حالت تهوع ناشی از قند خون پایین

حالت تهوع ناشی از قند خون پایین یا افت قند خون وضعیت مهمی است که علت آن باید بررسی و مشخص شود. سطح قند خون در طول روز متفاوت است، اما وقتی خیلی کاهش پیدا کند (افت قند خون)، علائمی مانند حالت تهوع می تواند رخ دهد. قند خون پایین در افراد مبتلا به دیابت و بدون دیابت اتفاق میفتد. قند خون پایین، به عنوان کاهش گلوکز خون  کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر تعریف می شود که شما باید برای بازگرداندن آن به محدوده مورد نظر سریعا اقدام کنید.

صرف نظر از سلامت کلی شما، درمان فوری هیپوگلیسمی مهم است زیرا  عدم درمان به موقع می تواند منجر به بروز عوارض جدی شود. سطح بالای قند خون (هایپرگلیسمی) نیز ممکن است منجر به حالت تهوع شود، بنابراین مهم است که گلوکز خون خود را اندازه بگیرید تا بفهمید علت بروز حالت تهوع شما چیست؟

مراحل قند خون پایین

با شروع افت قند خون علائم خاصی را مشاهده خواهید کرد. این علائم به صورت مرحله ای بوجود می آیند. حتی علائم از خفیف تا متوسط تا شدید متغیر هستند. هر مرحله با مجموعه خاصی از علائم مشخص می شود.

حالت تهوع یکی از علائمی است که در مرحله خفیف اتفاق میفتد، اما در مراحل بعدی نیز وجود دارد. بسیاری از سازمان ها مانند انستیتوی ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، مراحل خفیف و متوسط را در یک مرحله ترکیب می کنند.

علائم دیگر کاهش قند خون خفیف تا متوسط عبارتند از:

• لرزش
• تعریق
• سردرد
• تاری دید
• عدم تمرکز
• رنگ پریدگی
• خواب آلودگی
• ضعف عضلانی
• گرسنگی شدید
• سرگیجه یا سبکی سر
• عدم هماهنگی اندام ها
• گیجی یا تغییرات شناختی
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• تحریک پذیری یا تغییرات خلقی

علائم افت شدید قند خون عبارتند از:

• بیهوشی (کما)
• تشنج (حرکات تند)
• فرد قادر به خوردن و نوشیدن نیست.

علائم هیپوگلیسمی در هنگام خواب عبارتند از:

• تعریق بیش از حد
• گریه کردن یا کابوس دیدن
• احساس خستگی، تحریک پذیری یا گیجی پس از بیدار شدن از خواب

قند خون پایین و حالت تهوع

چه مبتلا به دیابت باشید و چه نباشید، هنگام افت قند خون خفیف، ممکن است احساس گرسنگی شدید داشته باشید که اغلب با حالت تهوع نیز همراه است. این ترکیب علائم اولین نشانه کاهش قند خون است و در نتیجه ترشح هورمون استرس اپی نفرین ایجاد می شود که به آن آدرنالین نیز می گویند.

هنگامی که قند خون شما کاهش می یابد، باعث ایجاد پاسخ جنگ یا پرواز و افزایش آدرنالین می شود. افزایش آدرنالین به عنوان یك پاسخ كمكی عمل کرده و گلوكز ذخیره شده را به سرعت به جریان خون منتقل می كند. با این حال، این افزایش بی تأثیر نیست و علائم دیگری مانند تعریق، لرزش و اضطراب نیز می تواند ناشی از این روند باشد.

البته افراد مبتلا به دیابت نباید تصور کنند که حالت تهوع همیشه مربوط به پایین بودن قند خون است. تنها راه تشخیص حالت تهوع به طور قطع اندازه گیری قند خون است. اگر سطح شما در حد طبیعی باشد، ممکن است حالت تهوع شما علل دیگری داشته باشد.

علل حالت تهوع در افراد دیابتی

افراد دیابتی به چندین دلیل مختلف ممکن است حالت تهوع را تجربه کنند. به همین دلیل همیشه قبل از تصمیم گیری در مورد اقدام مناسب، بررسی سطح قند خون و تشخیص اصلی علت حالت تهوع مهم است.

برخی از شایع ترین علل حالت تهوع در مبتلایان به دیابت، عبارتند از:

دارو و حالت تهوع در دیابتی ها

گلوکوفاژ (متفورمین) برای کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می شود و حالت تهوع هم یک عارضه جانبی آن و هم نشانه مصرف بیش از حد گلوکوفاژ است. اگر هنگام مصرف گلوکوفاژ یا مارک های دیگر متفورمین حالت تهوع دارید، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

تهوع همچنین به عنوان یکی از رایج ترین عوارض جانبی در داروهای تزریقی مانند ویکتوزا (لیراگلوتید)، سیملین (پراملینتید) و لانتوس (انسولین گلارژین) ذکر شده است. اگر هنگام مصرف هر یک از این مواد تزریقی احساس حالت تهوع می کنید یا اگر تهوع شما با افزایش دوز دارو بدتر می شود، مهم است که فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. آنها ممکن است تصمیم بگیرند که به داروی دیگری برای شما تجویز کنند.

قند خون بالا یا پایین و حالت تهوع

حالت تهوع یکی از علائم بالا و پایین بودن قند خون است، بنابراین مهم است که قبل از تصمیم گیری در مورد مراحل بعدی، سطح خود را در خانه با گلوکومتر بررسی کنید. اگر مرتباً یا بیشتر از حد معمول قند خون بالا و پایین دارید، به پزشک خود بگویید. آنها می توانند علت و برنامه عملی برای حفظ سطح قند خون در حد طبیعی را برای شما تعیین کنند.

گاستروپارزی و حالت تهوع

افراد دیابتی در معرض خطر ابتلا به گاستروپارزی هستند که به آن معده دیابتی نیز گفته می شود. دیابت می تواند به سلول های عصبی (از جمله عصب واگ) در دیواره معده آسیب برساند. آسیب به عصب واگ توانایی معده و روده کوچک شما را در انتقال غذا از طریق دستگاه گوارش کاهش می دهد، که تخلیه معده شما را کند می کند و منجر به تجمع محتوای آن می شود.

داروهای دیابت که تخلیه معده را به تأخیر می اندازند، مانند سیملین یا مارک های دیگر پراملینیدید و آگونیست های GLP-1 مانند Trulicity (دولاگلوتید)، Victoza (لیراگلوتید) و Bydureon (اگزناتید) می توانند علائم گاستروپارزی را بدتر کنند.

علائم گاستروپارزی شامل موارد زیر است:

• استفراغ
• حالت تهوع
• درد بالای شکم
• سوزش سردل
• اشتهای ضعیف
• نفخ بیش از حد
• آروغ زدن بیش از حد
•  احساس سیری طولانی مدت بعد از خوردن غذا
• خیلی زود بعد از شروع غذا احساس سیری می کنید.

در حالی که درمانی برای گاستروپارزی وجود ندارد، اما گاستروپارزی بسته به علت اصلی آن از راه های مختلف قابل کنترل است. به عنوان مثال، مدیریت دیابت می تواند علائم گاستروپارزی را تسکین دهد. درمان ممکن است شامل تغییر در سبک زندگی مانند ورزش بعد از خوردن غذا، پرهیز از الکل، خوردن وعده های غذایی کم حجم و بیشتر، یا افزایش مایعات در رژیم غذایی برای کمک به هضم و جلوگیری از کمبود آب بدن باشد.

پانکراتیت و حالت تهوع

افراد مبتلا به دیابت نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پانکراتیت هستند. پانکراتیت به التهاب ناگهانی و موقتی (حاد) یا مزمن لوزالمعده اشاره دارد. پانکراس شما وظیفه آزاد سازی آنزیم های گوارشی و تولید انسولین را بر عهده دارد، هر دو به تنظیم میزان استفاده از گلوکز در بدن کمک می کنند.

علائم پانکراتیت شامل حالت تهوع و درد در قسمت فوقانی شکم است که ممکن است به پشت شما انتشار یابد. لوزالمعده نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.

سایر علائم پانکراتیت ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تب
• استفراغ
• اشتهای ضعیف
• ضربان قلب سریع
• شکم متورم و پریشان

کتواسیدوز دیابتی

کتواسیدوز دیابتی (DKA) یک بیماری جدی و خطرناک است که در صورت کمبود انسولین رخ می دهد، که بدن شما را به سمت چربی سوزی برای انرژی سوق می دهد. مشخصه آن افزایش زیاد قند خون و کتون در ادرار است که می تواند با یک کیت آزمایش در خانه بررسی شود.

اگر علائمی از DKA دارید که شامل حالت تهوع شدید است، با پزشک خود تماس بگیرید یا بلافاصله به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید.

علائم دیگر DKA عبارتند از:

• گیجی
• غش کردن
• افزایش ادرار
• خستگی مفرط
• احساس بی حالی
• تنفس عمیق یا سریع
• تشنگی افزایش یافته (خاموش نشدنی)

در صورت افت قند خون چه باید کرد؟

قند خون پایین به عنوان قند خون کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر تعریف می شود. درمان فوری هیپوگلیسمی به معنای مصرف 15 گرم کربوهیدرات و ارزیابی بهبود علائم است.

قانون 15 – 15 در دیابتی ها

انجمن دیابت آمریکا پیشنهاد می کند که افراد دیابتی که دچار افت قند خون هستند از قانون 15-15 پیروی کنند که به شرح زیر است:

• برای بالا بردن قند خون 15 گرم کربوهیدرات مصرف کنید.
• بعد از 15 دقیقه قند خون خود را بررسی کنید.
• اگر هنوز زیر 70 میلی گرم در دسی لیتر است، 15 گرم وعده دیگر کربوهیدرات داشته باشید.
• این مراحل را تکرار کنید تا قند خون شما حداقل 70 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• هنگامی که قند خون به حالت عادی بازگشت، یک وعده غذایی یا میان وعده بخورید تا مطمئن شوید دوباره کاهش پیدا نمی کند.

نمونه 15 وعده کربوهیدرات شامل موارد زیر هستند:

• قرص های گلوکز (دستورالعمل بسته را بخوانید)
• 1 قاشق غذاخوری شکر، عسل یا شربت ذرت
• 4 اونس (یک دوم فنجان) آب یا نوشابه معمولی (رژیم غذایی یا بدون قند)

افراد مبتلا به دیابت باید با ذکر قند خون و علائم آزمایش شده در خانه، هر رویداد پایین قند خون را ثبت کنند. اگر با قانون 15-15 نمی توانید قند خون خود را بالا ببرید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید.

افراد دیابتی که با افت قند خون مواجهه می شوند باید یک کیت اضطراری گلوکاگون نیز را همراه داشته باشد. در مواقع اضطراری، سعی در ریختن آب پرتقال در دهان بیمار کار درستی نیست، زیرا ممکن است آب به ریه های بیمار منتقل شود. به جای آن می توان از تزریق گلوکاگون برای بالا بردن ایمن گلوکز خون استفاده کرد.

توصیه به والدین کودکان دیابتی

اگر کودک شما دیابت دارد و علائم هیپوگلیسمی را نشان می دهد، مهم است که سطح گلوکز خون او را با یک گلوکومتر بررسی کنید. اگر این امکان وجود ندارد، بهتر است با دادن کربوهیدرات به آنها طوری رفتار کنید که گویی دچار افت قند خون هستند تا از بدتر شدن علائم جلوگیری کند.

کودک شما باید برنامه ایمنی برای مواردی که تحت مراقبت شما نیستند، مانند زمانی که در مدرسه، خانه دوستان یا مهد کودک است، را یاد بگیرد.

صحبت با کودک در مورد دیابت و علائمی که باید از آنها آگاه باشید به ایمن نگه داشتن او کمک می کند.

افت قند خون در افراد بدون دیابت

قند خون پایین در افراد بدون دیابت، هیپوگلیسمی غیر دیابتی نامیده می شود. این یک اتفاق نادر است و به عنوان هایپوگلیسمی واکنشی (که در طی چند ساعت پس از غذا خوردن اتفاق می افتد) یا هیپوگلیسمی ناشتا (که ممکن است به یک بیماری مرتبط باشد) دسته بندی می شود. مصرف 15 گرم کربوهیدرات در این موارد باید به علائم کمک کند.

در صورت بروز هر یک از این نوع هایپوگلیسمی غیر دیابتی، باید برای ارزیابی علائم، معاینه بدنی، بررسی خطر ابتلا به دیابت و بررسی قند خون به پزشک مراجعه کنید. فهمیدن اینکه چرا قند خون شما آنقدر کاهش پیدا کرده است، برای جلوگیری از عود در آینده و رد علل نیاز به مراقبت پزشکی یا درمان بالینی مهم است.

دلایل احتمالی افت قند خون واکنشی عبارتند از:

• سابقه دیابت یا در معرض خطر دیابت
• کمبود آنزیم نادر که تجزیه غذا را برای بدن شما سخت می کند.
• جراحی معده، که باعث می شود غذا خیلی زود به روده کوچک شما منتقل شود.

دلایل احتمالی افت قند خون ناشتا عبارتند از:

• تومورها، مانند تومور در پانکراس
• استفاده از الکل، به ویژه نوشیدن بیش از حد
• بیماری های جدی، مانند کبد، قلب یا کلیه ها
• سطح پایین برخی از هورمون ها مانند کورتیزول، هورمون رشد، گلوکاگون یا اپی نفرین (آدرنالین)
• داروهایی مانند سالیسیلات ها (نوعی تسکین دهنده درد)، داروهای سولفا (آنتی بیوتیک)، پنتامیدین (درمان نوع جدی ذات الریه) و کینین (درمان مالاریا)

سخن آخر

حالت تهوع گاهی اوقات می تواند ناراحتی جزئی به نظر برسد، اما هرگز نباید نادیده گرفته شود. در افراد مبتلا و بدون دیابت، حالت تهوع می تواند نشانه پایین آمدن قند خون باشد که نیاز به درمان دارد. درمان ممکن است به سادگی مصرف کربوهیدرات باشد، اما همیشه اینطور نیست. در افراد دیابتی، حالت تهوع همچنین می تواند نشان دهنده وضعیت دیگری باشد.

برای داشتن بهترین درمان ممکن و پیشگیری از بروز عوارض جانبی، همیشه باید در صورت بروز حالت تهوع به پزشک خود اطلاع دهید.

منبع:

https://www.verywellhealth.com/low-blood-sugar-nausea-5119316

---