بیماری پیسی

پیسی (Vitiligo)، بیماری است که باعث می شود تا رنگ پوست به صورت لکه لکه بی رنگ شود. معمولاً میزان و شدت بی رنگ شدن پوست توسط بیماری پیسی غیر قابل پیش بینی است. این بیماری پوستی پس از بروز می تواند هر قسمتی از بدن بیمار را درگیر کرده و رنگ آن را از بین ببرد. حتی در بعضی از موارد بیماری بیماری پیسی به موها و داخل دهان هم سرایت کرده و رنگ این قسمت ها را هم تحت تأثیر قرار می دهد. به طور طبیعی رنگ پوست بدن و موها توسط ملانین مشخص می شود.

شیوع بیماری پیسی

بیماری پیسی مختص نژاد یا نوع پوست خاصی نبوده و ممکن است برای هر نوع پوستی اتفاق بیفتد. اما به طور کلی افرادی که پوست تیره تری دارند بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند. این عارضه پوستی نه تهدید کننده است و نه می تواند از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا کند. اساساً بیماری پیسی زیبایی پوست را از بین برده و می تواند باعث استرس و احساس بد در شخص مبتلا شود.

بیماری پیسی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما احتمال بروز آن قبل از 20 سالگی بیشتر است.

علت بیماری پیسی

بیماری پیسی معمولاً زمانی اتفاق می افتد که سلول های تولید کننده رنگدانه های پوستی (ملانوسیت ها) مرده یا از تولید ملانین دست می کشند. در نتیجه لکه ها و قسمت هایی از پوست رنگ خود را از دست داده و روشن یا سفید رنگ می شوند. پزشکان هنوز دلیل اصلی مردن یا معیوب شدن این سلول ها را نمی دانند.

به طور کلی علت اصلی بروز بیماری پیسی ممکن است یکی از علل زیر باشد:

• سابقه خانوادگی (ارثی)
• اختلالی که در نتیجه آن سیستم ایمنی بدن به سلول های ملانوسیت در داخل پوست حمله کرده و آن ها را تخریب می کند.
• گاهی اوقات آفتاب سوختگی ، استرس یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی صنعتی می تواند به عنوان محرک عمل کند.

علائم بیماری پیسی

علامت اصلی بروز بیماری پیسی بی رنگ شدن لکه ای پوست بدن است. معمولاً این بی رنگ شدن پوست بدن ابتدا برای قسمت هایی از بدن که در معرض نور خورشید هستند، مثل دستها، پاها، صورت و لب اتفاق می افتد. علائم کلی بیماری پیسی شامل موارد زیر می شود:

• از دست رفتن رنگ به صورت لکه ای
• سفید یا خاکستری شدن زود هنگام موهای سر، مژه ها ، ابروها یا ریش فرد
• بی رنگ شدن قسمتی از بافت های پوست داخل دهان و بینی (غشای مخاطی)
• بی رنگ شدن لایه داخلی چشم (شبکیه)

محل بیماری پیسی

براساس نوع بیماری پیسی که به آن مبتلا شده اید، این لکه ها ممکن است قسمت های مختلفی از بدنتان را احاطه کنند از جمله:

پیسی عمومی

• این نوع از بیماری پیسی شایع ترین نوع بوده و قسمت های زیادی از بدن درگیر می شوند.
• معمولاً لکه های بیماری پیسی به طور موازی به پیشرفت خود ادامه می دهد.

پیسی سگمنتال

فقط یک قسمت یا نیمه ای از بدن درگیر می شود.

این نوع از بیماری پیسی بیشتر در سنین جوانی و نوجوانی اتفاق افتاده و به مدت 1 یا 2 سال به تغییر رنگ بدن ادامه داده و سپس متوقف می شود.

پیسی موضعی (focal)

• قسمت یا قسمت های کوچکی از بدن درگیر می شود.
• پیش بینی اینکه قسمت بعدی که بیماری پیسی درگیر می کند کدام قسمت است کار بسیار دشواری است.
• گاهی اوقات لکه های بیماری پیسی بدون هیچ درمانی متوقف شده و دیگر اتفاق نمی افتند. ولی در بیشتر موارد، این لکه ها به قدری ادامه پیدا می کنند که تقریباً تمام پوست فرد را در برمی گیرند.
• در بعضی از موارد نادر هم فرد پس از مدتی پوست بدنش به رنگ قبل خود باز می گردد.

تشخیص بیماری پیسی

سابقه پزشکی و معاینه

• در صورتی که پزشک شک کند که فرد مبتلا به بیماری پیسی است احتمالاً در مورد سابقه بیماری هایی مثل پسوزیاریس و درماتیت پوستی از وی سؤال کرده و او را معاینه خواهد کرد.
• ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق تر از لامپ مخصوص با نور ماوراء بنفش استفاده کند.

نمونه برداری پوستی و آزمایش خون

علاوه بر جمع آوری اطلاعات شخصی، پیش زمینه خانوادگی و معاینه پوست، پزشک ممکن است از شیوه های زیر استفاده کند:

• نمونه برداری (بیوپسی) از پوست مبتلا به بیماری پیسی
• آزمایش خون برای انجام آزمایشات بیشتر و پی بردن به اختلالات سیستم ایمنی مثل کم خونی یا دیابت

عوارض بیماری پیسی

احتمال بروز موارد زیر در بیماران مبتلا به بیماری پیسی پوست بیشتر است:

• اختلالات روانی یا اجتماعی
• آفتاب سوختگی و سرطان پوست
• بیماری های چشمی مثل التهاب شبکیه چشم
• از دست دادن قدرت شنوایی

درمان بیماری پیسی

درمان بیماری پیسی می تواند رنگ از دست رفته را به قسمت درگیر شده برگردانده و آن را به حالت طبیعی بازگرداند. اما درمان به این معنی نیست که می توان جلوی از دست رفتن مجدد رنگ پوست را گرفت و از بروز مجدد آن جلوگیری کرد. بیماری پیسی وضعیتی است که در آن لکه های سفید بر روی پوست به وجود آمده و ممکن است هر قسمتی از بدن مثل صورت، گردن، دستها و دیگر قسمت ها را دیگر کند. این قسمت های رنگ پریده نسبت به آفتاب سوختگی آسیب پذیرتر شده و در نتیجه استفاده از ضد آفتاب با SPF مناسب برای این قسمت ها لازم و ضروری است. درمان های زیادی وجود دارد که ممکن است رنگ پوست را باز گردانده یا حتی رنگ پوست را تغییر دهد. البته نتایج متفاوت و غیر قابل پیش بینی خواهد بود.

بعضی از درمان ها نیز ممکن است عوارض جانبی خاصی به همراه داشته باشند. در نتیجه پزشک ممکن است در مراحل ابتدایی استفاده از آرایش پوست یا برنزه کردن پوست را پیشنهاد کند.

چنانچه پزشک تصمیم بگیرد تا با استفاده از دارو، جراحی یا سایر روش های درمانی این عارضه پوستی را برطرف کند. این روند درمانی ممکن است ماه ها به طول بیانجامد تا نتیجه درمان قابل مشاهده باشد. همچنین می توان در بعضی از موارد چندین درمان را با هم ترکیب کرد تا به بهترین شیوه درمان پی برد.

در بعضی از موارد نیز با وجود اینکه درمان موفقیت آمیز بوده است ولی بازهم ممکن است لکه های جدیدی روی پوست فرد به وجود بیاید.

درمان دارویی

هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند روند بروز بیماری پیسی را متوقف کند.  اما بعضی از دارو ها به تنهایی یا همراه با نور درمانی می تواند تا حدودی به بازگشت رنگ پوست کمک کند.

کرم های کاهش دهنده التهاب

استفاده از کرم های حاوی کورتیکو استروئید بر روی قسمت بی رنگ شده ممکن است به بازگشت رنگ پوست کمک کند، بخصوص اگر در مراحل اولیه بروز بیماری پیسی از آن استفاده شود، احتمال بازگشت رنگ پوستتان افزایش پیدا خواهد کرد. اما در بعضی از موارد ممکن است با وجود استفاده از این کرم ها تا ماه ها شاهد هیچ تغییری در رنگ پوست خود نباشید. این نوع از کرم ها مؤثر بوده و به راحتی قابل استفاده است. اما استفاده از آن ممکن است عوارض جانبی ای مثل نازک شدن پوست یا بروز خطوط یا رگه هایی بر روی پوست شود. برای کودکان مبتلا به بیماری پیسی نیز داروهای سبک تری تجویز خواهد شد.

داروهای بهبود دهنده سیستم ایمنی

کرم هایی که حاوی تاکرولیموس یا پیم کرولیموس هستند ممکن است برای افرادی که میزان بروز لکه های بیماری بر روی پوستشان کم بوده کاربرد داشته باشد. این نوع از داروها خصوصاً برای درمان بیماری پیسی های صورت و گردن کاربرد خواهد داشت. این داروها نسبت به کورتیکو استروئیدها عوارض کمتری داشته و می تواند همراه درمان با نور ماوراء بنفش B مورد استفاده قرار گیرد. با این حال سازمان جهانی غذا و دارو در مورد ارتباط احتمالی این داروها و سرطان های پوستی و لیمفوما هشدار داده است.

سایر درمان ها

ترکیب نور درمانی و (سورالن) Psoralen

در این شیوه درمانی از ماده ای با منشأ گیاهی با نام سورالن همراه با نور درمانی (photochemotherapy) استفاده می شود و در نتیجه آن رنگ به قسمت های سفید بدن باز خواهد گشت. برای انجام این شیوه درمانی کافی است سورالن را خورده یا آن را بر روی پوست مبتلا به بیماری پیسی قرار داده و سپس در معرض اشعه ماوراء بنفش (UVA) یا نور excimer قرار بگیرید. این شیوه ترکیبی از نور درمانی یا دارو درمانی تنها مؤثرتر است. گاهی اوقات برای نتیجه گرفتن از آن لازم است تا 3 بار در هفته به مدت 12 ماه این درمان را تکرار کنید.

کاهش رنگ دانه های پوستی

این شیوه درمانی در صورتی توصیه می شود که بیماری پیسی گسترش یافته و بیشتر قسمت های بدن را درگیر کند. در صورتی که هیچ کدام از روش های درمانی کارساز نباشد، پزشک ممکن است این نوع درمان را توصیه کند. برای از بین بردن رنگ باقی مانده پوست باید این شیوه درمانی دو بار در روز به مدت 9 ماه یا بیشتر ادامه پیدا کند.

البته این درمان عوارض خاص خودش را داشته و ممکن است باعث بروز قرمزی، خارش، تورم و خشکی پوست فرد شود. این شیوه درمان دائمی بوده و پس از انجام آن برای همیشه پوستتان نسبت به نور خورشید حساس خواهد بود.

عمل جراحی

در صورتی که نور درمانی جوابگو نبوده و پوست فرد مبتلا به بیماری بهبود نیابد پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.

برای انجام عمل جراحی و بازگرداندن رنگ پوست بیمار ممکن است از شیوه های زیر استفاده شود:

پیوند پوست

در پیوند پوست یا گرافت پوست پزشک بخش کوچکی از پوست سالم بیمار را برداشته و آن را به نواحی دیگری که بی رنگ شده پیوند خواهد زد. این گزینه برای افرادی مناسب است که وسعت بیماری پیسی کم بوده و فقط نقاط کوچکی از پوستشان درگیر شده است. عوارض احتمالی این شیوه درمانی شامل عفونت، باقی ماندن جای زخم یا برنگشتن رنگ پوست قسمت های دیگر می شود.

بلیستر گرافتینگ (Blister grafting)

در این شیوه درمانی پزشک بر روی پوست رنگی بیمار با استفاده از ساکشن بلیستر ایجاد کرده و سپس بلیستر های رویی را برداشته و آن ها را به قسمت بی رنگ شده پیوند می زند. عوارض احتمالی این شیوه شامل:

• باقی ماندن جای زخم
• ظاهر غیر طبیعی پوست
• برنگشتن رنگ ناحیه مبتلا بیماری پیسی

گاهی اوقات ممکن است انجام ساکشن باعث تحریک و بروز لکه بیماری پیسی جدیدی بر روی پوست فرد شود.

تاتو (میکروپیگمنشن)

این تکنیک با استفاده از ابزار آلات جراحی به خصوصی انجام می شود تا رنگ به داخل پوست وارد شود.

شیوه میکروپیگمنشن در افرادی که پوست های تیره ای داشته یا اطراف لب هایشان دچار بیماری پیسی شده کاربرد بسیار زیادی داشته و فوق العاده مؤثر است. البته این شیوه درمانی نیز ممکن است عوارض جانبی خاص خودش را داشته باشد. مثلاً ممکن است رنگی که استفاده شده با رنگ پوست فرد یکسان نبوده یا باعث بروز لکه جدیدی از بیماری پیسی بر روی پوست فرد شود.

چشم انداز آینده درمان بیماری پیسی

پژوهشگران مشغول تحقیق بر روی شیوه های جدیدی برای درمان بیماری پیسی هستند که این شیوه ها شامل موارد زیر می شود:

• دارویی که سلول های تولید رنگ (ملانوسیت ها) را تحریک کند. این داروی جدیدی است که می تواند با تزریق در زیر پوست رشد ملانوسیت ها را افزایش داده و باعث تولید رنگ توسط آن ها شود.
• دارویی که به کنترل ملانوسیت ها کمک میکند. یکی دیگر از داروهایی که هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارد دارویی است که به بازیابی رنگ از دست رفته در نتیجه بیماری پیسی محلی ای که زیاد در بدن پخش نشده، کمک می کند. این دارو مثل ژل بر روی بدن قابل استفاده بوده و وضعیت ملانوسیت ها را تحت کنترل می گیرد.
• دارویی که روند از دست رفتن رنگ پوست را معکوس می کند. این دارو به شکل خوراکی بوده و برای درمان روماتوئید آرتروز مورد استفاده قرار می گیرد اما تحقیقات نشان داده است که استفاده از آن می تواند در درمان بیماری پیسی مؤثر بوده و به بازگشت رنگ پوست به حالت اولیه خود کمک کند.

سبک زندگی و درمان خانگی بیماری پیسی

می توانید از تکنیک های زیر برای مراقبت از پوست و بازگرداندن ظاهر پوست به حالت اولیه خود استفاده کنید:

• از پوست خود در برابر نور خورشید و منابع مصنوعی اشعه UV محافظت کنید.
• اگر دچار بیماری پیسی شده اید و پوست رنگ روشنی دارید بهتر است از ضد آفتاب با SPF حداقل 30 ای که ضد آب است استفاده کنید. ضد آفتاب را هر دو ساعت یک بار تجدید کرده و اگر اهل شنا هستید یا زیاد عرق می کنید این مدت زمان را کوتاه تر کنید.
• برنزه کردن پوست را به کلی فراموش کرده و برای محافظت از پوست خود لباس های پوشیده و از کلاه های لبه دار استفاده کنید.
• به خاطر داشته باشید که محافظت از پوست بعد از ابتلا به بیماری پیسی در برابر نور خورشید از آفتاب سوختگی جلوگیری کرده و مانع از آسیب به پوستتان خواهد شد.

پوشاندن پوست مبتلا به بیماری پیسی

• می توانید از محصولات آرایشی پوشاننده برای کاور کردن قسمتی از بدنتان که دچار بیماری پیسی شده استفاده کنید.
• از چندین برند متفاوت استفاده کنید تا ببینید کدام یک بهتر با رنگ پوستتان هماهنگی داشته و به خوبی روی پوست می نشینند.

استفاده از اسپری و کرم های برنزه کننده

می توانید از اسپری ها و کرم های برنزه کننده پوست استفاده کنید.

رنگ این برنزه کننده ها با شستشو پاک نشده و فقط بعد از چند روز آرام آرام کم رنگ می شوند. اگر می خواهید از کرم ها و اسپری های برنزه کننده استفاده کنید بهتر است برندی را انتخاب کنید که حاوی دی هیدروکسی استون نبوده و توسط سازمان بهداشت تأیید شده باشد.

پرهیز از تتو 

• بدون مشورت و توصیه پزشک به هیچ وجه روی پوست خود تتو انجام ندهید. زیرا اینکار ممکن است باعث تحریک بیشتر بیماری پیسی شده و بعد یک یا دو هفته لکه های جدیدی روی بدنتان ایجاد شود.

زندگی با بیماری پیسی

احتمالاً با تغییر ظاهر پوستتان احساس استرس، افسردگی، خجالت و ناراحت بودن خواهید داشت. شاید حس کنید با بروز این تغییرات پوستی دیگر نمی توانید کارهای روزمره تان را ادامه دهید و دچار محدودیت های بسیاری خواهید شد. علی الخصوص اگر بیماری پیسی در نواحی ای مثل صورت، دست ها، بازو ها و پاها باشد احتمالاً این حس ها تقویت شده و بیشتر احساس نا امیدی و گوشه گیری خواهید داشت.

بهتر است برای کنار آمدن با بیماری پیسی نکات زیر را انجام دهید:

• پزشک خوب. بهتر است پزشکی را پیدا کنید که متخصص پوست بوده و اطلاعات زیادی در مورد بیماری پیسی داشته باشد.
• اطلاعات تان در مورد بیماری پیسی را افزایش دهید. تا می توانید اطلاعات تان را در این مورد افزایش داده و با گزینه های درمانی مختلف آشنا شوید
• احساسات تان را بیان کنید. بهتر است در مورد احساس افسردگی و ناراحتی هایتان با پزشک صحبت کنید. در این صورت یا پزشک کمک تان خواهد کرد یا شما را به روانشناس یا روان پزشک حرفه ای ارجاع خواهد داد.
• با دیگران در مورد بیماری پیسی صحبت کنید. بهتر است به دنبال افرادی باشید که بیماری پوستی مشابه شما دارند.
• به عزیزانتان اعتماد کنید. به دنبال حمایت و پشتیبانی از سوی دوستان و اعضای خانواده خود باشید.

آمادگی برای قرار ملاقات با پزشک

اگر نواحی ای از پوست، موها یا چشم هایتان رنگ خود را از دست داد بهتر است به پزشک مراجعه کنید. متأسفانه بیماری پیسی درمان دائمی نداشته ولی می تواند با استفاده از شیوه های خاصی از پیشروی این بیماری و تغییر رنگ قسمت های دیگر جلوگیری کرده یا روند آن را کند تر کرد، گاهی اوقات نیز ممکن است درمان باعث شود تا رنگ پوست مجدداً به حالت اولیه بازگردد.

احتمالاً در اولین مواجهه با علائم بیماری پیسی و احتمال ابتلا به این بیماری به پزشک عمومی مراجعه کرده و سپس توسط پزشک عمومی به پزشک متخصص پوست ارجاع داده می شوید. سابقه پزشکی و بیماری خانوادگی تان را مورد بررسی قرار دهید. 

• اطلاعات شخصی مرتبط خود مثل تغییرات زندگی، بثورات پوستی، آفتاب سوختگی و رویدادهای پر استرس اخیر در زندگی تان را لیست کنید.
• داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کردید را همراه با دوز مصرفی یادداشت کنید.

بعضی از سؤالات که بهتر است از پزشک بپرسید:

• علت اصلی بروز علائم بیماری پیسی روی پوستم چیست؟
• چه عواملی ممکن است باعث بروز بیماری پیسی شده باشد؟
• آیا نیاز است که آزمایشی انجام دهم؟
• آیا این وضعیت پوستی موقت است یا ادامه خواهد داشت؟
• چه راه های درمانی ای وجود دارد و شما کدام یک را توصیه می کنید؟
• این شیوه درمانی چه عوارض جانبی ای ممکن است داشته باشد؟
• آیا لازم است از مصرف یا تماس داشتن با چیزی بپرهیزم تا روند بهبودی سریع تر انجام شود؟
• آیا برای پوشاندن لکه های بیماری پیسی محصول خاصی را پیشنهاد می کنید؟
• آیا بروشور یا برگه ای در مورد بیماری بیماری پیسی دارید که بتوانم به منزل برده و مطالعه کنم؟
• چه سایت هایی را برای مطالعه پیشنهاد می کنید؟

سوالات پزشک از بیمار

احتمالاً پزشک سؤالات زیر را در حین معاینه از شما خواهد پرسید که بهتر است آمادگی پاسخ دادن به آن ها را داشته باشید:

• چه زمانی متوجه به وجود آمدن لکه های سفید بر روی پوست شدید؟
• آیا قبلاً دچار آفتاب سوختگی یا بثورات پوستی شده اید؟
• آیا پوست تان نسبت به نور خورشید حساس است؟
• آیا قسمت های تغییر رنگ داده دچار خارش است؟
• آیا علائم دیگری هم دارید؟
• آیا قبلاً هم پوستتان چنین تغییراتی داشته است؟
• آیا کسی در خانواده تان سابقه ابتلا به بیماری بیماری پیسی، تیروئید یا نقص سیستم ایمنی را داشته است؟
• مشغول چه کاری هستید و تفریحاتتان چیست؟
• آیا در طول روز در معرض مواد شیمیایی خاصی قرار می گیرید؟
• آیا این بیماری بر روی کیفیت زندگی شما تأثیری داشته است؟

منبع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vitiligo/diagnosis-treatment/drc-20355916

[advisers limit=5 skill=”21″]