تست ظرفیت اتصال آهن کامل (TIBC) نوعی آزمایش خون است که ظرفیت اتصال کل آهن موجود در جریان خون را اندازه گیری می کند. آهن در تمام سلولهای بدن یافت می شود.
آهن مورد نیاز خود را از طریق رژیم غذایی تأمین می کنید. آهن در بسیاری از غذاها وجود دارد، از جمله:
- لوبیا
- تخم مرغ
- غذای دریایی
- غلات کامل
- سبز تیره، سبزیجات برگ دار، مانند اسفناج
آهن پس از ورود به بدن، توسط پروتئینی به نام ترانسفرین که توسط کبد تولید می شود، در سراسر جریان خون حمل می شود. آزمایش TIBC عملکرد ترانسفرین که چگونه آهن را از طریق خون حمل می کند، را ارزیابی خواهد کرد.
آهن به تشکیل هموگلوبین کمک می کند. هموگلوبین یک پروتئین مهم در گلبول های قرمز خون (RBC) است که در حمل اکسیژن در بدن موثر اشت. بنابراین می تواند عملکرد طبیعی داشته باشد. آهن به عنوان ماده معدنی اساسی در نظر گرفته می شود. زیرا هموگلوبین بدون آن ساخته نمی شود.
توصیه های موسسه ملی بهداشت برای میزان مصرف روزانه آهن
موسسه ملی بهداشت (NIH) توصیه می کنند که افراد سالم مقادیر زیر از آهن از طریق رژیم غذایی خود:
نوزادان و کودکان
- 6 ماه یا کمتر: 0.27 میلی گرم در روز (میلی گرم در روز)
- 7 ماهه تا 1 سالگی: 11 میلی گرم در روز
- سنین 1 تا 3 سال: 7 میلی گرم در روز
- سنین 4 تا 8 سال: 10 میلی گرم در روز
- سنین 9 تا 12 سال: 8 میلی گرم در روز
مردان (نوجوانان و بزرگسالان)
- سن 13 سال: 8 میلی گرم در روز
- سنین 14 تا 18 سال: 11 میلی گرم در روز
- سنین 19 سال یا بالاتر: 8 میلی گرم در روز
زنان (نوجوانان و بزرگسالان)
- سن 13 سال: 8 میلی گرم در روز
- سنین 14 تا 18 سال: 15 میلی گرم در روز
- سنین 19 تا 50 سال: 18 میلی گرم در روز
- سنین 51 سال یا بالاتر: 8 میلی گرم در روز
- در دوران بارداری: 27 میلی گرم در روز
- در سنین 14 تا 18 سال، در صورت شیردهی: 10 میلی گرم در روز
- در سنین 19 تا 50 سالگی، در صورت شیردهی: 9 میلی گرم در روز
بعضی از افراد، مانند کسانی که دچار کمبود آهن هستند، ممکن است به مقادیر مختلف آهن نسبت به موارد توصیه شده در بالا نیاز داشته باشند. با پزشک خود مشورت کنید تا میزان نیاز روزانه شما را مشخص کند.
چرا تست ظرفیت اتصال آهن کامل انجام می شود؟
پزشکان معمولاً آزمایش TIBC را برای بررسی شرایط پزشکی که باعث سطح غیر طبیعی آهن می شود، تجویز می کنند.
دلایل پایین بودن سطح آهن خون
در صورت مشاهده علائم کم خونی، ممکن است پزشک آزمایش TIBC را انجام دهد. کم خونی با تعداد کم RBC یا هموگلوبین مشخص می شود. کمبود آهن، متداول ترین نوع کمبود تغذیه ای در جهان، معمولاً علت کم خونی است. با این حال، کمبود آهن نیز ممکن است در اثر شرایطی مانند بارداری ایجاد شود.
علائم سطوح آهن، عبارتند از:
- رنگ پریدگی
- التهاب زبان
- افزایش عفونت ها
- احساس خستگی و ضعف
- همیشه احساس سرما می کنم.
- تأخیر در رشد ذهنی در کودکان
- عدم تمرکز در مدرسه یا محل کار
علل سطح بالای آهن خون
در صورت مشکوک بودن بیش از حد آهن در خون، ممکن است آزمایش TIBC انجام شود. مقادیر بالای آهن معمولاً نشان دهنده یک بیماری زمینه ای است. در موارد نادر، سطح بالای آهن ممکن است به دلیل مصرف بیش از حد ویتامین ها یا مکمل های آهن باشد.
علائم سطوح بالای آهن، عبارتند از:
- درد شکم
- ریزش مو
- مفاصل دردناک
- ریتم قلب نامنظم
- کاهش میل جنسی
- کاهش ناگهانی وزن
- احساس خستگی و ضعف
- تغییر رنگ پوست به برنز یا خاکستری
چگونه برای آزمایش ظرفیت اتصال آهن کامل آماده شویم؟
ناشتا بودن برای اطمینان از دقیق ترین نتایج لازم است. این بدان معنی است که حداقل 8 ساعت قبل از آزمایش TIBC نباید چیزی بخورید یا بنوشید.
برخی از داروها همچنین می توانند نتایج آزمایش TIBC را تحت تأثیر قرار دهند، بنابراین مهم است که پزشک را درباره هر داروی تجویز شده یا بدون نسخه پزشک مصرف کنید. پزشک ممکن است به شما بگوید قبل از آزمایش مصرف برخی از داروها را قطع کنید. با این حال، بدون اینکه ابتدا با پزشک خود صحبت کنید، نباید مصرف هیچ دارویی را متوقف کنید.
برخی از داروها که می توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند، عبارتند از:
- فلوراید
- کلرامفنیکل، آنتی بیوتیک
- قرص های جلوگیری از بارداری
- هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)
چگونه یک تست ظرفیت اتصال آهن کامل انجام می شود؟
ممکن است آزمایش TIBC همراه با آزمایش سرم آهن که میزان آهن خون را اندازه گیری می کند، تجویز شود. این آزمایشات در کنار هم می تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد مقدار غیرطبیعی آهن در خون شما وجود دارد یا خیر.
آزمایشات شامل گرفتن نمونه کوچکی از خون است. خون معمولا از یک ورید در دست و یا خم آرنج کشیده می شود. مراحل زیر انجام می شود:
- یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی ابتدا ناحیه را با داروی ضد عفونی کننده تمیز می کند و سپس یک نوار الاستیک را به دور بازو می بندد. این باعث می شود رگ های شما از خون متورم شود.
- وقتی رگ پیدا کردند، سوزن را فرو می کنند. شما می توانید هنگام ورود سوزن احساس خراشیدگی جزئی یا احساس گزگز کنید. با این حال، این آزمایش دردناک نیست.
- آنها فقط خون لازم برای انجام آزمایش و هر آزمایش خون دیگری را كه پزشك شما تجویز كرده است، جمع می كنند.
- پس از خونگیری کافی، آنها سوزن را برداشته و یک باند را روی محل سوراخ قرار می دهند. آنها به شما می گویند برای چند دقیقه با دست به منطقه فشار بیاورید.
- سپس نمونه خون برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود.
خطرات آزمایش ظرفیت اتصال آهن کامل چیست؟
آزمایش خون خطرات کمی را به همراه دارد. بعضی از افراد در اطراف ناحیه وارد شده سوزن دچار کبودی یا احساس درد می شوند. با این حال، این معمولاً ظرف چند روز از بین می رود. عوارض ناشی از آزمایش خون نادر است، اما در برخی موارد می تواند رخ دهد. عوارض احتمالی آن، عبارتند از:
- غش یا سرگیجه
- خون ریزی بیش از حد
- عفونت در محل خونگیری
- هماتوم، یا خون در زیر پوست جمع می شود.
تفسیر نتایج آزمون TIBC چیست؟
مقادیر طبیعی برای آزمایش TIBC می تواند در آزمایشگاه ها متفاوت باشد. با این حال، بیشتر آزمایشگاه ها محدوده طبیعی را برای بزرگسالان 250 تا 450 میکروگرم در دسی لیتر تعریف می کنند. مقدار TIBC بالاتر از 450 میکروگرم در دسی لیتر معمولاً به این معنی است که سطح کمی آهن در خون شما وجود دارد. علت این امر ممکن است به دلایل زیر باشد:
- بارداری
- کمبود آهن در رژیم غذایی
- افزایش از دست دادن خون در دوران قاعدگی
مقدار TIBC زیر 250 میکروگرم در دسی لیتر معمولاً به این معنی است که سطح بالایی از آهن در خون شما وجود دارد. علت این امر ممکن آسیب کبدی یا ناشی از تزریق خون مکرر باشد. حتی این وضعیت می تواند نشان دهنده وضعیت های زیر باشد:
کم خونی همولیتیک
کم خونی همولیتیک، وضعیتی که ممکن است باعث مرگ زودرس RBC شود. این گروه از آنمی ها هنگامی ایجاد می شوند که گلبول های قرمز خون سریع تر از اینکه تولید شوند، از بین می روند و مغز استخوان نمی تواند آنها را به طور مناسب جایگزین کند. برخی از بیماری های خونی باعث از بین رفتن گلبول های قرمز می شوند. کم خونی همولیتیک تا حدودی جنبه ژنتیکی دارد.
کم خونی سلول داسی شکل
کم خونی سلول داسی شکل، یک بیماری ارثی است که باعث تغییر شکل RBC می شود. کم خونی سلول سیکل (سلول های داسی شکل) نوعی اختلال در خون است که از یک هموگلوبین غیر طبیعی ارثی ناشی می شود.
هموگلوبین، پروتئین حامل اکسیژن در سلول های قرمز خون است که در صورت غیر طبیعی شدن منجر به ایجاد سلول های قرمز خون داسی شکل شده می شود. در این صورت گلبول های قرمز خون، شکننده و مستعد پارگی خواهند شد. پارگی بیش از حد گلبول های قرمز منجر به کاهش تعداد آنها و کم خونی می شود. به این بیماری کم خونی سلول داسی گفته می شود. سلول های داسی شکل از نظر ظاهری نامنظم هستند و می توانند رگ های خونی را مسدود کنند. کم خونی سلول داسی، یکی از شایع ترین کم خونی های ارثی خون است.
هموکروماتوز
هموکروماتوز، یک بیماری ژنتیکی است که باعث تجمع آهن در بدن می شود. هموکروماتوز یک بیماری ارثی است که به صورت جذب بیش از حد آهن از راه مواد غذایی توسط بدن تعریف می شود. در این شرایط جذب بیش از حد آهن از غذاهایی که مصرف می کنید منجر به غلظت بیش از حد آهن در خون شما می شود.
هموکروماتوز می تواند باعث بیماری های جدی شود، زیرا بدن نمی تواند از شر آهن اضافی خلاص شود. آهن اضافی در اندام های بدن به خصوص کبد، قلب و لوزالمعده ذخیره شده و در صورت عدم درمان منجر به بیماری های خطرناکی مانند بیماری کبد، مشکلات قلبی و دیابت می شود. از آنجایی که بیشتر آهن بدن در گلبول های قرمز وجود دارد، درمان این بیماری شامل از بین بردن منظم خون از بدن است.
مسمومیت با سرب
مسمومیت با سرب هنگامی ایجاد می شود که سرب طی ماه ها یا سال ها در بدن ایجاد شود. حتی مقادیر کم سرب می تواند باعث ایجاد مشکلات سلامتی جدی شود. به خصوص کودکان کمتر از 6 سال در معرض مسمومیت با سرب آسیب پذیر هستند. مسمومیت سرب در کودکان می تواند به شدت بر رشد ذهنی و جسمی آن ها تأثیر بگذارد. در مقادیر بسیار بالا، مسمومیت با سرب می تواند کشنده باشد.
حرف آخر
اگر مشخص شد که شما یک بیماری زمینه ای دارید، برای شما بهتر است که به دنبال درمان باشید. عدم درمان بیماری زمینه ای شما را در معرض عوارض جدی زیر قرار می دهد:
- دیابت
- حمله قلبی
- بیماری کبد
- نارسایی قلبی
- مشکلات استخوانی
- مسائل متابولیکی
- اختلالات هورمونی
آخرین دیدگاه‌ها