شایع ترین علت اسپاسم معده ، یبوست و کم آبی بدن است. اسپاسم معده و درد، هنگام انقباض عضلات معده یا روده اتفاق میفتد. این اسپاسم ها از نظر شدت درد و مدت زمان متغیر هستند. در بیشتر موارد اسپاسم معده به بدن آسیب نمی رساند، اما ممکن است علامتی از یک بیماری زمینه ای باشد که نیاز به درمان و مراجعه به پزشک دارد.
اسپاسم معده، علت های زیادی دارد که برخی از شایع ترین علل آن، عبارتند از:
یبوست یکی از شایع ترین علت اسپاسم معده
گرفتگی عضلانی و اسپاسم از علائم رایج یبوست است. علائم دیگری که ممکن است همراه با یبوست رخ دهند، عبارتند از:
- نفخ معده
- دفع مدفوع کوچک یا سفت
- زور زدن برای دفع مدفوع
- کاهش دفعات دفع مدفوع (معمولاً کمتر از سه بار در هفته)
کمبود آب بدن یکی دیگر از شایع ترین علت اسپاسم معده
کمبود آب بدن می تواند باعث اختلال تعادل الکترولیت ها (به ویژه سدیم و پتاسیم) شود. عضلات برای عملکرد صحیح به این مواد مغذی احتیاج دارند، بنابراین ممکن است در صورت نبود مواد مورد نیاز، شروع به اسپاسم و گرفتگی کنند.
علائم کم آبی بدن، عبارتند از:
- سردرد
- سرگیجه
- ادرار تیره
- تشنگی شدید
تشدید گاز روده یکی دیگر شایع ترین علت اسپاسم معده
انقباض شدید ماهیچه های روده برای خروج گاز، می تواند منجر به اسپاسم و گرفتگی عضلات معده و خود روده ها شود.
گاز اضافی در روده ها همچنین می تواند باعث موارد زیر نیز شود:
- نفخ شکم
- درد معده
- احساس سیری
التهاب معده و روده یکی دیگر از شایع ترین علت اسپاسم معده
معمولاً در اثر عفونت، التهاب معده و روده ها باعث ایجاد اسهال و استفراغ می شود. التهاب معده و روده ممکن است علائم زیر را نیز ایجاد کند:
- دل درد
- استفراغ
- نفخ شکم
- حالت تهوع
- اسهال (در موارد گاستروانتریت)
ایلئوس و گاستروپارزی
غذای هضم شده به کمک انقباضات عضلانی موج مانند و غیر ارادی به نام پریستالسیس از روده ها عبور می کند. وقتی پریستالسیس در هر قسمت از روده ها کند و یا متوقف شود، ایلئوس ایجاد می شود. چندین مورد می تواند باعث ایجاد ایلئوس شود، از جمله:
- عفونت
- التهاب
- عدم فعالیت
- عمل جراحی
- استفاده از مواد مخدر
علائم دیگر ایلئوس، عبارتند از:
- استفراغ
- حالت تهوع
- ناراحتی شکمی
ایلئوس وقتی عضلات معده را درگیر کند به نام گاستروپارزی شناخته می شود. این حالت می تواند باعث اسپاسم معده، به ویژه بعد از غذا شود.
کولیت عفونی،
کولیت به التهاب روده بزرگ گفته می شود. کولیت انواع مختلفی دارد. اگر التهاب ناشی از عفونت باشد، کولیت عفونی اتفاق میفتد. علائم کولیت عفونی، عبارتند از:
- اسهال
- اسپاسم معده
- کمبود آب بدن
- افزایش حرکات روده
کولیت عفونی ممکن است به دلیل مصرف غذای آلوده یا آب حاوی باکتری و انگل های بیماری زا مانند E. coli، سالمونلا یا ژیاردیا باشد.
بیماری التهابی روده، شایع ترین علت اسپاسم معده
بیماری التهابی روده یا IBD به گروهی از بیماری های مزمن التهابی دستگاه گوارش گفته می شود. شایع ترین انواع IBD بیماری کرون و کولیت اولسراتیو است. هر دو بیماری باعث علائم زیر می شوند:
- تب
- اسهال
- یبوست
- خستگی
- کاهش وزن
- افزایش دفعات دفع مدفوع
سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال عملکرد گوارشی است که روده ی بزرگ را درگیر می کند. این بیماری در 10 تا 15 درصد از مردم جهان را وجود دارد و شایع ترین اختلال عملکرد گوارشی است.
همراه با IBS ممکن است برخی از علائم زیر بروز پیدا کنند:
- اسهال
- یبوست
- تولید گاز
- درد شکم
- نفخ شکم
- اسپاسم معده
روده ایسکمیک و کولیت
وقتی خون رسانی ضعیف به دیواره عضلانی روده ها باعث التهاب روده بزرگ شود، کولیت ایسکمیک نامیده می شود. اگر روده باریک با این رو به رو شود آن را انتریت ایسکمیک می نامند. هر دو حالت منجر به علائم زیر می شود:
- تب
- اسهال
- استفراغ
- حالت تهوع
- اسپاسم معده
- از دست دادن اشتها
انقباض عضلانی
انقباض بیش از حد عضلات شکم می تواند منجر به اسپاسم معده شود. افرادی که به طور مرتب دراز و نشست انجام می دهند ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند. علائم اسپاسم به دنبال انقباض عضلانی، عبارتند از:
- عضلات حساس
- دردی که با حرکت بدتر می شود.
اسپاسم معده در دوران بارداری
تغییراتی که در بدن در دوران بارداری اتفاق میفتد، می تواند منجر به اسپاسم معده شود که دربیشتر موارد جای نگرانی نیست. با این حال، زنان بارداری که اسپاسم مکرر یا دردناک دارند باید به پزشک خود اطلاع دهند.
موارد زیر می تواند باعث اسپاسم در دوران بارداری شود:
انقباضات Braxton-Hicks. انقباضات Braxton-Hicks ممکن است دلیل اسپاسم معده در زنان باردار باشد. این انقباضات با نام انقباض کاذب زایمانی نیز شناخته می شود. این انقباضات به طور معمول در سه ماهه سوم رخ می دهد، اگرچه ممکن است در سه ماهه دوم نیز در بعضی موارد ایجاد شود. در این حالت عضلات رحم قبل دچار انقباضی می شود که هر بار به مدت به مدت 30 ثانیه تا 2 دقیقه طول می کشد و دارای ویژگی های زیر است:
- نادراست
- نامنظم است
- دردناک نیست
انقباضاتی که به آرامی ایجاد می شوند و درد ندارند، به احتمال زیاد انقباضات Braxton-Hicks هستند، به خصوص اگر زودتر از زمان زایمان پیش بینی شده شروع شوند.
گاز روده و نفخ. بسیاری از زنان باردار در اثر افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن، نفخ را تجربه می کنند. پروژسترون برای بارداری سالم ضروری است، اما باعث شل شدن عضلات روده می شود. این عامل هضم غذا را کند کرده و منجر به تجمع گاز و نفخ شکمی می شود.
کشش عضلات. عضلات معده و رحم در طول بارداری کشیده می شوند تا کودک در حال رشد را در خود جای دهند. با کشش عضلات، ممکن است کمی اسپاسم و درد ایجاد شود. دردی که شدید یا همراه با خونریزی یا تب باشد، نیاز به ارزیابی فوری پزشکی دارد.
حرکات جنین. وقتی جنین در حال رشد به خصوص در سه ماهه دوم در داخل رحم حرکت می کند باعث ایجاد احساسی مشابه اسپاسم می شود. معمولاً این ضربات در سه ماهه سوم قویتر و بارزتر بوده و با اسپاسم متفاوت خواهد بود.
علت اسپاسم عضلانی چگونه تشخیص داده می شود؟
یک پزشک ممکن است علت اصلی اسپاسم معده را بر اساس موارد زیر تشخیص دهد:
- آزمایش خون
- معاینه جسمی
- شرح حال و بیماری زمینه ای
- آزمایش های تصویربرداری، مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن
همچنین علائم، زمان شروع و عوامل محرک نیز از بیمار پرسیده می شود. گاهی نیاز است برای یافتن علت دقیق اسپاسم، رژیم غذایی را که قبل از شروع مشکل مصرف کرده اید در پرونده پزشکی خود ثبت نمایید.
برای علت اسپاسم، چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
در بسیاری از موارد، اسپاسم معده به خودی خود برطرف می شود و جای نگرانی نیست. با این حال، اسپاسم معده که شدید یا مکرر است، می تواند نشان دهنده وضعیت جدی تری باشد که باید بررسی شود.
اگر فردی علائم زیر را تجربه کرد، باید فوراً تحت بررسی پزشکی قرار گیرد:
- تب
- استفراغ
- درد شدید
- کاهش وزن
- تنفس دشوار
- زردی پوست
- درد قفسه سینه
- خون در مدفوع
- اضطراب ناشی از اسپاسم
اسپاسم عضلانی معده را چگونه در خانه درمان کنیم؟
در بسیاری از افراد با درمان های خانگی اسپاسم معده برطرف می شود. زنان باردار باید قبل از استفاده از درمان های خانگی با پزشک خود صحبت کنند، زیرا این درمان ها ممکن است برای استفاده در دوران بارداری مناسب نباشند.
برخی از درمان های خانگی که ممکن است موثر باشد شامل موارد زیر است:
حرارت. استفاده از کیسه آب گرم به می تواند باعث شل شدن عضلات معده و کاهش اسپاسم شود.
ماساژ. ماساژ آرام عضلات معده می تواند جریان خون را بهبود ببخشد و گرفتگی و اسپاسم را تسکین دهد.
حرکات ورزشی سبک. افرادی که به دلیل کشیدگی عضلات با ورزش دچار اسپاسم می شوند، ممکن است با استراحت دادن به عضلات معده و پرهیز از تمرینات شکمی، تسکین پیدا کنند.
مصرف مایعات. نوشیدن آب فراوان می تواند از کمبود آب بدن و ایجاد اسپام جلوگیری کند. نوشیدنی های ورزشی که الکترولیت های بدن را جایگزین می کنند نیز ممکن است کمک کنند امابه علت داشتن قند زیادی باید در حد متوسط استفاده شوند.
حمام با نمک اپسوم. حمام های گرم با استفاده از نمک Epsom یک درمان خانگی محبوب برای بسیاری از گرفتگی ها و اسپاسم ها است. آب گرم باعث شل شدن عضلات می شود و نمکهای Epsom دارای مقدار زیادی منیزیم هستند که به رفع گرفتگی عضلات کمک می کند.
اسپاسم عضلانی معده با چه داروهایی درمان می شود؟
انواع داروهایی که ممکن است برای درمان اسپاسم عضلانی معده توصیه شوند، عبارتند از:
- آمینو سالیسیلات ها و کورتیکواستروئیدها. این داروها ممکن است برای درمان اشکال مختلف IBD استفاده شوند.
- آنتی بیوتیک. این دسته از داروها را می توان برای عفونت های باکتریایی که باعث التهاب در معده یا روده می شوند تجویز کرد.
- داروهای ضد اسپاسم. افراد مبتلا به IBS ممکن است هنگام استفاده از این داروها کاهش اسپاسم و بهبودی علایم را تجربه کنند.
- داروهای ضد درد و مسکن. ایبوپروفن Motrin، Advil یا استامینوفن (Tylenol) ممکن است به تسکین درد و بهبودی علایم ناشی از اسپاسم کمک کند.
- آنتی اسیدها یا بازدارنده های پمپ پروتون PPI. این داروها سطح اسید معده را که ممکن است باعث ایجاد التهاب معده و اسپاسم شود کاهش می دهد.
چگونه می توانیم از اسپاسم معده پیشگیری کنیم؟
برخی راهکار ها برای پیشگیری از بروز اسپاسم عضلانی معده وجود دارند، از جمله:
مصرف مایعات کافی. کمبود آب بدن منجر به اسپاسم معده می شود، بنابراین نوشیدن مایعات کافی مهم است. همچنین ممکن است در هوای گرم و در هنگام ورزش شدید به علت افزایش تعریق و از دست رفتن آب بدن مقادیر بیشتری از مایعات نیز نیاز باشد.
ورزش صحیح. از عضلات خود بیش از حد کار نکشید، زیرا این امر می تواند منجر به اسپاسم و آسیب عضلات شود. استفاده از فرم مناسب هنگام انجام تمرینات، مصرف مایعات کافی در تمام طول مدت ورزش و برنامه ریزی برای داشتن دوره های استراحت منظم می تواند به جلوگیری از اسپاسم کمک کند.
پرهیز از غذاهای محرک. مشخص شده است که برخی از غذاها باعث ناراحتی گوارشی و ایجاد اسپاسم معده و سایر علائم می شوند. الکل، غذاهای پرادویه و غذاهای پرچرب از جمله این موارد است پس مصرف آن هارا محدود کنید.
تغییر در رژیم غذایی. افراد مبتلا به التهاب معده، IBS و IBD ممکن است کاملا متوجه شوند که ایجاد تغییرات در رژیم غذایی علائم آنها را کاهش می دهد. به عنوان مثال، محدود کردن مصرف فیبر می تواند تولید گاز و نفخ شکمی دردناک را کاهش دهد. مشورت با یک پزشک یا متخصص تغذیه برای تعیین اینکه چه مواد غذایی را باید بخورید و از چه مواردی اجتناب کنید می تواند مفید باشد.
تغییر سبک زندگی. به محض کنترل شدن شرایط زندگی از طریق دارو، تغییر سبک زندگی یا هر دو ممکن است، اسپاسم های معده که به بیماری هایی مانند IBS یا IBD مربوط می شوند از بین بروند یا کاهش یابند.
درمان اسپاسم معده چند در صد موفقیت آمیز است؟
میزان موفقیت در درمان و بهبود در افراد مبتلا به اسپاسم معده، به علت اصلی ایجاد کننده آن بستگی دارد. اسپاسم معده اغلب با حداقل درمان یا بدون درمان برطرف می شود. با این حال در بعضی مواقع نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
اگر اسپاسم معده ادامه یابد یا بدتر شود، یا اگر با مدفوع خونی، تب یا استفراغ همراه باشد، فرد باید سریع با پزشک مشورت کند.
آخرین دیدگاه‌ها