هدف از رعایت رژیم غذایی برای هپاتیت مزمن کاهش هر گونه فشار و استرس بر روی کبد است. مبتلایان به بیماری هپاتیت مزمن می توانند با رعایت یک رژیم غذایی مغذی وزن مناسب خود را حفظ کرده و به تقویت عملکرد کبد خود کمک کنند. حتی رعایت رژیم غذایی مناسب برای هپاتیت کبد می تواند از بروز برخی آسیب های احتمالی به کبد جلوگیری کند. برهمین اساس ما سعی کرده ایم در این مقاله از پزشکت در مورد باید ها و نباید های رژیم غذایی برای هپاتیت مزمن را بیان کنیم.
رژیم غذایی برای هپاتیت مزمن تا چه حدی موثر هستند؟
هپاتیتی که علائم آن تا شش ماه ادامه پیدا کند مزمن تلقی می شود. البته علائم ممکن است تا زمانی که وضعیت شدیدتر شود بروز پیدا نکند. در این شرایط رعایت رژیم غذایی برای هپاتیت می تواند در مدیریت علائم این بیماری موثر باشند. تحقیقات نشان می دهد که سوءتغذیه و کاهش توده عضلانی با پیشرفت بیماری شایع تر می شود. برخی از افراد نیز برای حفظ وزن مناسب مشکل دارند.
پیروی از دستورالعمل های غذایی توصیه شده توسط متخصصان تغذیه و تایید شده توسط USDA به شما کمک می کند تا سطح انرژی را در طول روز حفظ کنید، توده عضلانی را حفظ کنید و بدن خود را در وزن مناسب نگه دارید. شما می توانید برنامه خود را در صورت نیاز تغییر دهید تا علائمی مانند ناراحتی معده را مدیریت کنید.
اما در برخی افراد، هپاتیت مزمن می تواند منجر به بروز عوارض جدی تر شود که در این شرایط بیمار به رژیم غذایی خاصی نیاز دارد و بهتر است برای احتیاط بیشتر با متخصص تغذیه مشورت کند.
در رژیم غذایی برای هپاتیت مزمن چه بخوریم؟
دستورالعمل های رژیم غذایی مناسب برای هپاتیت مزمن بر روی مصرف انواع غذاهای غنی از مواد مغذی تأکید دارد. یعنی غذاهایی که ارزش غذایی عالی و کالری کمی دارند.
رژیم غذایی هپاتیت یک برنامه منظم برای تغذیه مفید و کاملا ساده و آسان است. اما اثر بخشی رژیم به زمان و منظم بودن آن بستگی دارد.
حتی اگر علائم شدیدی از هپاتیت یا مسائلی مانند از دست دادن توده عضلانی یا سوء تغذیه را ندارید، باز هم رعایت یک رژیم غذایی مناسب به شما کمک می کند تا سلامت خود را بهبود بخشیده و از سایر بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی و دیابت جلوگیری کنید.
میوه ها و سبزیجات
مصرف انواع میوه ها و سبزیجات می توانند ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز برای بدن را فراهم کنند. مصرف این غذاهای غنی از فیبر و سیر کننده می به شما کمک می کنند تا از مصرف غذاهایی مانند گوشت های چرب یا غذاهای شیرین که مفید نیستند را کاهش دهید.
علاوه بر آن بررسی ها نشان می دهد که مصرف سبزیجات سبز برگ می توانند ترکیب اسیدهای چرب در کبد را کاهش دهند.
غلات
مواد غذایی در دسته غلات شامل نان، ماکارونی، برنج و جو دوسر هستند. دستورالعمل های غذایی برای رعایت رژیم غذایی هپاتیت مزمن توصیه می کنند که حداقل نیمی از غلاتی که مصرف می کنید غلات کامل باشد نه غلات تصفیه شده (مانند نان سفید، برنج سفید یا ماکارونی سفید). غلات کامل به دریافت پروتئین در بدن را بهبود می بخشند و می تواند به شما در حفظ توده عضلانی کمک کند.
غذاهای پروتئینی
در صورت ابتلا به هپاتیت مزمن بهتر است مقدار مناسب پروتئین را مصرف کنید. مصرف پروتئین کافی می تواند از بروز سوءتغذیه و ضعف عضلات پیشگیری کند. از طرفی هم مصرف بیش از حد پروتئین ممکن است منجر به عوارضی از جمله شرایطی به نام انسفالوپاتی شود. کارشناسان توصیه می کنند که به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن (۱ کیلوگرم) ۱ تا ۱.۵ گرم پروتئین مصرف کنید. عدس، لوبیا، آجیل و توفو همگی منابع خوبی از پروتئین هستند.
قهوه
مطالعات نشان می دهد که مصرف یک نوشیدنی کافئین دار مانند قهوه خطر ابتلا به بافت زخم پیشرفته کبد را در افراد مبتلا به هپاتیت مزمن کاهش می دهد. همچنین به نظر می رسد مصرف دو فنجان بزرگ قهوه یا حدود 100 میلی گرم کافئین با کاهش قابل توجه اسکارهای پیشرفته مرتبط است.
چربی های مفید
دستورالعمل های غذایی توصیه می کنند که کمتر از 10 درصد کالری در روز را از چربی های اشباع شده مصرف کنید و چربی های ترانس را به طور کامل از رژیم غذایی خودتان حذف کنید. آنها پیشنهاد می کنند که هر دوی اینها را با چربی های مفید جایگزین کنید. چربی های اشباع شده در گوشت قرمز و لبنیات پرچرب یافت می شود. چربی‌های ترانس (روغن‌های نیمه هیدروژنه) به تدریج حذف می‌شوند، اما گاهی اوقات ممکن است آنها را در برخی غذاها از جمله غذاهای میان وعده سرخ‌شده یا محصولات پخته‌شده پیدا کنید.
چربی های گیاهی مفید مانند روغن زیتون، آفتابگردان یا آووکادو اسیدهای چرب اشباع نشده و تک غیراشباع مورد نیاز برای بدن را فراهم می کنند که با مزایای سلامتی از جمله کاهش خطر بیماری قلبی مرتبط است. با این حال، تمام چربی ها و روغن ها باید در حد اعتدال مصرف شوند.
چون مصرف بیش از حد چربی به خصوص در مبتلایان به هپاتیت مزمن می تواند منجر به بروز عوارضی از جمله رسوبات چربی در کبد، التهاب چربی و سیروز چرب شود.
نمک اضافی
طبق دستورالعمل های USDAبرای رعایت یک الگوی غذایی مناسب و مفید باید میزان مصرف سدیم یا نمک اضافی خود را محدود می کند. غذاهایی که به شدت فرآوری شده اند، از جمله غذاهای میان وعده، غذاهای سرخ شده، غذاهای کنسروی و وعده های غذایی قابل استفاده در مایکروویو اغلب مواردی هستند که مبتلایان به هپاتیت باید از مصرف آن خودداری کنند.
چون پیشرفت بیماری هپاتیت مزمن به سیروز کبدی ممکن است منجر به تجمع مایع در شکم شود که به آن آسیت می گویند. افراد مبتلا به آسیت باید مصرف سدیم خود را به 2000 میلی گرم در روز محدود کنند.
قند اضافی
دستورالعمل های تغذیه ای نشان می دهد که کمتر از 10٪ کالری در روز را از قندهای اضافه شده که اغلب در نوشابه های شیرین، نوشیدنی های آبمیوه و سایر خوراکی های شیرین یافت می شود، مصرف کنید.
افراد مبتلا به هپاتیت باید به خصوص مراقب مصرف قند در حد اعتدال باشند. چون بررسی ها نشان می دهند هپاتیت با افزایش خطر ابتلا به دیابت مرتبط است. کاهش مصرف شکر اضافه شده می تواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.
آهن اضافی
کبد نقش کلیدی در متابولیسم و دفع آهن دارد. برخی از افراد مبتلا به هپاتیت مزمن نمی توانند آهن را به درستی از بدن آزاد کنند و ممکن است با اضافه بار آهن مواجه شوند. این وضعیت خطر آسیب بافتی در کبد را افزایش دهند. به همین دلیل، افراد مبتلا به هپاتیت مزمن بهتر است مصرف میزان غذاهای غنی از آهن در رژیم غذایی خود را کاهش دهند. این غذاها شامل گوشت قرمز، جگر، صدف، عدس، زردآلو و غلات غنی شده با آهن است.
با این حال، آهن بخشی ضروری از رژیم غذایی شما است، بنابراین مصرف آن را به طور کامل قطع نکنید. از طرفی هم باید این را بدانید که ویتامین C باعث افزایش جذب آهن از غذا می شود. درصورتیکه باید مصرف آهن خود را کاهش دهید، بهتر است مصرف غذاهای حاوی ویتامین C مانند مرکبات، توت فرنگی، کلم پیچ و کلم بروکلی را نیز کاهش دهید.
حتی در رژیم غذایی برای هپاتیت مزمن به شما توصیه می شود قبل از مصرف هر گونه مولتی ویتامین با پزشک خود مشورت کنید. زیرا اکثر آنها حاوی هر دو ماده مغذی آهن و ویتامین C هستند.
الکل
مصرف الکل باعث افزایش فشار بر روی کبد می شود و می تواند شما را در معرض خطر آسیب کبدی قرار دهد. اگر به هپاتیت مزمن مبتلا هستید، کارشناسان توصیه می کنند که از مصرف الکل خودداری کنید.
چه مدتی باید رژیم غذایی برای هپاتیت را رعایت کنیم؟
هیچ مدت زمان مشخصی برای رعایت رژیم غذایی خاصی برای مبتلایان به هپاتیت مزمن توصیه نمی شود. اما بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه ترجیح می دهند برای حفظ سطح انرژی، وعده های غذایی کوچک و مکرر را به جای دو تا سه وعده غذایی بزرگ در روز مصرف کنند.
مصرف وعده های غذایی کوچک و مکرر (مطمئن شدن از داشتن کربوهیدرات) به بدن این فرصت را می دهد که ذخایر گلیکوژن خود را به طور ثابت جایگزین کند.
در رژیم غذایی برای هپاتیت چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟
برای اثربخشی و نتیجه گیری بهتر در رعایت رژیم غذایی برای هپاتیت می توانید هنگام پخت و پز دستورالعمل های زیر را در نظربگیرید:
از روش های پخت کم چرب استفاده کنید: یکی از وظایف مهم کبد تولید صفرا است که بدن از آن برای تجزیه چربی های غذایی استفاده می کند. با این حال، در صورت ابتلا به هپاتیت مزمن، ممکن است بدن شما نتواند صفرای کافی برای پردازش صحیح یک وعده غذایی پرچرب را تولید کند. در نتیجه ممکن است دچار سوء هاضمه شوید. کاهش مصرف چربی ها برای سلامت کلی کبد نیز مفید است. برای همین توصیه می شود از روش های کم چرب برای تهیه غذای خود استفاده کنید.
افزودن طعم دهنده غذا بدون نمک: از گیاهان و ادویه جات تازه برای طعم دهی به وعده های غذایی خود بدون افزودن نمک استفاده کنید. همچنین می توانید غذای خود را با مرکبات یا سرکه طعم دار کنید. برخی از ترکیبات چاشنی نیز ممکن است مفید باشند، اما مراقب باشید که برچسب های روی آنها را بخوانید. برخی از برندها از نمک به عنوان یک ماده اولیه در ترکیبات خود استفاده می کنند.
یاد بگیرید که آب میوه ها یا اسموتی های مفیدی را درست کنید: اگر در هنگام ابتلا به هپاتیت مزمن نمی توانید میوه بخورید بهتر است مصرف آب میوه خود را افزایش دهید. آب میوه مانند مصرف میوه ها یا سبزیجات کامل فواید سلامتی را ندارد. اما می تواند انرژی سریع و برخی ویتامین ها و مواد معدنی را تامین کند. به خاطر داشته باشید که آب میوه ها و اسموتی های صنعتی در فروشگاه ممکن است حاوی قندهای اضافه باشند.
سخن آخر
رعایت رژیم غذایی مناسب برای همه افراد مهم است، اما برای رعایت رژیم غذایی مناسب در هپاتیت مزمن کمی وقت بگذارید. آشپزخانه خود را با غذاهای مغذی پر کنید تا در صورت نیاز به انرژی سریع، میان وعده های مفید و لقمه های کوچک دسترسی داشته باشید. در نهایت می توانید برای یادگیری بیشتر در مورد رژیم غذایی هپاتیت مزمن با متخصص تغذیه مشورت کنید.
آخرین دیدگاه‌ها