لوگو پزشکت

مشاوره آنلاین پزشکی - پزشکت

فهرست مطالب

 مار گزیدگی

فرم با 5 گزینه

تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:

-----------------------------------------

مارها در همه جا در خشکی، دریا، جنگل ها، چمنزارها، دریاچه ها و بیابان ها دیده می شوند، بنابر این مار گزیدگی مشکل شایعی می باشد. با وجود شهرت شوم آن ها، مارها تقریباً همیشه از انسان ها می ترسند. اکثر مارها  فقط در صورت تحریک، ترجیح می دهند به جای فرار، نیش بزنند. مار با جلوگیری از تنفس یا ایجاد ایست قلبی، طعمه خود را خفه می کند.بعضی از مارها با دندان خود طعمه را می گیرند و سپس آن را می بلعند.

زهر مار

مار های سمی با استفاده از غدد بزاقی خود، زهر را تزریق می کنند. هنگام نیش زدن، زهر از غده مربوطه خارج شده و از طریق مجرایی به دندان های نیش های منتقل شده و سرانجام به بدن طعمه تزریق می شود. مارها می توانند میزان سم آزاد شده از دندان خود را تنظیم کنند.

انواع زهر مار

مارگزیدگی | پزشکت

زهر مار ترکیبی از مواد زیادی با اثرات متفاوت است.

به زبان ساده، زهرمار را می توان به 4 دسته تقسیم کرد:

همو توکسین ها. سمومی که باعث خون ریزی داخلی می شوند.

کاردیو توکسین ها. سمومی که مستقیماً روی قلب عمل می کنند.

سیتو توکسین ها. سمومی که باعث آسیب بافت موضعی می شوند.

نورو توکسین ها. سمومی که روی سیستم اعصاب مرکزی تأثیر می گذارند.

شیوع مارگزیدگی

 گزش مارها در مناطق گرمسیری و مناطق کشاورزی بیشتر دیده می شود.

علائم مار گزیدگی

مارگزیدگی | پزشکت

نیش توسط مارهای سمی منجر به بروز علائم زیادی می شود. علائم مار گزیدگی از زخم های سوراخ ساده تا بیماری های خطرناک و مرگ متغیر هستند. علائم مار گزیدگی می تواند کاملا گمراه کننده باشد. یک قربانی شاید در مرحله اول علائمی از خود بروز ندهد ولی ناگهان دچار مشکل تنفسی و شوک شود. مارهای سمی گاهی بدون تزریق زهر می توانند گاز بگیرند. این حالت به “نیش خشک” معروف است و باعث درد خفیف، سوراخ شدن پوست و همچنین اضطراب می شوند. اگر بعد از نیش، علائم دیگری مانند تورم وجود نداشته باشد، احتمالاً نیش خشک است. در صورت نیش خشک شما باید فورا به اورژانس مراجعه کنید زیرا علائم تزریق سم ممکن است همان لحظه بروز نکند و حداکثر تا دو ساعت یا بیشتر پس از مار گزیدگی ظاهر شوند.

علائم نیش مار سمی هنگام تزریق سم شامل موارد زیر است:

  •  اسهال
  • ضربان قلب نامنظم
  • درد شدید در محل نیش
  • تورم لب، زبان، لثه و گلو
  • سردرگمی ذهنی، سرگیجه یا غش
  • توده های خارش دار بر روی پوست
  • تورم، قرمزی و کبودی در محل نیش
  • مشکلات تنفسی و خس خس سینه
  • احساس بیماری (حالت تهوع) و به دنبال آن استفراغ
علائم مارگزیدیگی در مار خارجی

مارگزیدگی | پزشکت

برای نیش مار خارجی، علائم ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

  • سرگیجه، ضعف و شوک
  • فلج عضله همراه با مشکلات تنفسی
  • استفراغ خونی یا خون در ادرار یا مدفوع
  • خون ریزی از دهان، بینی و محل زخم ها

در شدیدترین موارد، نیش مار سمی می تواند باعث عوامل زیر شود:

  • نارسایی کلیه
  • خون ریزی زیاد
  • مشکل در بلع و تنفس
  • شوک و از دست دادن هوشیاری
  • تورم شدید، تاول زدگی و سرانجام مرگ بافتی یا فلج اندام در ناحیه نیش

در تعداد کمی از افراد، نیش مار می تواند یک واکنش شدید را ایجاد کند که به آنافیلاکسی یا شوک آنافیلاکسی گفته می شود. شوک آنافیلاکسی می تواند بلافاصله پس از گزش یا چند ساعت بعد آن اتفاق بیفتد.

علائم شوک آنافیلاکسی در مار گزیدگی، عبارتند از:

  • ضربان قلب سریع
  • تورم صورت، لب ها، زبان و گلو
  • حالت تهوع، استفراغ و اسهال
  •  خارش پوست با کهیر و قرمزی
  • خس خس سینه و مشکل در تنفس
  • تورم در گلو که می تواند باعث مشکلات تنفسی شود.

پس از تماس با آمبولانس، فرد را بخوابانید و پاهای او را بلند کنید. برای گرم نگه داشتن فرد از پالتو یا پتو استفاده کنید.

علائم مار گزیدگی براساس نوع مارها

مارگزیدگی | پزشکت

علائم مارگزیدگی براساس نوع مارها می تواند به چند دسته عمده تقسیم شود:

اثرات موضعی

شامل تأثیراتی است که بر روی پوست و بافت اطراف محل نیش می گذارد. محل نیش برخی مار ها مانند مار های کبری دردناک و حساس می باشد. حتی می توانند به شدت متورم شده و خون ریزی کند و تاول بزنند. زهر برخی از مار های کبری می توانند بافت اطراف محل نیش را از بین ببرند.

 خون ریزی

نیش برخی دیگر از انواع مارها می تواند باعث ایجاد تغییراتی در سیستم گردش خون و خون ریزی شود. این خون ریزی می تواند موضعی یا فراگیر باشد و حتی اندام های داخلی بدن را درگیر کنند و باعث شود خون از دهان یا زخم های قدیمی بدن خارج شود. خون ریزی کنترل نشده می تواند باعث شوک یا حتی مرگ شود.

اثرات سیستم اعصاب مرکزی

مار های دریایی می تواند به طور مستقیم بر سیستم اعصاب مرکزی تأثیر بگذارد. سم کبرا و سم مامبا می توانند با متوقف کردن عضلات تنفسی باعث ایجاد اختلال در تنفس و مرگ شوند. در ابتدا، قربانیان ممکن است مشکلات بینایی و تکلم و تنفس و بی حسی در محل گزش را تجربه کنند.

فلج عضلانی اندام ها

زهر برخی مارها مانند مارهای دریایی و برخی از انواع استرالیایی می توانند به طور مستقیم باعث فلج شدن عضلات و نواحی مختلف بدن   شوند.مار گزیدگی می تواند اثر مستقیم روی عضله (به شکل نکروز) داشته باشد یا بطور غیرمستقیم عضلات دیگر را درگیر (رابدومیولیز) کند. بقایای سلول های عضله آسیب دیده می تواند عملکرد کلیه ها را مختل کند و منجر به نارسایی کلیه شود.

 چشم ها

مارهای کبرا تف دار و حلقه ها (مارهای کوبریلیک از آفریقا) در واقع می توانند زهر خود را کاملاً دقیق به چشم قربانیان بریزند و در نتیجه مستقیم باعث درد و آسیب چشم شوند.

تشخیص مار گزیدگی

شناسایی یا توصیف ویژگی های مار می تواند به درمان مار گزیدگی کمک کنند. پزشک برای تعیین درمان علائم نیش یا زخم موضعی ایجاد شده در ناحیه گزش را بررسی می کند. پزشک نمونه خون و ادرار را به آزمایشگاه می فرستد تا با تشخیص نوع سم بتواند از بروز عوارضی مانند خون ریزی، اختلال انعقاد خون، مشکلات کلیوی یا مرگ عضلات جلوگیری کند. این مشکلات ممکن است در ابتدا مشخص نباشد، اما در صورت نادیده گرفته شدن، عواقب ناگواری به همراه دارند.

مراقبت بعد از مار گزیدگی

مارگزیدگی | پزشکت

در صورت مار گزیدگی، سعی کنید راهکارهای زیر را رعایت کنید و هر چه سریع تر به بیمارستان مراجعه کنید.

اقدامات اولیه که می توانید بعد از مار گزیدگی انجام دهید شامل تمیز کردن زخم، آرام ماندن و بی تحرک نگه داشتن منطقه آسیب دیده است.

  • در صورت امکان لباس های خود را دربیاورید.
  • محل نیش یا زخم را با مقادیر زیادی آب و صابون بشویید.
  • سعی نکنید مار را بگیرید زیرا ممکن است دوباره نیش بزند. مارها تا زمانی که سم خود را خارج نکرده اند می توانند به گزش خود ادامه دهند.
  • وسایل محدود کننده، مانند حلقه ها یا جواهرات دیگر را از بدن جدا کنید، چون در صورت تورم منطقه نیش می تواند جریان خون را قطع کند.
  • ناحیه آسیب دیده را خراش ندهید و سعی نکنید آن را بمکید. برش در محل نیش می تواند به اندام های زیرین آسیب برساند و خطر عفونت را افزایش دهد و مکیدن در محل نیش باعث از بین رفتن زهر نمی شود.
  • آرام باشید و وحشت نکنید. چون نیش مار معمولاً جدی نیستند و به ندرت کشنده است.
  • ممکن است در بیمارستان بستری شوید تا نیش و وضعیت شما از نزدیک مورد بررسی قرار گیرد. سعی کنید شکل، اندازه و رنگ مار را به خاطر بسپارید. شما باید به متخصصان مراقبت های بهداشتی مشخصات مار را بدهید تا در شناسایی آن کمک کنید.
  • از یخ استفاده نکنید. یخ سم را غیرفعال نمی کند فقط می تواند باعث سرمازدگی شود.
  • از شوک الکتریکی استفاده نکنید. این شوک ها مؤثر نیستند و می توانند باعث سوختگی یا مشکلات الکتریکی قلب شوند.
  • الکل مصرف نکنید. الکل ممکن است باعث درد شود، اما رگ های خونی موضعی را بزرگتر می کند و این باعث افزایش جذب سم می شود.

پیش آگهی مار گزیدگی

تعیین پیش آگهی مار گزیدگی مشکل است و بیشتر مرگ و میرهای ناشی از مار گزیدگی به علت عدم درمان مناسب است. به ندرت دیده می شود که کسی قبل از مراجعه به فوریت های پزشکی بمیرد.از عوارض احتمالی نیش می توان به باقی ماندن جای دندان و ایجاد سوراخ و یا عفونت زخم (از جمله کزاز) اشاره کرد. در دسترس بودن مراقبت های پزشکی اورژانس و از همه مهم تر آنتی بادی می تواند بر بهبودی تأثیر بگذارد. هرچه سریعتر به بیمارستان بروید و درمان زودتر شروع شود، پیش آگهی بهتری خواهید داشت.

زمان بهبودی مار گزیدگی

زمان بهبودی برای نیش مار بسته به نوع مار می تواند متفاوت باشد.در بیشتر موارد، کودکانی که دچار مار گزیدگی شده اند، طی یک تا دو هفته بهبودی کامل پیدا می کنند.برای بزرگسالان معمولاً بیش از سه هفته زمان لازم است تا بهبودی کامل صورت گیرد. درمان زودرس با آنتی بادی می تواند زمان بهبودی را کاهش دهد.در طول دوره بهبودی و نقاهت، ممکن است در قسمت گزیدگی درد و تورم را تجربه کنید. این علائم معمولاً با مصرف داروهای مسکن بدون نسخه و ادامه فعالیت، اندام قابل کنترل است.

درمان مار گزیدگی

مارگزیدگی | پزشکت

در صورت مار گزیدگی و بروز علائم وخیم، مانند مشکل در تنفس، تغییر وضعیت روانی، خون ریزی،تشدید درد یا تورم، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در صورت مار گزیدگی لازم است که 24 ساعت در بیمارستان بستری شد تا علائم حیاتی کنترل شود. پزشک زخم را تمیز می کند و به دنبال دندان های شکسته یا کثیف می باشد. اگر در طی 5 سال قبل سابقه گزیدگی نداشته باشید، تزریق واکسن کزاز لازم می باشد.

یک عارضه نادر که به دنبال مار گزیدگی ممکن است در اندام های بسیار متورم رخ دهد، سندرم دهلیز است. تورم شدید می تواند گردش خون به محفظه را قطع کند. در این صورت باعث درد شدید و بی حسی و سرد شدن اندام می شود. در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است اندام قطع شود. برای همین پزشک ابتدا شرایط خطرناک را درمان می کند.

در صورت بروز مشکلات تنفسی  پزشک لوله ای در گلوی بیمار قرار می دهد. شاید به  دستگاه تهویه نیاز  باشد. در صورت بروز شوک گاهی به مایعات داخل وریدی و دارو های دیگری برای حفظ جریان خون نیاز باشد. برای جلوگیری از عفونت گاهی آنتی بیوتیک نیاز می باشد.

فاشیوتومی

در صورت عدم بهبودی گاهی نیاز به روشی به نام فاشیوتومی (قطع برخی از عضلات ناحیه ورم کرده) هست. این روش می تواند تورم و فشار اندام را کاهش دهد. در چند هفته اول بعد از مار گزیدگی، قبل از هر عمل جراحی، پزشک خود را از مار گزیدگی خود مطلع کنید. برخی از سم های مار می توانند برای یک هفته یا بیشتر پس از نیش زدن باعث لخته شدن خون شوند.

انتیونومس antivenoms

آنتی بادی، پادزهر هایی برای زهر مار است و برای معالجه شدیدترین مار گزیدگی استفاده می شود. انتیونومس حاوی آنتی بادی، پروتئین هایی هستند که اثرات سموم مار را خنثی می کنند. گاهی آنتی بادی ها یک واکنش شدید به نام آنافیلاکسی ایجاد می کنند. تزریق آنتی بادی فقط باید توسط یک متخصص انجام شود. بعد از دریافت انتیونومس تحت نظر باشید. در صورت شدت نیش مار و کاهش شدید فشار خون، گاهی نیاز به مایعات داخل وریدی می باشد. در صورت خون ریزی زیاد تزریق خون لازم است.

منابع:

https://www.emedicinehealth.com/snakebite/article_em.htm#snakebite_definition_and_facts

https://www.nhs.uk/conditions/snake-bites/

https://www.healthline.com/health/snake-bites#coral-snakes

[advisers limit=3 online =true skill=”15 34″]

همین حالا سوال خودتون رو از بهترین متخصصان پزشکت بپرسید!

به این مقاله چه امتیازی می دهید؟

0 / 5. تعداد رای ها: 0

هنوز کسی نظرش را ثبت نکرده شما اولین نفر باشید.

0

مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مشاوره آنلاین پزشکی در هر ساعت از شبانه روز