بیماری پاژه

در بیماری پاژه فرآیند طبیعی بازیابی طبیعی بدن که در آن بافت استخوان جدید به آرامی جایگزین بافت قدیمی استخوانی می شود با اختلال مواجه می شود. با گذشت زمان، این بیماری باعث تغییر شکل و شکننده شدن استخوان های بدن خواهد شد. بیماری پاژه بیشتر استخوان های ناحیه لگن، جمجمه، ستون فقرات و پاها را درگیر می کند. خطر ابتلا به بیماری استخوان پاژه با افزایش سن افزایش خواهد یافت. علاوه بر این در صورتی که یکی از  اعضای خانواده مبتلا به این بیماری باشد، احتمال ابتلای اعضای دیگر خانواده به این بیماری نیز تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

عوارض بیماری استخوان پاژه شامل شکستگی استخوان، ضعف شنوایی و گیر افتادگی عصب در ستون فقرات شود. بیس فسفوناتها داروهایی که برای تقویت استخوان های ضعیف شده ناشی از پوکی استخوان نیز استفاده می شوند. اصلی ترین شیوه درمان این بیماری هستند. البته بیمارانی که در اثر این بیماری دچار عوارض جانبی شده اند ممکن است انجام عمل جراحی ضروری باشد.

علت بیماری پاژه

علت اصلی بروز بیماری استخوان پاژه ناشناخته است.

با این حال دانشمندان گمان می کنند ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی در بروز این بیماری نقش مهمی دارند. به نظر می رسد چندین ژن با ابتلا به این بیماری مرتبط هستند. علاوه بر موارد گفته شده برخی دانشمندان معتقدند که بیماری پاژه استخوانی مربوط به بروز عفونت ویروسی در سلول های استخوانی است، اما این نظریه هنوز به طور قطعی تأیید نشده و همچنان به صورت فرضیه باقی است.

عوامل خطر بیماری پاژه

عواملی که احتمال بروز بیماری پاژه استخوانی را افزایش می دهند، عبارتند از:

• جنسیت. مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
• سن. افراد با سن بیشتر 40 سال بیش از دیگران در معرض بیماری پاژه استخوانی هستند.
• ملیت. احتمال ابتلا در ملیت های انگلیسی، اسکاتلندی، اروپای مرکزی و یونان بسیار بیشتر از دیگر کشورها بوده و شایع تر است.ولی از طرف دیگر ابتلا به این بیماری کمتر در آسیا و اسکاندیناوی اتفاق میفتد.
• سابقه خانوادگی. در صورتی که یکی از بستگان یا اعضای خانواده شما مبتلا به بیماری پاژه استخوانی باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در دیگر افراد خانواده تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

علائم بیماری پاژه

اکثر افرادی که به بیماری استخوان پاژه مبتلا هستند، هیچ گونه علائمی ندارند.

هنگام بروز علائم این بیماری، شایع ترین شکایت بیماران ناشی از دردهای استخوانی است. از آنجا که این بیماری باعث می شود بدن شما سریع تر از حد معمول استخوان جدید تولید کند. این بازسازی سریع باعث به وجود آمدن استخوان های نرم تر و ضعیف تر از استخوان شده که می تواند منجر به بروز دردهای استخوانی، تغییر شکل و شکستگی های مکرر استخوانی شود. این بیماری ممکن است فقط یک یا دو ناحیه از بدن را تحت تأثیر قرار داده یا ممکن است گسترده بوده و بیشتر بافت استخوانی بدن را درگیر کند. در صورت ابتلا به این بیماری علائم و نشانه های ناشی از آن بستگی به ناحیه درگیر شده بدن خواهد داشت.

لگن

بیماری پاژه در صورتی که استخوان لگن را درگیر کند باعث بروز دردهای لگنی خواهد شد.

جمجمه

رشد بیش از حد استخوان در جمجمه می تواند منجر به از دست دادن قدرت شنوایی یا بروز سردرد در فرد مبتلا شود.

ستون فقرات

اگر ستون فقرات شما تحت تأثیر این بیماری قرار گیرد، ریشه های عصبی ممکن است در اثر این بیماری تحت فشار قرار گرفته باعث بروز درد، سوزن سوزن شدن و بی حسی در بازو یا پاها فرد مبتلا شود.

پا

با ضعیف شدن استخوان ها در نتیجه این بیماری، ممکن است خم شده و باعث پرانتزی شدن پاها شود. بافت های استخوانی بزرگ در نواحی مثل پا در اثر این بیماری تغییر شکل داده و این باعث می شود تا فشار بیشتری بر روی مفاصل باشد. این فشار بیشتر نیز منجر به بروز آرتروز و درد در زانو یا ناحیه لگن فرد مبتلا خواهد شد.

زمان مراجعه به پزشک بیماری پاژه

در صورت بروز موارد زیر بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر شکل و فرم استخوانی
• احساس درد در استخوان ها و مفاصل
• مور مور شدن و احساس ضعف در بیشتر اوقات
• از دست دادن قابل توجه قدرت شنوایی یکی از گوش ها بدون هیچ علت مشخصی

عوارض بیماری پاژه

در بیشتر موارد، بیماری استخوان پاژه به آرامی پیشرفت کرده و بیشتر بافت استخوانی را درگیر خواهد کرد. تقریباً در همه افراد مبتلا می توان این بیماری را به طور مؤثری تحت کنترل گرفت با این حال ممکن است فرد دچار عوارض جانبی زیر شود:

شکستگی ها و ناهنجاری ها

استخوان های مبتلا به این بیماری راحت تر از دیگر استخوان ها می شکنند.

رگ های خونی اضافی در این استخوان های تغییر شکل یافته نیز باعث خونریزی بیشتر آنها در هنگام جراحی ها خواهد شد. علاوه بر این استخوان ها به علت تغییر شکل دادن ممکن است حالت خمیده پیدا کرده و فرد دچار عارضه پای پرانتزی شود.

آرتروز

استخوان های تغییر شکل داده می توانند میزان فشار وارده به مفاصل اطراف را افزایش داده و همین عامل می تواند باعث بروز آرتروز شود.

مشکلات عصبی

هنگامی که بیماری استخوان پاژه در ناحیه ای مثل ستون فقرات و جمجمه رخ می دهد که اعصاب از استخوان عبور می کند. این رشد بیش از حد استخوان می تواند باعث فشرده شدن بیش از حد عصب شده و با علائمی مثل درد، ضعف یا سوزن سوزن شدن بازوها یا پاها یا افت شنوایی همراه باشد.

نارسایی قلبی

در صورتی که بیماری پاژه پیشرفته بوده و بیشتر نواحی بدن فرد را درگیر کرده باشد، قلب مجبور است برای خون رسانی به قسمت های آسیب دیده بدن فشار بیشتری را متحمل شده و در نتیجه کار بیشتری انجام دهد. همین افزایش حجم کاری می تواند به منجر به نارسایی قلبی و بیماری های قلبی در فرد مبتلا به بیماری پاژه شود.

سرطان استخوان

این عارضه جانبی نادر بوده و حدود 1 درصد از افراد مبتلا به بیماری پاژه استخوانی ممکن است دچار سرطان استخوان شوند.

تشخیص بیماری پاژه

در حین معاینه بدنی پزشک وضعیت نواحی که باعث بروز درد شده است را بررسی خواهد کرد. البته علاوه بر معاینه بدنی ممکن است انجام تصویر برداری اشعه ایکس و آزمایش خون را نیز برای تشخیص دقیق تر بیماری پاژه استخوانی تجویز کند.

تصویر برداری

تغییرات استخوانی شایع در نتیجه ابتلا به بیماری پاژه با تصویر برداری های زیر آشکار خواهد شد:

تصویر برداری اشعه ایکس

 اولین نشانه ابتلا به بیماری استخوان پاژه اغلب ناهنجاری هایی است که معمولاً در نتیجه تصویربرداری اشعه ایکس برای بیماری های دیگر به طور اتفاقی تشخیص داده می شود. تصاویر گرفته شده توسط دستگاه اشعه ایکس می تواند نشان دهنده رشد غیرطبیعی استخوان، تغییر شکل ها و عوارضی مثل پاهای پرانتزی باشد.

اسکن استخوانی

در اسکن استخوانی مواد رادیو اکتیوی به داخل بدن فرد تزریق خواهد شد. این مواد تزریق شده به سمت استخوان های درگیر شده در اثر بیماری پاژه حرکت کرده و باعث می شوند تا نواحی آسیب دیده به خوبی در تصاویر به دست آمده مشخص باشند.

آزمایش ها

افراد مبتلا به بیماری پاژه معمولاً سطح آلکالین فسفات در داخل خون آن ها بسیار بالا است که با استفاده از آزمایش خون می توان به این عارضه پی برد.

درمان بیماری پاژه

اگر در اثر ابتلا به بیماری پاژه شاهد بروز هیچ علائم و عوارضی نباشید، ممکن است هیچ نیازی به درمان نداشته باشید. اما اگر بیماری فعال بوده و سطح آلکالین فسفات خون شما افزایش یافته و نواحی مهمی مثل جمجمه و ستون فقرات شما در اثر بیماری درگیر شده باشد. باید برای پیشگیری از بروز عوارض جانبی این بیماری حتی در صورتی که هیچ علائمی ندارید هم حتماً برای درمان بیماری پاژه اقدام کنید.

داروها

داروهای پوکی استخوان (بیس فسفونات ها) شایع ترین داروها برای درمان بیماری پاژه استخوانی است. بعضی از بیس فسفونات ها به صورت خوراکی و برخی دیگر با تزریق وارد بدن فرد مبتلا  می شوند. بیس فسفوناتهای خوراکی معمولاً عارضه جانبی خاصی به همراه نداشته اما می تواند باعث بروز مشکلات دستگاه گوارش شود. به ندرت، بیس فسفونات درمانی با درد شدید ماهیچه ، مفاصل یا استخوان مرتبط بوده و در صورت بروز چنین عوارضی در نتیجه مصرف این داروها علائم با قطع دارو برطرف خواهد شد.

بیس فسفونات همچنین می تواند خطر ابتلا به بیماری نادری که در آن قسمتی از استخوان فک از بین رفته یا تحلیل می رود. (پوکی استخوان فک) را افزایش دهد. اگر بدنتان تحمل درمان با بیس فسفونات ها را نداشته باشد، پزشک ممکن است برای درمان بیماری پاژه کلیستونین که یک هورمون طبیعی درگیر در تنظیم کلسیم و متابولیسم استخوانی است را برای شما تجویز کند. داروی کلسیتونین معمولاً به صورت تزریقی یا اسپری بینی تجویز شده و ممکن است با عوارض جانبی مثل تهوع، گر گرفتگی صورت و سوزش در محل تزریق همراه باشد.

عمل جراحی

در موارد نادر ممکن است برای درمان بیماری پاژه استخوانی فرد نیاز به عمل جراحی داشته باشد:

• کاهش فشار بر روی عصب ها
• اصلاح تغییر شکل های استخوانی
• کمک به بهبود شکستگی های استخوانی
• جایگزین کردن مفاصل آسیب دیده در نتیجه آرتروز شدید

بیماری پاژه استخوانی اغلب باعث می شود تا  بدن رگ های خونی زیادی در استخوان های آسیب دیده ایجاد کرده و در نتیجه در حین عمل های جراحی، فرد دچار خونریزی های شدید شود. در صورتی که برای عمل جراحی استخوان های درگیر در بیماری پاژه زمانی را مشخص کرده باشید. پزشک ممکن است برای کاهش فعالیت بیماری داروهای به خصوصی را تجویز کند. این داروهای تجویزی کمک می کند تا خونریزی شما در حین عمل جراحی به حداقل برسد.

سبک زندگی و درمان های خانگی بیماری پاژه

برای کاهش عوارض جانبی ناشی از بیماری استخوانی پاژه بهتر است از نکات زیر بهره بگیرید:

• جلوگیری از افتادن. بیماری پاژه شما را در معرض شکستگی های استخوانی قرار خواهد داد. در نتیجه بهتر است برای جلوگیری از این شکستگی ها مراقب افتادن ها بوده و احتمال آن را با استفاده از واکر یا وسایل کمکی دیگر به حداقل برسانید.
• ایمن سازی منزل. برای جلوگیری از افتادن در منزل، نواحی لغزنده خانه را پوشانده و کف حمام را با کف پوش های غیر لغزنده ایمن سازی کنید. همچنین می توانید با استفاده از میله کشی در نواحی مختلف منزل و کاهش پله ها خطر افتادن در منزل را به حداقل برسانید.
• تغذیه مناسب. مطمئن شوید که رژیم غذایی شما در طول روز حاوی مقادیر کافی کلسیم و ویتامین دی است. زیرا مصرف کلسیم و ویتامین دی برای سلامتی استخوان ها اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. علاوه بر این در صورتی که تحت درمان با بیس فسفنات ها هستید، مصرف این مواد مغذی اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. بهتر است در مورد رژیم غذایی خود و نیاز به تجویز مکمل های کلسیمی و ویتامینی با پزشک متخصص صحبت کنید.
• ورزش منظم. برای حفظ انعطاف پذیری و قدرت استخوان ها به صورت منظم ورزش کنید. البته قبل از شروع برنامه ورزشی، مدت زمان ورزش و شدت آن با پزشک خود صحبت کنید. بعضی از فعالیت های ورزشی ممکن است فشار زیادی به استخوان ها وارد کرده و در نتیجه برای افراد مبتلا به بیماری پاژه مناسب نباشد.

  آمادگی برای ملاقات با پزشک

 

می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در حین معاینه پزشک، سؤالات زیر را در مورد بیماری پاژه مطرح کنید:

• آیا باید به متخصص خاصی مراجعه کنم؟
• بهترین درمان ممکن برای این بیماری چیست؟
• چه عاملی باعث بروز علائم این بیماری می شود؟
• علل احتمالی دیگری برای بروز این علائم وجود دارد؟
• آیا بروشور یا برگه چاپ شده درباره این بیماری دارید؟
• آیا وضعیت ناشی از این بیماری موقتی است یا دائمی؟
• برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه کدام سایت ها را پیشنهاد می کنید؟
• آیا انجام این آزمایش ها نیاز به آمادگی یا رعایت موارد خاصی خواهد داشت؟
• به چه آزمایش هایی برای تشخیص علت اصلی بروز این بیماری نیاز خواهم داشت؟
• آیا بعد از ابتلا به این بیماری محدودیت هایی وجود دارد که باید از آن ها پیروی کنم؟
• درمان های جایگزین دیگری که برای درمان این بیماری پیشنهاد می کنید شامل چه مواردی می شود؟
• مبتلا به بیماری های دیگری هستم. چگونه می توانم این بیماری ها را در کنار هم مدیریت کنم؟

هر سؤالی که به ذهن شما رسیده را مطرح کرده و برای پرسیدن سؤالات خود شک نکنید.

سوالات پزشک از بیمار

احتمالاً پزشک در حین معاینه بیمار برای تشخیص دقیق تر سؤالات زیر را مطرح خواهد کرد. بهتر است برای صرفه جویی در زمان از قبل جواب سؤالات زیر را بدانید:

• آیا جدیداً دچار سردرد می شوید؟
• آیا در طول روز دچار ضعف عضلانی می شوید؟
• آیا قدرت شنوایی شما اخیراً کاهش یافته و با مشکل روبرو شده اید؟
• آیا قسمتی از بدن شما بی حس شده یا احساس مور مور شدن می کنید؟

نتیجه گیری

در بیماری پاژه فرآیند طبیعی بازسازی  بدن که در آن بافت استخوان جدید به آرامی جایگزین بافت قدیمی استخوانی می شود با اختلال مواجه می شود. با گذشت زمان، این بیماری باعث تغییر شکل و شکننده شدن استخوان های بدن خواهد شد. بیماری پاژه بیشتر استخوان های ناحیه لگن، جمجمه، ستون فقرات و پاها را درگیر می کند. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد با این حال داروهای مورد استفاده برای بیماری آرتروز می تواند در درمان این بیماری مؤثر بوده و مورد استفاده قرار گیرد.