در تحولی بیسابقه در حوزه پیوند اعضا، تیمی از جراحان بیمارستان عمومی ماساچوست موفق شدند که کلیه یک خوک اصلاح ژنتیکی شده را به بدن یک بیمار انسانی پیوند بزنند. اکنون و پس از گذشت بیش از 6 ماه از این عمل جراحی، گزارشها نشان میدهند که بیمار همچنان در وضعیت پایدار قرار دارد و بدون نیاز به دیالیز، زندگی روزمره خود را ادامه میدهد.
در متون علمی این موفقیت به عنوان طولانیترین بقای ثبت شده پس از پیوند کلیه خوک به انسان معرفی شده است. بیمار، تیم اندروز، مردی ۶۷ ساله اهل ایالت نیوهمپشایر، در تاریخ ۲۵ ژانویه تحت عمل جراحی قرار گرفت. کلیه مورد استفاده، حاصل فرایند ویرایش ژنتیکی است که هدف آن کاهش احتمال پسزدگی توسط سیستم ایمنی بدن بود.
به گزارش نشریه Nature، عملکرد این کلیه در بدن بیمار از نظر دفع مواد زائد و تنظیم مایعات، مشابه یک کلیه انسانی سالم بوده است. این پیشرفت در چارچوب علمی موسوم به ایکسنوترنسپلنتیشن قرار میگیرد؛ یعنی استفاده از اعضا و بافتهای حیوانی برای جایگزینی یا حمایت از عملکرد اندامهای انسانی.
مطالعه بیشتر: دانشمندان آلمانی راهی برای معکوس کردن پوکی استخوان یافتند!
این حوزه سالها در سطح نظری و آزمایشگاهی مورد مطالعه بود؛ اما همواره با موانعی همچون: پسزدگی ایمنی، مسائل اخلاقی و احتمال انتقال عوامل بیماریزا مواجه بوده است. مورد اخیر، نخستین نمونهای است که نشان میدهد امکان بقای پایدار بیمار بعد از پیوند در میان مدت وجود دارد.
براساس گزارش خبرگزاری Associated Press (AP)، تیم پزشکی تأکید کرده است که کلیه پیوندی نه تنها عملکرد مناسبی داشته، بلکه هیچ نشانهای از عوارض جدی پس از عمل در بیمار مشاهده نشده است.
همچنین CBS News در گزارشی مستقل اشاره میکند که اندروز توانسته است فعالیتهای روزانه خود را از سر گیرد؛ در حالی که پیشتر وابسته به دیالیز بود. بیانیه رسمی بیمارستان عمومی ماساچوست نیز این یافتهها را تأیید و بر اهمیت آن به عنوان گامی بنیادی در مسیر درمان بیماران نارسایی کلیه تأکید کرده است.
ابعاد این موفقیت فراتر از یک دستاورد فردی است. هماکنون تنها در ایالات متحده بیش از ۹۰ هزار بیمار در لیست انتظار پیوند کلیه قرار دارند. محدودیت در تعداد اهداکنندگان انسانی موجب شده است تا بسیاری از بیماران پیش از رسیدن به نوبت خود جان بسپارند. در صورت تکمیل و ایمنسازی فرایند پیوند از خوکهای اصلاحشده ژنتیکی، میتوان به کاهش چشمگیر این بحران امیدوار بود.
مطالعه بیشتر: آیا نوشابه های رژیمی هوش را کم می کنند؟ بررسی یک باور جنجالی!
البته باید توجه داشت که مسیر پیشرو همچنان با چالشهای مهمی همراه است؛ از جمله نیاز به مطالعات بلند مدت درباره کارکرد اعضای پیوندی، بررسی دقیق خطر انتقال بیماریهای حیوانی و پاسخ به پرسشهای اخلاقی مرتبط با استفاده از حیوانات در پیوند عضو. با این حال شواهد موجود نشان میدهند که علم پزشکی در آستانه تحولی بنیادین قرار دارد.
تجربه موفق تیم اندروز بیانگر آن است که آنچه پیشتر در قلمرو فرضیات قرار داشت، اکنون قابلیت تحقق عملی یافته است. در صورت تداوم این روند، پیوند اعضای حیوانی میتواند به یکی از راهکارهای کلیدی در حل بحران جهانی کمبود اعضای انسانی تبدیل شود.