بررسی های جدید نشان می دهد که افسردگی مادران، کودکان را افسرده می کند. بر همین اساس، کارشناسان توصیه می کنند که باید برای پیشگیری از ابتلا زنان به افسردگی قبل از زایمان و بعد از آن اقدامات جدی صورت بگیرید. آن ها معتقدند افسردگی مادران بر روی کودکان آن ها تاثیر زیادی دارد و کودکانی که مادران آن ها افسردگی بعد و یا قبل زایمان را تجربه کرده اند به احتمال 70 درصد در بزرگسالی دچار افسردگی می شوند. بررسی ها نشان می دهد شیوه زندگی سالم خانواده ها می تواند می تواند خطر ابتلا به افسردگی را در کودکان کاهش دهد. در تحقیقات صورت گرفته، محققان در انگلستان و آمریکای شمالی اطلاعات جمع آوری شده از نزدیک به 16000 مادر و کودک در سن 12 سال و بالاتر را مورد بررسی قرار دادند. افسردگی در بین نوجوانانی که مادران آن ها افسردگی پس از زایمان داشته اند، 6 درصد بیشتر از نوجوانانی بوده که مادران آن ها افسردگی نداشته اند.
این بررسی همچنین نشان می دهد که شناسایی مکانیسم و راه های انتقال افسردگی از مادر به کودکان و ارزیابی عوامل خطر آن می تواند در پیشگیری از ابتلا کودکان به افسردگی موثر باشد. علاوه بر آن پیشگیری از ابتلا زنان باردار به اختلالات افسردگی در دوران بارداری تاثیر زیادی در افسردگی کودکان آن ها در سن نوجوانی دارد.
بر همین اساس ما به شما پیشنهاد می کنیم زنان باردار در طول دوران بارداری خود بهتر است برای رفع هر نوع اختلالات افسردگی و حتی بیماری های روانی و یا عوارض ترس از بارداری به دنبال درمان باشند.
افسردگی پس از زایمان
برخی از روان شناسان معتقدند که متاسفانه مادران و زنان باردار هنوز هم افسردگی پس از زایمان را جدی نمی گیرند و مراجعه به پزشک و یا روان شناس برای درمان آن را نوعی ننگ می دانند. افسردگی پری ناتال به دوره افسردگی در دوران بارداری (افسردگی قبل از تولد) یا در طی 12 ماه پس از بارداری (افسردگی پس از تولد) اشاره دارد. طبق اعلام موسسه ملی بهداشت روان، این اختلال خلقی از خفیف تا شدید متغیر است و خوشبختانه قابل درمان است. این در حالی است که 10 تا 20 درصد زنان بعد از زایمان به افسردگی پس از زایمان مبتلا می شوند. یک مادر ممکن است بعد از به دنیا آوردن کودک خود احساس گناه کند. برخی از مادران حتی افسردگی خود را تشخیص نمی دهند.
روان شناسان معتقدند عوامل مختلفی ممکن است بر روی نتایج این تحقیقات اثرات مختلفی داشته باشد . اما نکته مهم و تامل برانگیز این است که فرهنگ امروزی ممکن است درک عاطفی، جسمی و روانی درستی از مادر شدن نداشته باشد. ما دیگر اهمیت مادر شدن را درک نمی کنیم و این شرایط برای مادران چالش های زیادی را ایجاد می کند.
پیشگیری از افسردگی پس از زایمان
Erin Sadler ، PsyD، روانشناس بالینی دارای مجوز در بخش روانشناسی و سلامت رفتاری در بیمارستان ملی کودکان در واشنگتن، معتقد است: عوامل بیولوژیکی و محیطی همراه با تغییرات بدنی در دوران بارداری و زایمان می توانند بر سلامت روان مادران تاثیر زیادی داشته باشند. اما مشورت با یک روان شناس و یا مشاور با تجربه در زمینه افسردگی پس از زایمان می تواند دنیای متفاوتی برای مادر، کودک و کل خانواده ایجاد کند و مادران را از خطر ابتلا به این بیماری نجات دهد. با این حال، روند های درمانی برای کاهش خطر ابتلا به افسردگی می تواند در هر مرحله از بارداری مفید باشد. به طور کلی، همان اقدامات و راه های پیشگیری از ابتلا به افسردگی در افراد بزرگسال می تواند در کاهش خطر ابتلا به افسردگی مادران موثر باشند.
برخی از این راهکار ها برای کاهش خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان، عبارتند از:
- ورزش در بارداری
- رعایت بهداشت خواب
- هیدراته بودن و خوردن آب کافی
- حفظ رژیم غذایی مناسب در دوران بارداری
- مشاوره با یک روان شناس و مشاوره آنلاین
حمایت از زنان قبل از زایمان
در سال های اخیر، راه کارهای زیادی برای غربالگری جهانی برای افسردگی مادران در دوران بارداری صورت گفته است. بر همین اساس به نظر می رسد که تشخیص زودرس این بیماری در مادران می تواند یک راهکار درمانی برای نجات کودکان از افسردگی باشد. والدین و مادران باید عوامل خطر شخصی و ویژگی های رفتاری و شخصی خودشان را بشناسند و در مورد سابقه اختلالات روانی با اعضای خانواده خود صحبت کنند و به علائم احتمالی بیماری های روانی و اضطرابی توجه ویژه ای داشته باشند.
توصیه روان شناسان به زنان باردار: «صادق باشید. هوشیار باشید.»
روان شناسان به زنان باردار توصیه می کنند خوشبتانه در حال حاضر سیستم های مراقبت جامع، مانند برنامه های بهداشتی آنلاین و مشاوره تلفنی و مشاوره آنلاین زیادی در دسترس همگان قرار دارند که زنان باردار می توانند در کنار مراقبت های پزشکی جسمی، برای سلامت روان خود از این برنامه ها استفاده کنند. بر همین اساس مادران بهتر است نسبت به بروز علائم افسردگی پس از زایمان هوشیار بوده و در صورت بروز هر یک از علائم به دنبال راهکار و درمان باشند.
توجه به این نکته مهم است که حمایت از زنان در دوران بارداری فقط به حمایت از سلامت روان محدود نمی شوند بلکه سایر نیازهای بنیادی مانند مسکن، غذا، مالی زنان باید در این دوران برآورده شود و مردان باید با نقش مردان در دوران بارداری آشنا باشند و در این زمینه از همسر خود حمایت کنند. حمایت مردان می توانند استرس را در زنان باردار کاهش دهد.
حمایت از زنان بعد از زایمان
پشتیبانی پس از زایمان می تواند مانند خدمات درمانی هدفمند مانند روان درمانی و تجویز دارو برای درمان افسردگی باشد. با توجه به تأثیر افسردگی مادران در روابط دلبستگی کودک و نوزاد، خانواده ها باید برای درمان افسردگی پس از زایمان حتما اقدام کنند چون متاسفانه در برخی مواقع این بیماری منجر به بروز عوارض جبران ناپذیر مانند مرگ مادر و یا کودک می شود. یک روان شناس با تجربه و متخصص در این زمینه می تواند به فرد کمک کند.
علائم افسردگی پس از زایمان
شناختن علائم افسردگی در تمام مراحل زندگی برای مداخلات اولیه بسیار مهم است. تحقیقات اخیر نشان داده است که مداخلات اولیه می تواند به کاهش خطر خودکشی در مادران و کودکان کمک کند. علائم و نشانه‌های افسردگی پس از زایمان متفاوت است و می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. علائم افسردگی پس از زایمان مشابه مواردی است که بطور معمول در هنگام زایمان اتفاق می‌افتد. این موارد شامل اختلالات خواب، تغییر اشتها، خستگی بیش از حد، کاهش میل جنسی و تغییرات مکرر در خلق و خو است.
علائم افسردگی شیرخوارگی و اوایل کودکی (5 ماهگی تا 5 سالگی)
- تعامل محدود
- عدم مسئولیت پذیری
- غم و اندوه طولانی مدت
- برخورد متقابل با مراقبان و دیگران
- اختلال در سایر موارد مانند خواب، اشتهای ضعیف و فعالیت کم
علائم افسردگی در دوران کودکی
- ابراز گناه یا اعتماد به نفس پایین و خودکارآمدی
- شکایات جسمی مانند سردرد یا احساس بیماری
- تحریک پذیری، عصبانیت زود هنگام یا سایر مشکلات رفتاری
علائم افسردگی در دوران بلوغ
- تحریک پذیری یا عصبانیت (به جای یک روحیه غمناک یا پایین)
- بهداشت نامناسب خواب (خواب محدود و در ساعات مختلف شبانه روز)
- عدم برقراری رابطه اجتماعی با بزرگسالان اما ممکن است هنوز هم با دوستان نزدیک خود ارتباط برقرار کنند.
علائم افسردگی پس از زایمان در مادران
- ناامیدی
- بی‌قراری
- گریه بیش از حد
- پیوند مشکل با کودک
- افکار مکرر از مرگ یا خودکشی
- اضطراب شدید و حملات هراس
- تحریک پذیری شدید و عصبانیت
- خستگی زیاد یا از بین رفتن انرژی
- افکار آسیب رساندن به خود یا کودک
- خلق و خوی افسرده یا نوسانات شدید خلقی
- عقب نشینی از برقراری ارتباط با خانواده و دوستان
- کاهش توانایی در تفکر واضح، تمرکز یا تصمیم گیری
- از دست دادن اشتها یا خوردن خیلی بیشتر از حد معمول
- عدم توانایی در خواب (بی خوابی) یا خوابیدن بیش از حد
- احساس بی ارزشی، شرم، گناه یا عدم کفایت (ترس از اینکه مادر خوبی نباشم).
عوامل خطر افسردگی پس از زایمان
پستانداران، از جمله انسان ها رفتار های والدین خود را تقلید می کنند و بیشتر رفتارها را از روی «تقلید از دیگران» یاد می گیرند. بر همین اساس فرزندان از سنین نوجوانی شروع می کنند از رفتارهای والدین خود تقلید کنند. بنابراین حتی اگر رابطه ژنتیکی بین افسردگی مادر و کودک وجود نداشته باشد سایر عوامل بیولوژیکی و فیزیولوژیکی خطر ابتلا به افسردگی در کودکانی که مادران افسرده دارند را افزایش می دهد. از طرفی هم نحوه پاسخ مادر به کودک تاثیر زیادی در سلامت مغز کودک دارد. بررسی ها نشان داده وقتی نوزاد سعی می کند با مادر خود ارتباط برقرار کند اگر مادر مبتلا به افسردگی پس از زایمان نتواند نیاز کودک را برطرف کند، رفتار مادر منجر به ناراحتی نوزاد می شود. افسردگی مادر باعث ایجاد اختلال در بیان احساسات نوزادان و عوارض دیگر در طولانی مدت می شود.
تعدادی از عوامل می‌توانند خطر افسردگی پس از زایمان را افزایش دهند، از جمله:
- چندقلو زایی
- مشکلات مالی
- درگیری زناشویی
- تنها زندگی کردن
- حمایت ناکافی اجتماعی
- بارداری بدون برنامه‌ریزی یا ناخواسته
- سابقه خانوادگی اختلالات روانی و افسردگی
- سابقه افسردگی قبل از بارداری یا دوران بارداری
- سابقه افسردگی، چه در دوران بارداری و چه در زمان‌های دیگر
- سابقه افسردگی یا اختلال دیسفوری قبل از قاعدگی (PMDD)
- سابقه تجربه حوادث استرس زا مانند عوارض بارداری، بیماری یا از دست دادن شغل
- سن در زمان بارداری که هرچه مادر جوان تر باشد، احتمال خطر ابتلا به آن بیشتر خواهد بود.
- تعداد فرزندان که هرچه تعداد فرزندان بیشتر باشد، احتمال افسردگی در دوران بارداری بعدی افزایش می یابد.
تغییر سبک زندگی برای افسردگی پس از زایمان
برخی از شیوه های تغییر سبک زندگی می توانند در کنار سایر گزینه های درمانی پزشکی برای افسردگی پس از زایمان موثر باشند، از جمله:
- برنامه ریزی برای فعالیت های مثبت. مفهوم فعالیت های مثبت و مفید ممکن برای هر فردی منحصر به فرد و متفاوت باشد این برنامه ها باید بر اساس سلیقه و نظر همه اعضای خانواده تهیه شود.
- حفظ یک رژیم غذایی متعادل و سالم. والدین می توانند در صورت نیاز به راهنمایی های بیشتر با متخصصان اطفال یا متخصصان رژیم غذایی مشورت کنند.
- اولویت بندی بهداشت خواب. خواب ضعیف می تواند بر روحیه، تمرکز، تحمل پریشانی و یادگیری کودک تأثیر بگذارد.
- مشارکت در فعالیت های خارج از برنامه. شرکت در فعالیت های خارج از برنامه به کودکان کمک می کند تا با دیگران بهتر رابطه برقرار کنند و موجب پیشرفت روابط با همسالان آن ها می شود.
نقش مشاوره در افسردگی پس از زایمان
در پایان والدین باید بدانند که افسردگی پس از زایمان می‌تواند در پیوند مادر و فرزند اختلال ایجاد کند و باعث ایجاد مشکلات خانوادگی شود. برای مادران افسردگی پس از زایمان درمان نشده ممکن است ماه ها یا بیشتر طول بکشد، و گاهی اوقات به یک اختلال افسردگی مزمن تبدیل می‌شود. حتی در صورت درمان، افسردگی پس از زایمان، خطر ابتلای زن به افسردگی‌های مزمن را افزایش می‌دهد. برای پدران افسردگی پس از زایمان می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد و باعث ایجاد فشار عاطفی برای همه افراد می‌شود. هنگامی‌که مادر افسرده است، ممکن است خطر افسردگی در پدر کودک نیز افزایش یابد. کودکان مادرانی که دچار افسردگی پس از زایمان شده اند، بیشتر دچار مشکلات عاطفی و رفتاری هستند. پس بهتر است برای پیشگیری از بروز همه این مشکلات و نجات جان خود و فرزندتان حتما به دنبال راهکارهای درمانی باشید.
مشورت گرفتن از یک روان شناس با تجربه در زمینه افسردگی پس از زایمان می تواند در پیشگیری از بروز همه این مشکلات به شما کمک کند. علاوه بر آن به راحتی می توانید به صورت مشاوره تلفنی و مشاوره آنلاین با روان شناسان در ارتباط باشید.
آخرین دیدگاه‌ها