چاقی شدید مرضی، که مردم گاهی اوقات آن را چاقی بالینی می نامند، می تواند خطر ابتلا به سایر مسائل مربوط به سلامتی یا بیماری ها را افزایش دهد. برای افراد بالغ که از نظر بالینی چاق هستند، چاقی شامل داشتن شاخص توده بدنی (BMI) 40 یا بالاتر و درصد بالایی از چربی بدن می باشد. BMI یک ابزار تشخیصی نیست، اما می تواند خطر ابتلا به بیماری های مختلف را نشان دهد.
ابتلا به چاقی شدید مرضی انجام فعالیت های روزمره مانند راه رفتن، تنفس و خوابیدن را برای شما با مشکل مواجه می کند. همچنین می تواند خطر بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع 2 و سایر بیماری های مختلف را افزایش دهد.
طبق گزارش موسسه ملی دیابت و بیماریهای گوارشی و کلیوی، از هر 13 نفر در ایالات متحده 1 نفر در سال 2013-2014 دچار چاقی شدید بوده اند. شما می توانید در این مقاله با چاقی شدید بالینی بیشتر آشنا شوید و روشهای درمانی آن را یاد بگیرید.
هنگامی که یک فرد بالغ دچار چاقی شدید می شود، درصد بالایی (40 یا بالاتر) از چربی بدن و BMI دارد. BMI مقیاسی است که به متخصصان پزشکی کمک می کند تا بگویند آیا فرد در معرض ابتلا به برخی بیماری ها است یا خیر.
چارت سازمانی زیر طبقه بندی های مختلف BMI را نشان می دهد:
| BMI | شرح |
| زیر 18.5 | کم وزن |
| 18.5 تا کمتر از 25 | وزن متوسط |
| 25 تا کمتر از 30 | اضافه وزن |
| 30 تا کمتر از 35 | چاقی کلاس 1 |
| 35 تا کمتر از 40 | چاقی کلاس 2 |
| بالای 40 | چاقی کلاس 3 |
فرد مبتلا به چاقی بیشتر در معرض بیماری های قلبی و سایر بیماری ها قرار دارد. هرچه کلاس چاقی بیشتر باشد، احتمال بروز این عوارض بیشتر است.
با این حال، شایان ذکر است که BMI شما الزاماً نشان نمی دهد که شما وزن مناسبی دارید یا ندارید. به عبارتی این شاخص نشان دهنده وزن مناسب نیست. این درصد، توده عضلانی را در مقایسه با درصد چربی بدن نشان نمی دهد.
بررسی نسبت دور کمر به باسن و توزیع چربی در بدن می تواند تصور بهتری از خطر ابتلا به عوارض در فرد ایجاد کند. دانشمندان دور کمر زیاد به دلیل چربی بدن را با ریسک بیشتر از بیماری های قلبی عروقی مرتبط می دانند.
عوامل خطر چاقی مرضی
عوامل خاصی می توانند ریسک و خطر ابتلا به چاقی مرضی را در شما افزایش دهد، از جمله:
- عادات غذایی و سطوح فعالیت می تواند بر سطح انرژی فرد تأثیر بگذارد.
- شرایط اقتصادی اجتماعی می تواند دسترسی به غذای تازه و توانایی ورزش فرد را تا حدودی محدود کند.
- عوامل ژنتیکی ممکن است در ابتلا شما به چاقی مرضی نقش داشته باشند.
- سابقه خانوادگی ممکن است از طریق عوامل ژنتیکی و محیطی بر روی ابتلا به چاقی شما تاثیر داشته باشد.
- برخی شرایط پزشکی یا بیماری های زمینه ای با چاقی ارتباط دارند، از جمله سندرم کوشینگ و سندرم تخمدان پلی کیستیک.
- استرس و اضطراب می تواند افزایش سطوح هورمون کورتیزول، که می تواند ذخیره چربی و افزایش وزن را تحت تاثیر قرار دهد.
- کمبود خواب ممکن است خطر ابتلا به این نوع از چاقی در شما را افزایش دهد.
آیا عوامل اجتماعی بر خطر چاقی موثر هستند؟
بررسی سال 2017 مطالعات از سراسر جهان نشان می دهند که عوامل اجتماعی زیر، در میان عوامل دیگر، ممکن است در بروز این وضعیت نقش داشته باشند:
- استرس ناشی از ضربه، مشکلات روابط، مشکلات مالی یا ترکیبی
- سطح سلامت و آگاهی از رژیم غذایی
- تنظیمات محل کار، از جمله ساعات کار و احتمال صرف غذا
- مصرف و دسترسی به رژیم غذایی متنوع و متعادل
- دسترسی به فضای سبز و سایر ملاحظات مربوط به سطح زندگی و فعالیت شهری
با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، چاقی در همه افراد تاثیر می گذارد..
با این حال، . نظرسنجی 2017 منتشر شده توسط CDC وضعیت ظریف تری را نشان می دهد که شیوع چاقی با توجه به ترکیبی از عوامل مانند سطح تحصیلات، درآمد، جنسیت و نژاد متفاوت است. روابط بین این عوامل پیچیده به نظر می رسد.
علائم و نشانه های چاقی مرضی
فرد چاق ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- تعریق
- خستگی
- درد مفاصل و کمر
- مشکل در تنفس
- مشکلات خواب، از جمله خروپف
- مشکل در فعالیت بدنی
- اعتماد به نفس پایین و احساس انزوا
- فشار خون بالا و سایر علائم سندرم متابولیک
علائم چاقی شدید عبارتند از:
- تجمع زیاد چربی در بدن
- BMI از 40 یا بالاتر
- علائم عوارض مانند فشار خون بالا
عوارض چاقی مرضی
عوارض چاقی می تواند شامل شود :
- سندرم متابولیک، که شامل دیابت نوع 2، فشار خون بالا و سایر ویژگی ها می شود.
- سطح بالای کلسترول “بد” و سطح پایین کلسترول “خوب”
- سطوح بالای تری گلیسیرید
- سکته
- بیماری قلبی
- بیماری کیسه صفرا
- آرتروز
- آپنه خواب و سایر مشکلات تنفسی
- شرایط روانی مانند افسردگی و اضطراب
- برخی از سرطان ها
- بدن درد
- مشکل در عملکردها و فعالیتهای روزانه
- ریسک بالاتر بستری شدن در بیمارستان به دلیل COVID-19
این شرایط می تواند بر طول عمر و کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد.
تشخیص چاقی مرضی
اگر فردی با نگرانی در مورد وزن یا BMI خود به پزشک خود مراجعه کند، پزشک به احتمال زیاد موارد زیر را انجام می دهد:
- وزن و قد آنها را برای تأیید BMI اندازه گیری می کند.
- در مورد عادات غذایی و میزان ورزش روزانه فرد سوالاتی را می پرسد.
- سابقه پزشکی فردی و خانوادگی فرد را در نظر می گیرد.
- آزمایش خون را برای بررسی شرایط سلامتی که ممکن است زمینه ساز چاقی باشد، انجام می دهد.
- آزمایش عوارضی که ممکن است به مراقبت های پزشکی مانند فشار خون بالا نیاز داشته باشند، را تجویز می کند.
گزینه های درمانی چاقی شدید
اگر فردی دچار چاقی شدید یا عوارض مربوط به آن باشد، پزشک ممکن است گزینه های درمانی زیر را توصیه کنید:
- یک برنامه مناسب برای کاهش وزن توصیه کند.
- با فرد برای برنامه ریزی و تعیین یک برنامه تمرینی کار کند.
- در صورت محدود بودن تحرک فرد، برنامه فیزیوتراپی را توصیه کند.
- تجویز داروهایی مانند اورلیستات (Alli)، که میزان چربی جذب شده توسط بدن را کاهش دهد.
- اگر گزینه های دیگر کمکی نمی کند، جراحی چاقی را توصیه کند.
- هرگونه عارضه مانند دیابت نوع 2 و سایر ویژگی های سندرم متابولیک را برطرف و درمان کند.
یک فرد باید با پزشک یا متخصص تغذیه خود همکاری کند تا یک برنامه مناسب تهیه کرده و دستورالعمل ها را با دقت دنبال کند. کاهش سریع وزن یا شروع سریع تمرینات ورزشی شدید می تواند اثرات منفی یا عوارض جانبی زیادی را به همراه داشته باشد.
همچنین، داروهای مختلف کاهش وزن به صورت آنلاین در دسترس هستند، اما ممکن است مصرف خودسرانه و بی رویه آنها تا حدودی خطرناک بوده و یا حتی موثر نباشند.
اگر گزینه های دیگر کمکی نکرد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. برخی از این رویه ها عبارتند از:
- نوار معده، که در آن جراح حلقه ای را در اطراف معده قرار می دهد، و مقدار غذای ورودی را محدود می کند.
- بای پس معده، که هدف آن افزایش احساس سیری و جذب کالری کمتر است.
- گاسترکتومی آستین، که در آن جراح قسمتی از معده را برمی دارد.
- بالون داخل معده، یک اقدام موقتی است که در آن جراح بالن را در معده قرار می دهد تا فضا را اشغال کند.
اگر فرد مقدار قابل توجهی از وزن خود را کاهش دهد، ممکن است چین های پوستی ناخواسته ای داشته باشد. جراحی نیز می تواند این مشکل را برطرف کند.
پیشگیری چاقی مرضی
هیچ روش واحدی برای کاهش وزن یا جلوگیری از افزایش وزن وجود ندارد. بهترین گزینه بستگی به وضعیت خود فرد دارد. با این حال، استراتژی های رژیم غذایی و ورزش می تواند کمک کننده باشد.
نکات تغذیه ای می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه
- ترجیح دادن غذاهای کامل یا فرآوری نشده
- اجتناب از چربی های ترانس و چربی های اشباع و انتخاب چربی های مفید، مانند روغن ذرت
- محدود کردن مصرف قند و غذاهای شیرین
- در صورت توصیه متخصصان مراقبت های بهداشتی، کنترل میزان کالری دریافتی
- استفاده از بشقاب کوچکتر
- غذا خوردن فقط در زمان های منظم
- غذا خوردن کندتر
- اجتناب از عوامل تحریک کننده و عاداتی که منجر به پرخوری می شود، مانند خوردن مقداری کیک با قهوه در زمان استراحت
دستورالعمل های فعلی توصیه می کند که در صورت امکان، بزرگسالان حداقل 150 دقیقه با شدت متوسط در هفته را ورزش کنند. این می تواند شامل پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری و شامل جلسات 10 دقیقه ای چندین بار در روز در اکثر روزهای هفته باشد.
پزشک می تواند بسته به سلامت کلی، سن و عوامل دیگر، درباره میزان و نوع ورزش فرد توصیه کند.
سخن آخر
چاقی شدید یک بیماری نیست، اما می تواند خطر ابتلا به طیف وسیعی از شرایط سلامتی را افزایش دهد، که برخی از آنها می تواند زندگی فرد را تهدید کند و تا حدودی خطرناک و جدی باشند. در بیشتر موارد، چاقی شدید برگشت پذیر است.
هر کسی که در مورد چاقی یا علائم احتمالی آن نگرانی دارد، باید از پزشک مشاوره بگیرید. درمان می تواند فرد را قادر به تنظیم وزن خود کرده و از بروز عوارض احتمالی جدی جلوگیری کند.
آخرین دیدگاه‌ها