قبل از دانستن کاربرد و عوارض پردنیزون باید بدانیم که، پردنیزون کورتیکواستروئیدی است، که خاصیت ضد التهاب یا سرکوب کننده سیستم ایمنی را دارد. پردنیزون شرایط مختلفی مانند اختلالات آلرژیک، بیماری های پوستی، کولیت اولسراتیو، آرتروز، لوپوس، پسوریازیس یا اختلالات تنفسی را درمان می کند. از آنجایی که این دارو در موارد بسیاری زیادی تجویز می شود و از طرفی مصرف آن می تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود، در این مقاله سعی کردیم کاربرد و عوارض پردنیزون را مورد بررسی قرار دهیم.
مهمترین نکته ای که در این مورد باید بدانید این است که اگر به یک عفونت قارچی مبتلا هستید که به ضد قارچ های خوراکی نیاز دارید، باید از مصرف پردنیزون خودداری کنید. شاید مصرف ضد قارچ های موضعی مسئله ای نباشد، اما همیشه قبل از شروع مصرف پردنیزون در مورد سایر داروهایی که می خورید با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای استروئیدی می توانند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کرده و شما را در معرض ابتلا به عفونت قرار دهد. بر همین اساس در طول دوران مصرف این دارو، از قرار گرفتن در مجاورت افراد بیمار یا عفونی خودداری کنید. هنگام استفاده از پردنیزون، واکسن زنده دریافت نکنید.
در صورت تنگی نفس، درد شدید در قسمت فوقانی معده، مدفوع خونی یا افسردگی شدید، تغییر در شخصیت یا رفتار، مشکلات بینایی یا درد چشم، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. شما نباید به طور ناگهانی مصرف پردنیزون را ترک کنید. دستورالعمل های پزشک را در مورد کاهش دوز مصرفی خود دنبال کنید.
کاربرد پردنیزون
پردنیزون باعث کاهش التهاب در بدن می شود. برهمین اساس پزشک می تواند در موارد زیر آن را برای شما تجویز کند:
- آلرژی
- کم خونی
- آسم
- بورسیت
- کولیت
- درماتیت
- اختلالات غدد درون ریز مانند نارسایی آدرنال یا هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
- التهاب چشم
- زخم چشم
- بیماری های ریوی مانند سارکوئیدوز یا ذات الریه آسپیراسیون
- لوپوس و سندرم نفروتیک
- تشدیدهای مولتیپل اسکلروزیس
- نوریت نوری
- آرتروز
- پسوریازیس
- روماتیسم مفصلی
- ترومبوسیتوپنی (تعداد پلاکت پایین)
- علائم لنفوم یا سرطان خون
پردنیزون با تضعیف سیستم ایمنی بدن شما کار می کند. این عمل با مسدود کردن مواد شیمیایی که به طور معمول باعث التهاب می شوند، می توانند به کاهش التهاب در بسیاری از قسمت های بدن کمک کنند.
عوارض جانبی پردنیزون
قرص خوراکی پردنیزون خواب آلودگی ایجاد نمی کند؛ اما می تواند منجر به عوارض جانبی دیگری شود.
عوارض جانبی شایع تری که می تواند با پردنیزون رخ دهد، شامل موارد زیر است:
- گیجی
- بی قراری
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- نازک شدن پوست
- آکنه
- مشکل خواب
- افزایش وزن
در شرایطی که این اثرات خفیف باشند، ممکن است طی چند روز یا چند هفته از بین بروند؛ اما در موارد شدیدتر، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی جدی پردنیزون
در صورت بروز عوارض جانبی جدی، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آن می تواند شامل موارد زیر باشد:
- واکنش های شدید آلرژیک
- تغییر در احساسات یا خلق و خوی، مانند افسردگی
- تغییرات بینایی
- چشم درد
تداخلات دارویی پردنیزون
قرص خوراکی پردنیزون می تواند با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که ممکن است مصرف کنید تداخل داشته باشد. تداخل زمانی است که ماده ای نحوه کار دارو را تغییر می دهد. تداخلات دارویی می تواند مضر باشد و یا از عملکرد خوب دارو جلوگیری کند.
برای پیشگیری از بروز تداخل دارویی، پزشک باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند. حتماً در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا داروهای گیاهی مصرفی خود با پزشک مشورت کنید.
نمونه هایی از داروهایی که می توانند با پردنیزون تداخل دارویی ایجاد کنند، عبارتند از:
میفپریستون
مصرف میفپریستون با پردنیزون ممکن است از عملکرد صحیح پردنیزون جلوگیری کند. اگر مدت زمان طولانی است که به طور منظم پردنیزون مصرف می کنید از مصرف میفپریستون خودداری کنید.
بوپروپیون
مصرف بوپروپیون با پردنیزون ممکن است باعث تشنج شود.
هالوپریدول
مصرف هالوپریدول با پردنیزون می تواند فرد را در معرض خطر مشکلات ریتم قلبی قرار دهد.
واکسن زنده
مصرف پردنیزون سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می کند. اگر هنگام مصرف پردنیزون واکسن زنده دریافت کنید، ممکن است سیستم ایمنی بدن نتواند آن را به درستی کنترل کند. شرایط می تواند منجر به بروز عفونت در بدن شود.
داروهایی دیابت
مصرف پردنیزون همراه با داروهایی که دیابت را درمان می کنند ممکن است منجر به افزایش سطح گلوکز خون و مشکلات کنترل دیابت شود. نمونه هایی از این داروها، عبارتند از:
- سولفونیل اوره ها مانند گلیپیزاید یا گلیبورید
- بیگوانیدها مانند متفورمین
- تیازولیدیندیون ها مانند پیوگلیتازون یا روزیگلیتازون
- آکاربوز
- متیگلینیدها مانند ناتگلیناید یا رپاگلینید
وارفارین
مصرف وارفارین با پردنیزون ممکن است اثر رقیق کنندگی خون با وارفارین را کاهش دهد. اگر این داروها را با هم مصرف می کنید، بهتر است تحت نظر پزشک باشید.
دیگوکسین
مصرف دیگوکسین همراه با پردنیزون می تواند منجر به مشکلات ریتم قلبی شود.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
مصرف داروهای NSAID همراه با پردنیزون خطر ابتلا به مشکلات معده مانند زخم و خونریزی را افزایش دهد. نمونه هایی از NSAID ها، عبارتند از:
- پیروکسی کام
- ایبوپروفن
- فلوربی پروفن
- ناپروکسن
- ملوکسیکام
- سولینداک
هشدارهای پردنیزون
مصرف این دارو با چندین هشدار همراه است. پردنیزون ممکن است سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند. ضعف سیستم ایمنی احتمال ابتلا به عفونت در شما را بیشتر می کند. پس بهتر است هنگام مصرف این دارو، از حضور در کنار افرادی که بیمار هستند یا اخیراً بیمار بوده اند، به خصوص با آبله مرغان یا سرخک خودداری کنید. این عفونت ها می توانند در افرادی که این دارو را مصرف می کنند، جدی یا کشنده باشند. در مورد سابقه هرگونه عفونت یا در صورت بروز علائم عفونت مانند تب، لرز یا بدن درد، به پزشک خود بگویید.
هشدار واکنش آلرژیک در پردنیزون
قرص خوراکی پردنیزون می تواند در برخی افراد واکنش آلرژیک جدی ایجاد کند. این واکنش می تواند باعث ایجاد بثورات پوستی شود که عبارتند از:
- مشکل تنفس
- تورم صورت، زبان یا گلو
- بثورات قرمز و خارش دار که بر روی یک یا چند لکه پوست تأثیر می گذارد.
در صورت بروز این علائم، به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید. اگر تا به حال نسبت به این دارو واکنش آلرژیک داشته اید، آن را دیگر مصرف نکنید. مصرف مجدد آن می تواند کشنده باشد.
- مصرف پردنیزون در افراد مبتلا به بیماری های قلبی یا کلیوی می تواند منجر به افزایش فشار خون شود.
- پردنیزون در بیماران دیابتی می تواند سطح قند خون بیمار را افزایش دهد. شاید لازم باشد سطح قند خون خود را با دقت بیشتری کنترل کنید. اگر بیش از حد افزایش یابد، ممکن است نیاز به تغییر دوز داروی دیابت باشد.
- زنان در دوران شیردهی خود باید قبل از مصرف پردنیزون با پزشک صحبت کنید. پردنیزون می تواند از طریق شیر مادر منتقل شود. دوزهای بالای پردنیزون می تواند در رشد و نمو کودک اختلال ایجاد کند.
- با افزایش سن، کلیه ها، کبد و قلب ممکن است به خوبی کار نکنند. پردنیزون در کبد تجزیه و از طریق کلیه ها از بدن دفع می شود. برهمین اساس، سالمندان باید مصرف پردنیزون را با دوز کم شروع و به آرامی آن را افزایش دهند.
- کودکان ممکن است در صورت مصرف پردنیزون تا چند ماه، رشد مناسبی نداشته باشند. پزشک کودک شما باید میزان رشد کودک را کنترل کند.
- هنگام مصرف پردنیزون در دوزهای بالا، واکسن های زنده دریافت نکنید. چون سیستم ایمنی بدن شما نمی تواند واکسن را به درستی کنترل کند و ممکن است منجر به عفونت شود.
نحوه مصرف پردنیزون
مقدار مصرف، فرم دارو و تعداد دفعات مصرف دارو به موارد زیر بستگی دارد:
- سن
- شرایط تحت درمان
- شدت وضعیت
- سایر شرایط پزشکی بیمار
- واکنش بدن به اولین دوز
مدت زمان مصرف قرص خوراکی پردنیزون بر اساس شرایط شما و پاسخ بدن شما به درمان است. اگر این دارو را طبق تجویز دارو مصرف نکنید، می تواند منجر به بروز عوارض شود.
- در صورت عدم مصرف درست دارو و یا قطع دوره درمانی، علائم شما درمان نمی شود و حتی ممکن است بدتر هم شوند. مصرف پردنیزون را به طور ناگهانی قطع نکنید چون می تواند منجر به بروز علائم ترک شود.
- اگر دوز دارو خود را فراموش کردید و یا دارو طبق دستور آن مصرف نشود، دارو به درستی تاثیر نمی گذارد یا به طور کامل بی تاثیر می شود. برای اینکه این دارو به خوبی تاثیرگذار باشد، باید مقدار مشخصی از آن همیشه در بدن وجود باشد.
مصرف بیش از حد این دارو می تواند سطح دارو را در بدن افزایش دهد. علائم مصرف بیش از حد این دارو می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سوزش یا خارش پوست
- تشنج
- ناشنوایی
- فشار خون بالا
- ضعف عضلانی
اگر فکر می کنید مقدار زیادی از این دارو را مصرف کرده اید، با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر مصرف یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به دوز بعدی است، از مصرف دوز صرف نظر کنید و آن را در زمان برنامه ریزی شده بعدی مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده دوزهای بیشتری مصرف نکنید.
ملاحظات مهم در مصرف پردنیزون
اگر پزشک برای شما پردنیزون تجویز می کند این ملاحظات را در ذهن خود داشته باشید.
- برای جلوگیری از بروز ناراحتی معده این دارو را همراه با غذا مصرف کنید.
- اگر دوز مصرفی شما به صورت روزانه است آن را صبح مصرف کنید. اگر بیش از یک بار در روز باید آن را مصرف می کنید، دوزهای خود را در طول روز به طور مساوی تقسیم کنید.
پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای بررسی سلامت شما و اطمینان از تأثیر دارو و ایمن بودن دارو تجویز کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون، مانند آزمایشات برای بررسی سطح قند خون شما. پردنیزون می تواند سطح قند خون و خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد.
- آزمایشات تراکم استخوان. پردنیزون می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان (ضعیف و شکننده بودن استخوان) را افزایش دهد.
- آزمایشات چشم. پردنیزون می تواند فشار داخل چشم را افزایش دهد.
هنگام مسافرت:
- همیشه داروهای خود را همراه داشته باشید. هنگام پرواز، هرگز آن را درون چمدان قرار ندهید. آن را در کیف دستی خود نگه دارید.
- نگران دستگاه های اشعه ایکس فرودگاه نباشید. آنها به داروی شما آسیب نمی رسانند.
- ممکن است لازم باشد برای داروهای خود برچسب داروخانه را به کارمندان فرودگاه نشان دهید. همیشه ظرف اصلی با برچسب نسخه را به همراه داشته باشید.
رژیم غذایی و پردنیزون
استروئیدهایی مانند پردنیزون میزان آب و نمک های بدن شما را تغییر می دهند. حتی ممکن است منجر به کمبود پتاسیم شود. پزشک می تواند تغییراتی در رژیم غذایی شما برای کنترل این عارضه جانبی توصیه کند.
داروهای دیگری نیز برای درمان بیماری شما وجود دارند. با پزشک خود در مورد گزینه های دارویی دیگر که ممکن است برای شما مفید باشد صحبت کنید.
تفاوت پردنیزون و پردنیزولون
- از نظر قیمت، پردنیزون معمولاً ارزان تر از پردنیزولون است.
- نام های تجاری پردنیزون شامل Rayos و برای پردنیزولون Millipred می باشد.
- تفاوت اصلی بین پردنیزون و پردنیزولون در این است که پردنیزون قبل از اثر باید توسط آنزیم های کبد به پردنیزولون تبدیل گردد. در افرادی که بیماری کبدی شدید دارند، پردنیزولون معمولاً ترجیح داده می شود. پردنیزون به عنوان یک پیش دارو شناخته می شود که به عنوان یک ترکیب بیولوژیکی غیرفعال برای تولید دارو در بدن متابولیزه می شود. در این حالت، پردنیزون توسط آنزیم های کبدی 11-β-HSD به پردنیزولون تجزیه می شود.
اما این دو دارو از بسیاری جهات شبیه به همدیگر هستند، از جمله:
- پردنیزون و پردنیزولون هر دو ممکن است رشد و نمو را در کودکان سرکوب کنند.
- برنامه دوز پردنیزون و پردنیزولون معمولاً مشابه بوده و از 5 میلی گرم تا 60 میلی گرم در روز است.
- اگر به مدت طولانی از پردنیزون یا پردنیزولون استفاده می کنید، بهتر است که یک برچسب هشدار پزشکی داشته باشید.
- پردنیزون و پردنیزولون هر دو گلوکوکورتیکوئیدهای ساخته بشر هستند. از آنها برای درمان شرایط مشابه استفاده می شود و به طور کلی به همان اندازه موثر ارزیابی می شوند.
- هر دو پردنیزون و پردنیزولون ممکن است برای درمان آلرژی، آرتروز، بیماری التهابی روده، بیماری های ریوی یا مشکلات پوستی استفاده شوند.
آخرین دیدگاه‌ها