوارض اختلالات سازگاری

در صورتی که اختلالات سازگاری شما با گذشت زمان بهبود نیافت، این اختلالات به ظاهر ساده می تواند منجر به مشکلات جدی تری شده و سلامت روانی و جسمی شما را به خطر بیاندازد.

پیشگیری اختلالات سازگاری

هیچ روش تضمینی برای جلوگیری از اختلالات سازگاری وجود ندارد. اما توسعه مهارت های مقابله و تاب آوری در مقابل موقعیت های استرس زا می تواند تا حد زیادی به پیشگیری از بروز این اختلالات کمک کند.

اگر از قبل اطلاع دارید که به زودی با یک وضعیت استرس زا مثل بازنشستگی روبرو خواهید شد، بهتر است عادات سالم خود را بیشتر کرده و سعی کنید در جمع دوستان و اعضای خانواده حاضر شوید. به خودتان یادآوری کنید که این مشکلات موقتی بوده و با کنترل خود می توانید این مشکل را نیز پشت سر بگذارید. همچنین می توانید از مشاور و پزشک برای یادگیری روش های سالم مدیریت استرس بهره بگیرید.

تشخیص اختلالات سازگاری

تشخیص اختلالات سازگاری بر اساس تعیین موارد استرس زای زندگی، علائم فرد و تأثیر آن بر روی عملکرد او بعد از آن خواهد بود. پزشک در حین تشخیص در مورد، وضعیت سلامت جسمی، ذهنی و سابقه اجتماعی او سؤالاتی را مطرح خواهد کرد.

برای تشخیص اختلالات سازگاری، موارد زیر می تواند کمک کننده باشد:

داشتن علائم عاطفی یا رفتاری در طی سه ماه گذشته که ناشی از فشار روانی خاصی در زندگی باشد.
علائمی که ناشی از اختلالات سلامت ذهنی یا بیماری های دیگر نبوده و به عنوان اندوه بعد از یک حادثه طبیعی نیست.
در پاسخ به یک رویداد زندگی استرس زا یا فشار روانی دچار مشکل در محل کار، روابط یا مدرسه شده و استرس بیشتری را تجربه می کنید.

انواع اختلالات سازگاری

به طور کلی بر طبق DSM-5، اختلالات سازگاری 6 نوع مختلف دارد. علی رغم اینکه انواع اختلالات سازگاری در اصل به هم مرتبط هستند اما در حقیقت هر کدام دارای علائم و نشانه های متفاوتی هستند. انواع اختلالات سازگاری شامل موارد زیر می شوند:

دارای روحیه افسرده. علائم این نوع عمدتاً شامل احساس غم و اندوه، گریه و نا امید بودن بوده و فرد از مواردی که قبلاً از آن ها لذت می برده دیگر احساس لذت نمی کند.
اضطراب. علائم اصلی این نوع از اختلال سازگاری معمولاً با عصبانیت، نگرانی، مشکل در تمرکز و به خاطر سپردن موارد است و فرد دائم احساس می کند که دیگر در برابر این همه مشکلات کم آورده است. کودکانی که اختلال سازگاری همراه با اضطراب دارند ممکن است دائماً ترس جدا شدن از والدین را تجربه کنند.
اضطراب و افسردگی همزمان. علائم این نوع از اختلال سازگاری، ترکیبی از افسردگی و اضطراب خواهد بود.
اختلال در رفتار. این نوع از اختلال سازگاری معمولاً همراه با مشکلات رفتاری مثل دعوا کردن یا رانندگی جنون آمیز همراه خواهد بود. جوانانی که دچار این اختلال هستند معمولاً اقدام به تخریب اموال عمومی یا لوازم موجود در مدرسه خواهند کرد.
مشکلات احساسی و رفتاری. علائم این نوع از اختلالات سازگاری شامل ترکیبی از افسردگی، اضطراب و همچنین مشکلات رفتاری است.
نامشخص. علائم این نوع از اختلال سازگاری با دیگر اختلالات سازگاری مطابقت نخواهد داشت. اما اغلب این مشکلات شامل مشکلات جسمی، مشکل با خانواده و دوستان یا مشکلات کاری و مربوط به مدرسه خواهد بود.

مدت بروز علائم

مدت زمان بروز علائم و نشانه های اختلالات سازگاری ممکن است متفاوت باشد. معمولاً اختلالات سازگاری از نظر مدت زمان بروز علائم به دو دسته تقسیم می شود:

حاد. علائم این نوع از اختلالات سازگاری معمولاً بیش تر از 6 ماه یا کمتر باقی خواهد ماند. این علائم باید بعد از بین رفتن شرایط استرس زا بهبود یابد.
مزمن (پایدار). علائم و نشانه های این نوع از اختلالات سازگاری بیشتر از 6 ماه ماندگار بوده و مشکلاتی را برای ادامه زندگی فرد ایجاد خواهد نمود.

درمان اختلالات سازگاری

بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات سازگاری، درمان را مفید دانسته و بیشتر آن ها فقط به دوره کوتاهی از درمان نیاز خواهند داشت. اما درمان بقیه افراد که دچار علائم طولانی مدت و پایدار اختلالات سازگاری هستند ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. درمان اختلالات سازگاری شامل روان درمانی، استفاده از داروها یا هر دو مورد می شود.

روان درمانی

روان درمانی که به آن گفتگو درمانی نیز گفته می شود، اصلی ترین درمان اختلالات سازگاری بوده و می تواند به صورت گروهی، فردی یا خانوادگی ارائه شود. این شیوه درمانی فواید زیر را به دنبال خواهد داشت:

ارائه حمایت عاطفی
کمک کند تا فرد به روال عادی زندگی خود بازگردد.
به یادگیری مهارت های مقابله با استرس و مقابله با رویدادهای این چنینی کمک خواهد کرد.
به فرد کمک می کند تا بداند چرا این رویداد استرس زا تا این حد روی زندگی او تأثیر گذار بوده است.

دارو درمانی

داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب ممکن است با هدف کمک به علائم افسردگی و اضطراب برای فرد مبتلا به اختلالات سازگاری تجویز شوند.

همانند شیوه های درمانی، فرد مبتلا ممکن است فقط به مصرف چند ماهه این داروها نیاز داشته باشد. البته در صورت بهبود هیچ گاه بدون مشورت پزشک مصرف دارو را متوقف نکنید. زیرا در صورتی که مصرف بعضی از این داروها مانند داروهای ضد افسردگی خاص به یکباره قطع شود، فرد دچار علائمی مانند بعد از ترک اعتیاد شود.

سبک زندگی و درمان های خانگی اختلالات سازگاری

در این قسمت راهکارهایی به شما آموزش داده خواهد شد تا بتوانید به بهترین شکل احساسات خود را کنترل کنید.

نکاتی برای افزایش تاب آوری

تاب آوری باعث می شود تا فرد مقاومت بیشتری نسبت به استرس، سختی، آسیب یا اتفاقات ناگوار داشته و خود را با سرعت بیشتری با این شرایط سازگار شود. البته این سازگاری در افراد متفاوت خواهد بود ولی بهتر است از این راهکارها برای افزایش تاب آوری خود استفاده کنید:

نگرش مثبت داشته و به آینده امیدوار باشید.
با ترس های خود روبرو شده و چالش های خود را بپذیرید.
نقاط قوت شخصی خود را بشناسید و سعی کنید آن ها را تقویت کنید.
با دوستان و کسانی که دوستشان دارید همراه باشید و در جلسات گروهی آن ها حاضر شوید.
زندگی سالم داشته باشید و مراقب کیفیت خواب، رژیم غذایی خود بوده و به طور منظم ورزش کنید.
از تجربیات گذشته خود درس گرفته و از آن ها برای مقابله با مشکلات استرس زای آینده استفاده کنید.
به جای فرار از مشکلات، آن ها را مشخص کرده و سعی کنید با آن ها کنار آمده یا آن ها را فراموش کنید.
کارهایی انجام دهید که باعث می شوند تا حس موفقیت، لذت داشته و احساس کنید در زندگی تان هدف مشخصی دارید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

تفاوتی نمی کند که برای شروع روند تشخیص به پزشک عمومی یا روانشناس مراجعه کنید. در هر صورت بهتر است با آمادگی در مطب حاضر شده و از فرصتی که در اختیار شما قرار گرفته به بهترین شکل ممکن استفاده کنید.

از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید. بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:

لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.

سوالات بیمار از پزشک

بهتر است در مورد اختلالات سازگاری سؤالات زیر را مطرح کنید:

بهبود علائم چه مدت طول خواهد کشید؟
این شرایط موقتی بوده یا دائمی خواهد بود؟
آیا شیوه درمانی خاصی را توصیه می کنید؟
آیا نیاز است تا برای درمان به روانشناس مراجعه کنم؟
فکر می کنید که علت اصلی بروز این علائم چیست؟
آیا علت احتمالی دیگری برای بروز این علائم وجود دارد؟
آیا بروشور یا نسخه پرینت شده در مورد این بیماری دارید؟
آیا تغییرات موقتی در خانه، کار یا مدرسه به بهبود کمک خواهد کرد؟
برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه وب سایتی را پیشنهاد می کنید؟

سوالات پزشک از بیمار

پزشک برای تشخیص دقیق تر سؤالات زیر را مطرح خواهد کرد که بهتر است آمادگی پاسخ دادن به آن ها را داشته باشید:

علائم شما چیست؟
آیا برای خوابیدن هم مشکل دارید؟
آیا تا حالا به خودکشی فکر کرده اید؟
آیا در مدرسه یا محل کار مشکلی به وجود آورده اید؟
چند وقت یکبار احساس غم و افسردگی می کنید؟
در طول روز چند بار احساس اضطراب یا نگرانی می کنید؟
آیا از شرکت جمع های دوستانه یا خانوادگی اجتناب می کنید؟
چه شیوه های درمانی را استفاده کردید که مؤثر واقع شده است؟
چه زمانی شما یا عزیزانتان برای اولین بار متوجه علائم خود شدید؟
آیا در گذشته سابقه مشکلات این چنینی یا ذهنی و روانی داشته اید؟
چه تغییراتی اساسی اخیراً در زندگی شما رخ داده است ، چه مثبت و چه منفی؟
آیا اکنون در انجام وظایف در خانه ، محل کار یا مدرسه که قبلاً تحت کنترل شما بوده، مشکل دارید؟

خلاصه

مشکلات کار، دور شدن از منزل و رفتن به مدرسه، از دست دادن و فوت یکی از اعضای خانواده یا چالش های دیگر از جمله مواردی است که باعث بروز استرس در فرد خواهد شد. در بیشتر موارد، مردم بعد از گذشت چندین ماه با این مشکلات کنار آمده و سازگار می شوند. اما فردی که دچار اختلالات سازگاری باشد، واکنش های احساسی و رفتاری او نشان دهنده اضطراب و استرس بیش از حد او بوده و با گذشت چندین ماه یا چندین سال بهبودی حاصل نخواهد شد.