در دنیای امروز که سبک زندگی مدرن با تغذیه ناسالم و مصرف فراوان مواد فرآوری شده گره خورده، توجه به اثرات پنهان برخی خوراکی‌ها بر سلامت مغز و بدن بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
یکی از پرحاشیه‌ترین موضوعات این روزها، نوشابه‌های رژیمی است؛ محصولاتی که با برچسب «بدون قند» و «کم‌کالری» به بازار عرضه می‌شوند و بسیاری از افراد، آن‌ها را جایگزین سالم‌تری برای نوشابه‌های معمولی می‌دانند؛ اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که این تصور چندان درست نیست.
مطالعات حاکی از آن است که نوشیدنی‌های حاوی قند مصنوعی، نه‌تنها سلامت مغز را بهبود نمی‌بخشند؛ بلکه می‌توانند خطر ابتلا به سکته مغزی، زوال عقل، افسردگی و بیماری‌های مزمن را به طور چشمگیری افزایش دهند.
بر اساس گزارش‌ها، مصرف مداوم نوشابه‌های رژیمی، خطر سکته مغزی در افراد بالای ۴۵ سال و ابتلا به زوال عقل در سنین بالای ۶۰ سال را تقریباً سه برابر می‌کند. این خطر حتی زمانی که سایر عوامل مؤثر مانند: پرخوری، رژیم غذایی ناسالم، ورزش نکردن و مصرف سیگار نیز در نظر گرفته می‌شوند، همچنان پابرجا است.
علاوه بر این، شواهد علمی نشان می‌دهند که نوشابه‌های رژیمی موجب کاهش حجم مغز و کوچک شدن هیپوکامپ (مرکز یادگیری و حافظه) می‌شوند؛ فرایندی که پیری زودرس مغز، ضعف حافظه و افزایش خطر آلزایمر را به دنبال دارد.
اثرات نوشابه‌های رژیمی بر حافظه و هوش افراد
نوشابه‌های رژیمی معمولاً حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام هستند و مصرف طولانی مدت آن‌ها ممکن است که روی عملکرد مغز، حافظه و توانایی‌های شناختی تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف زیاد این نوشابه‌ها با اختلال در حافظه کوتاه مدت، کاهش تمرکز و تغییر در عملکرد شناختی مرتبط است؛ اگرچه عوامل دیگری مثل سبک زندگی هم در این اثرات منفی بر حافظه نقش دارند.
مهم‌ترین اثرات نوشابه‌های رژیمی بر حافظه و هوش افراد به شرح زیر هستند:
- تأثیر بر حافظه کوتاه‌مدت: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌تواند توانایی یادآوری اطلاعات جدید را کاهش دهد.
- کاهش تمرکز و هوشیاری: مصرف زیاد نوشابه‌های رژیمی ممکن است که منجر به کاهش تمرکز و دقت شود.
- تأثیرات عصبی- شیمیایی: شیرین‌کننده‌ها می‌توانند روی نوروترانسمیترهای مغز (مثل دوپامین) تأثیر بگذارند و الگوهای پاداش و انگیزه را تغییر دهند.
- افزایش ریسک اختلالات شناختی در بلند مدت: مصرف مداوم نوشابه‌های رژیمی ممکن است که با افزایش ریسک مشکلات شناختی و حتی زوال عقل در افراد مسن مرتبط باشد.
- تأثیر غیرمستقیم از طریق سلامتی کلی افراد: مصرف نوشابه‌های رژیمی با افزایش وزن، دیابت نوع ۲ و التهاب مزمن مرتبط است که هر یک می‌توانند به صورت غیرمستقیم روی عملکرد مغز اثر بگذارند.
