اشک یکی از عملکردهای طبیعی چشم است. اما اشک بیش از حد یا آبریزش زیاد از چشمی که ناشی از گریه کردن طبیعی نباشد، نشان دهنده یک مشکل زمینه ای یا یک بیماری خواهد بود. اشک ها از غدد اشکی چشم به نام غدد لاکریمال (lacrimal gland) که در قسمت بیرونی چشم قرار گرفته، ترشح می شوند. اشک خارج شده از چشم ها ترکیبی از آب، روغن و آنتی بادی ها است.
رطوبت اشک برای جلوگیری از آسیب دیدگی قرنیه ضروری بوده و از خشکی، التهاب، ساییدگی یا زخم قرنیه بسیار ضروری است. تخلیه اشک ها به طور طبیعی از طریق بینی صورت می گیرد اما اگر غدد اشکی به هر دلیلی مسدود شده باشند، اشک در داخل چشم جمع شده و فرد دچار آبریزش شدید چشمی خواهد شد. منافذ اشکی ممکن است در اثر عفونت یا التهاب مسدود شده و منجر به تولید بیش از حد اشک در داخل چشم ها شوند. البته انسداد منافذ اشکی ممکن است به علت بیماری های مثل لیمفوما، ساکروئیدوزیس، بیماری های مربتط با IgG، ضربه و درمان های رادیوتراپی به وجود آمده باشد.
غشای بیرونی چشم ها ملتحمه چشم نامیده می شود. هر گونه آسیب یا آزردگی قرنیه یا ملتحمه چشم می تواند باعث آبریزش چشمی شود. التهاب ملتحمه ناشی از عفونت، ذرات (شیمیایی و غیره) آلرژی (تب یونجه) یکی از دلایل اصلی بروز آبریزش چشم، خارش و تورم چشم ها است. در صورتی که علت آبریزش بیش از حد چشمی عفونت باشد، برای درمان آن نیاز به تجویز قطره های آنتی بیوتیک خواهید داشت. همچنین استفاده از قطره های اشک چشم بدون نیاز به نسخه به درمان خشکی چشم مزمن ناشی از سندرم شوگرن، فلج بل یا ناتوانی در بستن پلک ها کمک کند.
علت آبریزش چشم
تولید اشک اضافی به صورت موقت در زمان بروز احساسات مثل خنده، گریه یا سرفه، استفراغ و حتی خمیازه امری کاملاً طبیعی است.
یکی از شایع ترین دلایل برای آبریزش بیش از حد از چشم ها ابتلا به خشکی چشم است. خشکی بیش از حد چشم ها باعث می شود تا چشم ها اشک بیشتری تولید کنند. زیرا میزان رطوبت چشم ها کاهش یافته و به همین خاطر چشم برای حفظ چرخه خود، نسبت به تولید بیشتر اشک برای کاهش خشکی چشم احساس نیاز خواهد کرد.
همچنین اگر اشک چشم فرد حاوی مقدار مناسبی از آب، نمک و روغن نباشد بازهم این مشکل ممکن است باعث خشکی بیش از حد چشم فرد شود. نتیجه این عدم تعادل نیز خود را با تولید اشک بیشتر چشم، نشان خواهد داد.
دلایل شایع آبریزش چشم
- شرایط آب و هوایی مانند هوای گرد و غباری ، باد ، سرما و آفتاب
- خستگی چشم
- عوامل محیطی مانند نور زیاد و دود
- سرماخوردگی، مشکلات سینوسی و آلرژی
- التهاب پلک (بلفاریت)
- چرخش پلک به سمت بیرون (اکتروپیون) یا به سمت داخل (آنتروپیون)
- مژه رشد نکرده (trichiasis)
- چشم صورتی (ملتحمه) یا عفونتهای دیگر
- مجاری اشک مسدود شده
- وجود اشیاء خارجی ، مواد شیمیایی یا گازها و مایعات تحریک کننده در داخل چشم
- صدماتی مانند برش یا خراش بر روی چشم ها
- برخی از داروهای تجویزی
- درمان سرطان از جمله شیمی درمانی و پرتونگاری
بیماری های عامل آبریزش چشم:
سندرم خشکی چشم
شاید تاحالا اسم این سندرم را هم نشنیده باشید اما این سندرم ممکن است یکی از علل اصلی خروج اشک بیش از حد از چشم ها باشد. زمانی که چشم ها خشک می شود باعث بروز ناراحتی و آسیب های چشمی شده و در نتیجه غدد اشکی با تولید اشک بیشتر، سعی در برطرف کردن خشکی چشم خواهند کرد. البته تولید اشک با بالا رفتن سن کاهش خواهد یافت به همین خاطر خشکی چشم بیشتر افراد مسن را درگیر خواهد کرد.
گاهی اوقات حتی شرایط آب و هوایی ممکن است علت اصلی بروز خشکی چشم باشد، با این حال در بیشتر موارد بیماری های مزمنی که به آن ها keratoconjunctivitis sicca (KCS) گفته می شود، شایع ترین علت بروز سندرم خشکی چشم هستند. افراد مبتلا به این بیماری اشک چشم تولید می کنند اما میزان آب موجود در اشک چشم آن ها کمتر از میزان طبیعی خواهد بود. از جمله علائم خشکی چشم می تواند به تاری دید، خارش یا سوزش چشمی اشاره کرد. یکی از بهترین درمان ها برای خشکی چشم خفیف استفاده از اشک های مصنوعی بدون نیاز به نسخه است اما اگر خشکی چشم بهبود نیافت باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
حساسیت
موادی که باعث بروز واکنش حساسیتی در فرد می شوند، آلرژن نامیده می شوند. واکنش فرد نسبت به آلرژن ها ممکن است باعث قرمزی و التهاب چشم ها، خارش، سوزش و افزایش تولید اشک در چشم ها شود. شایع ترین علت بروز علائم حساسیتی شامل علف ها، درخت و آلودگی ها است. گاهی اوقات عطر یا دود سیگار ممکن است آلرژن بروز حساسیت باشد.
عفونت ها
چشم ممکن است در نتیجه عفونت چشم، شروع به تولید اشک بیشتر کند. این کار برای شستشوی چشم و خروج مواد اضافه از داخل چشم ها صورت خواهد گرفت. التهاب ملتحمه چشم و بلفاریت از جمله مواردی هستند که ممکن است باعث عفونت چشمی و آبریزش چشم شوند. علت این عفونت چشمی ممکن است قارچ ها، باکتری و در بیشتر موارد ویروس ها باشند. استفاده از لنزهای چشمی نیز احتمال بروز التهاب ملتحمه چشم را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد. التهاب ملتحمه چشم از جمله بیماری های چشمی است که ممکن است یک یا هر دو چشم فرد را درگیر کند. علائم این بیماری شامل درد چشم، تاری دید، قرمزی و احساس وجود جسم خارجی در داخل چشم ها همراه با ترشح بیش از حد اشک باشد.
محرک ها
چشم در پاسخ به محرک های خارجی واکنش نشان داده و اشک بیشتری تولید خواهد کرد. این محرک ها شامل خشکی هوا، نور شدید، باد، دود، گرد و خاک، مژه ها یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خواهد بود. خستگی چشم نیز از جمله محرک هایی است که می تواند باعث آبریزش چشم شود.
معمولاً، چشمان آبکی عارضه ای است که خود به خود و بدون نیاز به هیچ درمانی یا در صورت برطرف کردن علت به وجود آمدن آن، بهبود خواهد یافت. البته در بعضی از موارد خشکی چشم ممکن است ماندگار بوده و نسبت به درمان از خود مقاومت نشان دهد.
علائم آب ریزش چشم
علائمی که می تواند همراه با آبریزش چشم برای فرد اتفاق بیفتد شامل موارد زیر می شود:
- درد چشم
- التهابات چشمی یا عفونت چشمی
- آب ریزش بینی
- نقص بینایی
- آلرژی ها و حساسیت ها
- سرفه
- ورم و التهاب چشم
- قرمزی چشم
همچنین علائم مرتبطی که ممکن است همراه با آبریزش چشم باشد، شامل موارد زیر می شود:
حساسیت: آب ریزش بینی و عطسه زدن از جمله مواردی است که نشان دهنده بروز حساسیت بوده و در نتیجه آن آب از چشمان فرد خارج خواهد شد.
اپیفورا: اگر این عارضه همراه با علائم عفونت سینوسی یا سردرد به وجود بیاید نشان دهنده مسدود شدن غدد اشکی است.
ریزش اشک بیش از حد، بلفاریتیس و ملتحمه. زمانی که این علائم در یک فرد مسن به وجود بیاید، ممکن است نشان دهنده اکتروپیون (ectropion) باشد.
خشکی چشم همراه با چشمان برآمده: این نشانه ها ممکن است بیانگر بیماری پر کاری تیروئید باشند.
خشکی چشم همراه با تغییر بینایی و آرتروز: این علائم می توانند نشانه هایی از KCS باشند.
زمان مراجعه به پزشک
دلیل اصلی بروز خشکی چشم، بهترین و مؤثرترین شیوه برای درمان آن را تعیین خواهد نمود. در صورت خروج اشک از چشم ها یا مشاهده علائم زیر باید به چشم پزشک مراجعه کنید:
- از دست دادن یا اختلال در بینایی
- چشم آسیب دیده یا خراشیده
- مواد شیمیایی در چشم
- ترشح یا خونریزی از چشم
- وجود شیء خارجی که در قسمت داخلی پلک چشم گیر کرده باشد
- چشم های قرمز، تحریک پذیر، متورم یا دردناک
- کبودی بدون علت در اطراف چشم
- حساسیت در اطراف بینی یا سینوس ها
- مشکلات چشمی همراه با سردرد شدید
- ریزش اشک از چشم ها که با مراقبت و درمان های خانگی بهبود نیافته است
تشخیص آبریزش چشم
خود فرد بعد از بروز آبریزش چشمی احتمالاً قادر به تشخیص این علت بروز آن خواهد بود:
- اگر قبل از شروع آبریزش چشمی، احساس خشکی و ناراحتی در چشم خود داشته اید. احتمالاً علت اصلی بروز آبریزش چشمی سندرم خشکی چشم خواهد بود.
- اگر احساس خارش یا تورم کردید، احتمالاً علت اصلی آبریزش بینی حساسیت خواهد بود.
درمان آبریزش چشم
در بیشتر موارد، آبریزش چشمی بدون درمان بهبود خواهد یافت. اما اگر بعد از گذشت مدت زمان مشخصی این اتفاق نیفتاد باید برای تشخیص و معاینه چشم به چشم پزشک یا پزشک متخصص بیماری های چشمی مراجعه کنید.
بهتر است آماده پاسخگویی به سؤالات مربوط به آسیب های اخیر چشمی و وضعیت سلامت چشمان خود باشید. علاوه بر این باید در مورد هر گونه داروی بدون یا تجویزی، مصرف مکمل یا ویتامین ها با پزشک خود صحبت کنید.
علاوه بر این پزشک ممکن است برای اطمینان از باز بودن مجاری اشکی و عبور مایعات از آن، آزمایش به خصوصی را انجام دهد.
درمان های موجود برای آبریزش چشمی شامل موارد زیر می شود:
- تجویز قطره های چشمی
- درمان حساسیت که علت بروز آبریزش چشمی است.
- در صورت ابتلای فرد به عفونت، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
- قرار دادن حوله گرم و مرطوب بر روی چشم ها به صورت روزانه تا زمانی که انسداد مجاری اشکی چشم به کلی برطرف شود.
- عمل جراحی که باعث برطرف شدن گرفتگی غدد اشکی شود.
- عمل جراحی برای ترمیم یا ایجاد سیستم تخلیه اشکی جدید (dacrycoystorhinostomy)
نتیجه گیری
اشک یکی از عملکردهای طبیعی چشم است. اما اشک بیش از حد یا آبریزش زیاد از چشمی که ناشی از گریه کردن طبیعی نباشد، نشان دهنده یک مشکل زمینه ای یا یک بیماری خواهد بود. یکی از شایع ترین دلایل برای آبریزش بیش از حد از چشم ها ابتلا به خشکی چشم است.
خشکی بیش از حد چشم ها باعث می شود تا چشم ها اشک بیشتری تولید کنند. زیرا میزان رطوبت چشم ها کاهش یافته و به همین خاطر چشم برای حفظ چرخه خود، نسبت به تولید بیشتر اشک برای کاهش خشکی چشم احساس نیاز خواهد کرد. علاوه بر این می توان به عللی مثل محرک ها، بیماری ها یا عفونت های چشمی برای آبریزش بیش از حد چشم اشاره کرد. آبریزش چشم معمولاً نیازی به درمان نخواهد داشت اما در صورتی که بیماری یا عارضه ای باعث بروز آن شده باشد، می توان با درمان مشکل زمینه ای آن را درمان کرد.
آخرین دیدگاه‌ها