سیستم لنفاوی مجموعه ای از گره های لنفاوی و عروق هستند که باعث حرکت مایعات لنفاوی در بدن می شوند. مایعات لنفاوی حاوی گلبول های سفید خون آلوده به عفونت هستند. گره های لنفاوی مانند یک فیلتر عمل می کنند که باکتری ها و ویروس ها را از بین می برند تا از شیوع عفونت جلوگیری شود. به طور طبیعی سیستم لنفاوی از بدن محافظت می کند اما سلول های لنفاوی به نام لنفوسیت ها می توانند سرطانی شوند. نام سرطان هایی که در سیستم لنفاوی رخ می دهد لنفوم است.
علت لنفوم
سرطان نتیجه رشد کنترل نشده سلول می باشد. متوسط طول عمر یک سلول کوتاه است و پس از آن سلول می میرد. با این حال، در افراد مبتلا به این بیماری، سلول به جای مرگ رشد می کند و انتشار می یابد. علت اصلی لنفوم هنوز مشخص نیست اما تعدادی از عوامل می توانند خطر ابتلا به این این سرطان ها را افزایش دهند.
عوامل خطر لنفوم
عوامل خطر لنفوم غیر هوچکین
- نقص سیستم ایمنی بدن. این نقص می تواند به دلیل وجود سیستم ایمنی ضعیف ناشی از ویروس نقص ایمنی بدن (HIV) یا ایدز یا مصرف داروی مهار کننده سیستم ایمنی بدن بعد از پیوند عضو باشد.
- بیماری خودایمنی. افراد مبتلا به بیماری خود ایمنی خاص، مانند آرتریت روماتوئید و سلیاک، خطر این بیماری را افزایش می دهند.
- سن. لنفوم در افراد بالای 60 سال شایع است. با این وجود انواع دیگر آن ممکن است در کودکان و نوزادان بیشتر دیده شود.
- جنسیت. ابتلا زنان و یا مردان به انواع خاصی از لنفوم ها بیشتر است.
- عفونت. افرادی که به عفونت هایی نظیر لوسمی سلول T انسانی، ویروس لنفوتروپیک انسانی (HTLV-1)، هپاتیت C یا ویروس (EBV) مبتلا شده اند در معرض خطر ابتلا به لنفوم قرار دارند.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و تابش. کسانی که در معرض مواد شیمیایی موجود در سموم دفع آفات، کودها و علف کش ها قرار دارند نیز در معرض خطر این بیماری قرار دارند. تابش هسته ای همچنین می تواند خطرات ناشی از ایجاد لنفوم غیر هوچکین را افزایش دهد.
- چاقی. چاقی به عنوان یک عامل خطر احتمالی برای این بیماری محسوب می شود.
عوامل خطر لنفوم هوچکین
- سن. لنفوم هوچکین بیشتر در افراد بین 20 تا 30 سال و در افراد بالای 55 سال دیده می شود.
- جنسیت. مردان نسبت به زنان بیشتر به لنفوم هوچکین مبتلا می شوند.
- سابقه خانوادگی. اگر فرد یک خواهر و یا برادر مبتلا به این نوع سرطان داشته باشد، خطر ابتلا فرد به بیماری بیشتر خواهد شد.
- مونونوکلئوز عفونی. یک عفونت EBV می تواند خطر ابتلا به این سرطات را افزایش دهد.
- وضعیت اقتصادی. افرادی که از وضعیت اقتصادی بالایی دارند، خطر بروز این نوع سرطان بیشتر است.
- نقص ایمنی. افراد مبتلا به HIV در معرض ابتلا بیشتر لنفوم قرار دارند.
علائم لنفوم
این بیماری ممکن است همیشه در مراحل اولیه خود علائم ایجاد نکند. درعوض، در طول معاینه فیزیکی غدد لنفاوی بزرگ بیماری تشخیص داده شود در این صورت ممکن است گره های کوچک و نرم زیر پوست بیمار و یا در قسمت های مختلف بدن از جمله مناطق زیر مشاهده شوند:
- گردن
- زیر بغل
- شکم
- کشاله ران
- قسمت بالای قفسه سینه
بسیاری از علائم اولیه آن زیاد جدی گرفته نمی شوند، برخی از این علائم عبارتند از:
- تب
- دل درد
- خستگی
- عرق شب
- تنگی نفس
- درد استخوان
- سرفه کردن
- خارش پوست
- بثورات پوستی
- بثورات خارش دار
- طحال بزرگ شده
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
از آنجا که علائم این بیماری اغلب به راحتی نادیده گرفته می شود، تشخیص در مراحل اولیه دشوار است.
انواع لنفوم
پزشکان بیش از 70 نوع سرطان را به عنوان این سرطان طبقه بندی می کنند که می تواند بر هر بخشی از سیستم لنفاوی تأثیر بگذارد، از جمله:
- تیموس
- طحال
- لوزه ها
- مغز استخوان
- گره های لنفاوی
پزشکان به طور معمول لنفوم ها را به دو دسته تقسیم می کنند: لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین
افراد مبتلا به نوع هوچکین دارای سلول های سرطانی بزرگی به نام سلول های رید استرنبرگ (RS) هستند. افراد مبتلا به نوع غیر هوچکین این سلول ها را ندارند.
لنفوم غیر هوچکین
طبق گزارش انجمن لوسمی و لنفوم (LLS)، شیوع لنفوم غیر هوچکین سه برابر بیشتر از هوچکین است و نوع غیر هوچکین سلول های B یا سلول های T سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می دهند.
نوع غیر هوچکین اغلب بر سلول های B اثر می گذارد. انواع لنفوم غیر هوچکین عبارتند از:
لنفوم سلول بی – B-cell lymphoma
(DLBCL) تهاجمی ترین نوع غیر هوچکین است در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است، اما اگر درمان نشود، می تواند منجر به مرگ بیمار گردد. مرحله DLBCL به تعیین پیش آگهی بیماری فرد کمک می کند.
لنفوم سلول تی – T-cell lymphoma
T-cell lymphoma به اندازه لنفوم سلول B شایع نیست و فقط 15 درصد از کل موارد غیر هوچکین را تشکیل می دهد. چندین نوع لنفوم سلول T وجود دارد.
لنفوم بورکیت – Burkitt’s lymphoma
بورکیت نوع نادر غیر هوچکین است که در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند دیده می شود و در کودکان صحرای آفریقا بیشتر دیده می شود، اما در سایر مناطق جهان هم وجود دارد.
لنفوم فولیکولار – Follicular lymphoma
یکی از پنج lymphoma تشخیص داده شده در ایالات متحده، نوع فولیکولار است که از گلبول های سفید خون شروع می شود و بیشتر سالمندان را درگیر می کند. سن متوسط تشخیص این بیماری در افراد بالای 60 سال است. این لنفوم نیز به کندی رشد می کند، بنابراین به درمان فوری نیازی ندارد.
لنفوم سلول منتل – Mantle cell lymphoma
این نوع تهاجمی و بسیار نادر است و فقط حدود 6 درصد موارد نوع غیر هوچکین را شامل می شود. lymphoma سلول مانتول نیز در مرحله بعدی تشخیص داده می شود و معمولاً دستگاه گوارش یا مغز استخوان را درگیر می کند.
لنفوم سلول B سینه ای اولیه – Primary mediastinal B cell lymphoma
این زیر گروه از lymphoma سلول های B تقریباً 10 درصد موارد DLBCL را تشکیل می دهد و غالباً زنان 20 و 30 ساله را تحت تأثیر قرار می دهد.
لنفوم لنفاوی کوچک – Small lymphocytic lymphoma
SLL، نوعی لنفومی است که به آهستگی رشد می کند. سلول های سرطانی SLL بیشتر در غدد لنفاوی یافت می شود. SLL شبیه لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) است، با تفاوت که در CLL سلول های سرطانی بیشتر در خون و مغز استخوان یافت می شوند.
لنفوم لنفوپلاسماتیک
لنفوپلاسماسیتیک (LPL) نوعی سرطان نادر است که فقط 1 تا 2 درصد کل lymphoma را تشکیل می دهد و بیشتر سالمندان را درگیر می کند. ماکروگلوبولینمی والدنستروم زیر گروه LPL است و باعث تولید غیر طبیعی آنتی بادی ها می شود.
لنفوم هوچکین
هوچکین معمولاً از سلول های B یا سلول های سیستم ایمنی بدن معروف به سلول های رید-استرنبرگ (RS) شروع می شود. در حالی که علت اصلی آن مشخص نیست، برخی عوامل خطرزا می توانند احتمال ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهند.
انواع lymphoma هوچکین شامل موارد زیر است:
بیماری کمبود لنفوسیت هوچکین
این نوع لنفوم نادر و آسیب زننده تقریباً 1٪ از کل لنفوم ها را تشکیل می دهد و بیشتر در افراد با سن 30 سال تشخیص داده می شود. بیمارانی که سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند، مانند مبتلایان به HIV، بیشتر به این نوع مبتلا می شوند.
بیماری غنی از لنفوسیت هوچکین
این نوع بیشتر در مردان دیده می شود و حدود 5 درصد موارد انواع هوچکین را تشکیل می دهد. بیماری غنی از لنفوسیت هوچکین معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده می شود و هر دو لنفوسیت و سلول های RS در آزمایشات تشخیصی افراد مبتلا دیده می شوند.
لنفوم سلولی مختلط هوچکین
مانند بیماری غنی از لنفوسیت هوچکین، هوچکین سلولی مختلط هم شامل لنفوسیت ها و هم سلول های RS است اما این بیماری شیوع بیشتری دارد و تقریباً یک چهارم موارد نوع هوچکین را در مردان بالغ شامل می شود.
بیماری غده لنفوسیت غده هوچکین
این نوع lymphoma هوچکین در حدود 5 درصد از بیماران رخ می دهد و با عدم حضور سلول های RS تشخیص داده می شود. NLPHL بیشتر در افراد بین 30 تا 50 سال دیده می شود و در مردان شایع تر است. به ندرت، NLPHL می تواند پیشرفت کند یا به انواعی از غیر هوچکین تهاجمی تبدیل شود.
اسکلروز گره ای لنفوم هوچکین
این نوع lymphoma نسبتا شایع است و 70 درصد موارد هوچکین را شامل می شود و در بزرگسالان جوان بیشتر از هر گروه سنی دیگر رخ می دهد. این نوع lymphoma در غدد لنفاوی حاوی بافت اسکار یا اسکلروز دیده می شود. خوشبختانه، این نوع lymphoma با میزان کراتین قابل درمان است.
تشخیص لنفوم
پزشک برای تشخیص lymphoma بیوپسی را تجویز می کند. بیوپسی لنفوم شامل خارج کردن سلول ها از یک غده لنفاوی بزرگ شده می باشد. اگر هماتوپاتولوژیست سلول های لنفوم را تشخیص دهد، آزمایش های جانبی بیشتری برای تشخیص اندازه سرطان انجام می گیرد. این آزمایشات می تواند شامل اشعه X قفسه سینه، آزمایش خون یا آزمایش غدد لنفاوی یا بافت های اطراف باشد. اسکن های تصویربرداری، مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) یا اسکن تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) همچنین می تواند تومورهای اضافی یا غدد لنفاوی بزرگ شده را شناسایی کنند.
پیش آگهی لنفوم
پیش آگهی بیمار پس از تشخیص لنفوم به مرحله و نوع آن بستگی دارد. بسیاری از انواع لنفوم قابل درمان و هستند. برخی از انواع لنفومها نیز کمتر رشد می کنند. در این حالت، پزشکان ممکن است درمان را شروع نکنند، زیرا پیش آگهی، حتی با وجود سرطان لنفوم، هنوز هم می تواند در طولانی مدت خوب باشد. میزان بقای پنج ساله برای مراحل مختلف لنفوم طبق جدول زیر می باشد:
| مراحل بیماری | میزان بقای پنج ساله |
| لنفوم مرحله 1 هوچکین | 90 درصد |
| مرحله 4 هوچکین | 65 درصد |
| لنفوم غیر هوچکین | 70 درصد |
| نرخ بقا 10 ساله لنفوم غیر هوچکین | 60 درصد |
مراحل لنفوم
هر دو لنفوم لنفوم غیر هوچکین و هوچکین را می توان در چهار مرحله طبقه بندی کرد. مراحل لنفوم مشخص می کند که سرطان در کجا قرار دارد و تا چه حد شیوع و یا انتشار یافته است.
- مرحله 1. سرطان در یک غدد لنفاوی ویا نزدیک به اندام بدن ایجاد شده است.
- مرحله 2. سرطان در دو غدد لنفاوی نزدیک به یک دیگر و یا یک طرف بدن، و یا یک عضو و غدد لنفاوی مجاور آن دیده می شود.
- مرحله 3. در این مرحله، سرطان در غدد لنفاوی در دو طرف بدن وجود دارد .
- مرحله 4. سرطان می تواند در یک اندام دیده شود و در خارج از غدد لنفاوی مجاور نیز انتشار یابد. با پیشرفت لنفوم غیر هوچکین، این بیماری ممکن است منتشر شود و کبد، مغز استخوان و ریه ها را درگیر کند.
در حالی که لنفوم مرحله 4 پیشرفته است، اما هنوز قابل درمان می باشد.
لنفوم در کودکان
بسیاری از فاكتورهای خطر ابتلا به لنفوم در كودكان شبیه عوامل خطر در بزرگسالان هستند، اما انواع خاصی از لنفوم در كودكان شایع تر می باشد. به عنوان مثال، لنفوم هوچکین در کودکان در سنین کمتر از 15 سال دیده می شود، اما نوع لنفوم غیر هوچکین که در کودکان رخ می دهد، معمولاً سریع رشد می کند. کودکانی که دارای نقص سیستم ایمنی هستند و یا داروهای مهار کننده سیستم ایمنی بدن مصرف می کنند، در معرض خطر لنفوم قرار دارند. به همین ترتیب کودکانی که تحت پرتودرمانی یا شیمی درمانی قرار گرفته اند، خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع سرطان را دارند.
لنفوم در مقابل لوسمی
لوسمی و لنفوم هر دو نوع سرطان خون هستند و برخی از علائم شایع مشابهی دارند. با این حال، منشأ، درمان و علائم آنها قابل تفکیک می باشد که دو نوع سرطان را از هم جدا می کند. افراد مبتلا به لنفوم و لوسمی هم تب و تعریق شبانه را تجربه می کنند. با این حال، لوسمی به احتمال زیاد باعث خونریزی بیش از حد، کبودی بدن، سردرد و افزایش عفونت ها می شود. افراد مبتلا به لنفوم به احتمال زیاد دچار خارش پوست، از دست دادن اشتها، کاهش وزن غیر قابل توضیح و تورم غدد لنفاوی هستند.
لوسمی به طور معمول از مغز استخوان شروع می شود که در این صورت مغز استخوان گلبول های سفید زیادی را تولید می کند. لنفوم از غدد لنفاوی شروع و با انتشار گلبول های سفید غیر طبیعی خون پیشرفت می کند.
درمان لنفوم
برای درمان lymphoma تعدادی از متخصصان پزشکی همکاری می کنند. هماتولوژیست ها پزشکان متخصص در خون، مغز استخوان و اختلالات سلول های ایمنی هستند. انکولوژیست ها تومورهای سرطانی را درمان می کنند. آسیب شناسان ممکن است با این پزشکان برای برنامه ریزی روند های درمانی کمک کنند تشخیص دهند که آیا درمان موثر است و یا تاثیری ندارد. درمان lymphoma به مرحله سرطان بستگی دارد. تومور مرحله 1 به چند گره لنفاوی محدود می شود، در حالی که تومور مرحله 4 به اندام های دیگر مانند ریه ها یا مغز استخوان انتشار می یابد.
پزشکان همچنین تومورهای lymphoma غیر هوچکین را با توجه به سرعت رشد آنها در سه مرحله درجه پایین، درجه متوسط و یا درجه بالا ارزیابی می کنند. درمان لنفوم هوچکین شامل پرتودرمانی برای کوچک کردن و از بین بردن سلول های سرطانی است. پزشکان همچنین داروهای شیمی درمانی را برای از بین بردن سلول های سرطانی تجویز می کنند. شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز برای درمان لنفوم غیر هوچکین استفاده می شود. روش های درمانی بیولوژیکی که سلول های سرطانی B را هدف قرار می دهند نیز می توانند مؤثر باشند.
در بعضی موارد، از پیوند مغز استخوان یا سلول های بنیادی برای ساخت سلول های سیستم ایمنی سالم استفاده می شود.
پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند که درمانی را روی بیماران lymphoma و لوسمی انجام ندهند، چون بعضی از انواع این سرطان ها رشد کندی دارند و آسیب زا و تهاجمی نیستند. در صورت درمان ، شیمی درمانی و پرتودرمانی و یا ترکیبی از هر دو استفاده می شود، اما لوسمی دارای دو روش درمانی دیگر پیوند سلول های بنیادی و دارو درمانی هدفمند هم می باشد.
طب جایگزین لنفوم
هیچ مکمل دیگری برای درمان lymphoma یافت نشده است. اما داروی یکپارچه ممکن است در مقابله با استرس تشخیص سرطان و عوارض جانبی درمان سرطان به شما کمک کند.
در مورد گزینه های خود با پزشک خود صحبت کنید، مانند:
- مراقبه
- هنر درمانی
- طب سوزنی
- فعالیت بدنی
- ماساژ درمانی
- موزیک درمانی
- تمرینات آرامش
آمادگی برای مراجعه به پزشک
برای آمادگی بیشتر قبل از مراجعه به پزشک علائمی را که تجربه کرده اید همراه با اطلاعات شخصی، از جمله فشارهای اساسی یا تغییرات اخیر زندگی را یادداشت کرده و لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را بنویسید.
در مورد lymphoma، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید، عبارتند از:
- چه نوع lymphoma دارم؟
- درمان چه مدت طول خواهد کشید؟
- لنفوم من در چه مرحله ای قرار دارد؟
- آیا به آزمایش های بیشتری احتیاج دارم؟
- عوارض جانبی احتمالی هر درمان چیست؟
- آیا نیاز به درمان دارم؟ گزینه های درمان من کدامند؟
- چگونه درمان بر زندگی روزمره تأثیر خواهد گذاشت؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که می توانم از آن استفاده کنم ؟
پزشک ممکن است از بیمار سوالات زیر را بپرسد:
- علائم شما چقدر شدید است؟
- علائم شما از چه زمانی شروع شده اند؟
- آیا علائم شما مداوم بوده یا گاه به گاه بروز می کنند؟
- آیا در خانواده شما کسی به بیماری لنفوم مبتلا بوده است؟
- آیا شرایطی داشته اید که بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر بگذارد؟
- فکر می کنید چه چیزی باعث بهتر و یا بدتر شدن بیماری شما می شوند؟
1 دیدگاه
الان کسی که این سرطان رو داره باید پیش چه دکتری بره؟ با چه تخصصی؟