لوسمی لنفوسیتی مزمن

لوسمی لنفوسیتی مزمن نوعی سرطان است که بر روی گلبول های سفید خون تأثیر می گذارد و در طی سال های متمادی به آرامی پیشرفت می کند. این بیماری بیشتر در افراد بالای 60 سال دیده می شود و در افراد زیر 40 سال نادر است. کودکان تقریباً هرگز مبتلا به این بیماری نمی شوند.

در لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)، ماده اسفنجی موجود در برخی از استخوان ها (مغز استخوان) تعداد زیادی گلبول سفید به نام لنفوسیت ها تولید می کند، که کاملاً توسعه نیافته اند و به درستی کار نمی کنند. با گذشت زمان، این تغییرات می تواند طیف وسیعی از مشکلات، از جمله عفونت، خستگی مداوم، تورم در غدد گردن، زیر بغل یا کشاله ران و خون ریزی غیر معمول یا کبودی را ایجاد کند.

اصطلاح “مزمن” در لوسمی لنفوسیتی از این واقعیت ناشی می شود که به طور معمول کندتر از انواع دیگر لوسمی پیشرفت می کند. اصطلاح لنفوسیتیک در لوسمی لنفوسیتی مزمن از سلول های مبتلا به این بیماری ناشی می شود (لنفوسیت ها)، که به بدن شما در مبارزه با عفونت کمک می کند. درمان هایی برای کمک به کنترل بیماری وجود دارد.

لوسمی لنفوسیتی مزمن با انواع دیگر سرطان خون متفاوت است.

علت لوسمی لنفوسیتی مزمن

هنوز علت اصلی لوسمی لنفوسیتی مزمن مشخص نیست. علت این بیماری ارتباطی به تابش یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، رژیم غذایی و یا عفونت ندارد. اما داشتن ژن های خاص می تواند خطر ابتلا به CLL را افزایش دهد. افراد با سابقه خانوادگی، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.

علائم لوسمی لنفوسیتی مزمن

معمولاً لوسمی لنفوسیتی مزمن باعث بروز علائم زود هنگام نمی شود و فقط ممکن است در طی آزمایش خون تشخیص داده شوند.

علائم در صورت بروز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عفونت
• دمای بالا
• عرق شبانه
• تورم و درد شکمی
• کاهش وزن غیر عمدی
• خون ریزی و کبودی راحت تر از حد معمول
• غدد متورم در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
• کم خونی، خستگی مداوم، تنگی نفس و پوست کمرنگ

در صورت بروز علائم مداوم یا نگران کننده، باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم می تواند دلایل دیگری غیر از سرطان داشته باشد، اما بهتر است که آن ها بررسی شوند.

تشخیص لوسمی لنفوسیتی مزمن

بیشتر موارد لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) حین انجام آزمایش خون تشخیص داده می شوند. پزشک در صورت تشخیص می تواند بیمار را به متخصص خون و یا هماتولوژیست ارجاع دهد. وی ممکن است برای تشخیص بهتر در مورد علائم و سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار سوالاتی را بپرسد. برای بررسی مشکلاتی مانند غدد متورم و طحال متورم، معاینه جسمی را انجام دهد.

آزمایش خون

آزمایش شمارش خون کامل،  برای کمک به تشخیص CLL انجام می شود تا تعداد و ظاهر سلول های مختلف خون در نمونه خون بیمار در آزمایشگاه بررسی شوند. تعداد غیر طبیعی سلول های سفید خون (لنفوسیتB) می تواند نشانه ای از ابتلا به بیماری لوسمی لنفوسیتی مزمن باشد. بررسی دقیق این سلول ها معمولاً می تواند تشخیص را تأیید کند. تعداد زیاد سلول های B، یک نوع لنفوسیت، ممکن است لوسمی لنفوسیتی مزمن را نشان دهد.

ایمونو فنوتیپ

آزمایشی به نام فلوسیتومتری جریان یا ایمونو فنوتیپ نوع لنفوسیت های درگیر را مشخص می کند. اگر لوسمی لنفوسیتی مزمن وجود داشته باشد، فلوسیتومتری جریان همچنین ممکن است به تجزیه و تحلیل سلول های لوسمی کمک کند.

فلورسانس در هیبریداسیون درجا (FISH)

فلورسانس در هیبریداسیون درجا (FISH)، لنفوسیت ها را برای ناهنجاری های ژنتیکی بررسی می کند. پزشکان گاهی از این اطلاعات برای تعیین پیش آگهی بیماری و انتخاب نوع روند درمانی استفاده می کنند.

اشعه ایکس

پزشک همچنین می تواند آزمایشات تصویربرداری، اشعه ایکس قفسه سینه و سونوگرافی و سی تی اسکن را توصیه کند. این آزمایشات می تواند مشکلات ناشی از CLL مانند غدد متورم یا طحال متورم را بررسی کرده و به رد و یا تایید کردن سایر علل احتمالی بیمار کمک کند.

بیوپسی مغز استخوان

بعضی اوقات ممکن است پزشک از مغز استخوان بیمار نمونه برداری کند تا سلول های سرطانی تحت میکروسکوپ بررسی شوند.

بیوپسی گره لنفاوی

در بیوپسی غدد لنفاوی از غده سرطانی در طی یک عمل جراحی جزئی تحت بی حسی موضعی یا عمومی ، نمونه برداری خواهد شد. برداشتن و معاینه یک غده لنفاوی متورم می تواند به تأیید و تشخیص CLL کمک کند. در این نمونه برداری معمولاً بیمار نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد.

آزمایشات ژنتیکی

برای تشخیص بهتر بیماری لوسمی لنفوسیتی مزمن ممکن است آزمایشاتی روی نمونه خون و مغز استخوان بیمار انجام شود تا ژن های غیرمعمول موجود در سلول های سرطانی بررسی شود.

شناسایی ژن های غیرمعمول در این سلول ها می تواند به پزشک در تصمیم گیری روند درمانی کمک کند . برخی از درمان های CLL در افرادی که ژن های غیر طبیعی خاصی در سلول های آسیب دیده دارند کاربردی ندارد.

عوارض لوسمی لنفوسیتی مزمن

لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) بعضی اوقات می تواند باعث بروز عوارض جانبی دیگری شود، که برخی از آن ها عبارتند از:

عفونت ها

افراد مبتلا به CLL معمولاً سیستم ایمنی ضعیفی دارند و در برابر عفونت ها آسیب پذیر هستند زیرا فقدان گلبول های سفید خون در برابر عفونت هستند. علاوه بر آن، درمان با شیمی درمانی می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند. بیماران بهتر است علائم احتمالی یک عفونت مانند درجه حرارت بالا (تب)، درد عضلات، اسهال یا سردرد را به پزشک خود گزارش دهند و از تماس با مبتلایان به عفونت جلوگیری کنند.

سندرم ریشتر

در موارد نادر، CLL می تواند به شکل بیماری تهاجمی لنفوم غیر هوچکین تبدیل شود. به این دگرگونی ریشتر یا سندرم ریشتر گفته می شود.

علائم سندرم ریشتر شامل موارد زیر است:

• تب
• درد شکم
• عرق شبانه
• کاهش وزن غیر عمدی
• تورم ناگهانی غدد لنفاوی

سندرم ریشتر معمولاً با ترکیبی از شیمی درمانی و سایر داروهای قدرتمند درمان می شود.

کم خونی همولیتیک خود ایمنی

یکی دیگر از عوارض نادر CLL می تواند یک بیماری به نام کم خونی همولیتیک ایمنی بدن باشد. که در آن سیستم ایمنی بدن به گلبول های قرمز حمله می کند و آن ها را از بین می برد. این بیماری می تواند باعث کم خونی و تنگی نفس شود. کم خونی همولیتیک خود ایمنی معمولاً با داروهای استروئیدی درمان می شود.

اثرات روان شناختی

در ابتدا تشخیص CLL می تواند بسیار ناراحت کننده و دشوار باشد، چون در مراحل اولیه درمانی صورت نمی گیرد و به بیمار توصیه می شود برای درمان صبر کند تا علائم او بدتر شود. نیاز به سال ها انتظار برای دیدن این وضعیت می تواند بسیار استرس زا باشد و باعث اضطراب یا افسردگی شود. برای کاهش استرس می توان به یک مشاوره مراجعه کرد.

پیش آگهی لوسمی لنفوسیتی مزمن

پیش آگهی CLL به تشخیص به موقع و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. به طور کلی حدود 7 مورد از 10 نفر بعد از تشخیص بیماری، 5 سال یا بیشتر زنده می مانند. تشخیص CLL در مراحل اولیه، معمولاً پیش آگهی بهتری دارد. اگرچه به طور معمول نمی توان لوسمی لنفوسیتی مزمن را درمان کرد، اما درمان می تواند سال ها به کنترل شرایط و بهبود علائم کمک کند.

مراحل CLL

پزشکان از “طبقه بندی مراحل بیماری” برای توصیف انتشار CLL استفاده می کنند. مراحل بیماری برای تعیین نوع درمان مهم است.

3 مرحله اصلی CLL وجود دارد:

• مرحله A، بیمار غدد لنفاوی را در کمتر از 3 ناحیه بدن (مانند گردن، زیر بغل یا کشاله ران) و تعداد بالای گلبول های سفید خون را دارد.
• مرحله B، بیمار غدد لنفاوی را در 3 ناحیه و یا بیشتر بدن (مانند گردن، زیر بغل یا کشاله ران) و تعداد بالای گلبول های سفید خون را دارد.
• مرحله C، بیمار غدد لنفاوی و یا طحال بزرگ شده، تعداد گلبول های سفید خون بالا و تعداد زیادی گلبول های قرمز خون یا پلاکت ها را دارد.

مرحله B و C معمولاً بلافاصله درمان می شوند. مرحله A فقط در صورت تشدید سریع یا شروع علائم، نیاز به درمان دارد.

درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن

از آنجا که CLL به کندی پیشرفت می کند و اغلب در ابتدا علائمی ندارد، ممکن است نیازی به درمان فوری نداشته باشد.

اگر CLL شروع به بروز علائم کند، درمان های اصلی عبارتند از:

• رادیوتراپی
• شیمی درمانی
• داروهای هدفمند سرطان
• نوع جدیدی از درمان شامل پیوند سلول های بنیادی یا مغز استخوان

پیوند سلول های بنیادی یا مغز استخوان یک نوع درمان فشرده است که برای همه بیماران مناسب نیست. درمان معمولاً نمی تواند CLL را به طور کامل از بین ببرد، اما می تواند پیشرفت آن را کند کرده و علائم را بهبود ببخشد. در صورت بازگشت بیماری ممکن است درمان تکرار شود.درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) تا حد زیادی به تشخیص بستگی دارد. در صورت تشخیص زود هنگام، شاید بیمار نیاز به مراقبت و جلسات پیگیری داشته باشد. ولی در صورت پيشرفت بیماری و تشخیص دیر هنگام بیمار ممکن است به شيمي درماني نیاز داشته باشد.

نظارت بر CLL در مراحل اولیه

در صورت عدم علائم در هنگام تشخیص CLL ممکن است درمان لازم نباشد، زیرا:

• درمان می تواند عوارض جانبی قابل توجهی ایجاد کند.
• معمولاً در صورت بروز علائم، شیمی درمانی توصیه خواهد شد.
• CLL غالباً بسیار آهسته رشد می کند و ممکن است سال ها علائمی بروز ندهد.
• در این موارد بیمار به طور معمول فقط به معاینات و پیگیری های منظم نیاز دارد تا وضعیت خودش را کنترل کند.

شیمی درمانی برای CLL پیشرفته تر

بسیاری از افراد مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن در نهایت نیاز به شیمی درمانی دارند. شیمی درمانی شامل مصرف دارو برای کنترل سرطان است. تعدادی از داروهای مختلف برای CLL وجود دارد، اما بیشتر افراد در چرخه درمانی که به مدت 28 روز طول می کشد 3 دارو اصلی مصرف می کنند.

عوارض جانبی درمان

دارو های مورد استفاده برای درمان CLL می تواند عوارض جانبی زیادی ایجاد کند، از جمله:

• عفونت
• ریزش مو
• واکنش آلرژیک
• خستگی مداوم
• احساس بیماری
• نامنظم شدن ضربان قلب
• کبودی یا خون ریزی آسان
• کم خونی، تنگی نفس، ضعف و پوست کمرنگ

بیشتر عوارض جانبی پس از متوقف کردن درمان، برطرف می شوند.

پیوند سلول های بنیادی یا مغز استخوان

پیوند سلول های بنیادی یا مغز استخوان گاهی اوقات برای خلاص شدن از شر CLL به طور كامل یا كنترل علائم در طولانی مدت مورد استفاده قرار می گیرد.

پیوند سلول های بنیادی شامل موارد زیر است:

• شیمی درمانی با دوز بالا و رادیوتراپی برای از بین بردن سلول های سرطانی در بدن
• تهیه سلول های بنیادی از خون یا مغز استخوان اهدا کننده
• پیوند سلول های بنیادی اهدا کننده به بدن بیمار

پیوند سلول های بنیادی تنها درمان برای CLL است، اما خیلی اوقات انجام نمی شود، زیرا این یک درمان تهاجمی است و بسیاری از افراد مبتلا به CLL سالمند هستند و امکان دارد خطرات ناشی از درمان زیاد باشد. درمان اولیه با شیمی درمانی و رادیوتراپی می تواند فشار زیاد و عوارض جانبی دردسرساز ایجاد کند.

سایر درمان های CLL

تعدادی درمان دیگر نیز وجود دارد که گاهی اوقات برای کمک به درمان برخی از مشکلات ناشی از CLL، به خصوص برای بیمارانی که شیمی درمانی برای آن ها قابل انجام نیست، توصیه می شود، مانند:

• عمل جراحی برای برداشتن طحال متورم
• تزریق دارو به منظور تقویت تعداد گلبول های سفید خون
• درمان جایگزینی ایمونوگلوبولین برای جلوگیری از عفونت
• رادیوتراپی برای کوچک کردن غدد لنفاوی بزرگ شده یا طحال متورم
• تزریق خون در صورت بروز کم خونی شدید یا مشکل خون ریزی و کبودی
• آنتی بیوتیک ها، ضد قارچ ها و داروهای ضد ویروسی برای کاهش خطر ابتلا به عفونت در طول درمان

گروه های حمایتی

زندگی با شرایط جدی و طولانی مدت CLL می تواند بسیار دشوار باشد. برخی گروه های حمایتی و انجمن های حمایت از بیماران سرطانی می توانند به افراد مبتلا به CLL، خانواده ها و سرپرستان آن ها آمورش ها و کمک های لازم را ارائه دهند.

طب جایگزین

هیچ درمانی جایگزین برای درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن ثابت نشده است.

درمان های جایگزین برای مقابله با خستگی

برخی از روش های درمانی جایگزین ممکن است در رفع خستگی به بیمار کمک کند. پزشک می تواند با کنترل دلایل اصلی خستگی، آن را درمان کند، اما اغلب داروها به تنهایی کافی نیستند. ممکن است  روش های درمانی جایگزین زیر توصیه شوند:

• یوگا
• ورزش
• ماساژ
• مراقبه
• تکنیک های آرامش

عصاره چای سبز

عصاره چای سبز در آزمایشات اولیه بالینی برای معالجه لوسمی لنفوسیتی مزمن می تواند مفید باشد تحقیقات آزمایشگاهی مشخص کرده که یک ترکیب موجود در عصاره چای سبز به نام EGCG می تواند سلول های لوسمی لنفوسیتی مزمن را از بین ببرد. تحقیقات در افراد مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن در مراحل اولیه نشان داد که EGCG به شکل قرص باعث کاهش برخی علائم بیماری می شود. اما آزمایشات چای سبز قطعی نیست و این موضوع به بررسی بیشتری نیاز دارد.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

پزشک درصورت مشکوک شدن به تشخیص لوسمی لنفوسیتی مزمن می تواند شما ره به پزشک متخصص در زمینه بیماری های خون و مغز استخوان (هماتولوژیست) ارجاع دهد.

برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک بهتر است اطلاعات شخصی اصلی، از جمله فشارهای اساسی یا تغییرات اخیر زندگی خودتان را بنویسید و لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید بنویسید.

در مورد لوسمی لنفوسیتی مزمن، برخی از سؤالات اساسی که می توانید از پزشک خود بپرسید، عبارتند از:

• نتایج آزمون من چیست؟
• آیا فوراً به درمان نیاز دارم؟
• گزینه های درمان من کدامند؟
• آیا باید آزمایش های دیگری انجام دهم؟
• عوارض جانبی مربوط به هر درمان چیست؟
• چگونه روند درمان بر زندگی روزمره من تأثیر خواهد گذاشت؟
• من بیماری های دیگری دارم. چگونه می توانم به بهترین وجه آن ها را مدیریت کنم؟
• اگر من در حال حاضر درمان را شروع نكنم، آیا در آینده گزینه های درمانی من محدود خواهد شد؟
• آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که می توانم از آن استفاده کنم؟ چه وب سایتهایی را پیشنهاد می کنید؟

پزشک برای تشخیص بهتر ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد:

• علائم شما چقدر شدید است؟
• از چه زمانی شروع به تجربه علائم کردید؟
• آیا علائم شما مداوم بوده یا گاه به گاه اتفاق میفتند؟
• فکر می کنید چه عواملی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شوند؟