قاعدگی یکی از نشانه ها و شاخص هایی است که نشان دهنده سلامت دستگاه تناسلی زنان است. اما گاهی اوقات ممکن است سیکل عادت ماهانه در خانم ها نامنظم شده و روال به کلی بهم بریزد. به طور طبیعی عادت ماهانه فقط یک بار در ماه به طور مرتب و بدون نیاز به مصرف هیچ گونه دارویی اتفاق می افتد. مدت خون ریزی نیز در حالت عادی باید بین 3 تا 7 روز بوده و حجم خونی که از رحم زن خارج می شود بیش از 80 سی سی نباشد. در این مقاله به توضیح اختلالات قاعدگی مثل سندرم پیش قاعدگی، پریودهای شدید، پریود نشدن، پریود دردناک، تشخیص و درمان آنها خواهیم پرداخت.
به طور عادی سیکل قاعدگی باعث ایجاد یک سری علائم آزار دهنده و ناراحت کننده در خانم ها می شود. به عنوان مثال سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یکی از مواردی است که پیش از شروع عادت ماهانه تقریباً در همه خانم ها اتفاق افتاده و فرد شاهد بدن درد خفیف و گرفتگی عضلات خواهد بود. اما با شروع قاعدگی علائم خود به خود کاهش یافته و از بین می رود. البته این فقط یکی از اختلالاتی است که فرد ممکن است در دوره قاعدگی به آن دچار شود.
ممکن است میزان قاعدگی بیش از حد کم یا زیاد باشد.
همه این موارد می تواند نشانه ای برای غیر طبیعی بودن سیکل قاعدگی باشد.
به خاطر داشته باشید، زمانی که از طبیعی یا غیر طبیعی بودن قاعدگی بانوان صحبت می کنیم، معیار طبیعی بودن برای هر زنی متفاوت بوده و به هیچ وجه شبیه دیگری نخواهد بود. سیکل قاعدگی ای که برای شما نرمال و طبیعی است ممکن است برای شخص دیگری غیر طبیعی باشد. به همین خاطر بهتر است که به تغییرات در سیکل قاعدگی خود در موارد خاص با پزشکتان مشورت کنید.
در ادامه به توضیح انواع اختلالات قاعدگی پرداخته و هرکدام را برایتان توضیح خواهیم داد.
سیکل طبیعی قاعدگی بانوان
هر زن به صورت طبیعی هر 22 تا 28 روز یک بار قاعده می شود و اولین خون ریزی معمولاً در سن 9 تا 16 سالگی اتفاق خواهد افتاد. زمان اولین قاعدگی معمولاً 2 سال بعد از رشد سینه ها و 4 تا 5 ماه بعد از رشد موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی شروع خواهد شد.
با رسیدن به سنین 45 تا 60 سالگی چرخه قاعدگی متوقف شده و به اصطلاح فرد یائسه خواهد شد.
مدت زمانی طبیعی برای قاعدگی نیز سیکل 3 تا 7 روزه است اما ممکن است این میزان تا 10 روز نیز ادامه داشته باشد. در هر قاعدگی به طور متوسط باید 36 تا 80 میلی لیتر خون برابر با 16 میلی گرم آهن از بدن دفع شود.
رنگ طبیعی خون، به رنگ قرمز روشن، قرمز تیره یا قهوه ای تیره بوده و گاهی اوقات با بافت و لایه های تخریب شده دیواره رحم همراه است. در نتیجه اینکه خون ریزی تان همراه با لخته های سیاه رنگ و کوچک باشد کاملاً طبیعی است و نیازی نیست به پزشکتان مراجعه کنید.
نشانگان پیش قاعدگی
نشانگان پیش قاعدگی یا PMS از 1 یا 2 هفته قبل از عادت ماهانه با تغییرات خلق و خویی و فیزیکی شروع شده و خودش را نشان خواهد داد.
به طور کلی سندرم پیش از قاعدگی می تواند علائم زیر را به دنبال داشته باشد:
- آکنه
- نفخ
- کمر درد
- سر درد
- یبوست
- افسردگی
- بی خوابی
- حالت تهوع
- تشویق و اضطراب
- بی قراری و نا آرامی
- درد در ناحیه سینه ها
- انقباضات خفیف شکمی
- بدن درد بیش از حد و غیر طبیعی
- میل شدید به خوردن بعضی غذاها
علائم عادت ماهانه هر فردی ممکن است با ماه قبلش متفاوت باشد، همچنین گاهی اوقات علائم یکی بوده و فقط شدت آن کم یا زیاد می شود. به طور کلی بروز سندرم پیش قاعدگی باعث ایجاد احساس ناخوشایند در فرد شده ولی هیچ مشکل حادی به وجود نیاورده و با فعالیت های روزمره شخص تداخلی ندارد.
عادت ماهیانه شدید
یکی دیگر از اختلالاتی که ممکن است در دوره قاعدگی برای فرد اتفاق بیافتد، عادت ماهیانه شدید و غیر طبیعی است که به آن منوراژی نیز گفته می شود. در نتیجه بروز چنین اتفاقی، فرد شاهد خون ریزی های بیشتر از حد طبیعی خواهد بود. قاعدگی شدید می تواند با افزایش تعداد روزهای قاعدگی نیز، خودش را نشان داده و پریود فرد بیش از حد طولانی شود. تعداد روزهای نرمال برای قاعدگی 5 تا 7 روز است.
علت اصلی بروز قاعدگی شدید و غیر طبیعی، تغییر در سطح هورمون هایی مثل پروژسترون و استروژن است.
البته این فقط یکی از علل بروز این مشکل بوده و خون ریزی بیش از حد می تواند به علت یکی از دلایل زیر نیز باشد:
- بلوغ
- عفونت واژنی
- تورم دهانه رحم
- کم کاری غده تیروئید
- تغییر در ورزش یا رژیم غذایی
- فیبروز یا تومورهای غیر سرطانی رحم
پریود نشدن
پریود نشدن یکی از انواع اختلالات قاعدگی در زنان می باشد، که در علم پزشکی به آن آمنوره نیز می گویند. آمنوره اولیه در صورتی اتفاق می افتد که دختر تا رسیدن به سن 16 سال دچار قاعدگی نمی شود. علت اصلی بروز این مشکل می تواند غده هیپوفیز، نقش مادر زادی دستگاه تولید مثل یا به تعویق افتادن بلوغ او باشد.
نوع دوم آمنوره، ثانویه است که با تعویق افتادن قاعدگی اتفاق می افتد.
زمانی می گویند شخص دچار آمنوره ثانویه شده است که قاعدگی فرد 6 ماه یا بیشتر عقب افتاده باشد.
دلایل رایج بروز آمنوره اولیه و ثانویه در نوجوانان
- بارداری
- بی اشتهایی
- کیست های تخمدان
- پرکاری غده تیروئید
- پیشگیری از بارداری
- کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
اما زمانی که عادت ماهیانه در فرد بالغی به عقب می افتد، علت متفاوت خواهد بود:
- نارسایی زودرس تخمدان
- بیماری التهابی لگن
- قطع مصرف قرص ضد بارداری
- بارداری
- شیر دهی
- یائسگی
بارداری می تواند یکی از علت اصلی قطع بارداری به مدت یک ماه یا بیشتر باشد.
اگر شک دارید که باردار هستید یا خیر، حتماً از تست بارداری و بی بی چک استفاده کنید. آزمایش بارداری قیمت زیادی نداشته و می توانید از همه داروخانه ها خریداری کنید.
قاعدگی دردناک
نه تنها ممکن است قاعدگی شما سبک تر یا سنگین تر از دفعات قبلی باشد،گاهی اوقات نیز، بسیار دردناک می باشد.
گرفتگی عضلات در طول پیش قاعدگی طبیعی بوده و همچنین ممکن است با شروع قاعدگی، انقباضات رحمی نیز داشته باشید.
با این حال گاهی اوقات خانم ها دردهای غیر قابل تحملی در طول دوره قاعدگی شان دارند که به آن دیسمنوره می گویند، درد شدیدی که ممکن است یکی از دلایل زیر مسبب آن باشد:
- فیبروئیدها
- بیماری التهاب لگن
- رشد غیر طبیعی بافتی در خارج از رحم (اندومتروزیز)
تشخیص اختلالات قاعدگی
اولین قدم برای تشخیص اختلالات قاعدگی مراجعه به پزشکتان می باشد.
احتمالاً پزشک در اولین جلسه معاینه در مورد علائم و طول مدت زمان تجربه شما سؤالاتی بپرسد. پزشکتان با توجه به پاسخ سؤالاتتان می تواند متوجه حالات غیر طبیعی شما شده و مشکل اصلی را تشخیص دهد.
گاهی اوقات علاوه بر علائم، نیاز به معاینه فیزیکی نیز وجود دارد، مثلاً شاید دکتر بخواهد لگن تان را آزمایش کند. معاینه لگن به ارزیابی اندام های تولید مثل و تشخیص التهاب واژن یا دهانه رحمی کمک زیادی خواهد کرد. گاهی اوقات آزمایش پاپ اسمیر نیز ممکن است در شرایط خاص برای تشخیص احتمال سرطان توسط دکتر معالج تان تجویز شود.
در صورتی که پزشکتان تشخیص دهد اختلالات قاعدگی شاید مربوط به عدم تعادل هورمون ها است، آزمایش خون برای اندازه گیری سطح دقیق هورمون ها تجویز خواهد شد. در صورت احتمال و داشتن علائم بارداری نیز آزمایش از لایه داخلی رحم و یا نمونه ادرار الزامی خواهد بود.
آزمایش های دیگری که پزشکتان ممکن است برای تشخیص اختلالات قاعدگی تجویز کند شامل موارد زیر می شود:
- بیوپسی آندومتر: نمونه برداری رحمی برای انجام آزمایشات بیشتر
- هیستروسکوپی: استفاده از دوربینی کوچک برای مشاهده هرگونه ناهنجاری داخل رحمی
- سونوگرافی: تصویر برداری دقیق از رحم برای تشخیص بهتر
درمان اختلالات قاعدگی
انواع درمان اختلالات قاعدگی، متناسب با نوع اختلال تشخیص داده شده، انجام می شود. اگر مشکل سندرم پیش از قاعدگی یا خون ریزی بیش از حد باشد، می توان با استفاده از قرص های بارداری این علائم را تا حد زیادی کاهش داد.
در صورتی که خون ریزی بیش از حد یا کمتر از حد مربوط به اختلالات هورمونی یا تیروئیدی باشد با درمان هورمونی می توان این مشکلات را بهبود یا برطرف کرد.
دیسمنوره یا درد شدید قاعدگی نیز گاهی اوقات منشأ هورمونی داشته و می توان با داروهای هورمونی این مشکل را تا حد زیادی برطرف کرد. همچنین در صورتی که مشکل مربوط به التهابات رحمی باشد، با استفاده از آنتی بیوتیک ها می توان این مشکل را تا حد زیادی برطرف نمود.
پیشگیری اختلالات قاعدگی
- نوشابه های گازدار، کاکائو و تنقلات را کمتر کنید.
- سعی کنید تا حد امکان به جای فست فود و غذاهای فرآوری شده از غذاهای طبیعی استفاده کنید.
- اگر دچار اضافه وزن یا چاقی هستید با کاهش وزن می توانید احتمال بروز اختلالات قاعدگی را به حداقل برسانید و قاعدگی منظم تری داشته باشید.
- در صورتی که پزشکتان تشخیص خاصی داده و داروی خاصی برای شما تجویز کرده است حتماً به صورت منظم داروها را مصرف کنید تا دوره درمان تان کامل شود.
- مشکلات و اختلالات قاعدگی شاید تا یک سال بعد از تولد نوزاد تان ادامه داشته باشد بنابراین اگر بعد از زایمان دچار اختلال قاعدگی شدید حتماً به پزشکتان مراجعه کنید زیرا احتمال باقی ماندن بقایای حاملگی در رحم وجود دارد.
نتیجه گیری
اختلالات قاعدگی و به هم خوردن نظم قاعدگی امری طبیعی است، در نتیجه زیاد یا کم شدن خون ریزی کاملاً عادی بوده و اصلاً نیازی نیست نگران شوید. اما در صورتی که علائم تان بیش از حد زیاد بوده و در حین عادت ماهیانه دچار درد شدید و آزار دهنده می شوید بهتر است پزشکتان شما را معاینه کند.
به خاطر داشته باشید که قاعدگی یکی از نشانه ها و شاخص هایی است که بیان گر سلامت دستگاه تناسلی در زنان است.
آخرین دیدگاه‌ها