کبد چرب یا FATTY LIVER در اثر تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد می شود. داشتن مقادیر کم چربی در کبد طبیعی است، اما تجمع بیش از حد آن می تواند به بیماری تبدیل شود و مشکلاتی را برای سلامتی افراد ایجاد کند. این حالت می تواند باعث التهاب کبد شده و به آن آسیب برساند و منجر به زخم کبد و در موارد شدید به نارسایی کبد شود.
علت FATTY LIVER
این بیماری هنگامی ایجاد می شود که بدن شما چربی زیادی را تولید کند و یا آن را به اندازه کافی تجزیه نکند. چربی اضافی در سلول های کبدی ذخیره می شود. بیماری ممکن است علت های مختلفی داشته باشد. علت اصلی نوع خاصی هست به نام کبد الکی چرب، نوشیدن زیاد الکل می باشد.
در افرادی که الکل مصرف نمی کنند، ممکن است یک یا چند عامل زیر در ابتلا فرد به این بیماری نقش داشته باشند، از جمله:
- چاقی
- قند خون بالا
- مقاومت به انسولین
- مقادیر زیادی چربی به خصوص تری گلیسیرید در خون
علل کمتر شایع این بیماری، عبارتند از:
- بارداری
- کاهش سریع وزن
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
- برخی از انواع عفونت ها، مانند هپاتیت C
- عوارض جانبی برخی از داروها مانند متوترکسات، تاموکسیفن، آمیودورون و والپروئیک اسید
برخی از ژن ها همچنین ممکن است خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهند.
عوامل خطر FATTY LIVER
مصرف الکل یکی از عوامل خطر اصلی در ابتلا افراد به بیماری می باشد.
برخی دیگر از عواملی که می تواند احتمال بروز این خطر را افرایش دهند، عبارتند از:
- بارداری
- قند خون بالا
- دیابت نوع2
- کلسترول بالا
- سندرم متابولیک
- سابقه خانوادگی
- چاقی و اضافه وزن
- مقاومت به انسولین
- سطوح بالای تری گلیسیرید
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
علائم FATTY LIVER
در بسیاری از موارد، بیماری علائم قابل توجهی را ایجاد نمی کند و در صورت بروز باعث احساس خستگی و یا درد در سمت راست بالای شکم شود. برخی از مبتلایان به بیماری عوارضی از جمله زخم کبد و یا در موارد شدیدتر به سیروز کبدی ایجاد می کند. سیروز ممکن است باعث بروز علائمی شود از جمله:
- گیجی
- ضعف
- خستگی
- تورم پاها
- درد شکم
- تورم شکم
- خون دماغ
- کاهش وزن
- پوست خارش دار
- از دست دادن اشتها
- زرد شدن پوست و چشم
- بزرگ شدن پستان در مردان
- رگ های شبیه به شبکه های عنکبوتی در زیر پوست
سیروز یک بیماری بالقوه خطرناک است.
اگر شما دچار خستگی، کاهش اشتها یا سایر علائم غیر قابل توضیح هستید، به پزشک مراجعه کنید.
انواع FATTY LIVER
دو نوع اصلی از بیماری وجود دارد: غیر الکلی و الکلی.
- بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) شامل ساده AFLD و استئاته هپاتیت الکلی (ASH) است.
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) شامل کبد چرب غیر الکلی ساده، استئاته هپاتیت غیر الکلی (NASH) و کبد چرب حاد حاملگی (AFLP) است.
بیماری FATTY LIVER غیر الکلی (NAFLD)
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) هنگامی ایجاد می شود که چربی در کبد افرادی که الکل مصرف نمی کنند تشکیل شود. همچنین در صورت عدم ایجاد التهاب یا عوارض دیگر همراه با ایجاد چربی، این بیماری به عنوان کبد چرب غیر الکلی ساده شناخته شده است.
استئاته هپاتیت غیر الکلی (NASH)
استئاته هپاتیت غیر الکلی (NASH) نوعی NAFLD استو هنگامی رخ می دهد که ایجاد چربی اضافی در کبد با التهاب کبد همراه باشد و فرد هیچ گونه سابقه مصرف الکل نداشته باشد. NASH در صورت عدم درمان و پیشگیری می تواند باعث زخم شدن کبد، سیروز و نارسایی کبد منجر شود .
FATTY LIVER حاد بارداری (AFLP)
FATTY LIVER حاد بارداری (AFLP) به ندرت دیده می شود اما یک بیماری کاملا جدی است که به عنوان یکی از عوارض بارداری ایجاد می شود و علت دقیق آن مشخص نیست. AFLP معمولاً در سه ماهه سوم بارداری ظاهر می شود. در صورت عدم درمان، خطرات جدی برای مادر و نوزاد در حال رشد دارد. در صورت تشخیص کبد چرب حاد بارداری در زنان باردار، پزشک معالج می تواند زایمان زودرس را توصیه کند و حتی ممکن است چندین روز بعد از زایمان مادر نیاز به مراقبت ها داشته باشد. به احتمال زیاد طی چند هفته پس از زایمان وضعیت سلامت کبد مادر به حالت عادی باز می گردد.
بیماری FATTY LIVER الکلی (ALFD)
نوشیدن زیاد الکل به کبد آسیب می رساند و کبد نمی تواند چربی را به درستی تجزیه کند و منجر به تجمع کبد و بیماری کبد چرب الکی می شود. بیماری کبد چرب الکلی (ALFD) اولین مرحله بیماری کبد مرتبط با الکل است. در صورت عدم ایجاد التهاب یا عوارض دیگر همراه با ایجاد چربی، این بیماری به عنوان کبد چرب الکلی ساده شناخته شده است.
استئاته هپاتیت الکلی (ASH)
استئاته هپاتیت الکلی و یا همان هپاتیت الکی (ASH) نوعی AFLD است و زمانی اتفاق میفتد که ایجاد چربی اضافی در کبد با التهاب کبد همراه است و در صورت عدم درمان می تواند منجر به زخم و یا سیروز کبدی و در نهایت زخم شدن کبد شما شودسیروزشود نارسایی کبد شود .افراد مبتلا به هپاتیت الکلی باید برای درمان بیماری خود حتما از مصرف الکل پرهیز کنند .
مراحل FATTY LIVER
بیماری می تواند طی چهار مرحله پیشرفت کند:
- FATTY LIVER ساده که نشان دهنده وجود چربی اضافی در کبد است.
- استئوته هپاتیت که در آن علاوه بر چربی اضافی، کبد ملتهب می شود.
- فیبروز، که در آن التهاب کبد باعث ایجاد جای زخم می شود.
- سیروز کبدی که در این مرحله زخم کبد بیشتر شده است.
سیروز یک وضعیت بالقوه خطرناک است که می تواند باعث نارسایی کبد شود و ممکن است غیر قابل برگشت باشد. به همین دلیل جلوگیری از پیشرفت آن بسیار مهم است.
تشخیص کبد چرب
برای تشخیص بیماری، پزشک تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی را انجام می دهد و ممکن است در ادامه روند تشخیص خود یک یا چند آزمایش را تجویز کند.
تاریخچه پزشکی
پزشک برای بررسی کامل تاریخچه پزشکی بیمار ممکن است موارد زیر را بررسی کند:
- دارو های مصرفی بیمار
- مصرف الکل و سایر عادات سبک زندگی
- سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی بیمار، از جمله سابقه بیماری کبد
معاینه بدنی
برای بررسی التهاب کبد و وضعیت ظاهری کبد پزشک معالج می تواند بدن از جمله شکم بیمار را معاینه کند.
آزمایش خون
در بسیاری از موارد، بیماری پس از آزمایش خون تشخیص داده می شود که آنزیم های کبدی زیاد را نشان می دهد. به عنوان مثال، پزشک ممکن است آزمایش آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و تست آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را برای بررسی آنزیم های کبدی سفارش دهد. بیماری کبد چرب یکی از دلایل احتمالی التهاب کبد است که منجر به بالا رفتن آنزیم های کبدی می شود. در صورت مثبت بودن آزمایش آنزیم های کبدی و بالا بودن میزان آنها پزشک احتمالاً برای شناسایی علت التهاب آزمایش های جانبی را توصیه می کند.
مطالعات تصویربرداری
پزشک معالج می تواند از یک یا چند تست تصویربرداری زیر برای بررسی چربی اضافی یا سایر مشکلات کبد بیمار استفاده کند:
- سونوگرافی
- اسکن ام آر آی
- سی تی اسکن
پزشک همچنین ممکن است برای بررسی و تشخیص زخم کبدی از آزمایشی بنام الاستوگرافی زودگذر تحت کنترل لرزش (VCTE) را سفارش دهد. در این تست از امواج صوتی با فرکانس پایین برای ارزیابی کبد استفاده می شود.
بیوپسی کبد
بیوپسی کبد بهترین راه برای تعیین شدت بیماری کبدی است. در طی بیوپسی کبد، پزشک سوزنی را در کبد بیمار وارد کرده و یک قطعه بافت کبد را برای معاینه خارج می کند. بیوسی در تشخیص سیروز کبدی از بیماری کبد چرب مفید است.
پیش آگهی کبد چرب
در بسیاری از موارد با تغییر در سبک زندگی می توان بیماری را برطرف کرد حتی این تغییرات ممکن است به جلوگیری از آسیب و زخم کبدی کمک کنند. در صورت عدم درمان این بیماری می تواند باعث التهاب، آسیب به کبد و زخم برگشت ناپذیر شود. زخم شدید کبدی به عنوان سیروز شناخته می شود. در صورت ابتلا به سیروز، خطر ابتلا به سرطان کبد و نارسایی کبد افزایش می یابد. این عوارض می تواند کشنده باشد. بهترین راهکار برای پیشگیری و حتی درمان کبد چرب، پیروی از برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک و انجام یک شیوه زندگی سالم است.
درمان کبد چرب
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان بیماری تصویب نشده است و در بسیاری از موارد، تغییر در شیوه زندگی می تواند در معالجه بیماری موثر باشد. به عنوان مثال، پزشک ممکن است به بیمار راهکارهای زیر را توصیه کند:
- کاهش وزن
- ترک مصرف الکل
- 30 دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته
- حفظ رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی
در صورت بروز عوارض، پزشك ممكن است درمان های دیگری مانند دارو و عمل جراحی را توصیه كند. سیروز می تواند منجر به نارسایی کبد شود که در این صورت ممکن است به پیوند کبد احتیاج پیدا کند.
رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب
تنظیم رژیم غذایی تا حدودی می تواند به درمان این بیماری کمک کند و خطر بروز عوارض را کاهش دهد. برای همین منظور افراد مبتلا به بیماری می توانند راهکار های زیر را در نظر بگیرند:
- مصرف الکل را به طور جدی ترک کنند.
- رژیم غذایی سرشار از غذاهای گیاهی از جمله میوه، سبزیجات، حبوبات و غلات کاملی داشته باشد.
- مصرف چربی های ترانس که در بسیاری از میان وعده های فرآوری شده وجود دارد، را کاهش دهند.
- از مصرف چربی های اشباع که در گوشت قرمز و بسیاری از محصولات حیوانی موجود است خودداری شود.
- مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید و سایر محصولات دانه تصفیه شده را محدود کنند.
علاوه بر این دستورالعمل های اساسی، برخی از غذاهای خاص ممکن است به ویژه برای مبتلایان به بیماری کبد چرب مفید باشد. این مواد غذایی عبارتند از:
سیر
سیر در بسیاری از رژیم های غذایی اصلی وجود دارد و برای افراد مبتلا به بیماری هم بسیار مفید است کند. تحقیقات نشان داده که مکمل های پودر سیر به کاهش وزن بدن و چربی در افرادی که بیماری دارند کمک می کند.
اسیدهای چرب امگا 3
خوردن غذاهایی که اسیدهای چرب امگا 3 زیاد دارند ممکن است به کاهش چربی کبد کمک کند.
این مواد غذایی عبارتند از:
- گردو
- ساردین
- دانه کتان
- ماهی سالمون
قهوه
یک تحقیق انجام شده بر روی حیوانات نشان داده است که قهوه بدون کافئین باعث کاهش آسیب کبدی و التهاب در موش هایی که رژیم غذایی حاوی مقادیر زیادی چربی، فروکتوز و کلسترول را داشتند، می شود و قهوه میزان چربی ایجاد شده در کبد موش ها را کاهش داده و سوخت و ساز بدن آنها را بهبود می بخشد.
کلم بروکلی
خوردن انواع سبزیجات کامل برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید است. با این حال، کلم بروکلی یکی از سبزیجات است که فرد مبتلا به بیماری کبد چرب باید آن را در رژیم غذایی خود لحاظ کند. یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که مصرف طولانی مدت کلم بروکلی به جلوگیری از ایجاد چربی در کبد موش کمک می کند.
چای سبز
چای سبز حاوی چندین آنتی اکسیدان مانند کاتچین است که می تواند به بهبود بیماری کبد چرب کمک کند.
گردو
مغز گردو حاوی اسیدهای چرب امگا 3 بسیار زیاد است و خوردن گردو در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی عملکرد کبد را بهبود می بخشد.
کشک و سویا
سویا و کشک باعث کاهش تجمع چربی در کبد کی شوند. نتایج یک بررسی نشان داده که در زنان مبتلا به چاقی که هر روز به مدت 4 هفته 60 گرم پروتئین آب پنیر (کشک) را مصرف کرده اند، چربی دخیره شده در کبد را تا 20 درصد کاهش داده است. پروتئین سویا حاوی آنتی اکسیدان هایی به نام ایزوفلاون است که به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش سطح چربی ها در بدن کمک می کند.
منع غذایی در بیماران مبتلا به کبد چرب
افزودن غذاهای سالم به رژیم غذایی یکی از راه های مدیریت بیماری کبد چرب است. با این حال، برای افرادی که مبتلا به این بیماری هستند باید از مصرف برخی غذاهای دیگر جلوگیری و یا آن را محدود کنند، این غذا ها عبارتند از:
قند و شکر اضافه شده
قندهای اضافه شده باعث بالا رفتن قند خون و افزایش چربی در کبد می شوند. تولید کنندگان اغلب قند را به آب نبات، بستنی و نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه و آب میوه ها اضافه می کنند. قندهای اضافه شده همچنین در غذاهای بسته بندی شده، کالاهای پخته شده و حتی قهوه و چای خریداری شده در فروشگاه وجود دارد.
دانه های تصفیه شده
دانه های فرآوری و تصفیه شده در نان سفید، ماکارونی سفید و برنج سفید وجود دارد. تولیدکنندگان فیبر را از این دانه های بسیار فرآوری شده خارج می کنند. این دانه ها می تواند قند خون را در بدن افزایش دهند. مردم به راحتی می توانند دانه های تصفیه شده را با سیب زمینی، حبوبات یا جایگزین های گندم کامل و غلات کامل جایگزین کنند.
غذاهای سرخ شده یا شور
غذای بسیار سرخ شده یا شور به احتمال زیاد باعث افزایش کالری و خطر افزایش وزن می شود. چاقی یکی از دلایل عمده بیماری کبد چرب است. اضافه کردن ادویه ها به وعده غذایی یک روش عالی برای طعم دادن غذاها بدون اضافه کردن نمک است. همچنین افراد به جای سرخ کردن آنها معمولاً می توانند غذاهای خود را پخته یا بخارپز کنند.
گوشت
چربی اشباع شده باعث افزایش چربی موجود در اندام ها از جمله کبد می شود. گوشت های مانند گوشت گاو حاوی مقدار زیادی چربی های اشباع هستند، که فرد مبتلا به بیماری کبد چرب باید از مصرف آن جلوگیری کند.
آخرین دیدگاه‌ها