دیابت نوع 2 درمان چگونه می شود؟

درمان بیماری دیابت نوع 2 شامل راهکارهایی مانند تغییر سبک زندگی (رژیم غذایی، ورزش، کاهش وزن) و مصرف داروها و یا انسولین درمانی است. یک درمان متناسب با همه موارد برای دیابت نوع 2 وجود ندارد. کلید اصلی مدیریت این شرایط رایج، رعایت پروتکل درمانی متناسب با شرایط هر فرد است.

وقتی یک برنامه درمانی با دقت اجرا و دنبال می شود، دیابت نوع 2 قابل برگشت است. این همان درمان نیست. اما به معنای کاهش خطر عوارض است.

تغییر سبک زندگی در درمان بیماری دیابت نوع 2

تغییر یا رعایت برخی از شیوه های زندگی تقریباً همیشه مرحله اول درمان دیابت نوع 2 است. کاهش وزن یکی از اهداف اصلی تغییر سبک زندگی است. از دست دادن فقط 5٪ تا 10٪ از کل وزن بدن می تواند تأثیر چشمگیری بر میزان قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 داشته باشد.

رعایت رژیم غذایی در درمان بیماری دیابت نوع 2

رعایت رژیم غذایی یکی از مهمترین عوامل در کنترل دیابت است. به ویژه کاهش مصرف کربوهیدرات ها بسیار مهم است، که می تواند علاوه بر کاهش وزن، کنترل قند خون و سطح تری گلیسیرید (چربی همراه با افزایش خطر بیماری های قلبی) را بهبود بخشد.

اگرچه به طور رسمی چیزی به عنوان ” رژیم غذایی دیابت ” وجود ندارد، اما روشهای مختلفی برای خوردن و تغذیه وجود دارد که مفید واقع شده اند، از جمله:

روش به اندازه یک بشقاب. این یک روش آسان برای کنترل رژیم غذایی است که بر سبزیجات غیر نشاسته ای، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و فیبر تأکید دارد. حتیمی تواند به کند شدن افزایش سطح قند خون کمک کند). در این روش قسمت مشخصی از بشقاب به غذاهای خاصی اختصاص دارد. می توان فضای کمی از بشقاب را را برای چربی سالم نیز در نظر گرفت (به عنوان مثال یک سوم آووکادو یا یک قاشق چای خوری روغن زیتون).

میزان کربوهیدرات: از آنجا که کربوهیدرات ها بیشتر از سایر عناصر مغذی (پروتئین و چربی) بر قند خون تأثیر می گذارند، مصرف همان مقدار کربوهیدرات در هر وعده به ثابت نگه داشتن سطح گلوکز کمک می کند. این ممکن است به معنای مصرف هر روز به 45 گرم کربوهیدرات برای صبحانه و ناهار، 15 گرم کربوهیدرات برای میان وعده و 60 گرم کربوهیدرات برای شام باشد.

محدود کردن مصرف غذاهایی که سطح قند خون را افزایش می دهند: این شامل کربوهیدرات های تصفیه شده، فرآوری شده، مانند نان سفید و ماکارونی و حتی شیرینی های پر از شکر شامل کوکی ها، کیک، آب نبات و آب میوه است. معمولاً خوردن دو یا سه وعده میوه کامل تازه در روز خوب است.

مشاوره با یک متخصص تغذیه که در دیابت تخصص دارد قبل از ایجاد تغییرات عمده در رژیم غذایی بسیار حیاتی است.

ورزش منظم

ورزش منظم برای مدیریت دیابت نوع 2 بسیار مهم است. فعالیت بدنی باعث سوزاندن کالری می شود و ممکن است در کاهش وزن موثر باشد، اما ورزش همچنین می تواند تأثیر مستقیمی در کنترل قند خون داشته باشد زیرا مقاومت به انسولین ارتباط زیادی با افزایش چربی و کاهش توده عضلانی دارد.

سلولهای عضلانی از انسولین بسیار کارآمدتر از چربی استفاده می کنند، بنابراین با عضله سازی و چربی سوزی می توان به کاهش و کنترل بهتر سطح گلوکز خون کمک کرد.

انجمن دیابت امریکا دستورالعمل های زیر را برای بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 توصیه می کند:

• 150 دقیقه یا بیشتر فعالیت هوازی متوسط ​​تا شدید در هفته، حداقل در طی سه روز، نه بیشتر از دو روز متوالی، بدون فعالیت.
•  هفته ای دو تا سه جلسه ورزش مقاومتی در روزهای غیر مرتبط (به عنوان مثال تمرین با وزنه یا تمرینات با وزن بدن)
•  هفته ای دو تا سه جلسه آموزش انعطاف پذیری و تعادل (به عنوان مثال تمرین یوگا یا تای چی) برای سالمندان
• انجمن دیابت امریکا (ADA) همچنین توصیه می کند که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نباید برای مدت طولانی بی تحرک باشند. تقریباً هر 30 دقیقه بلند شده و حرکت کنند.

ترک سیگار

طبق مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های ایالات متحده (CDC)، افرادی که سیگار می کشند 30تا 40 درصد بیشتر از افراد غیر سیگاری به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند. حتی استفاده از تنباکو بدون دود نیز می تواند خطر دیابت را افزایش دهد. بعلاوه، افراد سیگاری که دیابت دارند به احتمال زیاد دچار عوارض جدی می شوند.

از طرف مثبت، افراد دیابتی که سیگار را ترک می کنند تقریباً بلافاصله شاهد بهبود علائم دیابت و مزایای کلی سلامتی خود هستند.

رویکردهای زیادی برای ترک سیگار وجود دارد. بحث در مورد گزینه ها با پزشک می تواند کمک کند گزینه ای را که به احتمال زیاد برای فرد مناسب است، برا شناسایی کند.

وقتی تغییرات رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن برای کنترل سطح قند خون کافی نیست، دارو می تواند موثر باشد.

برخی از گزینه ها داروهای خوراکی هستند، در حالی که برخی دیگر از طریق تزریق انجام می شوند. بیشتر آنها قرار است همراه با رژیم غذایی و ورزش استفاده شوند، نه اینکه جایگزین اقدامات سبک زندگی سالم شوند.

دارو های خوراکی در درمان بیماری دیابت نوع 2

سولفونیل اوره

سولفونیل اوره، قدیمی ترین نوع داروهای خوراکی دیابتی است. آنها با تحریک پانکراس برای ترشح انسولین بیشتر در جریان خون اثر می کنند.

•  تولبوتامید
•  تولازامید
•  دیابینزی (کلرپروپامید)
•  گلوکوترول (گلیپیزاید)
• DiaBeta، Glynase (گلیبورید)
•  آماریل (گلیمپیراید) همچنین در ترکیب با روزیگلیتازون (آواناردیل) و پیوگلیتازون (Duetact)

 بیگوانید

بیگوانیدها میزان گلوکز تولید شده توسط کبد را کاهش می دهند در حالی که بدن را نسبت به انسولین حساس تر می کنند.

(Glucophage XR)متفورمین با مصرف طولانی مدت

بیماران باید متفورمین خود را همانطور که تجویز شده است مصرف کنند. تا جایی که پزشک متخصص در صورت لزوم قادر به تجویز یک درمان جایگزین باشد. قطع متفورمین بدون جایگزینی می تواند خطرات جدی برای سلامتی بیماران دیابتی نوع 2 ایجاد کند.

 تیازولیدیندیونها

تیازولیدیندیونها سلول های عضلانی و چربی را حساس می کنند تا انسولین را با سرعت بیشتری بپذیرند. این داروها خطرات خاصی برای سلامتی دارند که لازم است قبل از تجویز مورد بررسی قرار گیرند.

• آوندیا (روزیگلیتازون): همچنین با متفورمین (Avandamet) و با گلیمپیرید (Avandaryl) ترکیب می شود.
• اکتوس (پیوگلیتازون): همچنین در ترکیب با آلوگلیپتین (Oseni): با متفورمین (Actoplus Met) و با گلیمپیرید (Duetact) مصرف می شود.

بازدارنده های آلفا-گلوکوزیداز

مهار کننده های آلفا گلوکوزیداز در هنگام هضم تبدیل کربوهیدرات ها به گلوکز را به تأخیر می اندازند. این به تنظیم سطح گلوکز خون و پیشگیری از افزایش بیش از حد قندها کمک می کند.

مگلیتینیدها Meglitinides

مگلیتینیدها در صورت وجود گلوکز در خون به تحریک تولید انسولین کمک می کنند. اگر سطح قند خون پایین باشد، آنها به همان اندازه موثر نیستند.

 بازدارنده های DPP-4

دی پپتیدیل پپتیداز -4 (DPP-4) آنزیمی است که اینکرتین ها را از بین می برد. اینکرتین ها هورمون هایی هستند که به بدن کمک خواهند کرد. تا در صورت نیاز انسولین بیشتری تولید کند. مهار کننده های DPP-4 با مسدود کردن این آنزیم کار می کنند.

توجه به این نکته مهم است که در آگوست 2015، سازمان غذا و دارو (FDA)هشدار و احتیاط بیشتری درباره اثر جانبی احتمالی مهارکننده های DPP-4 – درد مفصل شدید و بالقوه ناتوان کننده افزود. اگر فرد دارویی مصرف می کند که حاوی یک مهار کننده DPP-4 است و دچار درد مفاصل می شود، فوراً با پزشک مشورت کند. شاید لازم باشد داروی دیگری تجویز شود.

بازدارنده های انتخابی سدیم – گلوکز – 2

حمل کننده انتخابی سدیم-گلوکز -2 (SSGT-2) باعث مهار قند خون شده و کلیه ها از طریق ادرار گلوکز را از بدن خارج می کنند.

•  فارکسیگا (داپاگلیفلوزین): همچنین در ترکیب با ساکساگلیپتین (Qtern)، با ساکساگلیپتین و متفورمین (Qternmet XR) و با متفورمین (Xigduo XR)
•  ژاردیانس (empagliflozin): همچنین در ترکیب با آمپاگلیفلوزین و لیناگلیپتین (گلایسامی) و با ایمپاگلیفلوزین و متفورمین (Synjardy)
•  استگلاترو (ارتوگلیفلوزین): همچنین در ترکیب با ارتوگلیفلوزین و متفورمین (Segluromet) و ارتوگلیفلوزین و سیتاگلیپتین (Steglujan)
• Invokana (کاناگلیفلوزین): همچنین در ترکیب با متفورمین (Invokamet)
• Canagliflozin هشدار خاصی دارد که مصرف آن می تواند خطر قطع انگشت شست پا، مچ پا یا پا را به علت عفونت یا عوارض دیگر افزایش دهد.

در صورت داشتن درد، حساسیت به لمس، زخم، زخم یا ناحیه متورم، گرم و قرمز در انگشت پا یا پا، تب یا لرز، یا سایر علائم و نشانه های عفونت، بلافاصله به پزشک مراجعه شود.

 پروتئین گیرنده پپتید شبه گلوکاگون (GLP-1)

قرص های خوراکی Rybelsus (سماگلوتید) به عنوان اولین و تنها GLP-1 خوراکی برای بهبود کنترل قند خون در بیماران بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2 مورد تأیید قرار گرفت.

Trijardy ™ XR (قرص های آزادشده با استفاده از امپاگلیفلوزین / لیناگلیپتین / متفورمین هیدروکلراید) در ژانویه 2020 به عنوان تنها درمان خوراکی ترکیبی سه گانه برای دیابت نوع 2 تأیید شد. Trijardy ترکیبی از Jardiance، Tradjenta و متفورمین هیدروکلراید است که همگی در یک قرص رهش طولانی که یک بار در روز مصرف می شود، دارد.

داروهای تزریقی دیابت

اینکرتین

اینکرتین که به عنوان آگونیست های گیرنده GLP-1 نیز شناخته می شوند، از عملکرد اینکرتین ها برای تحریک تولید انسولین تقلید می کنند. آنها همچنین سرعت هضم را کاهش می دهند تا گلوکز با سرعت بیشتری وارد خون شود.

آنالوگ آمیلین

آمیلین، هورمونی است که همزمان با انسولین توسط لوزالمعده آزاد می شود. این ماده از ترشح گلوکاگون پیشگیری می کند. سرعت تخلیه غذا از معده را کاهش می دهد و به تقویت احساس سیری بعد از غذا کمک می کند.

همانند انسولین، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مقدار طبیعی آمیلین تولید نمی کنند. به این ترتیب، اعتقاد بر این است که جایگزینی آمیلین به کنترل سطح قند خون کمک می کند. آمیلین انسانی سلولهای بتا را که انسولین تولید می کنند از بین می برد. یک نسخه مصنوعی یا آنالوگ آمیلین توسط سازمان غذا و دارو (FDA)در مارس 2005 تأیید شد.

انسولین

اگرچه انسولین برای مدیریت دیابت نوع 1 حیاتی است. اما فقط برای افراد خاص دیابتی نوع 2 لازم است. به طور معمول کسانی که:

• بسیار مقاوم به انسولین هستند.
• قبلاً هنگام تشخیص قند خون آنها بسیار بالا بوده است.
• فرد نتوانسته قند خون را با داروهای خوراکی، رژیم غذایی و ورزش کنترل کند.

رژیم انسولین فرد متناسب با نیازهای خاص وی تنظیم می شود. برخی از افراد ممکن است نیاز به انسولین طولانی اثر در صبح داشته باشند که به طور مداوم در طول روز برای عادی سازی سطح قند خون اثر خواهد کرد. در حالی که برخی دیگر بیشترین بهره را از انسولین کوتاه اثر یا سریع اثر مصرف شده در وعده غذایی می برند. افراد دیگر ممکن است نیاز به مصرف هر دو نوع انسولین داشته باشند.

انسولین باید تزریق شود. با این وجود گزینه های مختلفی برای تحویل وجود دارد. رایج ترین آن یک قلم انسولین است (دستگاهی که با یک سوزن کوچک مجهز شده است). سایر گزینه ها شامل سوزن و سرنگ اساسی یا پمپ انسولین یا پچ متصل به بدن است.

نظارت بر قند خون

برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که انسولین مصرف می کنند، به علت های زیادی ممکن است نظارت بر قند خون ضروری باشد.

به بیشتر افرادی که چندین بار انسولین تزریق می کنند توصیه می شود قند خون قبل از غذا و قبل از خواب را کنترل کنند. برای کسانی که فقط انسولین طولانی مدت مصرف می کنند، ممکن است لازم باشد فقط دو بار در روز آزمایش (قبل از صبحانه و قبل از شام) انجام شود.

پایش با دستگاهی به نام متر گلوکز خون یا گلوکومتر انجام می شود که می تواند سطح قند خون را بر اساس یک قطره از نوک انگشت اندازه گیری کند. اکثر دستگاه ها برای انجام آزمایش های تک طراحی شده اند، اما برخی از آنها نظارت مستمر بر گلوکز را ارائه می دهند.

جراحی چاقی

جراحی چاقی روشی است که برای کمک به شخصی که دارای اضافه وزن زیادی است در کاهش وزن کمک می کند. طبق انجمن جراحی متابولیک و چاقی آمریکا (ASMBS)، در مطالعات جراحی چاقی که روی بیش از 135000 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 انجام شد، نتایج قابل توجه بود: تقریباً 90٪ قند خون کمتری داشتند، قادر به کاهش دوز دارو، و بهبود در مشکلات بهداشتی ناشی از دیابت را تجربه کرده است. بعلاوه، 78٪ بیماران پس از لاغر شدن در نتیجه جراحی، دچار بهبودی شدند.

افراد مبتلا به دیابت نوع 2 با شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از 35 نامزد جراحی چاقی هستند. اگرچه انواع مختلفی از جراحی چاقی وجود دارد. اما روشی به نام بای پس معده (و در آن دستگاه گوارش به گونه ای تغییر می یابد که غذا بیشتر معده و قسمت فوقانی روده کوچک را دور بزند) بیشترین تأثیر در سطح قند خون بر اساس ASMBS، این روش می تواند منجر به “بهبود دیابت نوع 2 در 80٪ بیماران و بهبود بیماری در 15٪ اضافی بیماران” شود.

مانند هر روش جراحی، عمل جراحی چاقی نیز خطراتی دارد. همچنین به تغییر در سبک زندگی قابل توجهی، به ویژه در مورد رژیم غذایی نیاز دارد. افرادی که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار می گیرند، لازم است یک برنامه غذایی خاص را که سرشار از پروتئین است و کربوهیدرات تصفیه شده و قندهای اضافی را محدود می کند دنبال کنند. آنها همچنین باید متعهد به مصرف مکمل های غذایی شوند.

با توجه به عوارض احتمالی مرتبط با دیابت نوع 2، به ویژه برای افرادی که چاق هستند، مزایای مداخله جراحی ممکن است بیش از خطرات باشد. اما در مورد تغییرات لازم در رژیم غذایی، ایجاد آنها به طور کلی به یک شیوه زندگی سالم بیشتر کمک می کند.