عوارض مواد ضد عفونی کننده

با توجه به شیوع کرونا و رعایت موارد بهداشتی و افراط در استفاده از مواد ضدعفونی کننده، “تمیز کردن بیش از حد با مواد شیمیایی” به خاطر عوارض مواد ضد عفونی کننده می تواند به اندازه همان “تمیز نکردن” خطرناک باشد. یک مطالعه جدید توسط یک گروه ملی محیط زیست هشدار داده است که برخی از مواد شیمیایی موجود در ضد عفونی کننده های خانگی می توانند منجر به مشکلاتی از قبیل آسم و عدم تعادل هورمون ها شوند.

به گزارش (WVE) استفاده بیش از حد مواد ضد عفونی کننده هر چه قدر باعث تمیزی شوند ممکن است با بروز عوارضی همراه باشند و مواد شیمیایی موجود در پاک کننده های آشپزخانه، دستمال مرطوب دستی، و سایر محصولات تمیز کننده معمولی می توانند خطرناک باشند. این در حالی ست که برخی از تولید کنندگان این مواد های شیمیایی، مصرف کنندگان و به ویژه زنان خانه دار را متقاعد می کنند که برای محافظت از خانواده های خود در برابر بیماری، به طور مرتب سطوح خانه خود را ضد عفونی کنند. اما مصرف کنندگان و خانم ها باید بدانند که این روش ممکن است زیاد هم به نفع آن ها نباشد. حتی باعث بروز مشکلاتی در سلامتی افراد خانواده شود.

خطرات استفاده بیش از حد مواد ضد عفونی کننده

WVE در تحقیقات خود خطرات بالقوه ناشی از مصرف بیش از حد مواد ضد عفونی کننده یا مواد شیمیایی ضد میکروبی را ارزیابی و آن را در پنج دسته طبقه بندی کرده است:

سفید کننده کلر

سفید کننده کلر معمولاً برای تصفیه آب آشامیدنی، ضد عفونی کردن استخرها و سفید کردن لباس های شسته شده استفاده می شود. کلر باعث تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی می شود. ترکیب سفید کننده کلر با سایر پاک کننده ها مانند آمونیاک می تواند منجر به آزاد شدن گاز خطرناک کلر شود. علاوه بر آن قرار گرفتن در معرض گاز کلر می تواند باعث بروز علائم زیر شود:

• سرفه
• تنگی نفس
• حالت تهوع
• درد قفسه سینه

آمونیاک

• آمونیاک اغلب در تمیزکننده های شیشه ای استفاده می شود.
• آمونیاک می تواند برای پوست، چشم، گلو و ریه تحریک کننده باشد.
• همچنین آمونیاک باعث آسیب رسانی جدی به پوست و در موارد منجر به کوری می شود.

تریکلوزان و تریکلوکاربان

این مواد شیمیایی، معمولا در صابون دست، مایع ظرفشویی و خمیر دندان وجود دارد.

تریکلوزان و تریکلوربان می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شده و افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. تریكلوكربان باعث افزایش تستوسترون در بدن می شود. تریکلوزان، یک زیست توده ضد باکتریایی که استفاده از آن به طور فزاینده ای در مواد شوینده و مایع صابون (محصولات نگهدارنده) رواج دارد. تریکلوزان می تواند باعث افزایش مقاومت باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها شود. اثری از تریکلوزان در شیر مادر یافت شده است از طرفی تریكوزان در ارتباط بین سلول های مغز و قلب تداخل ایجاد می کند.

ترکیبات کواترنر آمونیوم (quats)

این مواد شیمیایی در اسپری های ضد عفونی کننده و تمیز کننده توالت کاربرد دارد.

ترکیبات کواترنر آمونیوم می توانند منجر به آسم شغلی شود. برخی از کوات ها با خطر کاهش باروری و نقص هنگام تولد در موش ها همراه بوده اند.

نانو نقره

ذرات نانو نقره می توانند به عمق بدن نفوذ کنند و برای کبد و مغز سمی هستند.

ضدعفونی کننده ها و عوارض سلامتی

مواد شیمیایی به کاربرده شده در مواد ضدعفونی کننده ها ممکن است باعث سرطان، اختلالات تولید مثل، بیماری های تنفسی (از جمله آسم شغلی)، سوزش چشم و پوست، اختلال در سیستم عصبی مرکزی و سایر اثرات سلامتی انسان شوند. علاوه بر این، برخی از این محصولات حاوی مواد شیمیایی پایدار، زیست تخریب پذیر و سمی (PBTs) هستند که به عنوان پسماندهای خطرناک طبقه بندی می شوند.

عوارض شستن بیش از حد دست

بهترین راه برای جلوگیری از هر نوع بیماری شستن مرتب دست با آب و صابون است و استفاده بیش از حد از ضدعفونی کننده ها در این زمینه می تواند باعث مشکلات بیشتری شود. شستن بیش از حد دست ها و استفاده زیاد از ضدعفونی کننده دست می تواند باعث بروز عوارض به خصوص در کودکان شود و ممکن است باكتری هایی را كه به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند را از بین می برد و سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و حتی می تواند باعث شود تا بدن مقاومت خودش را نسبت به انواع میکروب ها از دست بدهد.

استفاده بیش از ضد عفونی کننده بویژه مواد حاوی الکل می تواند باعث آسیب پوستی مانند خشکی دست، ترک خوردگی و خونریزی شده و محیطی را برای ورود میکروب ها به بدن ایجاد کند. بهتر است بعد از  استفاده این ضدعفونی کننده ها با کرم های مرطوب کننده یا لوسیون پوست خود را مرطوب کنید. علاوه بر آن مهمترین نکته در هنگام استفاده از پاک کننده ها و ضد عفونی کننده ها، خواندن دستورالعمل ها و نحوه مصرف آن ها می باشد چون برخی از مواد شیمیایی موجود در محصولات تمیز کننده ممکن است با مواد های دیگر واکنش دهند.

نحوه صحیح شستن دست ها

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) دستورالعمل های زیر را توصیه می کنند:

• دستان خود را با آب تمیز (گرم یا سرد) مرطوب کنید.
• به دستان خود صابون بزنید. حتماً قسمت پشت دست ها، بین انگشتان دست و زیر ناخن های خود را صابون بزنید.
• دستان خود را برای حداقل 20 ثانیه تمیز کنید.
• دستان خود را به خوبی در زیر آب تمیز بشویید.
• دستان خود را با استفاده از یک حوله تمیز خشک کنید یا اجازه دهید خشک شوند.

راه های جایگزین استفاده از ضدعفونی کننده ها

بنا بر گزارش WVE مصرف کنندگان می تواند استفاده از محصولات حاوی مواد شیمیایی محرک را با چندین گزینه طبیعی، جایگزین کنند.

برخی از روش های جایگزین این محصولات، عبارتند از:

سرکه

از سرکه به عنوان پاک کننده شیشه و پنجره استفاده کنید. اسید موجود در سرکه باکتری ها را از بین می برد.

بوراکس

این ماده پودری که به طور طبیعی وجود دارد می تواند به عنوان نرم کننده آب یا به عنوان خوشبو کننده در لباسشویی استفاده شود.

روغن های گیاهی

روغن های گیاهی مایعات غلیظی هستند که از گیاهان تقطیر می شوند و برخی از آن ها مانند روغن آویشن، روغن رزماری، روغن میخک، روغن اکالیپتوس و روغن پونه کوهی دارای خاصیت ضد باکتریایی طبیعی هستند.

WVE همچنین به مصرف کنندگان توصیه می کند تا برای پیشگیری از ابتلا به هر بیماری، نکات بهداشتی زیر را رعایت کنند:

• شستن دست ها قبل از دست زدن به غذا
• شستشوی میوه ها و سبزیجات در زیر آب جاری
• پخت کامل مواد غذایی برای از بین بردن باکتری های مضر
• گوشت های خام، مرغ، غذاهای دریایی و تخم مرغ ها را از غذاهای آماده جدا نگه دارید.
  مواد غذایی مانند گوشت و مرغ را به محض خرید، سریعا منجمد کنید.
• هرگز غذاهای پخته شده را بیش از دو ساعت بیرون از یخچال نگه ندارید.

اقدامات احتیاطی هنگام استفاده از محصولات ضد عفونی کننده

از دست کش استفاده کنید.

• بسیاری از مواد شیمیایی ضد باکتری باعث تحریک پوست مانند بثورات یا سوختگی می شوند.
• همچنین، استفاده از ضدعفونی کننده ها بدون دستکش خطر انتقال این مواد شیمیایی به دهان یا چشم را افزایش می دهد. علاوه بر این، نشان داده شده است که برخی مواد ضدعفونی کننده، ماندگاری بالایی دارند و می توانند روی سطوح و حتی پوست باقی بمانند.

محصولات را هرگز مخلوط نکنید.

مواد شیمیایی موجود در محصولات تمیز کننده می توانند با یکدیگر واکنش های خطرناکی ایجاد کنند. به طور مثال، مخلوط سفید کننده و آمونیاک دود کلرامین می تواند خطرناک باشد.

در فضا مناسب از ضدعفونی کننده ها استفاده کنید.

• گازهای شیمیایی و انتشار آن ها ناشی از ضدعفونی کننده ها در اتاق های کوچکتر و تهویه ضعیف مانند حمام بدون پنجره می توانند در عرض فقط چند دقیقه خطرآفرین باشد.
•  حتماً هنگام استفاده از این مواد فن روشن کنید یا پنجره های اطراف را باز نگه دارید.

کودکان را از محیط خارج کنید.

کودکان اغلب در برابر مواد شیمیایی آسیب پذیر هستند، زیرا اعضای بدن و سیستم ایمنی بدن آن ها به طور کامل رشد نیافته اند و برخی مواد شیمیایی به خصوص تریکلوزان و تریکلوکاربان می توانند در سیستم عصبی، غدد درون ریز و سیستم ایمنی بدن آن ها اختلال ایجاد کنند. پس سعی کنید قبل از استفاده از ضد عفونی کننده ها کودکان را از محیط خارج کنید.

 راه کارهای کاهش مصرف و جایگزین ضد عفونی کننده ها

آشپزخانه	برای اطمینان از تمیز بودن مواد غدایی و محیط آشپزخانه خود سعی کنید قبل از تهیه غذا و به خصوص بعد از دست زدن به گوشت خام دستان خود را بشویید. غذای پخته شده را بیش از دو ساعت بیرون از یخچال نگهداری نکنید.	برای تمیز کردن سینک ها و میز و سطوح یک مایع ضدعفونی کننده تهیه شده با جوش شیرین، صابون کرستیل و گلیسیرین گیاهی را امتحان کنید. جوش شیرین برای خنثی کردن اسید و تمیز کردن استیل و چینی عالی است. برای تمیز کردن سطوح می توانید، ابتدا سطح را با سرکه خیس کنید. سرکه باعث از بین رفتن 90-98٪ باکتری ها می شود و کاملا بی خطر است.
حمام	حمام ها معمولاً فضاهای کوچک با تهویه نامطبوع هستند و بخار درون آن می تواند به سرعت این محیط را آلوده کند. برای کاهش استفاده از ضدعفونی کنند بهتر است فقط مناطقی که زیاد با دست در تماس هستند مانند دستگیره توالت و شیرهای سینک را ضد عفونی کنید.	به جای استفاده از ضدعفونی کننده می توانید به سطوح مختلف اول جوش شیرین و بعد سرکه بریزید. بگذارید 30 دقیقه بماند و با بعد آن را تمیز کنید. سرکه بسیار اسیدی است و باعث از بین رفتن باکتری ها می شود.
اتاق کودک	متخصصان معتقدند که بهترین راه برای جلوگیری از انتقال میکروب به کودک شستن دست های مادر قبل از دست زدن به کودک است.	بطری کودک خود را به جای خیساندن در سفید کننده ها بهتر است با آب و صابون بشویید. صابون و آب هنوز بهترین راه برای خلاص شدن از شر میکروب ها است. حتی می توانید قطعات بطری کودک را در آب بجوشانید.
شستن لباس	می توانید از مواد شوینده که میزان سمیت کمتری نسبت به سفیدکننده ها دارد برای شستن لباس های خود استفاده کنید.	به جای استفاده از سفیدکننده می توانید، از پراکسید هیدروژن استفاده کنید. لباس های سفید و رنگی خود را به مدت 30 دقیقه در ب 1/2 فنجان پراکسید 3٪ خیس کنید و بعد آن ها را بشویید.