انتخاب شیر خشک یا شیر مادر یا همان شیردهی پستانی یک تصمیم شخصی است. این یکی از اولین تصمیمات مهمی است که مادر در زندگی جدید خود می گیرد. هر دو روش شیردهی به نوزاد دارای موافقان و مخالفانی است.
موضوع شیردهی به نوزاد برای سالهای طولانی یکی از موضوعات بحث برانگیز بوده است. اغلب مادران به دلیل انتخاب شیر خشک برای تغذیه نوزاد مورد قضاوت قرار می گیرند.
در واقع هیچ انتخاب درست یا غلطی وجود ندارد، نکته مهم فقط انتخاب مناسب ترین تغذیه برای نوزاد شماست.
شیر مادر
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می کند که مادران تا حد امکان نوزادان خود را حداقل تا شش ماهگی با شیر خود تغذیه کنند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) شیردهی پستانی تا سن 2 سالگی را توصیه می کند.
در واقع شیردهی پستانی بهترین راه برای تغذیه نوزادان است. مادران می توانند یک ساعت پس از زایمان نوزاد را با شیر خود تغذیه کنند.
شیردهی پستانی هم برای سلامت مادر و هم برای سلامت نوزاد مفید است. مهمترین فوائد شیردهی پستانی عبارت است از:
فوائد شیردهی پستانی
- شیردهی پستانی رایگان است. و نیاز به لوازم جانبی شیردهی ندارد. پمپ های شیردوشی، بطری ها، شیرخشک و سایر لوازم بسیار هزینه بر است. مادرانی که نوزاد خود را شیردهی پستانی می کنند نیازی به تهیه این وسایل ندارند.
- شیر مادر نیازی به آماده سازی ندارد. هر وقت نوزاد گرسنه شود شیرمادر آماده و در دسترس است.
فوائد شیردهی برای نوزاد
- شیر مادر تمام مواد مغذی برای رشد و سلامت نوزاد را دارد. از جمله آغوز که در روزهای اول پس از تولد نوزاد تولید می شود سرشار از مواد مغذی است.
- شیر مادر سیستم گوارش نوزاد را تقویت می کند. خطر ابتلا به بیماری هایی مانند اسهال و ناراحتی معده در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند کمتر است.
- شیر مادر سیستم ایمنی بدن نوزاد را تقویت می کند. مواد مغذی موجود در شیر مادر باعث محافظت نوزاد در برابر عفونت گوش، ذات الریه، عفونت های باکتریایی و ویروسی می شود.
- شیر مادر ضریب هوشی نوزاد را تقویت می کند. بررسی ها نشان می دهد نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، نسبت به نوزادانی که شیر خشک می خورند ضریب هوشی بالاتری دارند.
- سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر در نوزادان از بدو تولد تا یک سالگی است. تغذیه با شیر مادر خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد SIDS را کاهش می دهد.
- تغذیه با شیر مادر برای حفظ سلامت نوزادان نارس بسیار مفید است. شیردهی پستانی میزان مرگ و میر در نوزادانی که در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU)بستری هستند را کاهش می دهد. به طور کلی شیر مادر باعث می شود نوزادان مدت زمان کمتری را در بخش NICU بیمارستان بمانند.
- یکی دیگر از فوائد مهم شیردهی محافظت نوزاد در برابر چاقی و است. همچنین تغذیه با شیر مادر از ابتلا نوزاد به بیماری های مزمن مانند آسم پیشگیری می کند.
فوائد شیردهی پستانی برای مادر
- تغذیه نوزاد با شیر مادر باعث می شود که رحم سریعتر به اندازه قبل از بارداری برسد.
- مادرانی که شیردهی پستانی می کنند کالری بیشتری می سوزانند. در نتیجه احتمال چاقی در مادرانی که نوزاد را با شیر خود تغذیه می کنند کمتر است.
- شیردهی پستانی به حفظ آهن بدن کمک می کند. در واقع تغذیه با شیر مادر باعث می شود که چرخه قائدگی برای مدتی متوقف شود. قائدگی یکی از علت های مهم کم خونی در زنان است. با توقف قائدگی احتمال ابتلا به فقر آهن و کم خونی کاهش پیدا می کند.
- تغذیه با شیر مادر باعث افزایش ترشح هورمون هایی مانند اکسی توسین در بدن مادر می شود. اکسی توسین یکی از هورمون های مهم بدن است و به مادر کمک می کند تا با نوزاد خود پیوند بهتری برقرار کند.
- شیردهی پستانی خطر ابتلا به برخی بیماری ها مانند سرطان تخمدان، سرطان پستان، بیماری های قلبی-عروقی، و دیابت را در زنان کاهش می دهد.
- تغذیه با شیر مادر در کاهش خطر افسردگی پس از زایمان بسیار موثر است. بررسی ها نشان می دهد که شیردهی پستانی با ایجاد پیوند عمیق بین مادر و نوزاد باعث کاهش افسردگی پس از زایمان می شود.
در صورت انتخاب شیرمادر برای تغذیه نوزاد می توانید این کار را تا زمانی که احساس راحتی می کنید، ادامه دهید. هرچه شیردهی پستانی مدت زمان بیشتری ادامه پیدا کند، مزایای سلامتی آن برای مادر و نوزاد بیشتر خواهد بود.
جوانب منفی شیردهی پستانی
اگرچه شیردهی پستانی برای مادر و نوزاد مفید است، اما می تواند چالش هایی نیز به همراه داشته باشد. با کمک یک مشاور شیردهی می توان بر بسیاری از این مشکلات غلبه کرد. معمولا مدتی طول می کشد تا مادر بتواند اصول شیردهی به نوزاد را یاد بگیرد. مهمترین مشکلات شیردهی پستانی عبارتند از:
- راهی برای اندازه گیری میزان شیرخوردن نوزاد وجود ندارد.
- مادران معمولا در چند روز یا هفته های اول در سینه های خود احساس درد و ناراحتی می کنند.
- نوزادان به طور مرتب نیاز به خوردن شیر دارند. در صورت بازگشت به کار، ادامه شیردهی به نوزاد با روش هایی مانند پمپاژ شیر ممکن است برای مادر دشوار باشد.
- مادران باید باید مراقب استفاده از داروها و کافئین باشند. برخی از موادی که مادر مصرف می کند از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود. به عنوان مثال کافئین موجود در شیر مادر می تواند باعث بی خوابی نوزاد شود.
شیر خشک
شیر خشک جایگزین شیر مادر است. مادرانی که به هر دلیل قادر به شیردهی پستانی نیستند نوزادان خود را با شیر خشک تغذیه می کنند. شیر خشک در انواع مارک های مختلف در بازار وجود دارد. شیر خشک در اصل از شیرگاو فرآوری شده تولید می شود. ترکیبات شیر خشک تا حد زیادی با ترکیبات شیر مادر مشابهت دارد. ترکیبات شیرخشک توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید می شود و حاوی مواد مغذی زیادی است. استفاده از شیر خشک برای بسیاری از مادران راحت تر است. مادرانی که نوزادان خود را با شیر خشک تغذیه می کنند دارای آزادی عمل بیشتری برای انجام کارهای روزمره خود هستند.
فوائد تغذیه با شیرخشک
- مادرانی که نوزادان خود را با شیرخشک تغذیه می کنند فرصت بیشتری برای خواب و استراحت خود دارند.
- هنگامی که مادر در کنار نوزاد نیست، یکی از اعضای خانواده می تواند نوزاد را با استفاده ازشیشه شیر تغذیه کند.
- یکی از نگرانی های مهم مادران این است که آیا نوزاد شیر کافی می نوشد یا خیر. در تغذیه با شیر خشک برخلاف شیردهی پستانی، مادر می داند که نوزاد در هر بار تغذیه چه مقدار شیر می خورد.
- نوزادانی که شیر خشک می خورند نسبت به نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، به دفعات تغذیه کمتری نیاز دارند.
- پدران، خواهر، برادرها و سایر اعضای خانواده این فرصت را پیدا می کنند که در زمان تغذیه با نوزاد ارتباط برقرار کنند.
- استفاده از شیرخشک برای مادرانی که پس از زایمان باید مجددا فعالیت شغلی خود را آغاز کنند، گزینه مناسب تری است.
جوانب منفی تغذیه با شیر خشک
- برخی از نوزادان با مصرف شیر خشک دچار عوارض جانبی مانند خارش، حالت تهوع و کهیر می شوند.
- شیر خشک نیاز به آماده سازی دارد. دمای شیرخشک قبل از تغذیه نوزاد باید از نظر میزان گرما کنترل شود.
- تهیه شیرخشک و لوازم جانبی آن مانند شیشه شیر، کیف حمل شیشه شیر و غیره معمولا هزینه بالایی دارد.
- استفاده از شیر خشک در تغذیه نوزاد می تواند باعث ابتلا به مشکلات گوارشی مانند یبوست و گاز معده شود.
- تهیه شیرخشک به آب تمیز نیاز دارد که بسته به محل زندگی مادر ممکن است یک مسئله بهداشتی باشد.
- خطر ابتلا به چاقی در نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند بیشتر از نوزادانی است که شیردهی پستانی می شوند.
- شیر خشک آنتی بادی های شیر مادر را ندارد. به همین دلیل شیرخشک نمی تواند مانند شیر مادر در برابر ابتلا به عفونت ها و بیماری ها از نوزاد محافظت کند.
از شیر گرفتن نوزاد
در صورت شیردهی پستانی یا تغذیه نوزاد با شیر خشک، در نهایت در دو سالگی باید روند از شیر گرفتن نوزاد را شروع کنید. قانون کلی این است که نوزادان باید در 6 ماه اول زندگی خود فقط با شیر مادر یا یک شیرخشک غنی شده تغذیه شوند. از شیرگرفتن برخی از نوزادان خیلی راحت تر است در حالیکه برخی دیگر از نوزادان دچار گریه و بی قراری شدیدی می شوند.
بعضی از مادران برای از شیرگرفتن تمایل نوزاد را دنبال می کنند. این مادران به نوزادان خود اجازه می دهند که در مورد کاهش شیردهی تصمیم بگیرند. بعضی دیگر از والدین خودشان فرآیند از شیر گرفتن را شروع می کنند. این روش ممکن است دشوارتر باشد، به خصوص اگر نوزاد شما هنوز به شیردهی وابسته باشد.
مادران باید روند از شیر گرفتن نوزاد را به آرامی شروع کنند. بنابراین مقدار شیر نوزاد را به تدریج کاهش دهید. این کار به نوزاد کمک می کند تا به خوردن غذای جامد عادت کند. از طرف دیگر روند تدریجی از شیر گرفتن نوزاد به بدن مادر کمک می کند تا شیر کمتری تولید کند. با ادامه یافتن تغذیه تکمیلی نوزاد مقدار شیر تولید شده در سینه های مادر به تدریج کاهش یافته و در نهایت متوقف می شود.
تغذیه به نوزاد را در هنگام صبح و شب ادامه دهید. بچه ها تمایل بیشتری به اولین و آخرین تغذیه روز دارند.
شروع تغذیه تکمیلی
شیر مادر یا شیر خشک تا پایان شش ماهگی برای تغذیه نوزاد کافی است. بعد از 6 ماهگی نیازهای تغذیه ای نوزاد افزایش پیدا می کند. بنابراین مادر باید انواع غذاهای سالم و مناسب را در برنامه غذایی نوزاد اضافه کند. استفاده از غذاهای کامل مانند سبزیجات پوره شده، پوره آووکادو و پوره سیب زمینی شیرین برای تغذیه نوزاد توصیه می شود.
استفاده از غلات برنج در تغذیه نوزاد مناسب نیست، زیرا ارزش غذایی کمی دارد. FDA خاطرنشان می کند که غلات غنی شده از آهن، و برنج سفید نباید تنها منبع غذایی نوزاد شما باشد.
بعد از اینکه نوزاد با اولین غذای خود سازگاری پیدا کرد، می توانید سایر مواد غذایی از جمله غلات سبوس دار، میوه ها، سبزیجات و گوشت ها را به برنامه غذایی نوزاد اضافه کنید. تا حد امکان به غذای نوزاد نمک، شکر یا چاشنی اضافه نکنید.
در هر نوبت تغذیه از یک غذا استفاده کنید. چند روز صبر کنید تا مطمئن شوید نوزاد شما واکنش آلرژیک نشان نداده و یا در هضم غذا مشکلی ندارد. استفاده از برخی مواد غذایی مانند بادام زمینی، سفیده تخم مرغ، کیوی و عسل می تواند باعث ایجاد آلرژی در نوزادان شود.
به طور کلی بعضی از مادران به دلایل پزشکی قادر به شیردهی پستانی به نوزاد خود نیستند. همچنین ممکن است عده دیگری از مادران به دلیل شرایط شغلی انعطاف پذیری لازم برای شیردهی به نوزاد خود را نداشته باشند.
فواید شیردهی پستانی برای مادر و نوزاد بسیار زیاد است. از طرف دیگر تغذیه نوزاد با شیر خشک هم فوائد خاص خود را دارد. اگر در انتخاب روش شیردهی به نوزاد مشکل دارید، مشورت با پزشک، ماما یا متخصص شیردهی می تواند در تصمیم بهتر به شما کمک کند.
آخرین دیدگاه‌ها