افتادگی پلک

افتادگی پلک یا پتوز، که بلفاروپتوز هم نامیده می شود شرایطی است که مرز پلک بالا، پائین تر از حد طبیعی خود سقوط می کند. در موارد شدید، افتادگی پلک می تواند تمام یا بخشی از مردمک را بپوشاند و باعث مشکلات بینایی شود. افتادگی پلک می تواند یک یا هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است در بدو تولد (پتوز مادرزادی) وجود داشته باشد. یا ممکن است به صورت تدریجی با افزایش سن بیشتر شود.

گاهی اوقات پتوز ممکن است ظاهر فرد را بدون تأثیر در بینایی یا سلامتی تغییر دهد.

افتادگی چشم می تواند یک علامت هشدار دهنده یا یک وضعیت جدی تر در عضلات، اعصاب، مغز یا چشم باشد. پتوز که درطی یک دوره، روزها یا ساعت ها ایجاد می شود احتمالاً نشان دهنده یک مشکل جدی پزشکی می باشد.

علل افتادگی پلک

برخی از دلایل پتوز عبارتند از:

• افتادگی پلک مادرزادی

نوزاد به دلیل مشکل رشدی در عضله لواتور (عضله ای که پلک فوقانی را محافظت می کند.) دچار این حالت می شود. پتوز مادرزادی می تواند بینایی را مختل کند. حتی باعث ایجاد آمبولیوپی شود، که گاه به عنوان تنبلی چشم هم شناخته می شود. تقریباً در 70٪ موارد، افتادگی چشم مادرزادی یک چشم را مبتلا می کند. اگر پلک افتاده بخشی از قسمت های بینایی کودک را مختل کند، برای جلوگیری از اختلال دائمی بینایی باید کودک تحت عمل جراحی قرار  بگیرد تا مشکل در اوایل زندگی برطرف شود.

• افتادگی پلک به علت پیری

پیری شایع ترین علت این حالت است که در بدو تولد وجود ندارد.

اگرچه هر دو چشم معمولاً مبتلا می شوند، اما افتادگی ممکن است در یک چشم بدتر شود.

• میاستنی گراویس (Myasthenia gravis)

پلک های افتاده می تواند اولین علائم میاستنی گراویس باشد، یک اختلال نادر که در نحوه پاسخ دادن عضلات به اعصاب تأثیر می گذارد. میاستنی گراویس نه تنها در پلک بلکه در عضلات صورت، بازوها، پاها و سایر قسمت های بدن می تواند باعث ضعف عضلات پیشرونده می شود.

• بیماری های عضلانی

این حالت می تواند علائم بیماری ارثی عضلانی به نام دیستروفی عضلانی اوکولوفارنژال باشد که بر حرکت چشم تأثیر می گذارد و می تواند باعث مشکل در بلع شود. در بزرگسالان، افتادگی پلک می تواند توسط گروهی از بیماری های عضلانی به نام افتالموپلژی خارجی مترقی ایجاد شود که باعث افتادگی پلک در هر دو چشم، مشکلات مربوط به حرکت چشم و بعضی اوقات علائم عضلانی دیگر که شامل گلو یا عضله قلب است، می شود. یک علت شایع، کشش تصادفی یا پارگی لنفورآپونوروز است که یک برآمدگی تاندون مانند است که باعث حرکت پلک می شود.

• مشکلات عصبی

از آنجا که عضلات چشم توسط اعصاب ناشی از مغز کنترل می شود، شرایطی که به مغز یا اعصاب جمجمه آسیب می رساند. گاهی اوقات می تواند باعث افتادگی پلک شود. این شرایط شامل سکته مغزی، تومور مغزی، آنوریسم مغز و آسیب عصبی مربوط به دیابت طولانی مدت است. یکی دیگر از دلایل ابتلا به افتادگی پلک، سندرم هورنر است. هورنر می تواند باعث ایجاد یک مردمک کوچک غیر طبیعی شود.

• مشکلات موضعی چشم

در بعضی موارد، پلک به دلیل عفونت، تومور پلک یا ضربه‌ای به چشم فرو می رود.

عوامل خطر افتادگی پلک

• جراحی چشم
• تزریق بوتاکس
• مالش بیش از حد چشم
• استفاده از لنزهای تماسی سفت و سخت

علائم افتادگی پلک

پزشکتان با اندازه گیری دقیق پلک، باز و بسته شدن چشم، شدت افتادگی پلک را بررسی می کنند.

شما می توانید با نگاه مستقیم به جلو در یک آینه، مشکل را بررسی کنید.

همانطور که به چشم خود نگاه می کنید، قسمت قابل توجهی از عنبیه شما (دایره رنگی چشم) باید بالاتر از مردمک شما قابل مشاهده شود و هیچ بخشی از مردمک نباید با پلک پوشانده شود.

اگر دچار این حالت شوید، پلک افتاده باعث می شود که چشم مبتلا کوچکتر از حالت طبیعی شود.

همچنین ممکن است چین و چروک که بین پلک فوقانی و ابرو قرار دارد را از دست بدهید.

اگر افتادگی پلک دید شما را محدود می کند، ممکن است با بالا بردن ابرو سعی کنید مشکل بینایی را برطرف کنید اما باعث سردردهای تنشی و ظاهر نامناسب چشم می شود. اگر افتادگی پلک شما به دلیل یک مشکل پزشکی جدی تر ایجاد شود، ممکن است علائم دیگر مربوط به بیماری زمینه ای را داشته باشید. به عنوان مثال، میاستنی گراویس همچنین ممکن است باعث ایجاد بینایی مضاعف، ضعف در بازوها یا پاها و مشکل در تکلم، بلع یا نفس کشیدن شود.

در بین نوزادان مبتلا به افتادگی پلک مادرزادی، تقریباً 30٪ نیز دارای چشم متقاطع (استرابیسم) یا برخی از اختلالات دیگر هستند که بر موقعیت یا حرکت چشم تأثیر می گذارد. در افتادگی پلک ناشی از سندرم هورنر، مردمک چشم مبتلا به طور غیرمعمول کوچک می شود.

تشخیص افتادگی پلک

اگر متوجه شدید که هر دو پلک فوقانی شما با افزایش سن به تدریج افتاده، احتمالاً دچار افتادگی پلک ساده مربوط به سن هستید.

در موارد دیگر افتادگی پلک، پزشک باید مشکل را تشخیص دهد. پزشک تشخیص را با بررسی تمام علائم، نه فقط مشکلات پلک، شروع خواهد کرد. این بررسی شامل علائم دو بینی، خستگی ماهیچه یا ضعف، مشکل در تکلم یا بلع، سردرد، یا سوزن سوزن شدن یا بی حسی هر نقطه از بدن شما می باشد. پزشک همچنین تاریخچه پزشکی گذشته شما را مرور کرده و در مورد هرگونه سابقه خانوادگی افتادگی پلک یا بیماری های ارثی عضلانی سؤال می کند.

سپس پزشک معاینه جسمی، معاینه عصبی و معاینه دقیق چشم را انجام می دهد.

اگر پزشک چیزی غیر طبیعی پیدا کند، آزمایشات تشخیصی ویژه لازم است. به عنوان مثال، اگر نشانه ای از مشکل عصبی دارید یا اگر معاینه چشم شما شواهدی از وجود توده یا تورم در داخل دریچه چشم وجود دارد، ممکن است به اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) نیاز داشته باشید.

اگر ضعف عضلانی یا علائم دیگری از بیماری عضلانی دارید، پزشک ممکن است آزمایش خون برای میاستنی گراویس تجویز کند. همچنین ممکن است پزشک آزمایش تانسیلون را انجام دهد. تانسیلون، نام تجاری دارویی به نام کلروفید ادرفونیوم است که به رگ تزریق می شود. در صورت ابتلا به میاستنی گراویس، دارو برای چند دقیقه ضعف عضلات را برطرف می کند.

بیوپسی عضلانی همچنین ممکن است برای تشخیص مشکلات عضلانی انجام شود. در بیوپسی (نمونه برداری)، یک قطعه بسیار کوچک از ماهیچه برداشته می شود بنابراین می توان نمونه جداشده را تحت میکروسکوپ بررسی کرد.

پیشگیری افتادگی پلک

در بیشتر موارد، امکان پیشگیری از ابتلا به پتوز وجود ندارد.

یک مطالعه 2015 از ژورنال جراحی زیبایی شناسی خاطرنشان کرد که هیچ ارتباطی با عوامل سبک زندگی از جمله سیگار کشیدن، مصرف الکل یا چاقی وجود ندارد. با این وجود، جلوگیری از استفاده از لنزهای تماسی و مالش بیش از حد چشم، می تواند خطر ابتلا به پتوز اکتسابی را کاهش دهد.

مقاله ای در سال 2016، در ژورنال پوست و زیبایی پوست، یادآوری می کند که تزریق بوتاکس می تواند باعث افتادگی پلک شود.

پیش آگهی افتادگی پلک

در بیشتر موارد، پیش آگهی خوب است.

درمان افتادگی پلک

اگر افتادگی پلک وابسته به سن، بینایی شما را مختل کند یا به طور جدی روی ظاهر شما تأثیر بگذارد.

معمولاً یک جراح پلاستیک با بالا بردن جراحی پلک می تواند مشکل را برطرف کند.

در اکثر بیماران بالغ، این یک روش سرپایی است که تحت بی حسی موضعی انجام می شود. بیهوشی موضعی نسبت به بیهوشی عمومی ترجیح داده می شود زیرا به جراح اجازه می دهد در حالی که چشمان شما باز هستند، موقعیت پلک ها را تنظیم کند.

 افتادگی پلک مادرزادی شدید

پزشک احتمالاً جراحی سریع را توصیه می کند.

زیرا درمان زودرس خطر آسیب دید دائمی را کاهش می دهد.

اگر کودک شما دچار افتادگی پلک خفیف تر و بدون اختلال در بینایی باشد.

در دوران کودکی، جراحی پلک تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

اگر پتوز ناشی بیماری عضلانی، مشکل عصبی یا مشکل موضعی چشم باشد، پزشک بیماری را درمان می کند.

اگر چشم افتادگی دارید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. چون:

• طی مدت زمانی چند روز یا چند ساعت ناگهان افتادگی چشم بیشتر می شود.
• همراه با دوبینی، ضعف عضلات صورت، ضعف در بازوها یا پاها، مشکل در تکلم یا بلع یا سردرد شدیدتر می شود.
• همراه با علائم عفونت چشم، از جمله درد و قرمزی چشم، تب، ورم چشم یا مشکل در حرکت چشم وجود دارد..