هپاتیت C

هپاتیت C یک ویروس منتقله از طریق خون است که باعث التهاب (تورم و درد) کبد می شود. این ویروس در خون فرد که به هپاتیت سی مبتلا است وجود دارد و از طریق تماس خون قابل انتقال است.

هپاتیت C معمولا از طریق استفاده مشترک از سوزن های غیراستریل، سرنگ و سایر تجهیزات دارویی منتقل می شود. اما با بوسیدن، بغل کردن یا تقسیم غذا بروز پیدا نمی کند.

درمان فعلی برای بیش از 95 درصد افراد موثر است. درمان باعث برطرف شدن عفونت، کاهش التهاب در کبد و کاهش طولانی مدت مشکلات سلامتی از جمله بیماری مزمن کبد و سرطان کبد می شود. همچنین درمان افراد در معرض خطر ممکن است از انتقال به دیگران پیشگیری کند. هیچ واکسنی برای پیشگیری از عفونت این بیماری وجود ندارد.

انتقال هپاتیت C

این بیماری از طریق تماس خون با خون منتقل می شود. متداول ترین روش آلوده شدن افراد به هپاتیت سی استفاده از وسایل تزریق دارو مانند سوزن، سرنگ، قاشق و مواد خوراکی است. هپاتیت سی همچنین ممکن است از طریق شرایط زیر منتقل شود:

• خال کوبی و سوراخ کردن بدن با استفاده از وسایلی که به درستی تمیز، ضد عفونی یا استریل نشده باشند.
• آسیب دیدگی سوزن در محیط مراقبت های بهداشتی
• دریافت خون
• اقدامات پزشکی نادرست یا غیر استریل، تزریق خون یا فرآورده های خونی
• بارداری یا زایمان. پنج درصد احتمال دارد كه مادری با عفونت مزمن هپاتیت C ویروس را در حین بارداری یا زایمان به نوزاد منتقل كنند.

تغذیه با شیر مادر بی خطر است، مگر اینکه نوک پستان مادر ترک خورده یا خونریزی کند.

راه های احتمالی دیگر ولی نادر برای انتقال هپاتیت C شامل موارد زیر است:

• استفاده مشترک از مسواک، تیغ های ریش تراش یا سایر وسایل شخصی مشابه که می تواند مقدار کمی خون روی آنها باشد.
• تماس خون یک فرد در با بریدگی های باز با فرد دیگر.
• انتقال جنسی. میزان انتقال جنسی هپاتیت سی بسیار کم است، اما با برخی اعمال جنسی یا شرایطی که احتمال تماس خون با خون یا مایع آنورکتال به خون وجود دارد خطر افزایش می یابد (به عنوان مثال، رابطه جنسی در دوران قاعدگی، سکس گروهی، استفاده از وسایل جنسی یا استفاده از وسایل دوش آنورکتال) که می تواند منجر به پارگی غشای مخاطی یا قرار گرفتن بریدگی یا زخم های روی پوست به هپاتیت سی در مایع آنورکتال شود.

علائم هپاتیت C

بسیاری از افراد در ابتدای ابتلا به هپاتیت C احساس بیماری نمی كنند. افراد ممکن است ادرار شان تیره رنگ و چشم ها و پوست آنها زرد شود. این وضعیت به عنوان زردی شناخته می شود.  یا بیماری شبیه به آنفولانزا  را تجربه كنند. این علائم ممکن است طی چند هفته برطرف شوند، اما این لزوما به معنای رفع  عفونت نیست.

20 تا 30 درصد افرادی که آلوده شده اند شاید طی شش ماه ویروس را از خون خود پاک کنند و نیاز به هیچ درمانی نداشته باشند. این افراد دیگر ویروس هپاتیت سی ندارند و عفونی هم نیستند، اما همچنان در خون آنها پادتن های هپاتیت C دارند.

وجود آنتی بادی های هپاتیت سی نشان می دهد کسی در معرض ویروس قرار گرفته است، اما هیچ گونه مصونیتی در برابر این هپاتیت ایجاد نمی کند. افراد ممکن است پس از پاکسازی طبیعی ویروس، یا پس از درمان مجدداً آلوده شوند.

هپاتیت C مزمن

از هر سه نفر آلوده به هپاتیت C، دو نفر عفونت را از بدنشان برطرف نمی کنند و بیش از شش ماه به حمل ویروس در خون خود ادامه می دهند. به این حالت هپاتیت سی مزمن می گویند. هپاتیت سی مزمن اغلب تا سالها پس از عفونت هیچ مشکلی در فرد ایجاد نمی کند. علائم هپاتیت C مزمن می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی خفیف تا شدید
• از دست دادن اشتها
• احساس بیماری (حالت تهوع) و استفراغ
• درد در سمت راست بالای معده (زیر دنده ها)
• تب
• افسردگی
• درد یا التهاب مفصل
• بثورات پوستی

در بسیاری از موارد، افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا هستند، احساس بیماری نمی کنند. در حدود 15 تا 20 درصد افرادی که هپاتیت C مزمن درمان نشده دارند، زخم شدیدی در کبد (سیروز) ایجاد می کنند. پیشرفت این ممکن است 20 تا 40 سال یا بیشتر طول بکشد. تعداد کمی از افراد مبتلا به سیروز احتمال دارد به سرطان کبد مبتلا شوند.

پیشگیری از شیوع هپاتیت C

در حال حاضر هیچ واکسنی برای پیشگیری از ابتلا فرد به هپاتیت C در دسترس نیست. درمان های توصیه شده برای پیشگیری از شیوع ویروس شامل موارد زیر است:

• همیشه از وسایل تزریق استریل (کاملا تمیز) استفاده شود.
• از وسایل شخصی مشترک مانند مسواک، تیغ، ناخن یا قیچی ناخن که می تواند خونی شود، به طور مشترک با دیگران استفاده نکنید.
• اگر درگیر سوراخ کردن بدن، خال کوبی، الکترولیز یا طب سوزنی هستید، همیشه مطمئن شوید که هر وسیله ای که باعث سوراخ شدن پوست می شود، “یکبار مصرف” است یا بعد از آخرین باری که استفاده شده، تمیز، ضد عفونی و استریل شده است.
• اگرچه هپاتیت سی به طور کلی به عنوان یک عفونت قابل انتقال از نظر جنسی در نظر گرفته نمی شود، اما اگر قرار است خون وجود داشته باشد یا همسر فرد به عفونت ایدز HIV مبتلا باشد، باید اقدامات رابطه جنسی محافظت شده (استفاده از کاندوم) را در نظر بگیرد. حتی این مسئله و خطرات شخصی را با پزشک خود بیشتر در میان بگذارد.

هپاتیت C و خونریزی

هنگام تمیز کردن هر گونه خونریزی، همیشه از اقدامات احتیاطی استاندارد کنترل عفونت استفاده شود:

• هرگونه بریدگی یا زخم را با پانسمان ضد آب بپوشانید.
• برای پاک کردن خون از دستکش یکبار مصرف استفاده شود و از دستمال کاغذی استفاده کنید.
• محل با آب گرم و داروهای پاک کننده تمیز شود، سپس آن را بشویید و خشک کنید.
• دستکش و دستمال های کاغذی استفاده شده را درون یک کیسه پلاستیکی قرار داده، سپس آنها را در یک سطل آشغال دربسته ریخته و دور بریزید.
• دستان خود را با آب گرم و صابون بشویید و سپس آنها را کاملا خشک کنید.
• دستمال های آغشته به خون، حوله های بهداشتی یا پانسمان را قبل از دور انداختن در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید.

تشخیص هپاتیت C

اگر فرد در معرض خطر عفونت این هپاتیت است یا فکر می کند در گذشته در معرض هپاتیت C بوده است، برای تشخیص سلامت کبد خود به پزشک مراجعه کند. راه های تشخیصی شامل آزمایش خون و احتمالا آزمایش غیرتهاجمی آسیب کبدی (فیبرواسکن نامیده می شود) است. آزمایش خون معروف به “آزمایش آنتی بادی هپاتیت C” می تواند مشخص کند که آیا فرد در معرض هپاتیت C قرار گرفته و یا نگرفته است.

ممکن است از زمان عفونت دو تا سه ماه (یا بعضی اوقات بیشتر) طول بکشد تا زمانی که آزمایش خون بتواند آنتی بادی های هپاتیت C را تشخیص دهد، بنابراین یک “دوره خاص” وجود دارد که در طی آن نمی توان تشخیص داد که فرد آلوده است یا مبتلا بوده است. در این زمان باید، اقدامات احتیاطی را برای پیشگیری از گسترش احتمالی ویروس انجام داد.

اگر آزمایش آنتی بادی هپاتیت C نتیجه مثبتی را نشان داد، باید یک آزمایش جانبی به نام ‘هپاتیت C PCR’ انجام داد تا مشخص شود ویروس هنوز در خون یا کبد وجود دارد یا قبلاً عفونت برطرف شده است.

آزمایش PCR هپاتیت، C برای هرکسی که آنتی بادی هپاتیت سی مثبت داشته باشد توصیه می شود  مگر اینکه به تازگی درمان هپاتیت C را به پایان رسانده باشد.

سونوگرافی کبد یا فیبرواسکن(یک آزمایش سریع و غیرتهاجمی که از سونوگرافی برای ارزیابی کبد استفاده می کند) همچنین می تواند آسیب کبدی را مشخص کند.

درمان هپاتیت C

این هپاتیت با داروهای ضد ویروسی درمان می شود که هدف آن از بین بردن ویروس از بدن است.

درمان های جدید  قرص های خوراکی وضعیت مبتلایان به هپاتیت C را بسیار بهبود بخشیده است. این روش های درمانی می توانند بیش از 95 درصد افراد مبتلا به هپاتیت مزمن سی را درمان کنند. چندین قرص جدید وجود دارد که به صورت ترکیبی برای درمان تمام هپاتیت سی استفاده می شود. با پزشک در مورد گزینه های درمان و احتمال تداخل با سایر داروها، داروهای گیاهی و سایر داروها مشورت شود.

به طور کلی، اگر فرد به هپاتیت C مبتلا باشد، بهتر است حتما:

• تحت درمان قرار بگیرد .
• از نوشیدن الکل خودداری کند.
• رژیم متعادل و کم چربی داشته باشد.
• ورزش منظم انجام دهد (اگرچه همیشه هنگام خستگی استراحت کند).
• به طور مرتب با پزشک خود در ارتباط باشد.

عوارض جانبی درمان هپاتیت C

ممکن است برخی از عوارض جانبی مربوط به داروهای هپاتیت C وجود داشته باشد، اما قرص های جدید به طور کلی بسیار خوب تحمل می شوند. بیشتر عوارض جانبی با درمان هپاتیت سی توسط افرادی که تحت درمان با اینترفرون قدیمی یا درمان های مبتنی بر تزریق هستند گزارش شده است، از جمله عوارض جانبی بیماری های مربوطبه روان در داروهای جدید مشاهده نمی شود.

سخن آخر

هپاتیت سی ویروسی است که می تواند کبد را آلوده کند. در صورت عدم درمان، ممکن است در طی سالیان متمادی آسیب جدی و خطرنام به کبد وارد کند. اما با درمان های مدرن، درمان عفونت معمولاً امکان پذیر است و بیشتر افراد مبتلا به آن امید به زندگی طبیعی دارند. تخمین زده می شود حدود 215000 نفر در انگلیس به هپاتیت سی مبتلا باشند. در صورت تماس با خون فرد آلوده می توانید به آن آلوده شوید.

تا زمانی که کبد آسیب جدی نبیند، هپاتیت سی اغلب علائم قابل توجهی ندارد. این بدان معنی است که بسیاری از افراد بدون اینکه بدانند عفونت دارند. هنگامی که علائم رخ می دهد، می توان آنها را با یک بیماری دیگر اشتباه گرفت. تنها راه برای اطمینان از اینکه آیا این علائم توسط هپاتیت سی ایجاد می شود، انجام آزمایش تشخیصی است.