سیگار سالانه جان بیش از ۸ میلیون نفر را در سراسر جهان می‌گیرد و همچنان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ‌ومیر قابل پیشگیری شناخته می‌شود. با این حال، یک معمای پزشکی ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است: چرا با وجود خطرات آشکار، بخش قابل‌توجهی از سیگاری‌ها هرگز به سرطان ریه مبتلا نمی‌شوند؟
بر اساس آمار، احتمال ابتلای یک فرد غیرسیگاری به سرطان ریه حدود یک در 6 هزار است! اما این احتمال در افراد سیگاری چندین برابر می‌شود. با وجود این، اکثر سیگاری‌ها به سرطان ریه مبتلا نمی‌شوند و همین موضوع دانشمندان را به کشف سازوکارهای پنهان بدن در برابر آسیب‌های ناشی از دود سیگار سوق داده است.
توقف جهش‌های سرطانی پس از ۲۳ سال مصرف سیگار
پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که سیگار کشیدن، به طور قابل پیش‌بینی، تعداد جهش‌های خطرناک در سلول‌های ریه را تا یک نقطه خاص افزایش می‌دهد. این نقطه، زمانی است که فرد به مدت حدود ۲۳ سال روزانه یک پاکت سیگار مصرف کرده باشد.
پس از این دوره، افزایش جهش‌ها متوقف می‌شود؛ موضوعی که از نگاه دانشمندان یک تناقض عجیب است. این یافته توضیح می‌دهد که چرا برخی از سیگاری‌های قدیمی، علی‌رغم سال‌ها مصرف، هرگز به سرطان ریه مبتلا نمی‌شوند.
از ترمیم دقیق DNA تا سم‌زدایی پیشرفته از دود سیگار
دانشمندان معتقدند یکی از دلایل اصلی مقاومت برخی سیگاری‌ها در برابر سرطان ریه، کارآمدی بالای سیستم‌های ترمیم DNA و سم‌زدایی بدن است. این افراد به نظر می‌رسد از مکانیسم‌های بیولوژیکی برخوردارند که قادر است آسیب‌های ناشی از دود سیگار را تا حد زیادی خنثی کند. چنین قابلیت‌هایی باعث می‌شود تجمع جهش‌های ژنتیکی در سلول‌های ریه متوقف شود و بدن در برابر توسعه سرطان مقاومت بیشتری نشان دهد.
پارادوکس سیگار و سرطان
مصرف دخانیات سالانه میلیون‌ها نفر را به کام مرگ می‌کشاند و از مهم‌ترین عوامل ابتلا به سرطان ریه محسوب می‌شود. شواهد علمی نشان می‌دهد ریسک ابتلا در سیگاری‌ها چندین برابر بیشتر از غیرسیگاری‌هاست.
اما چرا همه سیگاری‌ها بیمار نمی‌شوند؟
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از افراد سیگاری هرگز به سرطان ریه مبتلا نمی‌شوند. این موضوع یک تناقض یا همان پارادوکس پزشکی ایجاد کرده است که ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است.
نقش عوامل ژنتیکی
برخی افراد به دلیل داشتن ژن‌های خاص، توانایی بالاتری در ترمیم DNA و مقابله با آسیب‌های ناشی از دود سیگار دارند. این ویژگی ژنتیکی باعث می‌شود تا سلول‌های ریه آن‌ها کمتر دچار جهش‌های سرطانی شوند.
سیستم ایمنی قوی‌تر
در گروهی از سیگاری‌ها، سیستم ایمنی بدن به شکل مؤثرتری عمل می‌کند و قادر است سلول‌های آسیب‌دیده یا سرطانی را پیش از تکثیر، شناسایی و نابود کند.
شرایط محیطی و سبک زندگی
عوامل بیرونی مانند تغذیه سالم‌تر، فعالیت بدنی بیشتر، و حتی قرار نگرفتن در معرض آلاینده‌های صنعتی یا شغلی، می‌تواند ریسک ابتلا را در برخی سیگاری‌ها کاهش دهد.
پیام مشترک پزشکان
با وجود تمام این یافته‌ها، متخصصان تأکید می‌کنند که هیچ سطحی از مصرف سیگار بی‌خطر نیست. حتی اگر برخی افراد به دلیل ژنتیک یا ایمنی قوی‌تر بیمار نشوند، سیگار همچنان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، عروقی و ریوی را چند برابر می‌کند.
راه‌حل قطعی
تنها راه مطمئن برای کاهش خطرات و رهایی از ریسک‌های متعدد ناشی از دخانیات، ترک کامل سیگار و پرهیز از هر نوع مصرف دخانی است.
