هماچوری یا خون در ادرار

هماچوری (خون در ادرار) وجود خون در ادرار فرد است. دیدن خون در ادرار می تواند نگران کننده باشد. هماچوری، می تواند یک اختلال جدی را نشان دهد.

انواع هماچوری

هماچوری ماکروسکوپیک یا قابل مشاهده: هنگامی که فرد می تواند خون را در ادرار خود ببیند.
هماچوری میکروسکوپیک یا غیر قابل مشاهده: هنگامی که فرد نمی تواند خون را در ادرار خود ببیند، اما در زیر میکروسکوپ مشاهده می شود.

علائم هماچوری

مبتلایان به هماچوری ماکروسکوپیک دارای ادرار به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه ای هستند. حتی مقدار کمی خون در ادرار می تواند باعث تغییر رنگ ادرار شود. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به هماچوری ماکروسکوپیک ناخوشایند علائم و نشانه های دیگری ندارند. مبتلایان به این نو هماچوری با علائمی  که شامل لخته شدن خون در ادرار همراه است و ممکن است درد مثانه یا درد کمر داشته باشند.

علت هماچوری

تقریباً هر کس از جمله کودکان و نوجوانان می توانند گلبول های قرمز خون در ادرار داشته باشند.

عواملی که این امر را محتمل تر می کنند عبارتند از:

سن

بسیاری از مردان بالای 50 سال به دلیل بزرگ شدن غده پروستات دچار هماچوری می شوند.

عفونت ادراری

این ها زمانی اتفاق می افتند که باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن شده و در مثانه تکثیر می شوند. علائم می تواند شامل یک فشار مداوم برای ادرار کردن، درد و سوزش ادرار و ادرار  با بوی بسیار تند باشد.

عفونت های کلیوی (پیلونفریت)

این موارد ممکن است هنگامی رخ دهد که باکتری ها از جریان خون به کلیه ها وارد می شوند یا از مجرای ادرار به کلیه ها منتقل شوند. علائم و نشانه ها غالباً مشابه عفونت مثانه است، اگرچه عفونت های کلیوی احتمالاً باعث ایجاد تب و درد نیز پهلو می شوند.

سنگ مثانه یا سنگ کلیه

مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ گاهی بر روی دیواره های کلیه یا مثانه کریستال هایی تشکیل می دهند.

با گذشت زمان، بلورها می توانند به سنگ های کوچک و سخت تبدیل شوند.

پروستات بزرگ شده

غده پروستات، که دقیقاً زیر مثانه است و قسمت بالای مجرای ادرار را احاطه کرده است، غالباً با نزدیک شدن مردان به سن میانه، بزرگ می شود. سپس مجرای ادرار را فشرده می کند، و تا حدودی جریان ادرار را مسدود می کند. علائم و نشانه های بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) شامل اشکال در ادرار کردن، نیاز فوری یا مداوم به ادرار کردن، و یا خون قابل مشاهده یا غیر قابل مشاهده در ادرار است. عفونت پروستات (پروستاتیت) می تواند همه این  علائم و نشانه ها را ایجاد کند.

بیماری کلیوی

خون ریزی ادراری میکروسکوپی یک علامت شایع گلومرولونفریت، التهاب سیستم فیلتر کلیه است. گلومرولونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک یا عمومی مانند دیابت یا بیماری قند  باشد، یا به خودی خود بروز کند. عفونت های ویروسی یا استریپ، بیماری عروق خونی (واسکولیت) و مشکلات ایمنی می توانند گلومرولونفریت را ایجاد کنند.

سرطان

خون ریزی قابل مشاهده در ادرار ممکن است نشانه پیشرفت سرطان کلیه، مثانه یا پروستات باشد. متأسفانه ممکن است در مراحل اولیه که این سرطان ها قابل درمان هستند علامت یا علائمی نداشته باشید.

اختلالات ارثی

کم خونی سلول داسی شکل (نقص ارثی هموگلوبین در گلبول های قرمز) باعث خون در ادرار، هماچوری قابل مشاهده و غیر قابل مشاهده می شود. همچنین سندرم آلپورت، که بر روی غشای فیلتر در گلومرول کلیه ها تأثیر می گذارد، ممکن است که فرد دچار هماچوری گردد.

آسیب کلیه

ضربه یا آسیب دیگر به کلیه های شما در اثر حادثه یا ورزش شدید می تواند باعث ایجاد خون قابل مشاهده در ادرار شود.

داروها

داروی ضد سرطان از جمله سیکلوفسفامید و پنی سیلین می تواند باعث خون ریزی در ادرار شود. در صورت مصرف ضد انعقاد خون مانند آسپیرین و هپارین رقیق کننده خون، هماچوری قابل مشاهده گاهی اوقات اتفاق می افتد.

ورزش سنگین

این اتفاق نادر است که ورزش های شدید منجر به خون ریزی قابل مشاهده شود علت این نوع خماچوری ناشناخته است. اگرچه هر کس بعد از تمرینات شدید، دچار خون ریزی ادراری شدید شود. اما دوندگان اغلب به هما چوری مبتلا می شوند اگر بعد از ورزش خون را در ادرار خود مشاهده کردید، تصور نکنید که این از ورزش است. به پزشکتان مراجعه کنید.

بیماری کلیه پلی کیستیک

نوعی اختلال ژنتیکی است که در آن بسیاری از کیست ها بر روی کلیه های فرد رشد می کنند.

تشخیص هماچوری

راه های تشخیص هماچوری عبارتند از:

تاریخچه پزشکی

گرفتن سابقه پزشکی ممکن است به یک متخصص بهداشت و درمان کمک کند تا علت هماچوری را تشخیص دهد. وی از بیمار می خواهد كه تاریخچه پزشکی، بررسی علائم و لیستی از نسخه های دارویی و بدون نسخه مصرفی خود را ارائه دهد.

همچنین پزشکتان در مورد شرایط پزشکی فعلی و گذشته شما سؤال خواهد کرد.

معاینه بدنی

در طی معاینه جسمی، یک متخصص بهداشت و درمان اغلب به ناحیه شکم و کمر آهسته ضربه می زند و درد و حساسیت را در ناحیه مثانه و کلیه بررسی می کند. یک متخصص بهداشت و درمان ممکن است معاینه روده را بر روی یک مرد انجام دهد تا به دنبال هرگونه مشکل در پروستات باشد. همچنین ممکن است معاینه لگن را بر روی یک زن انجام دهد تا به دنبال منبع گلبول های قرمز خون احتمالی در ادرار باشد.

امتحان دیجیتال رکتال

معاینه مقعد، معاینه فیزیکی پروستات و مقعد انسان است.

برای انجام امتحان، پزشک به بیمار این امکان را می دهد که روی میز خود خم شود یا در حالی که زانوها را نزدیک سینه خود نگه داشته ویا دراز بکشد. متخصص انگشت خود را با دستکش و با استفاده از ژل به داخل روده بیمار وارد می کند و قسمتی از پروستات را که در جلوی مقعد قرار دارد لمس می کند.

از معاینه مقعد برای بررسی التهاب پروستات، پروستات بزرگ شده یا سرطان پروستات استفاده می شود.

معاینه لگن

معاینه لگن، مشاده و لمس اندام های لگن زن است.

آزمایش ادرار

متخصص مراقبت های بهداشتی می تواند ادرار را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه بفرستد.

بعضی اوقات آزمایش ادرار با استفاده از قطره آهن می تواند مثبت باشد حتی اگر بیمار خون در ادرار نداشته باشد، که منجر به آزمایش “مثبت کاذب” می شود. قبل از دریافت نمونه ادرار، ممکن است از زن در مورد آخرین بار قاعدگی سؤال شود. گاهی اوقات خون از دوره قاعدگی یک زن می تواند به نمونه ادرار او وارد شود و آزمایش مثبت کاذب برای هماچوری باشد.

پس از قطع قاعدگی، آزمایش ادرار را  باید مجدد تکرار شود.

تست اضافی

گاهی اوقات، مجدداً ادرار بیمار آزمایش می شود.

اگر نمونه ادرار تعداد زیادی گلبول قرمز را تشخیص دهد، آزمایشات اضافی در دستور کار قرار می گیرد.

آزمایش خون

آزمایش خون می تواند سطح بالایی از کراتینین، یک محصول ضایعات از بین رفتن عضلات طبیعی را تشخیص دهد، که ممکن است نشان دهنده بیماری کلیوی باشد. سایر آزمایش های خون ممکن است علائم بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس یا سایر بیماری ها مانند سرطان پروستات را که ممکن است باعث ایجاد هماچوری شود، تشخیص دهد.

اسکن توموگرافی کامپیوتری

(CT) اسکن CT از ترکیبی از پرتونگاری ایکس و فناوری رایانه برای ایجاد تصاویری از مجاری ادراری به ویژه کلیه ها استفاده می کند. اسكن CT نياز دارد كه بيمار روي ميز قرار بگيرد كه داخل دستگاه تونلي شكل قرار گرفته گرفته و اشعه X را مي گيرد. بیمار نیازی به بیهوشی ندارد. سی تی اسکن می تواند به پزشکتان در تشخیص سنگ در مجاری ادراری، انسداد، عفونت، کیست، تومور و صدمات آسیب زا کمک کند.

سیستوسکوپی

سیستوسکوپی روشی است که یک متخصص ارولوژی، پزشک متخصص در زمینه مشکلات ادراری، برای دیدن داخل مثانه و مجرای ادرار بیمار با استفاده از سیستوسکوپ، یک دستگاه لوله ای انجام می دهد. در سیستوسکوپی ممکن است بیمار به داروهای ضد درد نیاز داشته باشد.

سیستوسکوپی می تواند سرطان را در مثانه بیمار تشخیص دهد.

بیوپسی کلیه (نمونه برداری) 

بیوپسی کلیه روشی است که شامل گرفتن یک قطعه کوچک از بافت کلیه است.

بیوپسی می تواند در تشخیص بیماری هماچوری ناشی از بیماری کلیوی کمک کند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI

آزمایشی است که بدون استفاده از اشعه ایکس از اندام های داخلی و بافت نرم بیمار عکس می گیرد.

بیمار نیازی به بیهوشی ندارد، اگرچه بیمارانی که ترس از فضاهای محدود دارند ممکن است آرام بخش دریافت کنند. MRI ممکن است شامل تزریق محیط کنتراست باشد. با اکثر دستگاه های MRI، بیمار روی یک میز قرار خواهد گرفت که داخل یک دستگاه تونل شکل قرار گیرد و ممکن است در یک انتها باز یا بسته باشد. در حین انجام MRI، بیمار باید در حالی که تکنسین تصاویر را می گیرد کاملاً ثابت بماند. در حین انجام عمل، بیمار صدای بلند و ناخوشایند مکانیکی را می شنود که از دستگاه خارج می شوند MRI می تواند به تشخیص مشکلات در اندام های داخلی فرد مانند مثانه یا کلیه کمک کند.

درمان هماچوری

متخصصان مراقبت های بهداشتی با بررسی علت اصلی آن، هماچوری را درمان می کنند.

اگر هیچ شرایط جدی باعث ایجاد هماچوری بیمار نشود، به طور معمول وی نیازی به درمان ندارد.

محققان دریافته اند که، تغذیه با رژیم غذایی خاص در ایجاد یا جلوگیری از هماچوری نقش دارند.