عوارض انتقال خون

عوارض انتقال خون، می تواند خفیف و جزئی باشد، اما در موارد نادر احتمال بروز عوارض جدی در حین انتقال خون هم وجود دارد. اگر قصد انتقال خون دارید، ممکن است نگران عوارض مرتبط با خون اهدایی باشید. در حالی که انتقال خون عوارض بسیار کمی دارد و تأمین خون در بیشتر کشور ها بسیار ایمن است، اما همیشه خطرات مرتبط با انتقال خون وجود دارد.

غربالگری بیشماری که برای انتقال خون صورت می گیرد در پیشگیری از انتقال بیماری های عفونی موثر هستند. با این حال، احتمال برخی خطرات احتمالی وجود دارد که فرد باید در هنگام انجام انتقال خون آنها را در نظر بگیرد. این خطرات، که برخی از آنها جدی هستند، باید با توجه به نگرانی های سلامتی فرد، سنجیده شوند.

انتقال خون یک روش درمانی بسیار رایج است. برخی دلایلی که ممکن است بیمار نیاز به تزریق خون داشته باشد، عبارتند از:

• اکثر بیمارانی که یک عمل جراحی عمده انجام می دهند، برای جایگزینی هرگونه خون از دست رفته در طی جراحی، به انتقال خون نیاز دارند.
• از انتقال خون برای بیمارانی که صدمات جدی ناشی از تصادفات اتومبیل یا بلایای طبیعی را تجربه کرده اند استفاده می شود.
• افراد مبتلا به بیماری ایجاد کننده کم خونی، مانند سرطان خون یا بیماری کلیوی، اغلب به انتقال خون نیاز دارند.

غالب بیمارانی که خون دریافت می کنند هیچگونه عارضه و مشکلی ندارند. با این وجود، گاهی اوقات مشکلات جزئی تا شدیدی در هنگام تزریق خون بروز می کند.

مطالعه بیشتر: قبل و بعد از اهدای خون چه بخوریم؟

شایع ترین عوارض انتقال خون در افراد، عبارتند از:

واکنش همولیتیک به انتقال خون

برخی از افراد نسبت به خون دریافت شده حتی در صورت دریافت گروه خونی مناسب در هنگام تزریق واکنش های آلرژیک دارند. در این موارد علائم شامل کهیر و خارش است. مانند اکثر واکنش های آلرژیک، این مورد با آنتی هیستامین قابل درمان است. اما در صورت جدی بودن واکنش باید با پزشک مشورت شود.

واکنش همولیتیک، واکنش به تجویز خون اهدا کننده است. یک واکنش همولیتیک می تواند جدی و خطرناک باشد و در صورت بروز این واکنش، انتقال خون متوقف می شود.

یک واکنش همولیتیک زمانی اتفاق میفتد که سیستم ایمنی بدن بیماری که خون را دریافت می کند، گلبول های قرمز انتقالی را از بین ببرد. در طول تجویز، ممکن است از روش های دیگری برای کاهش احتمال واکنش به انتقال خون  استفاده شود.

پزشک معالج می تواند با بررسی شدت واکنش همولیتیک و بررسی عوارض عدم تزریق، تصمیم بگیرد که انتقال خون را ادامه بدهد یا آن را متوقف کند.

بنادریل، تایلنول یا سایر داروهای ضد درد، آنتی هیستامین ها یا استروئیدها ممکن است برای جلوگیری یا کاهش واکنش به خون تزریقی اضافه شوند.

علائم و نشانه های یک واکنش آلرژیک، عبارتند از:

حالت تهوع

درد: درد قفسه سینه و کمردرد از علائم شایع واکنش است.

تنگی نفس: مشکل در تنفس می تواند در واکنش های شدید ظاهر شود.

افت فشار خون: فشار خون در برخی موارد واکنش به خون کمتر از حد نرمال است.

درد پهلو: اختلال عملکرد کلیه می تواند دردناک باشد و به صورت درد پهلو ظاهر شود.

مرگ: اگر واکنش همولیتیک به اندازه کافی شدید باشد احتمال مرگ وجود دارد. اما این عارضه به ندرت رخ می دهد.

اضطراب: هنگامی که یک واکنش آلرژیک در حال وقوع است ممکن است بیمار احساس اضطراب و یا ترس داشته باشد.

ادرار خونین: همراه با اختلال عملکرد کلیه، ادرار بیمار می تواند شواهدی از خون منتقل شده توسط کلیه ها را نشان دهد.

تب: تب ناگهانی بلافاصله پس از انتقال خون ممکن است نشانه واکنش آلرژیک قریب الوقوع باشد. درجه حرارت بیمار همیشه باید قبل از تزریق بررسی شود.

تاکی کاردی: ممکن است ضربان قلب بیمار سریعتر از حد طبیعی قبل از واکنش شود، به همین دلیل، علائم حیاتی معمولاً بلافاصله قبل از تجویز خون کنترل می شود.

افزایش خطر ابتلا به عفونت: اگر اهدا کننده خون، هنگام اهدای خون بیماری خاصی داشته باشد یا مدت کوتاهی پس از آن بیمار شود، خطر ابتلا به عفونت افزایش می یابد. اگر سیستم ایمنی بدن شما به خطر بیفتد یا به شدت بیمار باشید، خطر شما بیشتر است.

بروز تب بعد از انتقال خون جدی نیست. تب، واکنش بدن در برابر گلبول های سفید خون در خون انتقال یافته است. با این حال، اگر بیمار حالت تهوع یا درد قفسه سینه را نیز تجربه کند، می تواند نشانه یک واکنش جدی باشد. در صورت وجود علائم یا عوارض جانبی دیگر، بیماران باید با پزشکان خود مشورت کنند.

مطالعه بیشتر:  اهدای پلاسما و شایع ترین عوارض آن

واکنش همولیتیک حاد ایمنی

واکنش همولیتیک ایمنی حاد، یک واکنش بسیار جدی، اما نادر است. این واکنش در اثر حمله بدن بیمار به سلول های قرمز خون انتقال یافته ایجاد می شود. این حمله باعث ترشح ماده ای می شود که به کلیه ها آسیب می رساند. این امر اغلب در مواردی اتفاق میفتد که خون اهدا کننده با گروه خونی بیمار مطابقت مناسبی نداشته باشد. علائم شامل حالت تهوع، تب، لرز، درد قفسه سینه و کمر و ادرار تیره است.

بیماری های منتقل شده توسط انتقال خون

به طور حتم خونی که باید از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود با دقت بسیار زیادی  از نظر بیماری عفونی غربالگری می شود و بسیار ایمن و سالم است. با این حال، احتمال ابتلا به بیماری های جدی و خطرناک از راه خون اهدا کننده بسیار کم است. همچنین احتمال کمی برای ابتلا به بیماری های دیگر یا عفونت های ناشی از انتقال خون وجود دارد.

موسسه ملی قلب، ریه و خون تخمین می زند که تقریباً از هر 2،000،000 مورد 1 نفر  از طریق انتقال خون به هپاتیت C یا HIV مبتلا می شود. احتمال ابتلا به هپاتیت B از هر 205000 نفر وجود دارد.

بیماری هایی که می توانند با انتقال خون انتشار یابند، عبارتند از:

آسیب ریه مربوط به انتقال خون (TRALI)

در ساعات پس از تزریق احتمال بروز هر گونه مشکل تنفسی، افت فشار خون و تب وجود دارد. در این وضعیت اشعه ایکس قفسه سینه می تواند مشکلات ریوی را نشان دهد. در موارد شدید بیمار ممکن است به اکسیژن درمانی نیاز داشته باشد. بروز مشکلات ریوی به ندرت رخ می دهد ، اما بسیاری بر این باورند که این بیماری کمتر تشخیص داده می شود و در واقع از هر 300 تا 5000 تزریق یک مورد مشکلات ریوی اتفاق میفتد. اما به نظر می رسد این مشکلات، سومین علت اصلی مرگ ناشی از انتقال خون است.

بیماری Creutzfeldt-Jakob (CJD)

 CJD یک بیماری مغزی بسیار نادر است که معادل انسان بیماری گاو دیوانه است. خطر ابتلا به CJD در حین تزریق خون بسیار کم است، اما اگر اهدا کننده ای به این بیماری آلوده باشد، امکان ابتلا به آن وجود دارد.

مالاریا

به طور معمول مالاریا توسط پشه منتقل می شود، خطر ابتلا به مالاریا در کشورهایی که مالاریا غیر معمول است به ندرت رخ می دهد. این خطر در مناطقی از جهان، مانند آفریقا، که مالاریا به طور مکرر تشخیص داده می شود، بسیار بیشتر است. مالاریا باعث تب، لرز، کم خونی، درد عضلانی و سردرد می شود.

سیتومگالوویروس (CMV)

 CMV ویروسی است که بسیار شایع بوده و در 80٪ مردم وجود دارد. در صورت ابتلا به CMV، فرد ممکن است علائمی شبیه به علائم آنفولانزا داشته باشد. افرادی که سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند بهتر است خونی را که از نظر CMV غربالگری شده را دریافت کنند.

بیماری بابزیوز و لایم

بیماری بابزیوز و لایم با گزش کنه انتشار می یابد و در هر دو حالت باعث خستگی مزمن می شود. بابزیوز مانند مالاریا، با تب، لرزیدن و کم خونی همراه است. لایم بیشتر در نزدیکی مناطق جنگلی که مردم در آن پیاده روی می کنند شایع است، بابیزیوز بیشتر در لانگ آیلند در ایالات متحده دیده می شود.

بیماری انگلی Chagas

 شگاس بیشتر در مکزیک، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی دیده می شود. Chagas بدون درمان، می تواند باعث آسیب به اندام شود، اما دارو از طریق مراکز کنترل بیماری در دسترس است.

سفلیس

سفلیس بیماری بسیار شایع ناشی از تماس جنسی است که باعث ایجاد زخم در دستگاه تناسلی و گاهی در اطراف دهان می شود. سفلیس به راحتی درمان پذیر است اما اگر بدون دارو پیشرفت کند، می تواند منجر به بروز عوارض جانبی بسیاری شود.

Epstein Barr (EBV)

 اعتقاد بر این است که یکی از ویروس های تبخال در بدن 95 درصد از جمعیت وجود دارد. هنگامی که یک نوجوان به این بیماری مبتلا شود، خطر ابتلا به بیماری مونو یا بیماری بوسیدن، 30-50 تخمین زده می شود.

تبخال

در حالی که بسیاری از بیماری ها به دلیل ویروس های خانواده تبخال ایجاد می شوند، بیشتر افراد هنگام استفاده از این اصطلاح، به دنبال تبخال دستگاه تناسلی هستند. این ویروس باعث ایجاد ضایعات در اندام تناسلی و زخم های سرد در دهان می شود.

سخن آخر

انتقال خون یک روش معمول پزشکی است که در آن خون اهدایی از طریق یک لوله باریک که در داخل رگ بازوی شما قرار داده می شود، به بدن تان تزریق خواهد شد. این روش می تواند در جایگزینی خون از دست رفته در اثر جراحی یا جراحت موثر باشد.

انتقال خون به طور کلی ایمن در نظر گرفته می شود، اما خطر عوارض وجود دارد. عوارض خفیف و به ندرت عوارض شدید می تواند در هنگام انتقال خون یا چندین روز یا بیشتر از آن رخ دهد.

واکنش های شایع تر شامل واکنش های آلرژیک است که ممکن است باعث کهیر و خارش و تب شود.