فشار خون سیستولیک و دیاستولیک

فشار خون سیستولیک و دیاستولیک دو عدد در اندازه گیری فشار خون را تشکیل می دهند (مثلاً 120/80). فشار خون سیستولیک یا عدد بالا، مقدار نیرویی است که در هنگام ضربان قلب به شریان ها وارد می شود. فشارخون دیاستولیک (عدد پایین) مقدار نیرویی است که بر شریان ها در هنگام استراحت قلب وارد می شود. اما اینکه فرق بین این دو عدد چیست و کدام یک مهمتر هستند را در این مقاله از پزشکت بخوانید.

چرا فشار خون مهم است؟

هنگامی که قلب عملکرد طبیعی خودش را انجام داده و می تپد، خون از طریق شریان ها می گذرد تا در سراسر بدن حرکت کند. جریان خون و فشاری که نبض وارد می کند لحظه به لحظه متغیر است. در طول ضربان قلب، (فشار سیستولیک) بیشترین مقدار و بین ضربان قلب (فشار دیاستولیک) کمتر است. پزشک فشار خون را با استفاده از این اعداد اندازه گیری می کند، زیرا فشار خون، یک روش استاندارد برای توصیف نیروی نبض خون است.

فشار خون سیستولیک و دیاستولیک هر دو مهم هستند. افزایش هر یک از آنها می تواند نشان دهنده فشار خون بالا باشد. پایین بودن هر یک از این اعداد، نشان می دهد که خون کافی به مغز و سایر اندام ها جریان ندارد.

علاوه بر این، اگر تفاوت زیاد بین این دو عدد، می تواند نشان دهنده یک بیماری قلبی یا سایر بیماری های زمینه ای باشد.

فشار خون سیستولیک

در طول ضربان قلب، قلب خون را به داخل شریان ها می راند. فشار سیستولیک این نیرو را نشان می دهد. این مرحله که به عنوان سیستول شناخته می شود، بالاترین میزان نیروی سیستولی را نشان می دهد.

فشار خون سیستولیک زمانی که فرد در حالت استراحت آرام نشسته و زیر 120 میلی متر جیوه باشد، طبیعی در نظر گرفته می شود.

فشار سیستولیک زیر 90 میلی متر جیوه، کم در نظر گرفته می شود و ممکن است نیاز به درمان و مدیریت داشته باشد. اگر چندین بار فشار سیستولیک شما بالای 180 میلی‌متر جیوه نشان داده شود، فشار خون شما خطرناک و بالا در نظر گرفته می‌شود و باید به پزشک مراجعه کنید.

فشار خون سیستولیک بالا

عضله قلب هنگام ورزش کردن، تحت استرس یا هر زمانی که ضربان قلب افزایش می‌یابد، خون را با فشار بیشتری بیرون می‌کشد. در این شرایط فشار سیستولیک بالا می رود.

افزایش فشار سیستولیک در هنگام استرس کاملا طبیعی است. با این حال، زمانی که فشار سیستولیک در حال استراحت افزایش پیدا کند، طبیعی نیست و فشار خون بالا محسوب می شود.

از آنجایی که فشار خون شما ممکن است در هنگام فعالیت بالا برود، برای تشخیص دقیق فشار خون بالا مهم است که فشار خون خود را در دوره‌های استراحت اندازه بگیرید.

فشار خون سیستولیک بالا معمولاً به دلیل باریک شدن و انسداد رگ‌های خونی ایجاد می‌شود که در این شرایط قلب برای فشار دادن خون به آنها باید سخت‌تر کار کند.

حتی در محدوده فشار سیستولیک بالا، مراحل مختلفی وجود دارد:

• فشار خون سیستولیک 130-139 مرحله 1 فشار خون بالا است که ممکن است با داروهای موقت و تغییر سبک زندگی معکوس شود.
• فشارخون سیستولیک 140 یا بالاتر، مرحله 2 فشار خون بالا است، که می تواند خطر سکته مغزی یا حمله قلبی را به شدت افزایش دهد، ممکن است نیاز به یک رژیم طولانی مدت دارو داشته باشد.
• فشار خون سیستولیک 180 یا بالاتر به این معنی است که شما در بحران فشار خون هستید و باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

فشار خون سیستولیک پایین

با این حال، چیزی به نام فشار سیستولیک بسیار پایین وجود دارد. هنگامی که میزان به طور قابل توجهی زیر 90 میلی متر جیوه باشد، به آن افت فشار خون می گویند. این وضعیت می تواند باعث سبکی سر، سرگیجه یا غش شود. عدم درمان این وضعیت، ممکن است باعث از کار افتادن اندام هایی مانند کلیه ها شود.

افت فشار خون سیستولیک در صورت بروز کم خونی ممکن است رخ دهد. به عنوان مثال، فشار خون پایین ممکن است در شرایط کم آبی یا زمانی که خونریزی شدید دارید، رخ دهد. در این موارد، خون کافی برای عبور از بدن وجود ندارد.

فشار خون پایین همچنین می تواند در نتیجه ضعیف بودن عضله قلب (کاردیومیوپاتی) یا اگر سرخرگ ها به طور ناگهانی بیش از حد گشاد شوند (مانند سنکوپ وازوواگال، رفلکسی که باعث غش می شود) رخ دهد.

گاهی اوقات فشار خون پایین زمانی که به طور ناگهانی موقعیت خود را تغییر می دهید، رخ می دهد. ممکن است هنگام ایستادن احساس سرگیجه کنید زیرا نیروی جاذبه خون را به سمت پاهای شما می کشد. این وضعیت یک بیماری شایع به نام افت فشار خون ارتواستاتیک است.

فشار خون دیاستولیک

قلب بین ضربان های خودش استراحت می کند تا بتواند دوباره از خون پر شود. مکث بین ضربان ها دیاستول نامیده می شود. فشار خون دیاستولیک شما اندازه گیری در طول این مکث قبل از ضربان قلب بعدی است.

فشار خون دیاستولیک طبیعی در هنگام استراحت آرام زیر 80 میلی متر جیوه است. اگر فشار خون بالا دارید، عدد دیاستولیک اغلب حتی در زمان استراحت آرام بیشتر است. فشار خون دیاستولیک زمانی که 60 میلی متر جیوه یا کمتر باشد به طور خطرناکی پایین و زمانی که 110 میلی متر جیوه یا بیشتر باشد به طور خطرناکی بالا در نظر گرفته می شود.

فشار دیاستولیک پایین ممکن است همراه با کم آبی یا خونریزی شدید دیده شود. همچنین ممکن است در صورت شل و گشاد شدن شریان ها اتفاق بیفتد.

چندین مرحله فشار خون دیاستولیک بالا وجود دارد:

• فشار خون دیاستولیک 80-89 مرحله 1 فشار خون بالا است که ممکن است با داروها و یا تغییرات سبک زندگی موقتی معکوس شود.
• فشار خون دیاستولیک 90 یا بالاتر، مرحله 2 فشار خون بالا است، که می تواند خطر سکته مغزی یا حمله قلبی را به شدت افزایش دهد و ممکن است نیاز به یک رژیم طولانی مدت دارو داشته باشد.
• BP دیاستولیک 120 یا بالاتر به این معنی است که شما در بحران فشار خون هستید و باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. وی به شما کمک می‌کند تا بهترین روش برای درمان فشار خون سیستولیک بالا را تعیین کنید.

بهبود دقت خواندن فشار خون

فشار سیستولیک و دیاستولیک (بالاترین و پایین ترین نقطه ضربان قلب) بسته به سطح فعالیت، استرس، مصرف مایعات و سایر عوامل تغییر می کند.

شما باید تمام عواملی که منجر به تغییر در این اعداد می شوند را شناسایی کرده تاثیر آنها را در مدیریت قرار دهید.

برای دقیق‌ترین خواندن، فشار خون خود را هنگامی که در یک فضای آرام و گرم هستید، پس از اینکه حداقل پنج دقیقه توانستید به آرامی استراحت کنید، بررسی کنید.

شما باید ریلکس باشید، بازوها را در کنار خود قرار دهید، و کاف باید تقریباً در سطح قلب روی بازوی شما قرار گیرد. پاهای شما باید ضربدری نباشد و مثانه خالی باشد، زیرا هر دوی این عوامل می توانند بر اعداد فشار خون شما تأثیر بگذارند. ممکن است پزشک به شما توصیه کند فشار خون خود را در خانه اندازه گیری کنید. چون در مطب احتمال بروز استرس وجود دارد.

چه زمانی از روز باید فشار خونم را چک کنم؟

بسیاری از کارشناسان توصیه می کنند قبل از تشخیص فشار خون بالا، فشار خونی را که در مدت طولانی (که می تواند شامل تکرار اندازه گیری ها در خانه باشد) ثبت شود. همچنین باید بدانید که فشار خون شما در طول روز متفاوت خواهد بود. در صبح بیشتر و در شب کمتر است.

ارائه دهنده شما ممکن است از شما بخواهد که چند موقع در روز معمولاً یک بار در صبح و یک بار بعد از ظهر یا عصر فشار خون خود را اندازه بگیرید. سعی کنید از اندازه گیری آن در صبح زود درست هنگام بیدار شدن از خواب یا درست بعد از شام خودداری کنید.

هنگامی که تصمیم گرفتید چه زمانی فشار خون خود را چک کنید، مهم است که ثابت قدم باشید. برای کسب بهترین و دقیق ترین نتیجه بهتر است فشار خون خود را هر روز تقریباً در یک زمان مشخص اندازه گیری کنید.

سوالات متداول

کدام مهمتر است: فشار خون سیستولیک یا فشار خون دیاستولیک؟ فشار خون سیستولیک و دیاستولیک هر دو اطلاعات مهمی در مورد سلامت شما می دهد. با این حال، فشار سیستولیک عددی است که پزشک شما در صورت بالا بودن توجه بیشتری به آن می کند.

فشار خون طبیعی بر اساس سن چقدر است؟ فشار خون زیر 120/80 میلی متر جیوه برای اکثر بزرگسالان طبیعی در نظر گرفته می شود. کودکان و نوجوانان ممکن است فشار خون طبیعی کمی پایین‌تر داشته باشند. به عنوان مثال، فشار خون 100/65 برای یک کودک نوپا طبیعی است و یک نوجوان سالم و فعال می تواند فشار خون حدود 115/70 داشته باشد.

سالمندان ممکن است فشار خون بالاتر یا پایین تری داشته باشند که طبیعی تلقی می شود. به عنوان مثال، فردی در 60 سالگی ممکن است فشار خون حدود 130/60 داشته باشد.

چه فشار خونی، خطرناک در نظر گرفته می شود؟

فشار خون خطرناک که به عنوان بحران فشار خون نیز شناخته می شود، زمانی است که فشار خون سیستولیک (عدد بالا) 180 یا بالاتر یا فشار خون دیاستولیک (عدد پایین) 120 یا بیشتر باشد.

بهترین زمان برای اندازه گیری فشار خون چه زمانی است؟ زمان خاصی که فشار خون خود را اندازه گیری می کنید به اندازه ثابت بودن در مورد آن، روز به روز مهم نیست. با این حال، بهتر است از اندازه گیری اول صبح، بعد از صرف غذا یا بلافاصله بعد از مصرف دارو خودداری کنید.

سخن آخر

فشار خون شما اندازه گیری فشار در شریان های شما در حالی که قلب شما می تپد (سیستولیک) و بین ضربان ها (دیاستولیک) است. هر دوی این مقادیر برای تشخیص و مدیریت فشار خون بالا مهم هستند.

کسب اطلاع از فشار خون سیستولیک و دیاستولیک برای درمان طیف وسیعی از شرایط، از جمله بیماری قلبی یا کم خونی شدید، مهم است. اندازه گیری فشار خون دقیق در شرایط آرام و ساکت بسیار مهم است.