کلسترول، یک ماده چربی است که در خون شما وجود دارد. بدن برای ساخت سلول های سالم به کلسترول نیاز دارد، اما کلسترول زیاد می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد. با افزایش کلسترول خون، ممکن است رسوبات چربی در رگ های خونی ایجاد شود. سرانجام، این رسوبات رشد کرده و می تواند باعث تشکیل لخته خون و حمله قلبی یا سکته مغزی شود. افزایش کلسترول خون می تواند جنبه ارثی داشته باشد، اما اغلب نتیجه انتخاب های ناسالم شیوه زندگی می باشد. یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و گاهی اوقات دارو می تواند به کاهش افزایش کلسترول خون کمک کند.
علت افزایش کلسترول خون
کلسترول از طریق خون، به پروتئین ها متصل می شود. به ترکیب پروتئین ها و کلسترول، لیپوپروتئین گفته می شود. بر اساس لیپوپروتئین حامل انواع مختلفی از کلسترول وجود دارد، که عبارتند از:
لیپوپروتئین با چگالی کمLDL: یا کلسترول “بد”، ذرات کلسترول را به بدن شما منتقل می کند. کلسترول LDLدر دیواره شریان های شما ایجاد شده و آن ها را تنگ و باریک می کند.
لیپوپروتئین با چگالی بالا HDL: یا کلسترول “خوب”، کلسترول اضافی را جمع می کند و آن را به کبد برمی گرداند.
همچنین پانل لیپیدها تری گلیسیرید، نوعی چربی خون را اندازه گیری می کنند. داشتن سطح بالای تری گلیسیرید می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.
عوامل خطر افزایش کلسترول خون
عواملی که می توانند خطر کلسترول بد را افزایش دهند، عبارتند از:
رژیم غذایی نادرست: خوردن چربی اشباع شده، موجود در محصولات حیوانی و چربی های ترانس موجود در برخی از شیرینی های تجاری و کراکرها و پاپ کورن، می تواند سطح کلسترول شما را بالا ببرد. غذاهایی که افزایش کلسترول خونیی دارند مانند گوشت قرمز و لبنیات پر چرب نیز باعث افزایش کلسترول می شوند.
چاقی: داشتن شاخص توده بدنی (BMI)30یا بیشتر، ممکن است شما را در معرض خطر افزایش کلسترول خون قرار دهد.
عدم ورزش: ورزش به افزایش HDL یا کلسترول “خوب” بدن کمک می کند در حالی که اندازه ذرات تشکیل دهنده LDL یا کلسترول “بد” را افزایش می دهد، و باعث کاهش کلسترول خون می شود.
سیگار: استعمال سیگار به دیواره رگ های خونی شما آسیب می رساند و باعث می شود آن ها بیشتر در معرض تجمع ذخایر چربی قرار بگیرند. سیگار کشیدن ممکن است سطح HDL یا کلسترول “خوب” را کاهش دهد.
سن: از آنجا که ساختار شیمی بدن با افزایش سن تغییر می کند، به مرور زمان خطر بالا رفتن کلسترول افزایش می یابد. به عنوان مثال، با افزایش سن، کبد شما قادر به از بین بردن کلسترول LDL نخواهد بود.
دیابت: قند خون بالا باعث بروز کلسترول خطرناک بنام لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) می شود. قند خون بالا همچنین به غشای عروقی شما آسیب می رساند.
علائم افزایش کلسترول خون
افزایش کلسترول خون هیچ علائمی ندارد. آزمایش خون تنها روش تشخیص آن است.
اگر نتایج آزمایش شما مطلوب نباشد، ممکن است پزشک آزمایشات مکرر را تجویز کند. پزشک احتمال دارد در صورت داشتن سابقه خانوادگی کلسترول بالا، بیماری قلبی یا سایر عوامل خطرناک مانند سیگار کشیدن، دیابت یا فشار خون بالا، آزمایشات جانبی را پیشنهاد دهد.
تشخیص افزایش کلسترول خون
آزمایش خون برای بررسی سطح کلسترول به نام پانل لیپید یا پروفایل لیپید به طور معمول انجام می گیرند، که عبارتند از:
- کلسترول کل
- کلسترول LDL
- کلسترول HDL
- تری گلیسیریدها (نوعی چربی در خون)
برای اندازه گیری دقیق بهتر است 9 تا 12 ساعت قبل از آزمایش خون چیزی (به غیر از آب) نخورید و ناشتا باشید.
تفسیر اعداد
میزان کلسترول در میلی گرم چربی در یک میلی لیتر (dL) خون اندازه گیری می شود. برای تفسیر نتایج آزمون، از این دستورالعمل های عمومی استفاده کنید. دستورالعمل ها در کشورهای مختلف، کمی متفاوت هستند.
| کلسترول کل (ایالات متحده) | کلسترول کل (کانادا و بیشتر اروپا) | نتایج |
| زیر 200 میلی گرم در دسی لیتر | زیر 5.2 mmol / L | مطلوب |
| 200-239 میلی گرم در دسی لیتر | 5.2-6.2 mmol / L | مرز بالا |
| 240 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر | بالاتر از 6.2 mmol / L | بالا |
الف – اندازه گیری کلسترول کل
| کلسترول LDL (ایالات متحده) | کلسترول LDL (کانادا و بیشتر اروپا) | نتایج |
| زیر 70 میلی گرم در دسی لیتر | زیر 1.8 mmol / L | برای افرادی که بیماری قلبی یا دیابت دارند مطلوب است. |
| زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر | زیر 2.6 میلیمتر در لیتر | برای افراد در معرض خطر بیماری قلبی بهینه است. |
| 0-129 میلی گرم در دسی لیتر | 2.6-3.3 mmol / L
|
در صورت عدم وجود بیماری قلبی تقریباً مطلوب است. |
| 130-159 میلی گرم در دسی لیتر | 3.4-4.1 mmol / L | در صورت عدم وجود بیماری قلبی، مرز بالا است. |
| 160-189 میلی گرم در دسی لیتر | 4.1-4.9 mmol / L | اگر بیماری قلبی وجود نداشته باشد زیاد است. |
| 190 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر | بالاتر از 4.9 mmol / L | خیلی زیاد |
ب – اندازه گیری کلسترول LDL
| کلسترول HDL (ایالات متحده) | کلسترول HDL (کانادا و بیشتر اروپا) | نتایج |
| زیر 40 میلی گرم در دسی لیتر، مردان زیر 50 میلی گرم در دسی لیتر | زنان زیر 1 mmol / Lزیر 1.3 mmol / L | کم |
| 40-59 میلی گرم در دسی لیتر، مردان50-59میلی گرم.dL، زنان | 1-1.5 mmol / L1.3-1.5 mmol / L | خوب |
| 60 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر | بالاتر از 1.5 mmol / L | بهترین |
ج – اندازه گیری کلسترول HDL
| کلسترول تری گلیسیرید (ایالات متحده) | کلسترول تری گلیسیرید (کانادا و بیشتر اروپا) | نتایج |
| زیر 150 میلی گرم در دسی لیتر | زیر 1.7 mmol / L | مطلوب |
| 150-199 میلی گرم در دسی لیتر | 1.7-2.2 mmol / L | مرز بالا |
| 200-499 میلی گرم در دسی لیتر | 2.3-5.6 mmol / L | بالا |
| 500 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر | بالاتر از 5.6 mmol / L | خیلی زیاد |
د – اندازه گیری تری گلیسیرید
آزمایش کلسترول در کودکان
موسسه ملی قلب، ریه و خون یک آزمایش غربالگری کلسترول برای اکثر کودکان، در سنین 9 تا 11 سالگی و آزمایش غربالگری دیگری در سنین 17 تا 21 سالگی توصیه می کند.
اگر فرزند شما سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا سابقه شخصی چاقی یا دیابت را دارد، پزشک ممکن است آزمایش کلسترول زودتر یا بیشتری را ارائه دهد.
عوارض افزایش کلسترول خون
افزایش کلسترول خون می تواند باعث تجمع خطرناک کلسترول و سایر لخته ها در دیواره شریان های شما (آترواسکلروز) شود. این لخته ها می توانند جریان خون در سرخرگ ها را کاهش داده و باعث بروز عوارض درد قفسه سینه و سایر علائم بیماری عروق کرونر، حمله قلبی و سکته مغزی شود.
درمان افزایش کلسترول خون
تغییرات سبک زندگی مانند ورزش و خوردن رژیم غذایی سالم اولین خط درمان در برابر افزایش کلسترول خون هستند. اما اگر این تغییرات مهم در شیوه زندگی را ایجاد کرده اید و سطح کلسترول خون بالا شما همچنان بالا باشد، پزشک احتمال دارد دارو تجویز کند.
انتخاب دارو به شرایط مختلفی از جمله عوامل خطرزای شخصی، سن، وضعیت سلامتی و عوارض جانبی احتمالی دارو بستگی دارد. انتخاب های رایج شامل موارد زیر است:
- استاتین ها
- داروهای تری گلیسیرید بالا
- مکمل های اسید چرب امگا 3
- مهار کننده های جذب کلسترول
- رزینهای اتصال دهنده اسیدهای صفراوی
- داروهای تزریقی مهار کننده های PCSK9
اگر تصمیم به مصرف مکمل های بدون نسخه گرفتید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. مکمل های اسید چرب امگا 3 می تواند بر روی سایر داروهای مورد استفاده تأثیر بگذارد.
تحمل داروها در افراد مختلف، متفاوت است. از عوارض جانبی رایج استاتین ها می توان به درد عضلانی و آسیب دیدگی عضلات، فراموشی و سردرگمی و بالا رفتن قند خون اشاره کرد. اگر تصمیم دارید داروی کلسترول مصرف کنید، پزشک ممکن است آزمایشات عملکرد کبدی را برای نظارت بر تأثیر دارو روی کبد شما، توصیه کند. بیشتر داروهای کلسترول باعث عوارض جانبی اندکی می شوند.
نام دارو |
فواید |
عوارض جانبی احتمالی و احتياط |
| داروهای تزریقی | اغلب در افرادی که وضعیت ژنتیکی دارند و یا بیماری قلبی دارند LDL را کاهش می دهد. | خارش، تورم، درد یا کبودی در محل تزریق وتورم سوراخ های بینی |
| مهارکننده جذب کلسترول | کاهش دهنده انواع کلسترول خون | درد معده، خستگی، درد عضلات |
| مهارکننده جذب کلسترول و استاتین | کاهش دهنده LDL و تری گلیسیریدها | درد معده، خستگی، گاز، یبوست، درد شکم، گرفتگی عضلات، درد و ضعف، تداخل احتمالی با آب گریپ فروت |
| رزین های اتصال دهنده اسیدهای صفراوی | کاهش دهنده LDL | یبوست، نفخ، حالت تهوع، گاز، سوزش قلب |
| استاتین | کاهش دهنده LDLو تری گلیسیرید | درد عضلانی، درد، افزایش سطح قند خون، تداخل احتمالی با آب گریپ فروت، یبوست، حالت تهوع، اسهال، درد معده، گرفتگی عضلات |
| فیبرات | کاهش دهنده تری گلیسیرید | حالت تهوع، درد معده، سردرد، سرگیجه |
| نیاسین | کاهش دهنده LDL و تری گلیسیریدها | گرگرفتگی صورت و گردن، خارش، ناراحتی معده، افزایش قند خون |
| اسیدهای چرب امگا 3 تجویز مکمل اسیدهای چرب امگا 3 |
کاهش تری گلیسیرید | سوء هاضمه |
| مسدود کننده استاتین و کانال های کلسیم | کاهش LDL، تری گلیسیریدها و فشار خون | گرگرفتگی صورت و گردن، سرگیجه، تپش قلب، درد عضلانی، ضعف و تداخل احتمالی با آب گریپ فروت |
درمان کلسترول خون بالا در کودکان
رژیم غذایی و ورزش بهترین درمان اولیه برای کودکان 2 سال و بالاتر می باشذ که افزایش کلسترول خونی دارند و یا چاق هستند. برای كودكان بالاتر از10 سال مبتلا به كلسترول بسیار بالا، ممكن است داروهای كاهش دهنده كلسترول تجویز شود.
رژیم غذایی مناسب برای افزایش کلسترول خون
رژیم غذایی می تواند نقش مهمی در کاهش کلسترول شما داشته باشد. برخی از غذاها برای بهبود کلسترول و محافظت از قلب شما، عبارتند از:
جو دوسر، سبوس جو دوسر و غذاهای پر فیبر
بلغور جو دوسر حاوی فیبر محلول است، که باعث کاهش کلسترول لیپوپروتئین (LDL) با چگالی کم و کلسترول “بد” می شود. فیبر محلول همچنین در غذاهایی مانند لوبیا، جوانه بروکسل، سیب و گلابی یافت می شود.
روزانه 5 تا 10 گرم یا بیشتر فیبر محلول، کلسترول LDL شما را کاهش می دهد. یک وعده غلات صبحانه همراه با جو دوسر یا سبوس جو دوسر 3 تا 4 گرم فیبر فراهم می کند. اگر میوه، مانند موز یا انواع توت ها اضافه کنید، فیبر بیشتری دریافت خواهید کرد.
ماهی و اسیدهای چرب امگا 3
ماهی چرب دارای مقادیر زیادی اسیدهای چرب امگا 3 است، که می تواند باعث کاهش تری گلیسیرید ها و همچنین فشار خون شما شده و خطر ایجاد لخته خون را کاهش می دهد. در افرادی که قبلاً حملات قلبی داشته اند، اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است خطر مرگ ناگهانی را کاهش دهند.
اسیدهای چرب امگا 3 بر میزان کلسترول LDL تأثیر نمی گذارد. اما به دلیل مزایای قلبی دیگر این اسیدها، انجمن قلب آمریکا توصیه می کند حداقل دو وعده ماهی در هفته میل کنید. پخت یا کباب کردن ماهی از اضافه کردن چربی های ناسالم جلوگیری می کند.
بالاترین میزان اسیدهای چرب امگا 3 در:
- شاهرخ
- ماهی تن
- ماهی قزل آلا
- ماهی سالمون
- ماهی خال مخالی
غذاهایی مانند گردو، تخم کتان و روغن کلزا نیز مقادیر کمی اسیدهای چرب امگا 3 دارند. مکمل های امگا 3 و روغن ماهی موجود است. قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک مشورت کنید.
بادام و آجیل
بادام و سایر آجیل های درختی می توانند کلسترول خون را بهبود بخشند. یک رژیم غذایی همراه با گردو می تواند خطر عوارض قلبی را در افراد با سابقه حمله قلبی کاهش دهد. همه آجیل ها کالری بالایی دارند، بنابراین تعداد انگشت شماری به سالاد اضافه کرده و یا به عنوان میان وعده مصرف کنید.
آووکادوها
آووکادو، منبع مهمی از مواد مغذی و همچنین اسیدهای چرب اشباع نشده است. تحقیقات نشان می دهد که اضافه کردن یک آووکادو در روز به رژیم غذایی سالم قلب می تواند به بهبود سطح کلسترول LDL در افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند کمک کند.
سعی کنید برش های آووکادو را به سالاد و ساندویچ خود اضافه کرده یا آن ها را به عنوان یک غذای جانبی میل کنید.
روغن زیتون
در رژیم خود از روغن زیتون به جای سایر چربی ها استفاده کنید. می توانید سبزیجات را در روغن زیتون آب کرده، آن را به عنوان سس سالاد با سرکه مخلوط کنید. می توانید هنگام پختن گوشت از روغن زیتون به عنوان جایگزین کره نیز استفاده کنید.
غذاهایی با استرول های گیاهی اضافه شده یا استنول
استرول ها و استنول ها موادی هستند که در گیاهان یافت می شوند و مانع از جذب کلسترول می شوند. غذاهایی که با استرول ها یا استنول ها تقویت شده اند در دسترس هستند.
مارگارین و آب پرتقال با استرول های گیاهی اضافه شده می توانند به کاهش کلسترول LDL کمک کنند. اضافه کردن 2 گرم استرول به رژیم غذایی شما هر روز می تواند کلسترول LDL شما را 5 تا 15 درصد کاهش دهد.
کشک
کشک به عنوان یک مکمل هم LDL و کلسترول کل و هم فشار خون را کاهش می دهد.
بهره‌مندی کامل از این غذاها به تغییرات دیگری در رژیم و شیوه زندگی شما نیاز دارد. یکی از مفیدترین تغییرات محدود کردن چربی های اشباع و ترانس شما می باشد.
چربی های اشباع، مانند آن هایی که در گوشت، کره، پنیر و سایر لبنیات پر چرب هستند، کلسترول شما را بالا می برند. کاهش مصرف چربی های اشباع به کمتر از 7 درصد کل کالری دریافتی روزانه شما می تواند کلسترول LDL شما را 8 تا 10 درصد کاهش دهد.
چربی های ترانس، که بعضاً در برچسب های مواد غذایی به عنوان “روغن نباتی هیدروژنه جزئی” ذکر شده اند، اغلب در مارگارین ها و کوکی ها، کراکرها و کیک های خریداری شده در فروشگاه مورد استفاده قرار می گیرند. چربی های ترانس سطح کلسترول بدن را بالا می برند.
پیشگیری افزایش کلسترول خون
تغییرات سبک زندگی که کلسترول شما را کاهش دهد در وهله اول می تواند از بروز افزایش کلسترول خون جلوگیری کند. برای کمک به جلوگیری از افزایش کلسترول خون، می توانید راهکارهای زیر را رعایت کنید:
- حفظ وزن سالم
- مدیریت استرس
- ترک سیگار و نوشیدن الکل
- پرهیز از مصرف چربی های حیوانی
- ورزش منظم در بیشتر روزهای هفته (حداقل 30 دقیقه)
- رژیم غذایی کم نمک مبتنی بر میوه ها، سبزیجات و غلات کامل
آمادگی برای مراجعه به پزشک
برای آمادگی بیشتر قبل از قرار ملاقات خود با پزشک لیستی از علائم احتمالی و اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله سابقه خانوادگی افزایش کلسترول خون، بیماری عروق کرونر، سکته مغزی، فشار خون بالا یا دیابت را یادداشت کنید.
نام تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را بنویسید. در مورد افزایش کلسترول خون، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک بپرسید، عبارتند از:
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- بهترین روش درمانی کم کدامند؟
- چند بار به آزمایش کلسترول نیاز دارم؟
- شرایط پزشکی دیگری هم دارم، چگونه می توانم آن ها را همزمان کنترل کنم؟
آخرین دیدگاه‌ها