آزمایش شمارش رتیکولوسیت چیست؟

آزمایش شمارش رتیکولوسیت تعداد گلبول های قرمز جدید را در بدن شما اندازه گیری می کند. گاهی اوقات به آن شاخص رتیکولوسیت یا به اختصار “تعداد رتیک” می گویند. پزشکان از آن برای کمک به تشخیص انواع خاصی از بیماری‌هایی که بر خون شما تأثیر می‌گذارند، مانند کم‌خونی استفاده می کنند. وضعیتی که در آن گلبول‌های قرمز خون سریع‌ تر از آنچه ساخته می‌شوند تخریب می‌شوند.

خون شما شامل انواع مختلفی از سلول ها است، اما گلبول های قرمز خون شایع ترین هستند. آنها اکسیژن را از ریه های شما به بقیه بدن شما حمل می کنند. پروتئین غنی از آهن به نام هموگلوبین که اکسیژن را در گلبول های قرمز خون حمل می کند، چیزی است که خون ما را قرمز می کند.

از آنجایی که گلبول های قرمز خون تنها حدود 4 ماه عمر می کنند، بدن شما به طور مداوم گلبول های جدیدی می سازد که به نام رتیکولوسیت شناخته می شوند. رتیکولوسیت ها گلبول های قرمز نابالغ هستند و توسط مغز استخوان، بافت اسفنجی داخل بسیاری از استخوان های شما ساخته می شوند.

شمارش رتیکولوسیت آزمایشی است که پزشک می تواند از آن برای اندازه گیری سطح رتیکولوسیت ها در خون شما استفاده کند. همچنین به عنوان شمارش رتیک، شمارش رتیکولوسیت اصلاح شده یا شاخص رتیکولوسیت شناخته می شود.

شمارش رتیکولوسیت ها می تواند به پزشک کمک کند تا بفهمد که آیا مغز استخوان شما گلبول های قرمز کافی تولید می کند یا به اندازه کافی آنها را تولید نمی کند. اگر تعداد گلبول های قرمز خون شما خیلی کم یا خیلی زیاد باشد، بدن شما سعی می کند با تولید و آزادسازی بیشتر یا کمتر رتیکولوسیت ها به تعادل بهتری دست یابد. پزشک شما می تواند با دستور شمارش رتیکولوسیت ها بگوید که آیا بدن شما به درستی آنها را ایجاد و آزاد می کند.

مطالعه بیشتر: آزمایش MCV (تعیین حجم میانگین گلبول های قرمز)

شمارش رتیکولوسیت برای چه مواردی استفاده می شود؟

شمارش رتیکولوسیت ها می تواند به پزشک کمک کند تا بیماری های مختلفی مانند کم خونی و نارسایی مغز استخوان را تشخیص دهد. آنها احتمالاً آزمایش‌های بیشتری را برای تشخیص خود سفارش خواهند داد. آزمایش شمارش رتیکولوسیت نیز برای افراد مبتلا به بیماری سلول داسی شکل مفید است. این اختلالی است که باعث می‌شود بدن شما به جای گرد بودن، گلبول‌های قرمز خونی به شکل هلال یا داسی تولید کند.

سلول‌های داسی شکل زود می‌میرند و می‌توانند در رگ‌های خونی گیر کنند و انسدادهایی ایجاد کنند که گردش خون را در قسمت‌های بدن قطع می‌کند. آنها می توانند نوعی کم خونی ایجاد کنند، زیرا گلبول های قرمز سالم کافی برای حمل اکسیژن وجود ندارد.

تعداد بالای رتیکولوسیت ها در فرد مبتلا به سلول داسی شکل حاکی از افزایش همولیز است و به بحران سلول داسی شکل اشاره می کند. بحران سلول داسی معمولاً دردناک است و می تواند بسیار خطرناک و جدی باشد.

اگر پزشک بخواهد نحوه عملکرد مغز استخوان شما از جمله تولید گلبول های قرمز کافی را بداند، ممکن است شمارش رتیکولوسیت ها را توصیه کند. آنها همچنین احتمال دارد برای کمک به تشخیص و تمایز بین انواع مختلف کم خونی، شمارش رتیکولوسیت را درخواست کنند.

پزشک شاید از آن برای نظارت بر پیشرفت و سلامت شما پس از برخی موارد استفاده کند که، عبارتند از:

• پرتو درمانی
• شیمی درمانی
• پیوند مغز استخوان
• یا درمان کم خونی

مطالعه بیشتر: شمارش گلبول های قرمز

اقدامات لازم برای آزمایش رتیکولوسیت چیست؟

برای انجام شمارش رتیکولوسیت ها، پزشک شما باید نمونه ای از خون شما را جمع آوری کند تا برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال شود. شاید پزشک از شما بخواهد که اقدامات خاصی را برای آماده شدن برای خونگیری انجام دهید. به عنوان مثال، احتمال دارد از شما بخواهند که از قبل برای مدت زمان خاصی چیزی میل نکنید. آنها احتمالا از شما بخواهند که از خوردن هر چیزی، نوشیدن هر چیزی یا هر دو اجتناب کنید.

ممکن است پزشک از شما بخواهند که از مصرف برخی داروها، مانند رقیق کننده های خون، از قبل خودداری کنید. از پزشک خود بپرسید که آیا باید اقداماتی را برای آماده شدن برای خونگیری انجام دهید یا لازم نیست. اگر هموفیلی، سابقه غش یا هر بیماری زمینه ای دیگری دارید از قبل با پزشک خود در میان بگذارید. همچنین باید در مورد داروهایی که مصرف می کنید، از جمله داروهای تجویزی و بدون نسخه، به آنها اطلاع دهید.

آزمایش رتیکولوسیت چگونه انجام می شود؟

پزشک یا پرستار شما نمونه ای از خون شما را برای آزمایش می گیرد. آنها احتمالاً آن را از ورید آرنج داخلی یا پشت دست شما می گیرند. ابتدا آنها منطقه را با یک ضد عفونی کننده، استریل می کنند. سپس یک نوار پلاستیکی را دور بازوی شما می‌پیچند تا فشار وارد کند و به متورم شدن رگ با خون کمک کند. سپس یک سوزن استریل را وارد رگ شما می کنند و از آن برای جمع آوری نمونه خون شما در یک ویال متصل استفاده می کنند.

هنگامی که خون کافی جمع آوری کردند، سوزن را برمی دارند و نوار پلاستیکی را از بازوی شما باز می کنند. سپس محل تزریق را تمیز می کنند و در صورت لزوم آن را بانداژ می کنند. آنها نمونه خون شما را برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستند. هنگامی که نتایج آزمایش شما در دسترس باشد، پزشک به شما اطلاع خواهد داد.

مطالعه بیشتر: RDW در آزمایش خون چیست؟

آزمایش رتیکولوسیت در نوزادان و کودکان

برای نوزادان یا کودکان خردسال، روند آزمایش متفاوت است. به جای استفاده از سوزن برای جمع آوری خون، پزشک کودک شما شاید بریدگی کوچکی در پوست او ایجاد کند. وقتی بریدگی شروع به خونریزی کرد، از یک نوار تست یا اسلاید برای جمع‌آوری نمونه کوچکی از خون فرزندتان استفاده می‌کنند. سپس آن ناحیه را تمیز می کنند و در صورت لزوم آن را بانداژ می کنند.

در برخی موارد، ممکن است نیازی به خون گیری نداشته باشید. درعوض، یک نوک انگشت ساده احتمالا کافی باشد. در این حالت، پزشک انگشت شما را با سوزن می خراشد. هنگامی که شروع به خونریزی می کند، از یک نوار تست یا اسلاید برای جمع آوری نمونه خون شما استفاده می کنند. سپس آن ناحیه را تمیز می‌کنند و در صورت نیاز، انگشت شما را پانسمان می‌کنند.

عوارض و خطرات ناشی از آزمایش رتیکولوسیت

خون گیری روش های رایجی است. آنها به طور کلی برای اکثر افراد بی خطر هستند، اما خطراتی را نیز در بر دارند. ممکن است درد خفیف تا متوسط ناشی از سوزن را تجربه کنید. اگر پزشک یا پرستار شما در جمع آوری نمونه خون مشکل داشته باشد، احتمال دارد چندین بار سوزن را به شما تزریق کنند. معمولاً محل تزریق پس از آن ضربان دارد. مقداری خونریزی و کبودی نیز شایع است. در موارد نادر، ممکن است عوارض جانبی دیگری مانند موارد زیر را داشته باشد:

• غش کردن
• خونریزی بیش از حد در محل سوراخ
• ایجاد عفونت در محلی که سوزن وارد آن شده
• التهاب ورید شما (به عنوان فلبیت شناخته می شود).
• تجمع خون در زیر پوست شما (به عنوان هماتوم شناخته می شود).

پزشک می تواند به شما در درک فواید و خطرات احتمالی خون گیری کمک کند. برای اکثر مردم، مزایای بالقوه بیشتر از خطرات است.

مطالعه بیشتر: آزمایش خون و 10 مورد از مهمترین آن

سطوح نرمال رتیکولوسیت ها چقدر است؟

سطوح نرمال رتیکولوسیت ها به دلیل روش های آزمایشگاهی متفاوت و سطوح هموگلوبین در خون افراد متفاوت است. پزشک شما ممکن است نیاز به تجویز آزمایشات اضافی برای کمک به تفسیر تعداد رتیکولوسیت شما داشته باشد.

نتایج به صورت درصد رتیکولوسیت ها تقسیم بر تعداد کل گلبول های قرمز خون بر 100 گزارش می شود. محدوده مرجع یا محدوده سالم درصد رتیکولوسیت در بزرگسالان 0.5 تا 1.5 درصد است.

سطوح بالای رتیکولوسیت می تواند نشانه ای از موارد زیر باشد:

• بیماری کلیوی
• خونریزی حاد
• کم خونی همولیتیک
• اریتروبلاستوز جنینی
• از دست دادن خون مزمن

سطوح پایین رتیکولوسیت می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:

• سیروز
• بیماری کلیوی
• کمبود اسید فولیک
• کم خونی آپلاستیک
• نارسایی کمبود آهن
• کمبود ویتامین B-12
• عوارض جانبی پرتودرمانی
• نارسایی مغز استخوان ناشی از سمیت دارویی، عفونت یا سرطان

از پزشک اطلاعات بیشتری در مورد نتایج آزمایش خود بخواهید. آنها می توانند به شما کمک کنند تا بفهمید نتایج شما چه معنایی دارد. پزشک می تواند مراحل پیگیری مناسب را توصیه کنند که ممکن است شامل آزمایش ها یا درمان های اضافی باشد.

مطالعه بیشتر: تفاوت فولات و اسید فولیک

آزمایش شمارش رتیکولوسیت اغلب زمانی انجام می شود که تصور می شود فردی به بیماری به نام کم خونی مبتلا است. این زمانی اتفاق می افتد که بدن شما گلبول های قرمز کافی تولید نمی کند. وقتی بدن شما گلبول های قرمز کافی تولید نکند باعث می شود شما یکسری علائمی که شامل موارد زیر می شود را داشته باشید:

• یا سردرد
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• ضعف و خستگی

شمارش رتیک اغلب دنباله‌ای است که به عنوان شمارش کامل خون یا CBC شناخته می‌شود. بیشتر اوقات، CBC اولین آزمایشی است که پزشکان برای تشخیص کم خونی از آن استفاده می کنند. انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد. اگر شمارش کامل خون شما حاکی از کم خونی است، شمارش رتیکولوسیت یکی از چندین آزمایشی است که می تواند به پزشک شما کمک کند که کدام نوع را تشخیص دهد که، عبارتند از:

کم خونی خطرناک: بدن شما ویتامین B12 کافی دریافت نمی کند و همچنین تعداد رتیکولوسیت های کمی تولید می کند.

فقر آهن: تعداد کم رتیکولوسیت ها نیز می تواند نشانه این باشد. این زمانی اتفاق می افتد که بدن شما آهن کافی برای ساخت گلبول های قرمز ندارد.

کم خونی آپلاستیک: تعداد رتیکولوسیت های شما کم است. این به پزشک می گوید که مغز استخوان شما به اندازه کافی سریع گلبول های قرمز نمی سازد.

همولیتیک: تعداد رتیکولوسیت های شما زیاد است. این نوع کم خونی گلبول های قرمز را قبل از اینکه به طور معمول بمیرند از بین می برد، بنابراین مغز استخوان شما مجبور است برای جایگزینی آنها اضافه کاری کند.

مطالعه بیشتر: چگونه جذب آهن را افزایش دهیم؟

نتیجه تست رتیکولوسیت چه چیزی را نشان می دهد؟

چیزی که پزشک شما به دنبال آن است، پاسخ مناسب از  مغز استخوان است، برای تأیید اینکه مغز استخوان شما به درستی کار می کند تا تقاضا برای گلبول های قرمز افزایش یابد. در یک بیمار سالم، درصد رتیکولوسیت ثابت است. هنگامی که تعداد گلبول های قرمز و هماتوکریت کاهش می یابد، درصد رتیکولوسیت ها ممکن است در مقایسه با تعداد کلی گلبول های قرمز افزایش یابد.

به منظور ارزیابی دقیق ‌تر عملکرد مغز استخوان، درصد رتیکولوسیت محاسبه‌شده اغلب با محاسبه‌ای به نام تعداد رتیکولوسیت اصلاح‌شده یا شاخص رتیکولوسیت (RI) اصلاح می‌شود. این محاسبه هماتوکریت بیمار را با مقدار هماتوکریت طبیعی مقایسه می کند. محاسبه اضافی به نام شاخص تولید رتیکولوسیت (RPI) گاهی اوقات برای تصحیح درجه نابالغی رتیکولوسیت محاسبه می شود. این محاسبه نشان می دهد با چه سرعتی رتیکولوسیت ها از مغز استخوان آزاد می شوند و چقدر طول می کشد تا آنها در جریان خون بالغ شوند. RPI و زمان بلوغ با هماتوکریت متفاوت است.

برخی از شمارش‌های خودکار رتیکولوسیت ممکن است دارای کسر رتیکولوسیت نابالغ (IRF) و حجم متوسط رتیکولوسیت گزارش شده باشند. آنها در درجه اول پارامترهای تحقیقاتی در این زمان هستند. تعداد رتیکولوسیت ها بازتابی از فعالیت اخیر مغز استخوان است. اگر مغز استخوان شما به طور مناسب به تقاضا برای افزایش تعداد گلبول‌های قرمز پاسخ می‌دهد، آنگاه مغز استخوان اجازه آزادسازی زودهنگام گلبول‌های قرمز نابالغ بیشتری را می‌دهد و تعداد رتیکولوسیت‌ها را در خون افزایش می‌دهد.

افزایش درصد رتیکولوسیت شاید شرایطی مانند موارد زیر را نشان دهد:

• خونریزی
• پرتو درمانی
• کم خونی فقر آهن
• یا کم خونی آپلاستیک
• کم خونی همولیتیک
• بیماری همولیتیک نوزادان
• کم خونی خطرناک یا کمبود اسید فولیک
• نارسایی مغز استخوان ناشی از عفونت یا سرطان

شمارش رتیکولوسیت ها نشانه ای از اتفاقی است که ممکن است رخ دهد اما نمی تواند بیماری خاصی را تشخیص دهد. شمارش رتیکولوسیت ها می تواند نشان دهد که آیا احتمال دارد بررسی های بیشتر لازم باشد یا خیر. همچنین می تواند به نظارت بر اثربخشی درمان کمک کند.