دانستن عوارض جانبی داروهای ضد استفراغ و همچنین اتخاذ راه کار های مناسب برای کسانی که به هر دلیل این داروها را مصرف می کنند ضروری و مفید می باشد. داروهای ضد استفراغ، داروهایی هستند که حالت تهوع یا استفراغ را تسکین می دهند. افراد می توانند از انواع داروهای ضد استفراغ بدون نسخه و یا نوع تجویزی آن استفاده کنند. حالت تهوع یک احساس از فرایند پیچیده در بدن است. بر همین اساس داروهای مختلفی برای تسکین این وضعیت ساخته شده اند. داروهای ضد استفراغ می توانند به هنگام تهوع و استفراغ استفاده شوند، به عنوان مثال:
- بارداری
- عوارض جراحی
- سایر داروها مانند شیمی درمانی
- عفونت های ویروسی یا باکتریایی، مانند عفونت های آنفلوانزای معده
این داروها با مسدود کردن پیام رسان های شیمیایی موسوم به انتقال دهنده های عصبی، كه اطلاعات مربوط به حالت تهوع را به مغز می فرستند، عمل می كنند. مسدود کردن سیگنال های آنها می تواند فرد را از حالت تهوع و استفراغ باز دارد.
حالت تهوع
حالت تهوع ناراحتی معده و احساس تمایل به استفراغ کردن است. حالت تهوع و استفراغ بیماری نیستند، بلکه علائم بسیاری از بیماری های مختلف مانند عفونت، مسمومیت غذایی، بیماری حرکتی، پرخوری، انسداد روده، آپاندیسیت و میگرن است. حالت تهوع و استفراغ بعضی اوقات می تواند علائم بیماری های جدی تر مانند حمله قلبی، اختلالات کلیوی یا کبد، اختلالات سیستم عصبی مرکزی، تومورهای مغزی و برخی از انواع سرطان باشد.
تفاوت حالت تهوع و استفراغ
حالت تهوع نوعی ناراحتی معده است که غالباً با اصرار استفراغ کردن همراه است، اما همیشه به استفراغ منجر نمی شود. استفراغ، تخلیه اجباری ارادی و یا غیر ارادی محتویات معده از طریق دهان است. برخی از محرک هایی که ممکن است منجر به استفراغ شود می تواند از معده و روده ها (عفونت، آسیب دیدگی و تحریک غذا)، گوش داخلی (سرگیجه و بیماری حرکتی) و مغز (آسیب دیدگی سر، عفونت های مغزی، تومورها و سردردهای میگرنی) ناشی شود.
انواع داروهای ضد استفراغ
داروهای ضد استفراغ مختلفی برای رفع تهوع وجود دارند. نوع دارو به علت اصلی حالت تهوع شما بستگی دارد. برخی از انواع داروهای ضد استفراغ های رایج عبارتند از:
ضد استفراغ برای بیماری حرکتی
داروهایی به نام آنتی هیستامین ها ممکن است در جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ ناشی از بیماری حرکت موثر باشند. برخی از آنها بدون نسخه پزشکی در دسترس هستند. این داروها حساسیت زیادی به گوش داخلی نسبت به حرکت سر ندارند. گوش داخلی نقش مهمی در تعادل دارد و به عنوان مثال به حرکات ناشی از نشستن در اتومبیل در حال حرکت حساس است. آنتی هیستامین هایی که با حالت تهوع ناشی از بیماری حرکتی مقابله می کنند، عبارتند از:
- مکلیزین (بونین)
- پرومتازین (فنرگان)
- دیفن هیدرامین (بنادریل)
- دیمن هیدرینات (درامامین، گراول)
هرکدام از این دارو ها ممکن است عوارض جانبی خاصی را بروز دهند بر همین اساس باید قبل از مصرف آنها با پزشک مشورت کنید. از دیمن هیدرینات و دیفن هیدرامین (بنادریل) می توان برای درمان حالت تهوع در کودکان بالای 2 سال استفاده کرد، اما باید طبق دستورالعمل آن مصرف شود.
ضد استفراغ برای ورم معده
برخی از افراد مبتلا به ورم معده، برای تسکین علائم خود به داروهای ضد استفراغ نیاز دارند. در حالی که استفراغ می تواند از تحریک کننده های معده را تسکین دهد، استفراغ بیش از حد می تواند به دستگاه گوارش آسیب برساند. حالت تهوع همچنین ممکن است از خوردن و آشامیدن به اندازه کافی جلوگیری کند و باعث کم آبی بدن شود.
داروهای بدون نسخه در زیر می توانند حالت تهوع ناشی از ورم معده را تسکین دهند:
- سابسیلسیلات بیسموت (پپتو بیسمول)
- سدیم سیترات، دکستروز و فروکتوز (ناوزن)
- اسید ارتوفسفریک، فروکتوز و گلوکز (Emetrol)
پرومتازین نباید توسط نوزادان یا کودکان خردسال استفاده شود. به کودکان 12 ساله یا کمتر بیسموت-سابسالسیلات ندهید.
داروی ضد استفراغ در دوران بارداری
داروهای ضد استفراغ همچنین می توانند به رفع حالت تهوع ویار بارداری کمک کنند؛ اما در این شرایط پزشکان فقط در صورت شدید بودن حالت تهوع و استفراغ آنها را تجویز می کنند. فقط برخی از داروهای ضداستفراغ ممکن است در دوران بارداری مطمئن وبدون ضرر باشند. برخی از این داروها ممکن است عوارض دارویی زیادی داشته باشند. قبل از مصرف هرگونه دارو در بارداری بهتر است با پزشک مشورت شود.
برخی از داروهای ضد استفراغ برای بیماری ویار بارداری، عبارتند از:
- پرومتازین
- ویتامین B6
- پروکلرپرازین (کمپازین)
- دیمن هیدرینات (درامامین، گراول)
دارو ضد استفراغ پس از جراحی
افرادی که برای جراحی تحت بیهوشی قرار می گیرند، پس از آن اغلب حالت تهوع و استفراغ را تجربه می کنند. در این شرایط چندین دارو می توانند از جمله مسدود کننده های گیرنده سروتونین ، مسدود کننده های گیرنده دوپامین و برخی کورتیکواستروئیدها موثر باشند.
ضد استفراغ هایی که پزشک ممکن است بعد از جراحی تجویز کند، شامل موارد زیر است:
- درپریدول (ایناپسین)
- گرانیسترون (کیتریل)
- متوکلوپرامید (رگلان)
- دگزامتازون (Decadron)
- ondansetron)Zofran)
ضد استفراغ برای سرطان و شیمی درمانی
شیمی درمانی اغلب باعث حالت تهوع و استفراغ می شود. یک پزشک برای جلوگیری از این عوارض و بهبود کیفیت زندگی ممکن است داروی ضد استفراغ را قبل و بعد از شیمی درمانی برای بیمار تجویز کند. انواع مختلفی از داروها می توانند از جمله مسدود کننده های گیرنده های سروتونین و دوپامین، مسدود کننده های گیرنده های NK1 و کورتیکواستروئیدها در این شرایط موثر باشند.
برخی از داروهای ضد استفراغ که افراد برای مقابله با تهوع ناشی از شیمی درمانی مصرف می کنند، عبارتند از:
- بی پروا (Emend)
- دگزامتازون (DexPak)
- دولازترون (آنزمت)
- گرانیسترون (کیتریل)
- ondansetron)Zofran)
- پالونوسترون (آلوکسی)
- پروکلرپرازین (کمپازین)
- رولاپیتانت (واروبی)
با این حال هر یک از این دارو ها ممکن است عوارض جانبی خودش را داشته باشد. برای پیشگیری از بروز عوارض بهتر است با یک داروساز حرفه ای و یا پزشک مشورت کنید.
عوارض جانبی داروهای ضد استفراغ
هر داروی ضد استفراغ می تواند عوارض جانبی خاصی ایجاد کند. بر همین اساس بهتر است قبل از مصرف هر گونه دارو، دستورالعمل مصرف آن را با دقت بخوانید. هنگام تصمیم گیری در مورد تجویز درمانی، پزشک باید هرگونه تداخل دارویی و عوارض جانبی احتمالی را بر اساس وضعیت بیمار در نظر بگیرد.
موارد زیر رایج ترین عوارض جانبی داروهای ضد استفراغ است:
- کانابینوئیدها. حالت تغییر یافته درک و سرگیجه
- کورتیکواستروئیدها. سو ء هاضمه ، افزایش اشتها یا تشنگی و آکنه
- بیسموت-ساب سالسیلات. مدفوع مایل به سیاه و تغییر در رنگ زبان
- مسدود کننده های گیرنده سروتونین. خستگی، خشکی دهان و یبوست
- آنتی هیستامین. خواب آلودگی، خشکی دهان و خشک شدن مجاری بینی
- مسدود کننده های گیرنده های NK1. خشکی دهان، کاهش حجم ادرار و سوزش معده
- مسدود کننده های گیرنده دوپامین. خستگی ، یبوست ، صدای زنگ در گوش، خشکی دهان، بی قراری و اسپاسم عضلانی
داروهای ضد استفراغ می توانند در رفع حالت تهوع موثر باشند، اما همچنین ممکن است منجر به عوارض جانبی شوند و یا با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و علائم شدیدتری را بروز دهند.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک اطلاع دهید:
- لکنت زبان
- از دست دادن شنوایی
- ضعف عضلانی، اسپاسم یا تشنج
- بدتر شدن حالت تهوع یا استفراغ
- مشکلات روانی، مانند توهم یا گیجی
- خواب آلودگی که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کند.
- تغییرات در ضربان قلب، مانند تپش قلب یا ضربان قلب سریع
لازم است قبل از هرگونه داروی ضد استفراغ حتما با پزشک مشورت کنید. به عنوان مثال، کسی که از داروی خواب آور یا شل کننده عضلات استفاده می کند، باید قبل از مصرف داروی آنتی هیستامین برای حالت تهوع و استفراغ با پزشک تماس بگیرد.
همچنین، مصرف داروی ضد استفراغ همرا با داروهای دیگر می تواند عوارض جانبی مشابهی ایجاد کند و منجر به بدتر شدن وضعیت بیمار شود. داروهایی با عوارض جانبی مشابه عبارتند از:
- آسپرین
- داروهای دیابت
- داروهایی برای آرتروز
- رقیق کننده های خون
- داروهایی برای نقرس
- داروهای سرماخوردگی
ضد استفراغ های طبیعی
برخی گزینه های طبیعی برای افرادی که ترجیح می دهند از مصرف دارو خودداری کنند وجود دارد.
زنجبیل یک درمان سنتی برای حالت تهوع و ناراحتی معده است. به عنوان مثال یافته های یک بررسی از سال 2015 ، اثربخشی آن را تأیید می کند، اگرچه محققان در حال بررسی های بیشتری هستند.
بررسی ها نشان می دهد زنجبیل می تواند در تسکین علائم بیماری صبحگاهی موثر باشد. شواهد کافی برای اثبات این که آیا می تواند حالت تهوع ناشی از بیماری حرکت یا اثرات بیهوشی را کاهش دهد وجود ندارد.
در همین حال، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد روغن های گیاهی نعناع فلفلی، اسطوخودوس و لیمو می توانند به تسکین حالت تهوع کمک کنند.
خطر داروهای ضد استفراغ در بارداری
داروهای بیماری حرکت مانند مکلیزین و دیمن هیدرینات برای زنان باردار بی خطر هستند. مشخص شده است که آنتاگونیست های ویتامین B-6 و دوپامین بی خطر هستند، اما فقط در موارد شدید حالت تهوع صبحگاهی استفاده می شود.
استفاده از حشیش یا ماری جوانا در دوران بارداری بی خطر نیست . این دارو با کاهش وزن هنگام تولد و افزایش خطر مغز و مشکلات رفتاری در کودکان ارتباط دارد. علاوه بر آن مصرف دارو پپتو-بیسمول در دوران بارداری توصیه نمی شود.
سخن آخر
دارو های ضد استفراغ، داروهایی هستند که با حالت تهوع و استفراغ مقابله می کند. اگر از مفید بودن دارو خود مطمئن نیستید قبل از استفاده حتما با یک دارو ساز با تجربه مشورت کنید. برای موارد خفیف تهوع یا استفراغ، یک گیاه درمانی مانند زنجبیل را امتحان کنید.
اما نوع دارو مصرفی در هنگام بروز حالت تهوع و استفراغ به علت اصلی آن بستگی دارد. بر همین اساس بهتر است برای تشخیص علت اصلی از یک پزشک مشورت بگیرید. در هنگام مصرف دارو برای پیشگیری از بروز هر گونه تداخل دارویی با یک دارو ساز حرفه ای تماس بگیرید. برای ارتباط با یک داروساز حرفه ای، ما خدمات مشاوره آنلاین در پزشکت را به شما معرفی می کنیم. با استفاده از این خدمات می توانید فقط با یک تماس از خدمات مشاوره صوتی، تصویری و نوشتاری با داروسازان حرفه ای ما در ارتباط باشید.
بهتر است به این نکته توجه داشته باشید هر گونه عوارض جانبی ناشی از تداخل دارویی و یا مصرف خودسرانه دارو ها می تواند عواقب بدی را در پی داشته باشد. پس بهتر است قبل از هرگونه دارو بدون نسخه در مورد داروها، گیاهان دارویی و مکمل هایی که مصرف می کنید یک تماس با داروساز داشته باشید.
1 دیدگاه
ممنونم از نگارش اطلاعات،خیلی کمکم کرد