پرولاپس دیواره خلفی واژن یا رکتوسل هنگامی اتفاق می افتد که دیواره نازکی که راست روده را از واژن جدا می کند ضعیف شده و منجر به برآمدگی دیواره واژن می شود. در صورتی که پرولاپس دیواره خلفی واژن بزرگ باشد، ممکن است با باز شدن واژن یک برآمدگی قابل توجهی دیده شود. برآمدگی پرولاپس دیواره خلفی واژن می تواند ناراحت کننده باشد، اما بندرت دردناک است. در صورت نیاز، اقدامات خودمراقبتی و سایر گزینه های غیر جراحی برای درمان بیماری مؤثر است. پرولاپس دیواره خلفی واژن شدید ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
علائم پرولاپس دیواره خلفی واژن
یک پرولاپس کوچک واژن خلفی کوچک (رکتوسل) ممکن است علائمی نداشته باشد. اما برخی از علائم در صورت بروز شامل موارد زیر هستند:
- مشکلات دفع مدفوع
- احساس فشار روده
- احساس سستی در بافت واژن
- برآمدگی نرم در بافت مهبل که از طریق واژن بیرون زده
- احساس این که رکتوم بعد از دفع مدفوع به طور کامل خالی نشده
بسیاری از خانم ها که پرولاپس واژینال خلفی دارند، برآمدگی سایر اندام های لگن مانند مثانه، رحم یا قسمت بالای واژن را تجربه کرده اند.
شیوع پرولاپس دیواره خلفی واژن
پرولاپس دیواره خلفی واژن حتی در بین زنانی که فرزند نداشته اند، شایع است. در حقیقت، یک زن شاید متوجه نشود که به پرولاپس واژن خلفی مبتلا است.
علت پرولاپس دیواره خلفی واژن
رکتوسل معمولاً در دوران بارداری و زایمان اتفاق می افتد.
عوامل خطر پرولاپس دیواره خلفی واژن
خطر بروز آن با افزایش سن نیز بیشتر می شود و عوامل دیگر می توانند در بروز آن نقش داشته باشند. پرولاپس واژن خلفی می تواند ناشی از فشار بر روی لگن باشد.
علل افزایش فشار کف لگن شامل موارد زیر است:
- زایمان و بارداری
- اضافه وزن یا چاقی
- سرفه مزمن یا برونشیت
- بلند کردن اجسام سنگین
- یبوست مزمن یا فشار با حرکات روده
زایمان طبیعی
زایمان واژینال، به خصوص زایمان های متعدد و افزایش سن عوامل خطر اصلی بروز این بیماری هستند. زایمان طولانی مدت و وزن زیاد جنین می توانند عضلات کف لگن را کشیده و تضعیف کنند و منجر به تضعیف دیواره بین راست روده و واژن شود. یائسگی تغییرات زیادی را در بدن خانم ها ایجاد می کند، که می تواند بر عضله ناحیه لگن تأثیر بگذارد.زایمان و سایر مشکلاتی که به بافت لگن فشار می آورند، می تواند منجر به پرولاپس خلفی واژن شود.
سن
به طور کلی با افزایش سن، عضلات ناحیه لگن ضعیف می شود. عوامل دیگری مانند چاقی و سرفه مزمن در ارتباط با آسم، سیگار کشیدن و بیماری تنفسی نیز با ضعف این عضلات همراه است. بارداری و زایمان از عوامل اصلی رشد رکتوسل است.ماهیچه ها، رباط ها و بافت پیوندی که از واژن شما نگهداری و محافظت می کنند در دوران بارداری و زایمان ضعیف می شوند. هرچه تعداد حاملگی بیشتری داشته باشید، احتمال ابتلا به پرولاپس واژن خلفی شما بیشتر می شود. در زنانی که فقط سزارین داشته اند، احتمال ابتلا به پرولاپس واژن خلفی کمتر است، اما هنوز هم احتمال ابتلا به آن وجود دارد.در صورت طولانی شدن زایمان یا در صورت تولد چند زایمان، مثلاً دوقلوها، احتمال بروز آن بیشتر می شود.
سایر عوامل
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به پرولاپس واژن خلفی را افزایش دهند، عبارتند از:
- یبوست مزمن
- افت سطح استروژن در یائسگی
- هیسترکتومی یا سایر جراحی های لگن
- سرفه طولانی مدت، در برونشیت مزمن
- سوء استفاده جنسی در دوران کودکی
ژنتیک
-
برخی از زنان بطور مادرزادی همراه با بافت پیوندی ضعیفی در ناحیه لگن متولد می شوند و این امر به طور طبیعی احتمال ابتلا به پرولاپس خلفی واژن را در آن ها افزایش می دهد.
چاقی
- وزن اضافی بدن، فشار را روی بافت های لگن افزایش داده و خطر ابتلا به پرولاپس دیواره خلفی واژن را بیشتر می کند.
بواسیر و رکتوسل
- ممکن است ارتباط مستقیمی بین بواسیر و پرولاپس دیواره خلفی واژن وجود داشته باشد. یبوست یا فشار شدید به روده ممکن است فشار داخل شکمی را در هنگام زور زدن افزایش دهد و باعث ایجاد رکتوسل شود.
اعمال جراحی مامایی یا مقعدی
- اگر فردی تحت چندین عمل جراحی زنان و زایمان یا رکتال قرار بگیرد، این کار عضلات کف لگن را تضعیف کرده و منجر به رکتوسل می شود.
عمل جراحی پروستات
در مردان، یک رکتوسل می تواند به عنوان نتیجه پروستاتکتومی، یعنی برداشتن غده پروستات ایجاد شود.
پیشگیری پرولاپس دیواره خلفی واژن
برای کاهش خطر ابتلا به پرولاپس واژن خلفی، سعی کنید:
تمرینات کگل
- تمرینات کگل می تواند عضلات کف لگن را، خصوصاً بعد از زایمان تقویت کند.
پیشگیری از یبوست
- برای پیشگیری از یبوست، مایعات زیادی بنوشید و غذاهای پر فیبر مانند میوه، سبزیجات، لوبیا و غلات سبوس دار مصرف کنید.
عدم فشار به کمر
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. هنگام بلند کردن اجسام، به جای استفاده از کمر یا دولاشدن بهتر است از پاهایتان استفاده کنید.
درمان سرفه
- در صورت ابتلا به سرفه یا برونشیت مزمن، آن ها را معالجه کنید و سیگار نکشید.
کنترل وزن
- مواظب وزن خود باشید و در صورت نیاز در مورد راهکارهای کاهش وزن از پزشک مشاوره بگیرید.
تشخیص پرولاپس دیواره خلفی واژن
معاینه لگن
پرولاپس دیواره خلفی واژن رکتو سل به طور کلی در حین معاینه لگن، واژن و رکتوم شما تشخیص داده می شود. معاینات فیزیکی برای تشخیص پرولاپس دیواره خلفی واژن شامل آزمایش عملکرد مثانه و آزمایش قدرت لگن است.
تست مقاومت کف لگن
در طول معاینه لگن، پزشکتان استحکام کف لگن، ماهیچه های اسفنکتر و عضلات و رباط هایی را که از دیواره های واژن، رحم، روده، مجرای ادرار و مثانه حفاظت می کنند، آزمایش می کند. مشاهده هر نوع ناهنجاری در تست مقاومت کف لگن می تواند به تشخیص پرولاپس دیواره خلفی واژن منجر شود و تعیین کند که آیا تمرینات کگل برای شما مفید است یا تاثیری ندارد.
آزمایش عملکرد مثانه
آزمایش عملکرد مثانه توانایی مثانه شما را در ذخیره کردن و دفع ادرار بررسی می کند. آزمایش عملکرد مثانه به دو روش اندازه گیری می شود.
اوروفلومتری، اوروفلومتری روشی است که میزان ادرار، سرعت و مدت زمان آزاد شدن آن را اندازه گیری می کند.
سیستومتروگرام روشی است که در آن مثانه را با آب از طریق سوند پر می کنند و با استفاده ازآن میزان ادرار موجود در مثانه اندازه گیری می شود.
تصویر برداری
به ندرت، ممکن است پزشک آزمایشات تصویربرداری را توصیه کند اما در صورت لزوم از روش های زیر استفاده می شود:
MRI یا اشعه ایکس می تواند اندازه برآمدگی بافت را تعیین کند. دفکوگرافی Defecography، برای ارزیابی اختلالات راست روده استفاده می شود.
درمان پرولاپس دیواره خلفی واژن
درمان بیماری به شدت پرولاپس واژن خلفی بستگی دارد. پزشکتان برای درمان پرولاپس دیواره خلفی واژن رکتو سل می تواند روش های زیر را توصیه کند:
معاینه و پیگیری جلسات درمانی
اگر پرولاپس واژینال خلفی شما علائم کمی را بروز دهد یا کلا بدون علائم باشد، اقدامات ساده خود مراقبتی، مانند انجام تمرینات کگل برای تقویت عضلات لگن، ممکن است باعث بهبودی بیماری شما شود.
پیساری
پیساری واژینال یک حلقه پلاستیکی یا لاستیکی است که در مهبل شما قرار می گیرد تا از بافت های برآمده نگهداری و محافظت کند. برای تمیز کردن پیساری باید مرتباً تعویض شود.
عمل جراحی
در برخی شرایط، احتمال دارد درمان پرولاپس خلفی واژن، از واژن بیرون زده و آزاردهنده هست.
- علاوه بر پرولاپس واژینال خلفی، اگر برآمدگی دیگری هم دارید. ترمیم جراحی برای درمان هر کدام می تواند همزمان انجام شود.
جراحی معمولاً شامل از بین بردن بافت اضافی و برآمده ای است که پرولاپس خلفی واژن را تشکیل می دهد.
تمرینات کگل
تمرینات کگل، عضلات کف لگن شما را تقویت می کنند. عضلات کف لگن قوی، می تواند از اعضای لگن شما بهتر محافظت و مراقبت کند. همچنین از بدتر شدن پرولاپسوس یا افتادگی رکتوم جلوگیری کرده و علائم مرتبط با پرولاپس خلفی واژن را تسکین دهد.
برای انجام تمرینات کگل:
- عضلات کف لگن را محکم نگه دارید، انگار که می خواهید از عبور گاز جلوگیری کنید.
- انقباض را به مدت پنج ثانیه نگه دارید، سپس به مدت 10 ثانیه عضلات را رها کرده و اجازه دهید استراحت کنند. اگر انجام این تمرین برای شما، کار خیلی سختی است، با دو ثانیه نگه داشتن و پنج ثانیه استراحت، تمرین را شروع کنید.
- حداقل روزانه، چندبار این تمرینات را تکرار کنید. استفاده همزمان تمرین های گکل و بیوفیدبک باعث تقویت بهتر عضلات می شوند.
پس از یادگیری روش صحیح انجام تمرینات کگل، می توانید آن ها را با احتیاط و در هر زمانی انجام دهید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
برای آمادگی بیشتر برای مراجعه به پزشکتان سعی کنید علائمی و مدت زمانی بروز آن ها را بنویسید.
تمام دارو ها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی، از جمله دوز های آن ها را یادداشت کنید.
لیستی از اطلاعات کلیدی شخصی و پزشکی، از جمله سایر شرایط، تغییرات اخیر زندگی و عوامل استرس زا که تجربه کرده اید، را تهیه کنید.
در مورد پرولاپس واژینال خلفی، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشکتان بپرسید عبارتند از:
- خطرات و عوارض جراحی کدامند؟
- آیا باید فعالیت های خود را محدود کنم؟
- چه روش درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- برای بهبودی یا برطرف شدن علائم چه کاری می توانم در خانه انجام دهم؟
- اگر من تحت درمان جراحی قرار بگیرم، احتمال اینکه پرولاپس واژن خلفی برگردد وجود دارد؟
احتمالاً پزشك سؤالاتی از شما خواهد پرسید، از جمله:
- آیا درد لگنی دارید؟
- آیا ادرارتان نشت می کند؟
- آیا زایمان طبیعی داشته اید؟
- چه علائمی را تجربه می کنید؟
- آیا سرفه شدید یا مداوم داشته اید؟
- آیا قصد دارید در آینده باردار شوید؟
- آیا هنگام دفغ مدفوع دچار فشار زیاد می شوید؟
- آیا در کارهای شغلی یا فعالیت های روزانه خود مجبورید اجسام سنگینی را بلند کنید؟
- چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم خود شدید؟ آیا آن ها به مرور زمان وخیم تر شده اند؟
- آیا کسی در خانواده شما تا به حال دچار پرولاپس واژن خلفی یا مشکلات لگنی دیگری شده است؟
